Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 13, 28 March 1902 — KE KANAWAI LEPERA. [ARTICLE]

KE KANAWAI LEPERA.

Mamuli o ka loaa ana mai o k*kahi mau naanao mai kekahi mai o ko ma--Ik>u raau hoa'loha e kakoo ana i ka Bila Kanawai Ma'i Lepera a ka EHele» ke hoakaka hou nei makoo i ko makou mau manao no keia bila me ka manaolana e ike mai ana ka lehulehu I ke ino a ku-e me ka ikaika.

Ke hoike mai nei ko makou hoaloha "O ka hoolilo ana i ka Mokupuni o Molokai. a i ole kekahi wahi oia mokupuni i kahua ma'i no ka Lahui holookoa, he ninau waie no ia no ka manawa, no ka mea i ka manawa e ike ia i ka lawa ole o ke kahua ma Molokai /10 na ma'l apau o ka Lahui. Amerlka e not ana kela ame keia Mokuaina ame na Teritori i kahua ma'i no lakou iho alaila o ka pau no ia o ka lawe ia ana mai o ko iakou poe ma'i i Hawaii nei." Ina o keia ka manao alaila ke oleio nei makou he waiwai ole a he hoonui liio keia bila kanawai Lepera. Ina he ninau wale no no ka manawa, e hoouna ia mai ana na ma'i mai Kaler»oni mai i Hawaii nei a l ka ae ia ana e ioaa ke Kahua Ma'i ma Kaleponi e hoi hoi hotr ia ana iakou no Kaleponi. Ina oia ka manao alaila ua oi ae ka maikai e nol ka Elele e hookahua ia ma kela ame keia mokuaina ame na Teritori i k§hua ma'i e malama ia e ke Aupuni o Amerika. Ina pela ke ano o kana hila alaila kakoo ikaika makou, aka o kana e noi nei e hoolilo ia o Hawaii nei I Lua Hoahu na ma'i apau o Amenka, nolaila ku-e makou, a e ku-e ana kela ame keia Hawaii noonoo maikaii ina oia e noho iho a noonoo.

He oiaio e malama malkai mai ana no o Amerika i na ma'l a kakou ina e lilo malalo o ka iakou malama ana, aka aia ka pilikia ma ka lawe ia mai o na ma'i o waho a hooke ia na ma'i a kakou i kuono. A ino oka manao o Amerika o ka loaa o kekahi wahi e hoahu ai i na ma'i apau, e like me ka bila a Wilikoki, e pau ana na ma'i i ka hoihoi ia i Pilipine a i ole i kekahi aina e aku, i ka manawa e iawa ole ai o ke kahua ma'i ma Mosokai no ka malama ana ia lakou. Aia ma Amerika he mau tausani ma'i lepera i keia manawa, a ina e pau mai ana i Hawaii nei e piha loa ana ke kahua ma'i a lawa ole iho. Aole kakou i paupauaho i ka malama ana i na ma,'i a kakou, a ke hoolilo ia nei he mau hausani dala i kela ame keia makahiki no ko lakou pono. Ina aole i lawa ko lakou mau makemake ua hiki loa ke hooi ia aku ina e noi ia ana. Ina aia ka hemahema ma ka aoao o ka Papa Ola e hoopau la lakou a koho hou la i Papa Ola okoa. Ina he laau lapaau kekahi i ike ia ke ola o ka ma'i lepera e hoike ae a e hoolawa ia na ma'i lepera e like me ka laau tua-tua e hoao ia mai la. (Ke minamina nei niakou i ka ike he poe ma'i kakaikahi wale no kei ae e lawe i keia laau ma ke kahya ma'i.)

O ka ekolu o na manao, "Pau ko kakou kapa ia ana mai he lahui ma'i pake," aole he maopopo ia makou o kahi i loaa mai at. Ina e hoihoi ia mai ana na ma'i lepera apau o Amerika i Hawaii n ei, pau iho la ka ko kakou kapa ia ana mai he lahui ma'i lepera? Manao makou kau ka weli o na kanaka malihini i ka hele mai no Hawaii nei "Ka Lua Pa'u o na Ma'i Lepera," a oi papakolu aku ko kakou ike ia ma ke ano he lahui ma'i lepera, Aole loa e holo mai ka poe mea da!a i waena o na ma'i lepera, oiai e manao mai ana kekahi poe he poe ma'i kakou apau. Nui ka nele i ke dala a pilikia na ma'l lepera. I ka manawa e nele ai i ka poi a i ole i ka i'o hipi e hoike mua ia ana ia poino i Wasinetona inamua o ka loaa ana mai o na kokua. E neAo pololi ana a lohe ia e ko Wasinetona mau Luna Aupnui na hemahema.

Ke manao nel makou he mea maikai e hookaawale o Ameiika i wahi no ha ma'i lepera ma kela ame keia moku,aina ame kela ame keia Teritori i loaa keia haawina, i kahua maikai no na Ma'i iepera. a e hookaawale ia i haawlna dala kupono no ka malama ana i na ma'i a e lilo ka hoohana ana oia mau daia i ka Papa Ola Mokuaina a i ole oia Teritori. Ke manao-nei makou he hana maikai na Amerika ka huli ana i laau no keia ma'i a e hookaa wale ia hoi kekahi haawina dala kupono no ia hana. Aka, ke ku-e ikaika nei makou i ka bila kanawai a Wilikokt e ae ana e HIo o Hawaii i Lua Hoahu no na Ma'i lepera, a e lilo ka malama ana i ko Amerika mau Luna Aupuni he mau tausani mile ka mamao mai Hawaii nei aku.