Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 14, 4 April 1902 — Page 4

Page PDF (1.75 MB)

This text was transcribed by:  Sandy Murdoch
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

 

 

KUPEPA KUOKOA, APERILA 4, 1902

4

pane leo aku iaia.  Ua hoomau mai la no keia luahine i ke kamailio ana iaia e ninau mai ana e hoike aku oia nei i ke kumu o ko ia nei ae ole ana e mare me kekahi haku opio waiwai e like me ka Haku Opio Mualana, aka aole no i pane aku o Amber iaia.  Mahope o kona hoao ana mai e kamailio a pane ole ia aku, ua ninau mai ia oia ia Amber i na he kala kekahi a Amber.

            "Aole a'u kala, aka eia me au he uaki nona ke kumu kuai i hiki aku i ka elima haneri kaia.  Ina o ke kala kou makemake, ke hoike aku nei au ia oe e haawi no au ia oe i keia uwaki ame keia kaula uwaki ina oe e ae ana e hookuu ia'u mai keia wahi aku i keia manawa.  Aole o'u minamina i keia mau waiwai no ka mea ua oi aku ko'u makemake e loaa ia'u kou inoa maikai ame ka lanakiia mai keia hale paahao aku mamua o na waiwai apau o keia ao.  He kaikamahine opiopi wale no au, aohe o'u mau makua e oia nei, aohe o'u waiwai, a o ko'u waiwai nui wale no oia ku'u inoa maikai ame ka ike i loaa ia'u.  Ina e loheia ana ua nalowale au mai ka hale mai o ka Mualana me ke kumu ole, a aole au i ike hou ia no kekahi manawa, ina e hoikeia aku ana e kekahi poe ua holo mai au me keia kauwa a ka Haku Mualana, e manao kuhihewa mai ana kekahi poe ua aloha au i keia kauwa a mahuka mai me ia.  Aole loa e loaa hou ana ia'u kekahi hana maikai ma keia hope aku, aole loa hoi e hilinai hou ia mai ana au, e lilo ana ko'u inoa maikai i ole, a e nana mai ana ke ao nei ia'u ma ke ano he kaikamahine inoino.  E ka lede maikai ke noi aku nei au ia oe e lawe i keia uwaki nani i makana ia mai ia'u e ku'u makuakane i hala aku e lawe pu aku hoi i keia kaula uwaki nani a e hookuu mai ia'u."

            "Ma ko'u manao aole kena he Daimana i'o a aole i like aku ke kumu kuai o kena mau mea me kau i hoike mai nei.  Mai manao kuhihewa oe e kena wahi kaikamahine he wahine hupo loa au a aole hoi i ike i ke ano o ke daimana ame ke kumukuai o na uwaki o kena ano.  E noho malie iho oe iloko nei o ka hale paahao a hiki mai ka Haku Opio Mualana, a nana au e uku mai i ka uku kupono elike me ka'u i makemake ai.  Aole loa e hiki ia oe ke kipe mai ia'u no ka hookuu ana aku ia oe mai keia wahi aku, no ka mea ua haawi aku nei au i ko'u ae i ku'u keiki e malama ana au ia oe na ka Haku Mualana, e hooko ana au ia mau kauoha ma na ano apau.  Nolaila e ku'u lede opio mai hoao hou mai oe e kipe ia'u no ka mea aole loa au e ae aku ana o lawe ia mau kala kine."

            "E oluolu hoi ha oe e hooku'u aku ia'u mai keia wahi aku no ke aloha.  E hoomanao ae oe i kou mau ia opio, i kou ma ia wahine u'i e kali ana o ka hiki mai o kau mea i aloha ai, a e aloha mai ia'u iloko o ka ehaeha.  Ina he kaikamahine kau a hana ia e like me keia e hana ia nei maluna o'u aole anei oe e kaumaha ana nona a kulu iho kou mau waimaka?  E ka lede maikai e aloha mai ia'u e like me kou aloha i kau kaikamahine ponoi iho a e hookuu mai hoi ia'u mai keia halepaahao aku."

            "Aohe au i ike i ke aloha oia mea he kaikamahine no ka mea aole loa i loaa ia'u he hookahi kaikamahine, nolaila aole au e hookuu aku ana ia oe.  Ua oi loa aku ko'u aloha i ke dala a ka Haku Opio Mualana a oia ka'u e kali nei o kona hiki mai"

            "Ina aole au kaikamahine, a aohe hoi oe i ike i ke aloha oia mea he kaikamahine, ke noi aku nei au ia oe e aloha mai ia'u no ka mea he wahine au a he wahine hoi oe a e aloha mai oe ia'u ma ko kaua ano he mau wahine like.  E ka lede maikai, ina oe e hookuu ana ia'u mai keia wahi aku aole loa au e poina ana ia oe, a ina au e lilo i wahine waiwai ma keia mua aku aole loa e nele ko'u hoouna mai ia oe i kekahi makana kupono po ia hana ana au.  E ae mai hoi oe e hooku'u ia'u, e aloha mai i kau kaikamahine nei iloko o ka ehaeha a me ke kaumaha."

            "He lede luahine au i keia manawa a he lede opiopio oe.  E loaa aku ana paha ia oe ka waiwai ma keia hope aku aole paha.  O ka'u e nana nei e like me ka'u i hoike mua aku nei ia oe oia ke kala a ka Haku Mualana nolaila mai hoao hou mai oe e hoohala manawa ma ke noi ana mai ia'u e hookuu aku ia oe mai keia wahi aku no ka mea aole loa au e ae aku ana e hookuu ia oe mai keia wahi aku.  O ka hana maikai wale no ia oe e hana ai i keia manawa oia kou noho malie ana a hiki mai ka Haku Mualana a ina oe e ae ana e lilo i wahine nana ua maopopo loa ia'u e ae mai ana oia e hookuu ia oe a o kou lilo no ia lede Mualana ma keia mua aku a lilo hoi oe i lede waiwai a malia hoomanao mai oe ia'u e like me kau i hoike mai la."

            Ua ike iho ia o Amber aole e loaa ana iaia ka maha mai keia luahine mai a nolaila aole oia i hoomau aku i ke noi ana iaia e hookuu mai iaia.  Mahope o keia kuka kamailio ana a laua ua @@ka aku la ua luahine nei pani mai la i ka puka, haka mai ia a @aa maikai, a hele aku ia oia.  Aole i loihi loa mahope mai oia manawa hoi mai la oia me kekahi mau mea ai na Amber.  Mawaena o na mea ai ana i hoihoi mai ai ua ike aku ia o Amber he omole waina kekahi.

            "O keia omole waina ua waiho ia mai me a'u e hoiau aku ia oe ma ke ano he laau hooikaika kino nou.  Ua maka'u ka mea nana oe i lawe mai ua nawaliwali kou oia kino mamuli o keia laau hoohiamoe i haawi ia ai ia oe a nolaila ke manao nei oia e loaa ana ia oe ke oia kino maikai ina oe e lawe i keia waina ma ke ano he laau hooikaika kino nou."

            Ua hoowahawaha loa iho la o Amber i keia omole waina i kona nana ana aku, aka mahope o kona noonoo ana no kekahi manawa ua ike iho ia oia malia he kumu maikai loa keia no ke kokua ana iaia ma keia hope aku a nolaila ua hoolalau aku ia oia i keia luahine, a olelo aku ia hoi o kana mea makemake loa ia o ka inu waina.  E ike ana kaua e ku'u makamaka heluhelu i ka waiwai o keia omole waina ma keia hope aku.  Ina aole ka hikiwawe o ka noonoo o Amber me nei ua hoolei wale la keia mea maikai a aole loa hoi oia e pakele mai keia hale paahao aku, aka ua hikiwawe oia i wa noonoo ana i kona pilikia a ike kaua e ke makamaka heluhelu i ka pomaikai oia mau noonoo maikai ana ma keia hope aku.

            Nana ae ia oia i na mea ai ono i hoomakaukau ia e waiho ana mamua o kona alo, aka aole he hiki iaia ke ai i keia mau mea ai, aohe ono mai ia o kana ai.  O ka mea nui wale no a Amber e noonoo ana oia kona hemo mai keia wahi aku, a pehea ana ia oia e hemo ai.  Ina oia e paa loihi loa ana iloko o keia wahi e make ana oia, no ka mea aole loa oia e ae ana e ai i keia mau mea ai e laweia mai nei imua ona.  I ka aina awakea ae ua lawe hou ia mai ia no ka mea ai aka aole no oia nei i ai aku.  Ua hele oia a pololi aka ua makemake oia e hoike i kona mau luna paahao ina lakou e hoopaahao loihi loa ana iaia iloko o keia wahi aole loa oia e oia ana.

            Ua kali aku ia keia luahine o ka hiki mai o ka Haku Mualana me kahi kauwa keiki ana, aka aole loa laua i hiki mai i keia la holookoa.  I ka uhi ana mai o ka po ua komo mai ia keia luahine iloko o ka lumi o Amber e noho ana a nana iho ia i na mea ai.  Aole hookahi mea ai i ai ia aka o ka omole waina ua wehe ia ke pani a ua emi iki iho hoi e hoike mai ana o kaia nei mea wale no ia i inu.  Aole nae pela ka oiaio.  Ua makemake ka kakou Amber e hoike aku iaia he makemake oia waina i hoolawa mau ia mai oia me keia mea i hiki ai iaia ke hoohana i ka hana ana i makemake ai e hana.  Ua wehe ae oia i ke pani o keia omole waina hapaia ae la mawaho o kona waha i honi ia mai ka hohono waina, inu ae ia he wahi mea uuku loa, a o ka hapanui ua ninini aku la oia mawaho o ka puka aniani.  I ke komo ana mai o keia luahine a ike ua inu waina kana paahao manao iho ia oia ua pau ae ia ka pilikia no ka mea ina oia e inu mau ana i ka waina e ono mai ana kana ai ma keia hope aku.

            "Pehea i ka po nei aohe oe i ike i ke kinowailua o kekahi wahine" wahi a ka luahine ia Amber.

            "I ke kinowailua o kekahi wahine?  Owai ia wahine kinowailua i komo mai e ike la'u?"  wahi a Amber

            "Aole he mea i komo mai, aka he mea maa ka ike ia o keia wahine e holoholo ana iloko o kena lumi i kela ame keia po.  He lumi maka'u loa ia kena e na malihini mamuli o ka ike mau ia o ke kino o kekahi wahine.  O ka lumi kena i make ai o ka makuahine o ka mea nona keia hale a'u e malama nei, a he ike mau ia oia e holoholo ana ma o a maanei i ka manawa e noho ia ai keia lumi e kekahi kino kanaka."

            "Aole au i ike i kekahi kinowailua e like me kau e hoike mai ia ia'u a aole nohoi o'u manao e ike aku ana au iaia.  Aole o'u maka'u ina au e lapu ia a hiki i ko'u make ana iloko o keia lumi, ua oi aku ka maha o ka make mamua o ke oia ana ma ke ano he paahao na kekahi kanaka puuwai aloha ole.  Ina oia he keonimana, aole loa oia e hana i ka hana ana i hana mai ai maluna o'u aka ke kapa aku nei au iaia he kanaka puuwai eleele, he kanaka hoi i ike ole ia mea he aloha."

            Me keia mau olelo ikaika a Amber ua puka aku la keia wahine kiai iwaho pani mai la i ka puka me ke akahele loa, a laka mai la.  Huli aku la o Amber nana i kona wahi moe aohe hiki iaia ke hiamoe.  Nana iho la oia i ka mea ai e waiho ana mamua ona, aohe he hiki iaia ke ai.  Ku ae la oia iluna a holoholo iho la ma o a maanei, e ake ana o ka ike aku i kekahi wahi nona e puka ai.  Kii aku la oia i ka omole waina, hapala hou ae ia i kona waha me keia waiona, ninini hou aku la i kekahi iwaho, a haule aku la iluna o ka noho nana i ka nani o ka mahina e hoomaka mai ana e puka.  Aole i loihi loa kona nanea ana iluna o keia noho, ua lohe aku la oia i ka nakeke mai o ke alapii, a lohe aku la oia i ka wehe ia ana mai o ka puka o kona lumi, ua moe koke iho la oia iluna o ka papahele o keia lumi, a hoomoemoe loa iho la me keia omole waina e paa ana ma kona lima.  Ke nana aku iaia me he mea ala ua waiho a make oia i ka ona o ka waina ana e paa ana i ka omole.

            "A-ha, ua ona ia ua wahi kaikamahine nei no ka inu nui loa i ka waina," kahi a ka luahine.

(Aole i pau)

 

 

Hanau Laki ia Oia.

 

HOOILI IA HE EONO MILIONA DALA MALUNA O KEKAHI WAHI KAIKAMAHINE MAKUA OLE

 

            NU IOKA, Maraki 21.---Ua hooili aku o Frank Conger i make hikiwawe ma ka Hotele Detroit, i kona mau waiwai apau maluna o kana kaikamahine hanai Miss Cressa Stewart Conger, ana i hoopakele ai mai ka lima mai o kona makuahine ma Hamburg, Nu Ioka.  Ua hiki aku ka nui o kona mau waiwai i lilo i keia kaikamahine i ka eno miliona ($5,000,000) dala.

            He umi kumamaha makahiki o keia kaikamahine i keia manawa, a no umi kumamalua makahiki ua manao loa ia oia he kaikamahine ponoi na Mr. ame Mrs. Conger.  Ma kana palapala hooilina ua hoike ae oia aole ana kaikamahine a nolaila e haawi ana oia i kona mau waiwai anau maluna o keia kaikamahine hanai ana.  Ua hoike pu ae oia he kaikamahine keia na ka Rev. ame Mrs. E. E. Stewart i make ma kekahi hookui ana o kekahi mau kaa-ahi ma Hamburg, Nu Ioka i ka la 6 o Malaki, 1890.  Penei ka moolelo o ka lilo ana o keia wahi kaikamahine i kaikamahine ne na keia kanaka waiwai loa:

            I kekahi po oiai keia kanaka waiwai e holo ana maluna o kekahi kaa-ahi me kana wahine ua hookui aku la ko lakou kaa e holo ana me kekahi kaa ukana e holo mai ana me ka mama nui.  Ma keia hookui ana ua opa pu ia na kaa omua a pau na ohua i ka make.  Ua pakele keia kanaka waiwai ame kana wahine no ka mea i ke kaa laua mahope loa a aole i ikaika na poino i loaa i ko laua kaa.  I ka ike ana ia o keia poino ua puka koke aku la o Mr. Frank Conger ame kekahi poe okoa aku a kokua i ka poe iloko o ka pilikia.  Mahope o ko lakou huli ana maluna o keia mau kaa i weluwelu liilii ua lohe aku la lakou i ka leo uwe o kekahi wahi bebe.  Ua huli aku la lakou i ka mea nona keia leo, a mahope o ka huli hele ana iloko o ka pouli no kekahi manawa ua loaa aku la ia lakou kekahi wahi bebe kaikamahine u'@ iloko o ka lima o kona makuahine @@ make.  Ua wehe ae ia lakou i na lima aloha o kona makuahine i make hoihoi aku la i keia wahi kaikamahine a haawi ia Mrs. Conger e malama.  Ua ano nawaliwali o Mrs. Conger i keia manawa a e noho ana oia iloko o kona kaa.

            Ua aneane loa keia wahi bebe e make i kona manawa i loaa aku ai mamuli o ka ikaika o ke anu ame kona uwe ana no kekahi manawa loihi.  Maluna o kona a-i ua loaa aku la he pino o ka hui malu, a oiai he iaia o Mr. Conger no keia hui malu ua hele koke aku la oia mawaena o na iaia o keia hui i luna o ke kaa i koe iho mai ka make mai, a noi aku ia lakou e lulu no ka malama ana i ke kino make o keia makuakane ame ka makuahine o keia kaikamahine ame ke kanu ana ia laua me ka hoolewa kupono.  Mahope o ke kanu ia ana o keia mau makua, ua loaa mai la ka ae mai na kupuna mai o keia wahi bebe e hoolilo ana i keia kaikamahine na Mr. ame Mrs. Conger, i ka make ana o Mr. Conger ua hooili iho oia maluna o kana wahine ke kuleana iloko o keia mau waiwai oiai oia e oia ana a kona make ana e hoi keia mau waiwai apau loe maluna o keia wahi kaikamahine hanai a laua.  E loaa ana i keia kaikamahine mai keia mau waiwai mai i kela ame keia makahiki he $350,000 me ka hana ole.  Oia ka makou i olelo ae nei maluna ua hanau laki ia oia.  Aloha no hoi kona makuahine i hoao e hoopakele i ke oia o keia wahi kaikamahine a loaa iaia keia pomaikai honua he nui.

 

 

Ka Wai o Puna

 

IKE IA KONA WAIWAI A E HOOUNA IA ANA NO NU IOKA

 

            Aia ma Puna he nui na lua wai pumehana a ka Pele i hana ai a i hoomaopopo ole ia ka waiwai oia wai mai ka hana ia ana o keia paemoku.  He mau wai makaikai nui ia keia e na malihini ame na poe kaahele e kipa mai nei i o kakou nei a ua auau hoi i kekahi o ko lakou mau wai a ka mahu Pele i hoopumehana ai.  I keia mau pule aku nei ua hoea mai ia he haole o H. L. Williams i Hilo nei a i kona hele ana i Puna e nana ai i keia mau waipuna ua ike iho la oia he wai minerala maikai a maemae loa keia i kupono no ka makewai o ke kanaka, i hiki ke hoolawa i ke ao nei me keia wai minerala.  I kona ike ana aia he lua waiwai nui e loaa ana mai keia wai mai, hoala ae la oia i kekahi hui a o ka hana a keia hui oia ka hoolako ana aku i ke ao nei me keia wai.

            E hoouna aku ana ka hui he 200 barela ame 100,000 omole i piha i keia wai minerala no Nu Ioka kahi e hoomaemae hou ia mai ai a kuai aku i ko laila poe ame na makeke oia wahi.  Aole i manao mua ia he wai waiwai nui keia mai kona hana ia ana, aka, i keia la ke ike ia nei kona waiwai.  Ua olelo ae kekahi poe kahiko o keia aina ua ike no lakou he wai minerala waiwai nui keia.  O ka ninau wale no, pehea la ka hoi lakou i hoohemaehama ai i keia pomaikai?  O ka, pane wale no aole o lakou makemake e hooholomua i ka aina, a ke kikoo mai nei ko waho poe a kaili i keia lua dala a kakou.  E loaa ana ia Puna he inoa hou e kaulana ai kona inoa i ko ke ao nei, a loaa hou hoi ia mea nana e hoopomaikai i ka aina ame ka lehulehu.  E lilo ana keia wai i mea hoopahee i ka puu o na kaikamahine Hawaii ame na kaikamahine Amerika.---"Elele Hawaii."

 

 

Hakaka na Haumana o kekahi Kula.

 

            OMAHA. Neb. Maraki 21.---He 300 haumana o ke kula a'o kauka ame Hana Niho ma Omaha nei i komo aku ma kekahi haunaele nui.  Ua hoomau lakou i ka hakaka ana no ekolu hora me ka hoomaha ole a hiki i ko lakou paupauaho maoli ana.

            No kekahi mau makahiki ua maikai ole ka noho ana o na haumana o ke kula kauka ame na haumana a'o hana niho.  I ka manawa a ka poe komo hou mai o keia mau kula like ole e noho ana iloko o kekahi lumi no ke kali ana i ke komo mai o ka lakou kumu ua hoomaka lakou e kuamuamu aku kekahi i kekahi, a hoomaka e kuikui puupuu.  I ka lohe ana mai o na haumana ma kekahi mau lumi aku i keia haunaele ua holo mai la lakou e kokua i ko lakou mau aoao like ole a pela i ulu ae ai keia haunaele a hiki i ka piha ana o 300 haumana e hakaka ana me ka ikaika i loaa ia lakou.

            Pau na noho, na pakaukau ame na hoopani e ae o keia mau lumi i ka wawahi ia e keia mau haumana i loaa na laau e hili ai i na enemi.  I ka pau ana ae o keia haunaele aole hookahi noho, a pakaukau paha i ike ia iloko o keia lumi, o na apana laau wale no ke waiho mok@ki ana.  Nui na poo i eha, a o Frank Miller, he haumana a'o Kauka, ka mea i @h@ loa a ua humuhumu ia kekahi mau moku ma kona noo.  Ua hauk@@ ka papahele i ke koko.  Ua hoao lakou me ka ikaika i loaa ia lakou aka aole i hoolohe ia aku ko lakou leo a hiki i ka pau ana o ka ikaika hakaka o na haumna.

 

 

Ke Kaikamahine Opio i Aloha nui ia.

 

            Ma ka pule mua o kela mahina i hala aku la oia hoi Maraki la 2 ua haalele mai la ka'u aloha Hana Thuston i keia oia ana.  He kaikamahine Hawaii opio keia i loaa ole kona lua ma na poai o kakou nei.  Hanau ia oia ma Lihue, Kauai, May 26 1887 a hala aku la i kela ao kanaana hou ma ka la elua o Maraki 1902.  He omaimai wale no kona a hala wale aku la no.  Mamua o ka lele ana ae o kona hanu ua puana ae oia i keia mau olelo ku i ke aloha "Aloha Oukou Aloha Kakou." Minamina wale.  Ua kanu ia oia ma Puukamalii ma ka la eha o ke ahiahi.  Nui ko'u kaumaha ame na ohana no apau aka me he la he nui ka hauoli o kela kanaka puuwai eleele a lima menemene ole i kumakaia i keia kaikamahine aloha.  Na ke Akua no e hoopa'i i keia ano kanaka.  Me ka mahalo ia oe e Mr. Lunahooponopono no kou lokomaikai o ka haawi ana mai i lumi na'u maloko o kau pepa.

Owau no

HENRY BERNARD KELEKOLIO

 

 

HE MAU MILIONA POOLEKA I LILO

 

            KIKAKO, Maraki 21.---Ma keia ia ua kuai ia aku he hookahi miliona pooleka no $25,000 i ke kanaka hookahi.  Iloko o kekahi ope he 500,000 pooleka eha keneta a iloko o kekahi he 500,000 pooleka hookahi keneta.  O keia ke kuai nui loa i ike ia no na pooleka mai ke kanaka hookahi mai.

 

 

            He lehulehu ka poe@ e loaa ana i ke anu i keia manawa o ka makahiki.  O ke anu iloko o ka umauma ka mea poino ina aole e nana pono ia i ka manawa e hoomaka ae ai.  O ka hana pono wale no e pakele ai oia ka hele ole i ke anu ame ka lawe ana i ka Laau Kunu a Chamberlain.  He loaa koke ka oluolu i keia laau a ina e lawe ia i ka manawa kupono e pale ia ana na pilikia apau e hiki mai ana mahope aku.  He maikai ke ola kino mahope o ka lawe ana i keia laau.  He oia mau a he haule ole kona mana hooia.  E loaa ma na Hale Kuai Laau apau.  O Benson Smith & Co., na agena no Hawaii nei.

 

 

            E @aue e ike i ka lealea o ka laopopo ma ke Kahua Heihei o Kapiolani Paka.

 

 

Ka Ma'i Garipa hou no.

 

He Mau Kuhikuhi no ke Pale Ana @ Keia Mai e Loaa Ana Mahope Mai o ka Ma'i Garipa.

 

            I kela ame keia makahiki i ka manawa e hoi mai ai o ke kau kupulau ua ike mau ia ka hoi nui ana mai o ka ma'i Garipa.  I kela ame keia makahiki ua ike ia ka nui o ka poe i loaa i keia ma'i i kekahi manawa oia makahiki.  Mai na mea mai e ike ia nei e ikaika loa na keia ma'i i keia makahiki, no ka mea he lehulehu ka poe e hoike ia mai nei ua loaa i keia ma'i mai na wahi like ole mai o ke ao nei.

            E like me ka ma'i @va Taifoda ame Scarlet, ua oi ae ka poino o ka ma'i e loaa ana mahope o ka loaa ana o keia ma'i ia oe mamua o keia ma'i maoli.  I ka manawa e pau ai keia ma'i mai ia oe aku ua hele iho ia kou kino a nawaliwali a ua hiki hoi i na ma'i okoa aku ke komo mai a hoopilikia ia oe.  I ka manawa ano-e iki ae ai o na ea o ka aina ua ikaika mai ia kou ma'i.

            Ke hoike aku nei makou i na mea i olelo ia e Miss Mary E. Chase he kaikamahine hana ma ka hale hana kamaa o ke alanui Wasinetona, helu 2775 Apana o Roxbury.  Bosetona, Mass.  Penei kana i olelo ai:

            "Ua loaa au i ka ma'i Garipa i ka makahiki 1898, a i ke ola ana o keia ma'i ua hele ko'u kino a nawaliwali a komo mai la kekahi mau pilikia e ae he nui.  Ua ono ole mai la ka'u ai, a ua loaa ia'u kekahi mau ma'i i ike mau ia mawaena o na wahint.  Ua hele mai la ko'u poo a kaumaha, aole nae he eha mai.  E loaa mau ana au i ke anu ame ka eha iloko o ko'u umuma.  E maule mau ana au i kela ame keia manawa, a ua nawaliwali ko'u oi kino.  Ua hoao au i ka ike o kekahi mau kauka ame ka ikaika o kekahi mau laau i hoike ia mai ia'u aka ua hiki ole ia lakou ke hoopau ae i ko'u pilikia.

            "I kekahi la, ua hiki mai la imua o'u kekahi o ko'u mau hoa'loha i hoao i keia laau, a koi ikaika mai la ia'u e hoao i ka Huaale Akala a Kauka Williams no k poe Haikea.  Ua hooholo iho la au e lawe i keia laau a mamua o ka pau ana ia'u hookahi poho ua ike iho la au i ko'u ano maikai ma i a ma ka hoomau ana a pau ia'u he eono poho, ua loaa ia'u ka oluolu.

            "Ua hoike aku au i ka maikai o keia laau i ko'u mau hoaloha apau i loaa i na pilikia ana like me ko'u, no ka mea ua ike au i ka hana a keia laau i hana mai ai no'u ame ka loaa ana ia'u o ka oluolu.  He hala ole keia laau ma ka hoola ana i na ma'i o keia ano."

            Ke kuai ia nei na Huaale Akala a Kauka Williams ma na hale kuai laau apau, a ina aole e loaa malaila e kakau pololei mai a e hoouna ia aku no ma ko'u inoa i ka manawa e loaa mai ai o ke kumukuai, a he kanalima keneta ko ke poho hookahi, a he eono poho i ka elua kala me hapa.  E kakau pololei mai ia Dr. Williams Medicine, Company Schenectady, N. Y.

 

 

Na Kaikamahine Hawaii me na Pake.

 

            Mr. Lunahooponopono, aloha oe:  E oluolu oe e haawi mai i wahi maloko o kau pepa no ko'u manao e pili ana maluna o na kaikamahine Hawaii ame na Pake.  Ua ike au i ka oiaio o keia me ko'u mau maka ponoi a ua kaumaha hoi i ko'u ike ana ina kaikamahine opio Hawaii e hele pu ana me na Pake.  No na makua no ka hewa.  He lohe pinepine ko'u i kekahi poe makuahine i ka olelo.  Maikai ka Pake mamua o ke kanaka.  Aka ke olelo aku nei au o kekahi kumu ia e emi pu nei ko kakou lahui.

            Maloko o kekahi nupepa kuikawa ina mahina i hala ua ike iho wau i kekahi mau laina e pili ana i ka emi o ka lahui Farani, a maloko o ka Hale hana kanawai ua ohi ia kekahi komite e imi i ke kumu o keia emi ana o ka lahui.  Heaha ke kumu e hana ole nei na hoahanau Home Rula o kakou nei i keia oia hoi e ohi i komite a imi aku ina kumu?  E loaa no auanei ia lakou kekahi kumu i like me keia.  No ka malama pono ole o na makua ina kaikamahine a o kekahi poe makua Hawaii aole lakou makemake i ka lakou poe kaikamahine e noho pu me kekahi kanaka Hawaii opio.  Nolaila e Mr. Lunahooponopono ke ike nei no kakou i na kaikamahine opio Hawaii me na Pake aole nae me na kane Hawaii opio, kono io kona koko ame ka iwi.

            He mea ino loa keia ina makua e hooku'u nei i ka lakou pua rose me na Pake, a e hoike mai ana ia aohe ona aloha i kona aina i hanau ia mai ai ame kona lahui ponoi.

            No ke kanawai Lepera o kekahi Bila Kanawai keia a ko kakou elele hupo a lolo ole i hookomo aku, nei maloko o na Hale Kau Kanawai ma Amerika, kekahi Bila hoi e hoopilikia loa ana i na Hawaii, a e hoolilo ana i ka aina a kakou i aloha ai. ka aina i kaulana ma ka honua nei, a i kapa ia hoi "Ka Paredaiso o ka Pakipika i aina hoolulu no na ma'i Lepera.  He bila Lapuwale loa keia.  He nui na ma'i lepera ma ka aina makua a ke hoouna ia mai piha loa no ia o Molokai a e lohe auanei kakou i na uwe aloha o ko kakou mau ma'i malaila.

            Ina e ko ae hooholo ia mai keia bila alaila hoololi keia inoa "Ka Paredaiso o ka Pakipika a e kapa ana ka aina holulu Lepera.

Me ka mahalo

HENRY BERNARD KELEKOLIO

 

 

Mea Hou o Ewa.

 

            Mr. Lunahooponopono eia mai na hunahuna mea hou o Ewa, me ka mahalo.

            Mai ka la 11 a hiki i ka la 17 o Mar. ke noke nei no ka ua e like me ko Hanalei. ka hana mau, ke hele nei na alanui a ukele iaii aku iaii mai.

Ke ku wale nei ka Halewiiiko o Honolulu aohe mea hana o loko, ua hai ke au i Moanalua, heaha no la ka mea o ke kuu pau ana aole oia wale na mea i poino aka o ke ko kekahi poino i ka nui o ka ua.

            Ua ike ia aku ka pii mau ana o ka manao o na kanaka kamaaina a me na malihini e hana i palapala i ka Hui Kaauwila e hooholo loa mai i ko lakou kaa holo palanehe ma Ewa nei i na he mea hiki ia ke hana ia.

            Ua ike ia aku ka po@o ole o ke koho ia ana o na Luna Nui o ka mahiko i Luna Hoomalu no ka Papa Alanui ua lilo iaia ka mana hoohana o ke alanui, eia kahi apiki ma ke aio iho o ka mahiko e hana ai a koe no kahi o kanaka, ina paha he haole ina ua hana ia e pono e kohoia i poe mawaho ae o ka @ahi@o.

            Ke ha@@ mai nei na haole ki manu no ka pau paha o ka kikina ki manu ina he kanaka ke paa ia i ka hopu ia e na makai o ke Aupuni aole hoi e hihi o ka mea i kau ai ka weli o na makai o hoopau ia mai mai kahi oihana e na Makai@ e hana a ika iiihune elike me ka poe waiwai mai maka'u ia lakou papa aku i ka uha'i Sabati.  E like me ka ke Akua i olelo mai ai ma ke kanawai Sabati e hoomanao i ka la Sabati a e Haano ia la; pela no hoi na hoahanau o ka Ekalesia ke ike ia aku nei na hoahanau ke holo moku aku nei ma ka oihana (kipa) ma ke Sabati a me na la noa no kekahi: ea@ pehea keia ?  Ke hoohemahema mai nei na Karistiano i ka hana pono, a hele loa i ka oihana hope ole, e na poe iloko o ka pono paa ia a paa ko Karisto aupuni ka Makua ia, aole o ke (Kipa) hoopau ia na ia manao (Kipa) e hele mau i ka pule a me na halawai auwinaia Sabati aole o ke (Kipa).

            Ua kukulu iho nei na wahine he ilui manawalea no ka poe pilikia a hune ma@l@.  Ua lohe ia ua hana lakou i kumu kanawai no lakou.  Ina pela, he hana maikai ka lakou i hana ai oia ka Kristo i olelo ai ma ka Buke Nui @ e aloha aku oe i ka poe ilihune a e aloha aku oe i kou hoalauna e like me @@ iho, nolaila, e na wahine e hana i ka hana maikai, malama ia k@ @@ h@@ me na makelia o ke aloha oiaia.

            He mau la makai ole keia o ua ama makani nei, aka, o na ia i hala aku kukuiukalaihi o ua i'a hamauleo nei ke hele ia a mohio ka lae o ke kai aole he paa iho o ka papale kapu no ka ua mea he makani ke pau la na laau i ka hoomoe ia ilalo , nau i ka poke ia e ka makani a pokopoko o ka wawahi wale iho no kau a liilii, komo i ke kapuahi a nona keia mau wahi lalani mele.

            He makani moae

            Kukulu Kalaihi

            He ihiihi paha oe

            Ua pane leo ole.

            Ua lohe mai au ina hana pono ma Aiea, oia hoi ke malama ia nei na hana halawai ma ka pa Kumakahiki e kekahi Luna Ekalesia a me kona mau hoa hooikaika i na uhane ma ia apana ina pela ka mea oiaio ke noi aku nei ka maka peni e hoomau aku i ka ikaika ma ko Karisto aoao i loaa ka lei o ka lanakila ma ko oukou hana.  Ke noi pu aku nei au ina makamaka oia Apana , mai hoopalaleha ina hana pono i loaa ka makua oia aina malihini no ka mea, o Iehova ke Akua kiekie loa a o Iesu Karisto ke kale hala e manao lana ai ke ola o na uhane o kakou o kanaka, aole ma o a maanei e hopu hewa ai.

Me ke Aloha,  "IMIMOMI."

Ewa, Maraki 17, 1902

 

 

HU KE KAA AHI A LOHI NA OHUA

 

I KA HORA 9:40 I HIKI MAI AI NA OHUA I HONOLULU NEI.

 

Mai Moe na Ohua i ke alanui ina Aole i Hiki Aku na Kokua Ana.--Mamuli o ka Nui o ka Ua Hu ke Kaa-Ahi a Pilikia na Kaa Mai Lalo Mai.

 

            Me ka nana ole ae ii ka ua ame ka lepo o ke alanui he lehulehu na ohua i holo aku maluna o na kaa-ahi i ke Sabati i hala no Waialua ame na hale hoolulu mawaena o ia wahi ame ke kao na nei.  O kekahi poe ua holo mua i kekahi mau la mai me ka manao e hoi mai i ka lapule nei a hiki i ke kaona i ka hora elima hapa elike me ka mea maa mau.

            Mamuli o ka nui o ka ua ia la ua lana ia ke alahao ma Waimanalo  e ka wai a ua holo aku na kaa iloko o ka wai ma keia wahi.  I ka holo ana aku o ke kaa ukana a hiki i ka huina ma keia wahi ua hu keia kaa-ahi a mamuli o keia hu ana o keia kaa ua paa ke alahao.  I ka hoi ana mai o ke kaa-ahi o ke ahiahi i piha i na ohua a hiki i keia wahi ua hiki hou ole ia lakou ke holo mai no ka mea ua paa ke alahao e hiki ai ke holo mai.  O kekahi kumu pilikia loa oia ka loaa ole o kekahi kelepona kokoke i keia wahi.  O ke kelepona kokoke loa oia no ke kelepona o ka mahiko ma Honouliuli.  @@@ hoouna ia mai la kekahi poe i keia @@@  a kelepona koke ia mai la i ke kaona a i e hoouna aku i kekahi kaa ahi i hiki ai keia poe ohua o keia mau kaa ke lawe ia mai a hiki i ke kaona nei.  I ka hiki ana mai o keia lohe ua puiwa loa ko Honolulu nei a ua kauoha koke ia aku la kekahi kaa e hoomakaukau no ka holo ana aku e kokua a iloko o ka manawa pokole ua holo aku la keia kaa-ahi me kekahi mau kaa ohua no ka hoihoi ana mai i na ohua i hiki ole ke hoi mai no ke kaona nei.  I ka hiki ana aku o keia kaa-ahi o kekahi mea pilikia loa oia ka hoihoi ana mai i na ohua mai ke kaa-ahi mai ma keia aoao a hiki i ke kaa-ahi ma keia aoao iloko o ka wai ame ka lepo.

            Me ka hana nui ame ka nui o ka manawa i lilo wale ma keia hana ana ua kau mai la na ohua me ka au ole iloko o ka wai ame ka nui ole hoi o ka lepo i loaa i na kamaa.  I ka pau popo ana mai o na ohua ua hoomaka mai la keia kaa e hoi mai iloko o ka ua a aole i hiki i Honolulu nei a hiki i ka hora eiwa hapa oia po.  Ua hele na ohua a pololi a o ka hana mua loa a kekahi o na ohua i ka hiki ana mai o ka hele no na hale aina e hoopiha ai i ka lua o ka inaina.

            I ka hiki ana mai o ko lakou kaa i kahi o keia kaa-ahi i hu mai ke alahao mai ua manao ae la kekahi o na ohua e moe ana iluna o na kaa ahi a lohe mai makou ua hoomakaukau kekahi poe i wahi no lakou ina no ka loihi loa o ko lakou ku ana malaila.  I ka lohe ana i ke oeoe o ke kaa mai Honolulu nei aku i kii aku ai e hoopakele ia lakou nui ko lakou hauoli a manao ae la ka loaa o ka pumehana o na moe ma ke kaona nei.  Aole o lakou wale ka poe i pilikia aka o ka poe ma na hale hoolulu mai mawaena o keia wahi ame Honolulu nei.  Ua kaii aku keia poe o ka hiki mai o ke kaa-ahi i ka hala loa ana o ka manawa maa ua manao ae ia lakou ua hu keia mau kaa-ahi a ua pau na ohua i ka make a manao ae ia ka laki i ke kau mua ole ana mahina o keia mau kaa mamua o ka loaa ana o keia pilikia.  Aka ua nui loa ko lakou makemake e hoi @@ kaona nei a pehea ia e hooko ia ai ia makemake.  Ua kali kekahi poe a hiki i ka molowa ana a no ia molowa ana ua hoi hou no na hale o na makamaka @k@ @ele ana aku e ike a malaila i moe ai a kakahiaka ae hoi mai a o kekahi poe no ua hoomanawanui loa no i ke kali a hiki aku keia kaa mai Honoulu nei aku.

 

 

HOOLAHA KUMAU.

 

Ka Hoi Banako hoaho Malama Dala o Hawaii

(KAUPAIANAIA)

 

E@ina i hoahuia. . . . . . . . . $250,000 @@

 

Peresidena . . . . . . . . . Kikila Sa@@@@

Hope Peresidena          W. P. Robi@@@@

Puuku . . . . . . . . . . . . . .W. G. Coop@@

 

 

Keena Hana Nui:

Alanui Papu, kokoke i Alanui Ka@@@ keena Lala ma Hilo, Hawaii

 

---a LAWELAWE AKA IKA---

 

Oihana Banako Hoahu Dala ma Honolulu ame Hilo

 

      E la keia mai no na huina hoahu m@ ka haawiia o ukupanee no na hoahu makahiki ma ka huina o 4 1/@ pa-keneia no ka makahiki.  E loaa no na Rula a me na hooponopono ana ke ninau @@ ma ke Keena Hoahu.  2833-1yr

 

 

DR. L. F. ALVAREZ,

Keena Oihana a Wahi Noho:

1240 Emma Street

Na Hora Hana:  8 a 10 a.m., 3 a 5 p.m., 7 a 8 p.m.

Telepona White 211     2874-1yr

 

 

 

Dr. T. Mitamura

Kena Ohana 1468, Alanui Nuuanu.

Telepona 153.  Pahu Leta 842. Wahi noho, 524, Alanui Nuuanu

Na hora keena:  8-10 a.n., 6-3 p.m. koe na Lapule

 

 

 

KAUKA J. UCHIDA

HE LOHA MA KA OIHANA LAPAAU

Keena:  Alanui Beretania, mawaena o Papu ame Nuuanu

Manawa hana, 8 a 12 A. M. 7 a 8 P. M.

Telepona Helu 1211 White.

 

 

 

LEWERS & COOKE, Ltd.

(LUI & KUKE, Koupolenoio.)

 

Na mea Hookomo mai a Kuai i na

LAKO KUKULU HALE o kela ame keia ano.

 

Malaila e loaa ai na mea malalo iho:

      NA PAPA N. W., NA PAPA HOLE, PILI HALE, NA PUKA, NA OLEPELEPE.  AME NA PONO PUKA ANIANI, NA KUI, AME NA MEA PILI I KA OIHANA KAMANA NA PONO PENA.

      NA PENA LIKE OLE, AME NA HULU PENA, NA ANIANI, NA PEPA HALE, PALE PUKA ANIANI, MOENA ETC.

 

O na kauoha pono hale apau loa e hiki ma@ ana ia makou e hooko koke ia no me ka eleu ame na KUMU KUAI HAAHAA LOA.

 

LEWERS & COOKE

 

 

 

      I KA POE KULI:--Ua haawi ae kekahi lede waiwai i hooia ia mai kona kuli ame ka haiululu iloko o ke poo mamuli o ka pahu hoolohe hanalima a Dr. Nicholson he, $25,000 i kana kula kokua kuli i hiki ai ke loaa keia pomaikai i na poe kuli me ka lilo ole.  E kakau mai THE NICHOLSON INSTITUT

E, 780 Eighth Avenue, New York, USA.

      1 Makahiki mai Iulai 1.