Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 15, 11 April 1902 — Page 6

Page PDF (1.78 MB)

This text was transcribed by:  Francene H Aarona
This work is dedicated to:  For my moopuna Anoi, who begins a new chapter in her school life.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

            6                                                                          NUPEPA  KUOKOA,  APERILA  11,  1902

 

Miliona  no  ka  Makahiki

---

HUINA  KALA  NUI  I  LILO  AKU  MAI

KA  PAKEKE  O  KA  POE  HANA.

---

            O ka nui o na dala i lilo aku mai ka pakeke o ka poe hana lima ike, ina e houluulu ia, ua hiki i ka miliona no ka makahiki, a ke pii mau aku nei.  E hoike ana keia i ka nui maoli o na dala i lilo aku me ka loaa ole mai o kekahi wahi pomaikai i ke kanaka hana ame kona ohana.  Penei ka Mr. George V. Hammond, o ke alanui States, helu 610, ma Tacoma, Wasinetona, i keia ia aku nei :

            " He nui ka ʻ u mau dala i hoolei wale ia mamua aku o kela manawa, aka ke hauoli nei au i ka hoike aku aole a ʻ u mau dala i uhauha wale ia i keia mau la iho nei. "

            " Ma ka nana aku me he mea la aole i nui kau mau dala i lilo aku no ka ma ʻ i. "

            " Aole, a aohe no o ʻ u manao pela.  Aka ua maopopo he kanaka ma ʻ i loa au i kekahi manawa i hala aku nei.  I ka makahiki 1889 ua loaa au i ke anu a loaa hoi i ka rumatika ma ko ʻ u mau lima ame ka poohiwi.  Ua noho au iloko o keia mau ehaeha no ekolu makahiki, aole i loaa ia ʻ u ka oluolu a hiki i ka mahina o Aperila, 1892, ua hoomaka au e ai i na Huaale Akala a Kauka Williams no ka Poe Haikea, a i ka pau ana ia ʻ u o elua poho huaale ua ike io la au i ke ano maikai mai o ko ʻ u ola kino.  He elima a ʻ u poho i lawe ai a i keia manawa ua hiki ia ʻ u ke olelo ae he kanaka ola kino maikai au i keia manawa.

            Ke manao nei ka lehulehu ua loaa ka rumatika mamuli o ke anu, a ua ikaika loa hoi, a ua loaa mau kekahi mau wahi o ke kino i ke anu mamua o kekahi.  He oiaio no keia noonoo ana aku aka mai na mea e ike ma ia nei, ua maopopo loa he ma ʻ i iloko o ke koko.

            I  kekahi manawa ua ike ia ke komo ana aku o keia ma ʻ i iloko o kekahi kanaka mai kekahi ohana mai i loaa ole i keia ma ʻ i mamua, aka i ka huli pono ana ia aku, ua loaa aku la o ke kumu oia ka inoino o kona koko.

            O na Huaale Akala a Kauka Williams no ka poe Haikea ka hoola no keia pilikia, he laau e kii ana i kaaa o ka pilikia, a e hoomaka ana i ke kumu ame na mea apau e hoopoino ana i ke ola kino o ke kanaka i loaa i keia haawina.  Ma keia ano ua lilo keia mau huaale i hoola kupono, aole no ka ma ʻ i rumatika wale no, aka no na ma ʻ i no apau i ulu mai ke koko inoino mai.  No na ma ʻ i haalulu he laau hala ole keia.  He hapalua ko ke poho hookahi, a he eono poho no ( $2.50 ) elua dala.   E loaa no keia mau Huaale ma na Hale Kuai Laau apau, a i ole e kakau pololei mai na ia DR WILLIAMS MEDICINE CO.,  Schenectady, N. Y., a e hoouna pu mai i na dala.

---

He  Ah ʻ aina  nui  ma  Kaai  wai

---

Nui  na  Poe  Hanohano  i  Kono  ia  e  Hoonuu  i na  Ono.

---

 

Haawi ia e Miss Irene Dickson no ke Keiki Alii ame ke Kama ʻ liiwahine Kawananakoa.

---

            Ma ka Poaono o ka pule i hala i haawi ae ai o Miss Irene Dickson, kaikamahine a Mrs. Kikila Balaunu, i kekahi ahaaina nui no ke Keiki Alii ame ke Kama ʻ liiwahine Kawananakoa, ma ka Home Kahakai o Kikila ma Kaalawai.  Ua malama ia ma ke ano ahaaina a na Hawaii a aole hoi ma ke ano haole e like me kekahi poe ahaaina e haawi ia nei.  Ua kono ia ka Bihopa Nichols o Kana Anaru ame kekahi mau maka hanohano e ae.

            Ua kukulu ia he pakaukau nui ma ka lanai e nana ala i ka uliuli o ka moana Pakipika, a ua hoolawa ia ka noho ana no hookahi haneri poe.  I waena o kela pakaukau e waiho ana na pola nunui i piha i na hua mea ai like ole.  Ua kii ia na mea ono apau o ke kai, mai na limu a na i ʻ a ono o ka moana, a ua kii ia hoi ko ke kuahiwi mau ono a hoakoakoa ia mai.  O na opae mahikihiki ame na luau ono, no puna kalua, ame na i ʻ a lawalu, ilaila kahi i kali ai o ka loaa o ka opu nana lakou e ale.  Aole makou e helu papa aku ina ono, he hana hoonoono wale no hoi ia, a he hana hoopololi hoi, aka ua ai ka lehulehu a ua kena.

            O na hoonani, na lei palapalai, na lipine nani, ame na pua nani, kekahi mau mea nana i hooi ae ka nani oia aha hauoli.  I ka hiki ana mai o kela ame keia malihini ua loaa aku la ia Miss Irene Dickson a ohu ana i ka lei.  Mahope o ka wahi e noho ai o na alii ua ike ia he hae Hawaii nani, a ma ka puka e komo mai ai ua kau ia he hae Hawaii me ka Hae Amerika.  Ma kekahi wahi e noho mai ana na keiki hookani pila e hoolealea ana i ka lehulehu me ka lakou mau mele kaili puuwai.

            Oiai ka poe i konoia e hoonuu ana i na mea ono ua ku ae ia ka Bihopa Nichols a noi mai ia e inu ia ke ola o ke Keiki alii ame ke Kama ʻ liiwahine Kawananakoa.  Hoike mai la oia i kona hauoli i ka hiki ana mai i Hawaii nei a hui me kakou.  Ua ike mua no oia i kekahi poe Hawaii mamua o kona holo ana mai, aka aole oia i moeuhane mua ua like me kana e ike nei.

            Mawaena o ka poe i konoia ua ike ia ke Keiki Alii ame ke  Kama ʻ liiwahine Kawananakoa, Bihopa Nichols, Miss Nichols, Mr. ame Mrs. Samuel Parker, Miss Alice Campbell, Mr. ame Mrs. Hunt, Mrs. E. D. Tenney, Mrs. N. Noonan, Mr. ame Mrs. Cunha, Mr. ame Mrs. C. W. Booth, Dr. ame Mrs. Herbert, Mrs. Freeth, Mr. ame Mrs. W. G. Cooper, Mr. ame Mrs. Harrison, Mr. ame Mrs. Von Holt, Mr. ame Mrs. McClanahan, Mr. ame Mrs. Lake, Mrs. A. A. Montano, Miss Emma Davison, Miss Marcia Warren, Miss Anita Chrystal, Miss Peterson, Miss Nolte, Miss Shofts, Miss Cunha, Mrs. Hollinger, Mrs. Carl Holloway, Miss Walker, Mrs. Long, Mrs. Schmidt, Rev. ame Mrs. Alexander Mackintosh, Miss von Holt, Mrs. Brenig, Mrs. Lucas, Mrs. Hart, Mrs. Mendonca, Mr. ame Mrs. Bigelow, Miss Fernandez, Miss Degetan, Miss Schluter, Mrs. Nott, Miss Sargent, Miss Violet Beckley-Kahea, Frank Armstrong, Mesara Cunha Gerald Goodsell, Isenberg Robert Shingle, A. I. C. Atkinson, Mr. Boiseau, Pay mauter Hall, U. S. N. Mr. Kunst, Carl Maertens, Arthur Mackintosh, Mr. McAdory, Charles Elston, Lot Kaulukou, Mr. Fernandez.

 

L  NAKILA  O  W.  W.  HAARI

---

( Mai  ka  aoao 1  mai. )

 

lakou.  Ua hoao mai kekahi poe haiolelo o lakou e olelo aole lakou i hoohemahema i ka pono o ka lehulehu ma ka ahaolelo i hala, aka ua maopopo loa aole oia ka oiaio. 

            Oiai o Mossman e haiolelo ana ua lohe ia aku la kekahi bana e hele mai ana me kekahi poe keiki e ka ʻ i ana i na kukui lamalama.  Ua manao loa na Home Rula he poe Repupalika keia e hele mai ana e hoohaunaele i ka lakou halawai, a ua nui ko lakou huhu, aka i ke kokoke aa mai ua ike aku la lakou ia Kaulia pepehi moo e hele ana mamua, me he alihi kaua ala e alakai ana hoi i kekahi Bana Pukiki.  Ua pau koke ka huhu, a hoomaka hou na hana.

           

KE  KOHO  ANA  I  KA  POAKOLU  NEI.

 

            I ke kakahiaka nui loa no mamua o ka hemo ana ona hale e koho ai na kanaka ma na apana koho like ole i hoomakaukau ia, ua ikeia ka nui o na Repubalika i hele mai me ka makaukau e koho no ka lakou moho, ame ka hele ole mai hoi o na Home Rula-Demokarata e koho i ka lakou moho.  Mai na balota mai i koho ia i ke kau i hala ua maopopo loa ina i like ka ikaika o keia mau aoao elua me ko ia makahiki, e lilo ana ia A. Dreier ka lanakila ma o 278 balota oi ae mamua o ka ka moho a na Repupalika.  aka he ekolu wale no mahele apana i lilo aku iaia, mailoko mai o ehiku, a o kona oi kiekie loa ma kekahi apana he 41 wale no.

            Ma na mahele koho ua ike ia ko laua ikaika penei.  Ma ka mahele ekahi ua lilo ka lanakila ia Harris.  Ma ka mahele elua ua lilo hou no ia Harris, ma ka mahele ekolu, ua ike ia ka ikaika loa o na Home Rula.  Ua hooikaika na Repupalika ma keia mahele, aka ua lilo ka lanakila ia Drier.  Ma ka mahele eha lilo hou no ia Harris, ma ka mahele elima lilo hou no i na Home Rula.  Ma ka mahele eono, lilo hou ia Harris, a ma ka mahele ehiku, oia o Waimanalo ma, ua loaa ia Drier he ehiku balota oi ae mamua o Harris.  I ka helu ana ia o na balota apau i loaa ia laua ua loaa aku ia Harris he 881 a ia Dreier he 674, ua like ia me 207 balota oi o Harris ia Dreier.

            Nui ka hauoli o na Repupalika i ka lohe ana i keia mea hou hauoli, a nui hoi ke kukule o na Home Rula.  Ma ka lumi hui o na Repupalika ua ike ia ko lakou hauoli i kela ame keia manawa e loaa mai ai na hoike mai na mahele like ole mai, no ka mea ua maopopo iho la ia lakou ko lakou lanakila.  Ma ka lumi hui o na Home Rula, lohe mai makou he poe kakaikahi wale no keia loaa aku i ka hora eono o ke ahiahi, ua pau ka hapanui i kahoi no ka mea ua maopopo aku la ka haule mamua oia manawa.

            I keia po e akoakoa ana na Repupalika ma Union Kuea, kahi a na Home Rula i malama ai i ka lakou halawai, a mai laila mai lakou e maki mai ai i ka Ema Kuea.  Ma Ema Kuea e malama ia ana kekahi halawai makaainana nui, a e haiolelo mai ana kekahi poe no keia lanakila kamahao o lakou.  E hiki ae ana ma ia halawai kekahi poe hookani pila, a e lilo ana ia ahiahi i ahiahi hauoli no na Repupalika no keia lanakila ana.  Mai Poina, i keia ahiahi ma ka hora ehiku hapa, ma Uniona Kuea, e akoakoa ana na Repupalika a mai laila mai e hele ai no ka Ema Kuea.  Ua kono pu ia na Home Rula e hele ae e ike i keia la hauoli.

---

He  nui  no  ke  Dala  maka  Waihona

---

O  KE  KEENA  O  NA  HANA  HOU,

OIHANA  HOOKOLOKOLO  AME  KA

KA  PAPA  OLA  NA  KEENA  NUI

O  NA  HOOLILO  ILOKO O  MA-

RAKI.

            Ma ka hoike a ka Luna Hooia o ka mahina o Maraki ua ike iho makou he $400,153.91 i koe iloko o ka waihona o ka lehulehu i keia manawa.  I ka mahina o Maraki o ka makahiki i hala he $315,170 wale no wahi kala i loko o ka waihona, nolaila ua oi ae ka puipui o ka waihona i keia makahiki mamua o ka makahiki i hala aku.  I keia makhiki he $85,,422  wale no wahi dala i loaa mai a i ka makahiki i hala he $103,580 ka huina o na loaa.  Ma na hoolilo ua ike ia ka emi loa o na hoolilo o keia mahina, mamua o na hoolilo no ia mahina hookahi no iloko o ka makahiki 1901.  I keia makahiki he $194,046 i hoolilo ia, a i ka makahiki i hala he $206,966 i hoolilo ia.  Ma ka nana ana nae i na hoolilo o ka makahiki i hala ua mao popo loa ua oi ae na hoolilo mamuli o ka Ahaolelo e noho ana ia manawa.  Ma na keena aupuni a pau loa, koe kekahi mau keena kakaikahi wale no, ua hoemi iki ia mai na hoolilo mamua o ko ka makahiki 1901.  Ua hoolilo aku ke Keena o na hana hou i keia mahina i hala aku la he $31,000 oi ae mamua o na hoolilo oia mahina iloko o ka makahiki i hala, a o ka oihana hookolokolo noi ua hoolilo aku lakou i keia makahiki he $1500 oi ae mamua o na hoolilo oia keena iloko o keia mahina hookahi i kamakahiki i hala.  No ke keena kinai ahi ua oi ae no ka lakou mau hoolilo mamua o ko ka makahiki i hala aole nae hoi i nui ino loa.

            Me keia mau hoike @ nohekuka loa aole makau ana no ka nele o ka waihona i na loaa makahiki no ka hoohana ana aku i na hana i makemake nui ia no ka pono o ka lehulehu a ua make hewa hoi na leo uwe e kahea mai nei i Ahaolelo Kuikawa.

---

            Aole he laau ohana i ike nui loa ia elike me ka laau Pain Killer.  No kanaono makahiki a oi ua hoao ia keia laau e na kanaka o na aina like ole no ka hooponopono ana i ka hana a ko lakou mau opu ame na ma ʻ i like ole apau e loaa ana ia lakou.  Ua ike ia kona maikai ame ke oia o na ma ʻ i like ole iaia.  E nana pono i na laau pololei ole oiai he hookahi wale no laau pololei a oia ka Perry Davis.  Kumukuai 25 ame 50 keneta.

---

            Ke hoolaia la nei no ka hooloihi ana aku i ke alahao o na kaauila, mai Kalihi a Waikiki a ma ka uapo ma ke alanui Alakea a Hiki i Nuuanu.

 

HOI  HOU  M I O C W,

AKIPO  A.

 

---

 

Ho kuke ia oia mai Hawaii Nei aku

mahope o ke Kaua Kuloko.

---

 

He Ehiku Makahiki ka Loihi o Kona

Kaawale ana aku Mai Hawaii nei.

E lawelawe Hou ana i ka Oihana

Loio ma Honolulu nei.

---

            Mahope o ka nalo ana aku no ehiku makahiki mai Hawaii nei aku ua hoi hou mai nei o Clarence W. Akipoka kekahi o na haole kamaaina i hoopaahao ia ma Kawa i ke kaua kuloko ai ma Honolulu nei.  Mahope o Kona hoopaaia ana ma Kawa no kekahi manawa ua hookuu ia oia me ke kauoha pu ia e hookaawale mai ia Honolulu nei aku.  Iloko o keia mau makahiki ana i kaawale aku nei ua noho oia ma Kapalakiko a malaila oia i lawelawe ai i kana oihana he loio.

            I kona hiki ana mai i ka Poalima i hala ua puiwa loa oia i ka ike ana i ke kulana holomua o ka aina, na hale nunui, na kaa uila, ame na hoailona o ka holomua e ikeia nei ma Honolulu nei.  Ua like loa me kekahi kulanakauhale hou i kana nana ana mai Aole ma na hale wale aka ma na nupepa.  Ke ike nei oia ua like loa ke ano o ka lawelawe a hookele ia ana o na nupepa nui me ko Kapalakiko.

            I ka ninau ia ana aku i na i hoi mai nei oia e alakai i na Demokarata ua hoike mai la oia aole oia kana hana i hoi mai nei, aka he Demokrata oia.  Aole oia he Demokarata mamua, aka ua hoohololi oia i kona manao a lilo i Demokarata.  Aole oia i makemake e hooikaika loa ma na hana pili kalaiaina i keia manawa.  Aole hoi i maopopo iaia kana hana e hana aku ana.  Ua makemake oia e nana mua ma o a maa nei a maopopo ke ano o ka aina ame na hana holomua iloko o ka aina mamua o kona hoike ana ae i kana mau mea e hana ana.

            He kanaka naauao loa oia a he alakai kupono hoi.  He kanaka oia i kakoo mau ma ka aoao o na Hawaii, a mamuli oia hana ua hookuke ia oia mai ka aina nei aku.

---

Pau  kona  wahi  Waapa  i  ke  Ahi.

---

HO-A  I  KE  AHI  NO  KE  KUKE  ANA  I 

KANA  MEA   AI  A  HOOMAKA

E  HELE  E  HOLOHOLO

---

            He hookahi wahi kepani e kanikau nei i ka nalo ana aku o kona wahi waa pa.  Ua lilo loa oia i ke kono a kona puu e loaa ona wahi sake a iaia e hele ana ua pau iho la kona wahi waapa i ke ahi ,a i ka hoi ana mai ua hamama kekahi aoao.

            I ke ahiahi Poaono nei, oiai ka malu o ka po e uhi mai ana, a oiai hoi o Watanabe, he wahi kepani, e noho ana iluna o kona wahi waapa lawai ʻ a ua hooholo iho la oia e ho-a i kana kapuahi aila no ke kuke an i kekahi mau wahi mea ai no ia po.  Ua ho-a ae la oia i keia kapuahi aila a kau aku la i kana mau wahi mea ai me ka manao e ai ono ana i ka manawa e moa mai ai.  Oiai oia e kali ana o ka mo-a ae o keia mau mea ai ua ike iho la oia i ke ano anuanu, a hooholo iho la eia o kana hana maikai loa e hana ai oia ka hele ana e inu wahi sake i pumehana mamua o ka ai ana aku.  Ua waiho iho la oia i kana mea ai iluna o ke ahi a hoomaka aku la e hele.  Iaia e hele ana ua loaa aku ia kekahi poe hoa ʻ loha a hookahi ko lakou hele like ana e huli wahi sake.  Ua loaa aku la ke sale a pumehana kahi kanaka a aole o ka pumahana wale aka ua poi na loa iho la oia i kona pololi ame na wahi mea ai ono hoi ana e waiho ana iluna o kana kapuahi aila.

            I kekahi Makai kuke awa e kali ana o ka hiki mai o kona wahi kope oia ahiahi, ua ike aku la oia i kekahi ahi ma kekahi wahi kokoke iaia.  Ua hoio @k ke aku la oia e nana @ a ʻ a hoi ike aku la oia i keia waapa lawai ʻ a o na kepani e a ia ana e ke ahi.  Ma ka aoao iho o keia Waapa ua ike aku la oia i kekahi poe kepani e lawa ʻ ia ana me ka malamalama o keia waapa e a ia ana e ke ahi.  Ua kahaha loa kona manao i ka ike ana aku ia lakou e hookuu ana i keia waapa e a ia e ke ahi oiai lakou e lawai ʻ a ana.  Ma kana hooikaika ana ua haalele iho la lakou i ka lawai ʻ a ana a hoi mai la e kokua i keia waapa.  Ua puka kekahi aoao ke ahi.              ?

            I ka hoi ana mai o kahi kepani nona keia waiwai, ua papaa kana mau mea ai, ua pa-hu kahi kapuahi aila ana, ua puka hoi kekahi aoao o kahi waapa, a ua piha hoi kona opu i ke sake.  O ke sale ka mea i ei ae mamua o na mea apau, wahi a kahi kepani.

---

Ki  iaia  iho  i  ka  Pu  no  ke  Aloha.

---

HOAO  O  ANTONE  KAPAOA  E  KAILI

I  KONA  OLA  IHO  MA  KEALO

I  KA  POAKOLU  NEI.

---

            " Na ʻ u no i ki ia ʻ u iho---Ua hana au i keia hana no kona aloha ole kekahi ia ʻ u, "  wahi a keia keiki io kona manawa i loaa aku ai i na makai.  I ka huli nono ia ana ua hoike ia mai la ua kaili ola i kona ola kino iho mamuli o ke aloha ole o kekahi wahi kaikamahine kanaka iaia.  Aole no he u ʻ i loa o keia kaikamahine, aka ua nui ino loa ke aloha o Antone Kapaoa i keia wahi kaikamahine, a ua hoao oia ma na ano apau e hoike aku i kona aloha iaia aka aole loa i hoike mai keia kaikamahine i kekahi hoailona o ke aloha a makemake paha iaia, a no keia kumu ua manao iho la ua Antone nei aohe he waiwai o keia ola ana, ina aole he aloha mai o kuna mea i aloha ai iaia, a nolaila ua hoao iho ia oia e kaili i kona ola iho me kana pu panapana.

            Ua hana ia kela hana weliweli ma Kewalo i ke ahiahi Poakolu nei, a mamuli o kekahi uiia laki aole oia i make aku. Ua makemake i ʻ o no oia e kaili i kona oia iho, no ka mea ua kau ae oia i kana pu panapana ma kona poo a ki iho la iaia iho, aka i ka lele ana o ka poka ua komo aku la ma ka ili o kona lae a holo mawaho o ka iwi o kona poo me ke komo ole iloko.  Eia oia ke waiho aia ma ka Halema ʻ i i keia la, me kona eha, a ma ka nana aku e ola ana no oia a malia e aloha ana kela wahi kaikamahine iaia ma keia mua aku.

            O Antone Kapaoa kekahi o na keiki i paaia iho nei no ka ma ʻ i hookaawale ohana, a mahope o ka nana pono ia ana e na kauka ua hooholo lakou aole oia i loaa i keia haawina a ua hookuu ia mai oia.  Mahope o kona hookuu ia ana mai ua hooikaika loa oia e loaa ke aloha o keia wahi kaikamahine iaia aka aole loa i loaa.  Ua hoike ia mai hoi ia makou o kekahi kumu ka o ka makemake ole ana o keia kaikamahine iaia oia ka lilo ana aku o kekahi hapa o kona ihu i kekahi ma ʻ i i loaa iaia mamua aku nei o keia manawa.  Hupo ke kanaka e hoao ana e lawe i kona ola iho no ke aloha i kekahi wahine.  Malia ina oia i hoomau no i ke oia ana, he uila ko ka manawa loaa iaia keia mea ana i iini nei ai, aka mamuli o kona kaili koke ana i kona oia iho a hoonele loa ia oia.

            ---

Hookui  ko  lakou  Kaa  me  ke  Kaa-ahi.

---

EKOLU  I MAKE  AKU  A  HOOKAHI

I  ANEANE  LOA E  HELE  AKU

MA  IA  ALA  HOOKAHI.

---

            Ma Topeka, Kansas, i ka la 1 o Aperila nei i ikeia ai kekahi uiia pilikia weliweli loa.  Ua hook uʻi kekahi kaa ahi me kekahi kaa a pau na ohua o keia kaa i ka make a koe hookahi, aka ua aneane loa no oia e make.

            Ma ka hoike a ka wiliki o ke kaa ahi aole oia i ike i keia kaa a hiki i ko lakou kokoke loa ana, a ua hiki ole iaia ke hoopaa iho i ka holo o kona kaa ahi mamua o ka hookuʻi ana.  He eha poe iluna o keia kaa lio.  O Mr. Fred Smith Mr. Edward Smith, Mrs. Fred Smith, ame Miss Minney Mainey.  O ka mare ana no ia o Mr. ame Mrs. Fred Smith i ka la pule mamua aku, a he elua wale no la mahope mai o ko laua mare ia ana ua make aku o Fred Smith, a ua aneane loa e make kana wahine, wahi a na nupepa Kaleponi.  No Mr. Edward smith ua aneane loa oia e mare ia Miss Minney Mainey, aka ua make like laua ma keia pilikia i loaa ia lakou oiai e hoi mai ana mai kekahi aha hulahula lealea mai a lakou i hele ai.

            Aole o lakou wale kei make aka o na lio e huki ana i ko lakou kaa, loaa aku ua weluwelu liilii a o ke kaa ua nahaha a okaoka liilii.  Ua nui ko lakou hauoli ia po a ua hoi mai me ka hauoli me ka manao mua ole ae hoi eia aku ka make mamua o lakou, aka i ka hoi ana mai iloko oia hauoli ua loaa iho la ia lakou keia haawina weliweli.

---

He  Buke  Moolelo  Hou

---

Hoopukaia  ka  Moolelo  o  Pakaa  ame

Ku-a-Pakaa.

---

            Ua aie makou i ka lokomaikai o Moses K. Nakuina no ka Buke Moolelo o Pakaa ame Ku-a-Pakaa. e moolelo Hawaii maikai keia, i hooponopono ia e o Moses Nakuina me ke akahele loa no ka pomaikai o kona lahui puni moolelo, a i mea e maopopo ai o kona manao iho, e pili ana no keia puke, ke kope nei makou i kona manao hoakaka ma ka aoao mua o keia Buke Moolelo penei :

" E  ALOHA  AUANEI ! "

            E ka Lahui Hawaii, mai Hawaii o Keawe a Kauai o Mano, a welo loa aku i Kaula, ka palena o na moku, ka iwi o kuu iwi a me ke koko o kuu koko, ke kupa, ka oiwi ponoi o ka aina,  Aloha oukou :

            He mau makahiki i hala ae nei, mamuli o ka imi ana i na moolelo Hawaii kahiko loa, ma ka ninau ana i ka poe kahiko, ua ikeia ko @lakou waiwai ina e pa ʻ i buke ia, a lilo i mea hoonaauao mai i ka lahui o keia au, nolaila, ua ohi houluulu, wae a hooponoponoia ka moolelo o Pakaa a me Ku-a-Pakaa kanaka keiki, a oia ka moolelo mua e hoolauna mua ia aku nei me oukou, a ina e apo ia mai ana me ke ohohia, alaila, e hoopuka hou ia aku ana kekahi mau moolelo e ae.

            He nui na mana o keia moolelo a o ua mau mana like ole la i loaa mai oia ka i houluuluia, waeia a hooponoponoia me ke akahele loa, a kakauia ma ka olelo Hawaii oiaio maoli o ke au i hala.

            Ua olelo kekahi poe he kaao wale no keia a aohe waiwai :  he kuhihewa ia, no ka mea, he nui ka waiwai o keia moolelo.  Akahi, ua kakauia ma ka olelo Hawaii oiaio maoli o ke au kahiko.  Alua, o na mele, na pa-ha a me na kau i nalowale kekahi a e nalowale aku ana, aole loa ia e loaa hou ina aole e pa ʻ i buke ia.  Akolu, ka inoa o na makani o kela a me keia mokupuni o ko Hawaii Paeaina, a Teritori o Hawaii i keia wa.  Aha, o ka mea i oi ae mamua o na kumu mua ekolu i ha ʻ i mua ia ae nei oia ke Aloha Alii oiaio o na kanaka Hawaii i ke au i hala a hiki loa mai no i kela au.

            Nolaila, e ke aloha Alii oiaio, ke aloha Lahui oiaio, ko Hawaii o Keawe, ko Maui o Kama, ko Oahu o Kahuhihewa a me ko Kauai o Mano, eia mai o PAKAA  a me KU-A-PAKAA ke imi aku la ia oukou : e ike mai ina e kiei aku ma ko oukou mau ipuka, e hea mai a e hookipa ma ko oukou mau home. 

MOSES  K.  NAKUINA.

Honolulu, Aperila,  1902                   Mea  Kakau.

 

            E kuai nui e na makamaka i keia Buke i ike i ko ke au kahiko mau nanea.  Aole i pau loa keia moolelo iloko o ka buke hookahi, a e hoopau ia ana ma ka helu elua.  E hui aku me Moses K. Nakuina a nana e hoolawa mai me keia mau buke.  He oluolu loa ke kumukuai.

            He 25 keneta ko ke kope hookahi.

---

HOIKE  KULA  SABATI  O  KAWAIAHAO.

---

            E like me ka mea i hoolahaia ai, ua malama ia ae ka Hoike o na Kula Sabati o Kawaiahao ma ke Kakahiaka Sabati, 1 6 o keia mahina.

            O ka hora 9:45 ka manawa i hoopaa ia ma ka Papa Kuhikuhi, aka mamuli o ka ulolohi o kekahi mau apana, aole i hoomakaia na hana a hiki i ka hora 10:15.

            Ua hoomakaia ka hoike me ka himeni 196 Hoku Ao Uani a mahope mai ka pule i haawiia e Rev. H. @Manaae.  Maa nei i komo mai ai ka heluhelu haawina a mahope iho ka himeni hui, " Na ia ʻ ia e Hooia. "  O kekahi keia o na himeni i unuhi ia e Prof.  Theo.  Richards i kokua ia e  Rev.  S.  Kapu ame Josepa Kalaina, a e puka mai ana ma ka Buke Himeni hou e pa ʻ i ia nei.

            Mahope o keia himeni, ua hoomakaia ka hoike o ke Kula Hanai o Kawaiahao no lakou ka heluna o 43 haumana.

            Mama na hana o keia papa aole hoololoiahili a ua pau ka lakou hana iloko o ka manawa pokole me ka maikai.

            O ka lua o na papa hoike oia no ka papa Pokii o Kawaiahao malalo o ke alakai ana a Mrs. May Wilcox.  O keia ka papa nui hookahi i hiki aku ka heluna i ke 90 haumana.  Mama no na hana o keia papa e ua hoike ia mai ka ikaika o ka hana i hanaia e keia lede iwaena o na pokii a me ka ae oluolu ana mai o ka uhane Mana o ke akua e kokua iaia ma ke alakai ana i keia mau pulapula o ka lahui Hawaii ma ke aia e loaa ai na pomaikai uhane ame ka noho maluhia ana ma na home.

            Mahope aku o keia, ka papa kula sabati o Pauoa, aka mamuli o ke noi ana o ka Mea Hanohano W. R. Kakela ua hookomoia mai ka Papa a Kakela ma ia wahi, oiai nae, aia ko lakou wahi i hookaawaleia ai ma ka helu 8 ma ka papa kuhikuhi.  He 9 no haumana o keia papa, he poe lae oo wale no, a o ka haawina i waiho ia mai ai e lakou oia no ka Buke o Ioba.  He haawina waiwai nui keia ma ka hoomaopopo pono ana o ke kanaka i ka manao nui i hoike ia ma keia puke, aka o ka hewa wale no pau loa ka manawa i ka lilo i ka mea hookahi a haule hope na hana.

            Ee, he mea pono e noonoo i ka manawa a e noonoo iho hoi he poe hoa ai pu kekahi e kali aku ana !  Mai keia papa mai ua hoomaka na hana hoike e loloiahili, hui pu me ka manawa i hoomaunauna ia i ka hoomaka ana, hala loa na hana hoike i hope.  He mea keia e a ʻ o mai ana i na alakai kula Sabati e malama i ka manawa a e hoonui olelo ole hoi ma ka lawelawe ana i na hana.  O na kula Sabati nui e like me Kawaiahao e pono e malamaia keia rula i mea e holopono ai na hana a e pau ai hoi na mea i hookomoia ma ka Papa kuhikuhi.

            I ka pau ana o keia papa, hoike ka papa Kula Sabati o Pauoa.  Ua ala kai ia keia papa Kula e Miss Keaumoana, kekahi o na opio wahine i hoonaauao ia ma ke Kula kaikamahine o Kamehameha.

            Pau ia papa, o ka apana mai o Manoa.  He 10 no haumana o keia papa a nui no ka waiwai i loaa mai mai ka lakou hana mai.  He mau pua kekahi o Kina i ike ia aku ai e mohala mai ana.  Homau e Manoa i ka noho hoolauna ana me kou hoa kanaka.          S.  K.  N.,

            Maikai na hana o keia papa, a ua hoike ae ke anaina i ko lakou hauoli ma ka paipai ana.  O kekahi kumu i maikai ai oia no ka malama ana o keia papa i ka manawa a ua pau iloko o ka wa kupono.  He 21 ka nui o na haumana o keia papa o ka hapa nui no aia iwaena o na pokii a me na opio.  Ola no o Pauahai Alii.

            Pau ia komo mai o Kamoiliili.  He 38 ka nui o na haumana o keia papa a i noho alakai ia e Pilipi Naone.  Maikai na mele o keia papa a mamua no hoi na Haawina.

            O Waikiki mai me 26 haumana.  Maikai no ka hana a keia papa, a ua malama no i ka manawa, aka, o ka pilikia, ua haule mua ka manawa i ka hoomaka ana no o na hana.

            Mahope aku o keia ka papa o Kewalo me kona heluna o 21 haumana.  Maanei i hooi loa ia mai ai ka pii ana o na paipai lima ana ame na hehihehi ana o na wawawe, e hoike ana i ka manao mahalo no na hana i hanaia mai.  He mea maikai no ka paipai lima ana, aka o ka hehihehi ana, aole i pono e hanaia aka, aole i papa mai ke alakai o na hana hoike i keiamau hana, a ua pii hou ae he mau kkekele hou i ka wa i ku mai ai ka papa o na Kilipati mahope o ka mele ia ana o ka himeni hui.  " O kona Auamo he olu mama, " kekahi hoi o na himeni e puka ai ana ma ka buke Himeni Hou.  He 24 ka nui o na haumana o keia papa, a he eleu ka lawelawe ana  o Mr. Isaia, he kanaka Samoa i naauao maoli ma ke kamailio ana i ka olelo Kilipati.  Maikai na hana o keia papa, a ke a ʻ o mai nei ke alakai o keia papa ina alakai papa Kula Sabati e makaala a e eleu ma ka lawelawe ana i na hana hoike kula Sabati.  He ano like ka hana ia ana me ko na hale hana keaka, ka paipai ana k hehiheihi a me ke kani mai o ka pio.  Ee, e a ʻ o kanaka hoi kakou e pono ai !  Mai hoolilo i Kona hale i hale Keaka, ame Kana hana i hana lealea wale no.

            I ka pau ana o keia papa, akahi no a ike ke alakai o ka la, aole i hiki iaia ke paa iho i ka manamana kuhikuhi hora o ka uwati nui e kau ana ma ka paia mahope, a ia wa i hoomakaia ai ke oki oana i ka papa kuhikuhi.

            Mahope aku o ka papa o na Kilipati, o ka papa o Lunalilo Home, eia nae oki ia iho la, a kikoi aku ia i ka papa o Maunakiekie, he papa mahope aku o Lunalilo Home.  Maikai no na hana o keia papa.  He 13 haumana.  Nui keia.

            Pau keia papa komo mai ka papa o Puaikalani i noho alakai nui hoi o ka ia.  Maikai no na hana o keia papa.  Maikai na himeni.

            Manei i komo mai ai ka papa o Kawaiahao S. S. C. E.  ( Ahahui Hooikaika Pono Karistiano ).

            He 22 ka nui o na haumana o keia papa, a he poe opio u ʻ i wale no a pau.  E like me ko lakou mau kulana pela no na hana i hanaia mai.  Ua alakai ia na ninau e Hon. E. F. Lilikalani, a o na himeni e James Hakuole, he opio i puka maikai mai ke kula mai o Kamehameha.  Oia hou no o Pauahi Alii !  

            Mahope aku o keia, na olelo hoolaha, ka himeni hui ame ka pule hookuu a  Rev. H. Manaae.

            Ua malamaia no he lulu dala a ua loaa mai he $18.85.

            O keia kekahi o na hoike i ike la ai ke aia nui mai o na apana, a ua hauoli ka manao ina hana i hana ia, a o ka hewa wale no o ka ulolohi loa o ke alakai ana a ke kahukula Sabati ame ka hoonuinui olelo no hoi.  Minamina na papa i haule aole mamuli o ko lakou hemahema, aka mamuli o ka lawelawe ia ana o na hana.  He hana luhi moli no ka hoomakaukau ana.

---

KA  AHAHUI  LUNAKAHIKO  O  NA

MOKUPUNI  O  MAUI,  MOLOKAI,

AME  LANAI.

            E halawai ana keia Aha maloko o ka Luakini o Wainee ma Lahaina, Maui.  Ma ka Poakolu mua o Mei, la 7 A. D.  1902.  Hora 10 kakahiaka.

            Nolaila, e akoakoa mai na iaia apau o keia Aha, e like me ka manawa ame kahi i olelo ia maluna ʻ e.                        O.  NAWAHINE.     Kakauolelo.

            Waihee, Maui, Mar. 31, 1902.

 

KAKELA  ME  KUKE

( KAUPALENAIA. )

---

Poe  Kalepa  ma  ke  Komisina

 

A  HE

 

Poe  Lawelawe  Kopaa

 

---

 

HE  POE  AGENA  NO  NA  MAHIKO  LEHULEHU

---

 

PALAPALA  HOOIA  HOAHU

 

Elike  me  ia  i Hoopukaia  e  ka

 

HUI  HAWAIIAN  REALTY

 

A  ME  MATURITY

 

( KAUPALENAIA )

---

Hoohuia  Maraki  30, 1901

 

HUINA  WAIWAI,  $50,000

 

5,000  MAHELE;  $10.00  PAKAHI ;  UKU  @PAUIA

 

---

 

HEAHA  NA  KUMU ?

 

            1.  Aole makou e koi aku ana ia @  e uhaai i kau dala.

            2.  E haawi ana makou i kekahi alahele palekana e hiki ai ke hoopukapuka a loaa ke dala mamuli o ka  @hoohai i na huina liilii i kela ame keia mahina a mamuli o ia mea e koe ana he huina dala mai ka hoolilo ia ma kekahi ana e ae, a e loaa ole ana ia oe kekahi @wahi pomaikai mailoko mai o ia mea.

            3.  O ka nui o na makahiki a me ka oihana a hana a ka mea @heahu, aole loa ia he kumu hoanoe a hooleia no ka mea, ua hiki i na kane, na wahine a me na keiki ke lilo  @  poe hoahu.

           

HOOIA  HOAHU

 

            4.  Na makou e kukulu i mau @home no oukou, a e hoopuka no hoi @makou i Huina Hoahu Hoopukapuka e hookaa ia iloko o 75 mahina, me eha ( 4 ) @Palapala  ( Coupons ) Hooia o $50 @pakahi@  hoopili pu ia, a oka averika no ka puunaue iloko o 19 mahina a e ohi @  makou i $150, a e loaa ana ia oe he    @$300   O kou puka he $33.33 no kela a me @keia dala pakahi i hoahu ia e loaa ana @ia oe he 33-1-3 keneta puka.

            5.  No ka mea, aole oihana hoopukapuka i ikeia ka oi aku o ka pomaikai mamua o keia.  E kakau mai a o @kauoha mai i na hoakaka piha.  E @hau@  mau ana ka Hui e hoike a e hoakaka piha aku i na mea a pau a me na lawelawe ana ke makemake ia, ke @kakau ia mai ma ka leta a ke ninau kin@  @ia mai.

HUI  HAWAIIAN  REALTY  &  MATURITY.  Kaupalenaia.

Room  3 &  4  McIntyre  Bldg.      Fort Street,  Honolulu.                       L. K. KENEWELA.   Peresidena

 

UA  MAALAHI  I  KEIA  MANAWA

---

HE  HIKI  KE  HUKI  A  HOOPIHAIA 

NA  NIHO  POPO  ME  KA  EHA  OLE

malalo o na paahana ana o keia au naauao e kapiliia ai i ka io o ka papa niho.  Aohe hanaia i ka laau hoohiamoe.

            O keia wale no kahi huki a hana @  ma Honolulu nei i loaa na  PAAHANA  I  HOOPAAIA  me na mea e ae e hiki ai ke huki, hoopiha a hoopaa i p@

@    a puna paha e hiki ole ai ke ikeia ke ano e mai ka niho maoli ae, a e paa no ia no umi makahiki malalo o ka hoopaa ana, me ka  LOAA OLE O KEKAHI  HUNAHUNA O KA EHA.  He POE WALE NO I HOONAAUAO A HOOKUU MAIKAI  IA na poe lawelawe @he poe i lawelawle mua ma keia oihana mai ka 12 a i ka 29 makahiki, a he loaa ma ke poo o na mahele like @oia o keia oihana.  E kipa mai io @makou @nei, a e ike no auanei oukou i ka oia@  o ka makou e hoolaha nei.  E @hoike mua aku no makou ia oukou i ka nei o ko oukou lilo i ka wa e  NANA  MUA  AI  ME  KA  UKU  OLE.

            @Paa niho Ku ʻ i.   .   .   .   .   $ 5.00

            Niho Gula.   .   .   .   .   .   .       5 00

            Hoopiha ana me ke Gula.   .    1 00

            Hoopiha ana me ke Dala.   .       50

            NEW  YORK  DENTAL  PARLORS..     Room  4.  Elite Building.      Alanui Hotele.

            He mau kokuawahine no kekahi no na wahine

 

Ka  Moolelo  apau  iloko 

o  hookahi  hua  olelo  e

pili  ana  no  ka  laau.

 

PAIN  KILLER

 

AU  IKE  NA

KANAKA  APAU

I  KA

HE

LAAU  KUPONO

NO  NA  HOME.

He  hooia maopopo a hiki wawe no

KA  UMII,  KUNU,  PALAHEHEHI,      ANU,              PAUAHI,       PEHU  AME  KA  HAKI.

            Hikiwawe  ke  ola.

 

            Nui na ohua i holo aku no Ladana @i keia mau pule e ike i ka Poni ia ana o aka Moi Eluene.