Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 15, 11 April 1902 — LANAKILA O W. W. HARRIS, KA MOHO A KA AOAO REPUBALIKA NO KA APANA EHA. Haule ino ka Elemakule a na Home Rula me na Demokarata Muhee—Hoike na Kanaka i ko lakou hoowahawaha i na Home Rula hupo hana Kanawai llio o ke Kau i hala. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

LANAKILA O W. W. HARRIS, KA MOHO A KA AOAO REPUBALIKA NO KA APANA EHA.

Haule ino ka Elemakule a na Home Rula me na Demokarata Muhee—Hoike na Kanaka i ko lakou hoowahawaha i na Home Rula hupo hana Kanawai llio o ke Kau i hala.

, « . -» •> -> -> •> ->• -v .1. . E' liAAV.*I kakou i ekulu huro no \V. W. Harris, ka moho a na Repui>alika. H!j)-hip-huro. hip-hip-huro: hip-hip-lnno! Me ka hauoli ke | hoike aku ivei makon ua lanakiia ka ! moho n na Hopunaiika ir.a ka apana f eha, a e hoopiha ia ana hol ka hakaī haka i loan mamuli o ka make ana I oia Kepupalika. e kekahi Repupaiika | no, a aole hoi o kokahi Home Rula-De- | moknrata lahui. I'a manao iho nei na Home Ruia o ka hui ana nial o na Die- { mokarata lakou a hookahi ka paio ; like ana i na R«pupaHka oia ko lakou ! mea e lanakila ai, aka i ka hoao ana ! iho nei un 'noike ae ia ka lahui i ko \ lakou hoowahawaha ia iaua elua. a I haawi aku la i na hoohanohano ana maluna o ka moho a na Hepupalika. ka aoao o ka holomua. ka aoao no ka pono o Hawaii a aole no ka pono oika poe alakal kakaikahi e ana i kej kahi aoao kalaiaaina. i E like me ka makou i hoike niua aku I ai ua hoopupue na aoao kalaiaina like ole o knkou i ka hookomo ana mai i ka lakou moho. a īto kekahi nianawa ua manao ia aole ioa e hookomo mai , ana na Repupa!ika ame na Demokarata ; i mau moho na lakou a e haawi ia ana keia hanohano na na Home Rula. Aka I ka noonoo pono ana p na Repupalika ua ike Iho la lakou o" ka haawl wale j ana aku l kela pomaikal I ka enemi I aole la he hana naauno, oial no nae ! aole he pomalkal e loaa ana mai keia koho kuikawa mai. Me keia manao paa ua huli aku lakou \ moho kupono na lakou. a loaa aku la o Mr. W. W. Harris» he keiki hanau no ka aina, he keiki 1 hooikaika nona iho a lilo oia kekahi kanaka kuonoono iloko o ka aina. Aohe moho i oi ae o ka maikai e leaa ia lakou mamua o keia. a hoomaka ka paio ana me ka enemi Ua hoao na Demokaraia e hookomo i moho na' lakou, aka 1 ka loaa ana īa lakou aole i paa ka inoa o ka lakou nioho ma kela at>ana ua wehe hou ia ka Inoa o keia moho a lakou a hoomaka' iakou e noonoo hou i moho na lakou, MarouU o ko lakou ike i ko iakou nawaliwali,\ua hoohoio iho la lakou e kakoo I ka moho a na Home Rula, aka ua Uke no kela moho me ka moho a lakou i wehe ai ma ko lakou aoao. no lta mVa. aole no i paa kona inoa nja ka pepa inoa o ka poe i hiki ke koho na keta apana. ITa kakoo Uke aku nei nae keia mau aoao kaiaiaina i keia inoa © Augu« Dreler, he kelemania i noho luna mahiko ma Eleele. Kauai. , no kekahl manawa a o!o >lo ke eke, a o ua eke a!a k«i makemak-? nui !a I ka ike ana aku uei ? na » i keia h-err,nhema ua hoomaka lakou - x ku»\ co ka roe» ua maojK*?v> U

i -i. w r i!;i v aie no ko koho iiui ia apana ]unamakaainr.na ma ia apana, a oiai aole i hiki ia August Drpier ke kc»ho baloat ma keia pana aole loa e ;-i\r.u ke kanawai e olelo ana o ka poe. hiki ana iaia ke hoolei ae i keia inoa, no ka mea ua hooko ia ka makemako > kanawai. a ina no he inoi wahine k< ī iawe ia aku ua hiKi ole ro, iaia ke hooiei ir=ai. I ka ike ana o na Ropupalika i keia, ua maopopo iho ia ia iakou o ka hana maikai wale no ia lakou e hana ai oia ka lawe ana i koU nir.au i:v.ua o ka Aha Kiekie mamuv -> ka 'paio ana. Aole lakou i makemak-? e ah'.nu i ka koho ma ko laiou aoao waie no aka ua makemake lakou e ike i moho i hikl ke koho ma ia apana ka moho a na Home Rula e hoo- j komo mai ai. a aole hoi e like me keia j hana apuka a iakou e hoao nei e hana. I I ka noonoo ana o ka Aha Kiekie ua j •hooholo ir.ai la lakou ua pololei ke Kakauolelo o ka Teritors. a no keia hooholo ana ia peli ua hoomaka ka paio! ikoika ana. Ma ia mau po mai ua hoomaka na e haiolelo ma na apana like ole i makemake ia no keia koho ai,a. l*a lilo ka ame ka makani i mea oie ia lakou, a ua hooikaika laki u no ka aoao a lakou i manao ai oia ka aoao e f>omaikai ai keia lahui. Ma keia poe haiawai, lehulehu na Home Ruia ame na Demokarata. a e kol ikaika ana hol i na kanaka e koho ma ka aoao Aole o na Kepupa!ika wale keia hana nei, aka ua hoomaka pu 'mai ia me na Home RuiaDemokarata ma kela mau haiolelo ana. Ke hele aku ma ka halawal a na Home Rula e lohe ana i ke ino o na Repua ke hele aku hoi ma na halawai a na Repupaiika e lohe ana i ke • frto o na Home Rula. ame keia mau ; hoike ana a keia mau aoao kalaiaina l'elua. ua hikt i ke kanaka ke noonoo inaikai e koho nona Iho. a ua hauoli n.akou i ka hoike ana aku i ka lehulehu. ua poipiei ka noonoo o ka hapanui t> na kanaka e noho nel ma ka. Apana Eha. no ka niea ua koho lakou la W. W. Harris. ka moho a ka aoao ; Repupalika r ka aoao no ka holomua. kn aoao e hana ana l na kanawai no k i pono o ka iehulehu a aole no ka pono o na Iho ame na popokL O na halawai o ka po Poalua nel. :vamua o ka la e koho ai na kan&ka. k*kahi o na haiawal maikai loa. Ua malama na Repupallka i ka iakou halau i ma Rmma Kuea, a ua malama b >i na Home Rula-Demokarata i ka ?akou ha!awai n:a ka Union Kuea, oia k-ia wahi o ke alanui Mol mamua o ka pa o ke Kapikala ame ka Hal* M-?!e Hou. Mawaena o kela mau >:r?!a\ral ua ioheia aku la ka leo e> ka

t.ma Uhu: e paan! ana ma ka Hokele Uawaii. I ka hiki ana aku o ko oukou tn<»a k:ikaa rra ka halawa! a na Kepupalika • u.\ i ;ha na noho i r.a kanaka. na kane ;:'!V na wahine, an;e na ke!Ki. a iluna - ' kahi ;>uhi ohe o nonoho mai ana na ' haiol«?!o o:,i jk>. Mawaer.& o na £ai- . '--lei ' ua īke u aku «a he jKV Dom.\u- | rt,ta a he !'<•->*> Home liula tmamua aku ; rei). i haaleie i ko lakou mau aoa<» n-amuli o ka ike i ka ialau o ka hana, :a h >p't!i mau aku la ia lakou rr.e ka aoa?i Kepupalika. Huna no noi oia wa-' ; hi kekahi ,poe keiki himeni. e hooleaiea; ; n:ia i ka iehulehu i hiki aku e lohe i na, ' l'amle'.o oia po. 0 Allka R >pikana ka Lunahoomalu o '• keia halawai. a ua holke ae oia i konu i f-akaukau ma ka hoolauna ana I ka; ; 'ehulehu i na haioleio oia po. nie ka! i «'.k,.»mo i'U ana mai i kekahi mau olelo' ! hoohauoli ai i ka lehulehu. Mamua o I k;? weheia ana o ka halawai ua hoo- | koni mai la na keikl himeni i kekah! | ir.au piia kani hone i awill ia me ka I le■> o na kahuli. a he nanea maoii no I ke hoolohe aku ia lakou. I ka pau ana > ka lakou ua hoolauna ia mai la ka ' H »n. A. X. Kepoikai o Maui. O kan.i i i.okahi o na haiolelo maikai loa. E hoike :r:a; ana oia i ka walwal oie o- ke kako.> ana i na Hoine Rula ame kona. ki'nui o ke kakoo afa i na Kepupalika, ; Pat« ola ku nial la o Hoti. Wm. A.ylett. ; ; k' kahi o na Lunamakaainana Repupa- : lika o ke kau i hala. O kekahi laau ; nianao maikai loa ana i hoike mal ai 1 i . i i ka hoao ana o na Home Rula nau-; | ;>k;i e pepehi ia lakou me ka manao he I poe moo aka 1 ka hoao ana iho keia ; o ua noe -Home llula nei ua Ike iho ! l.i iak-»u aole keia he iH>e"rtv<o aka h" | poe Li »na a ua pau i ke auhee a ho j wahi bila ilio kei loaa ukj n !akou.! | <> Kuoha mai ek<»lu o na haiolelo. ; He Home Rula oia mamua, aka ua ike ! oia i ka waiwai ole oia a >ao. Koi ik i- | ika mai !a oia e koho na kanaka i ka ivoho a na Repupaiika ina ua -nakeur«Ue lakou e lanakila, a e holomua o Hawaii net. 1 ke?a manawa i hoolauna ia mai ai o W. W. Harris, ka moho a na Kepupalika i lanakila iho la. Ua hoike mai !a nia.eia kakou ma ke ahiahi mamua aki: o ka la e koho ai. a ua k nno mai vitha ka noov.oo iioko o kela ame k< . "iiwai ana la ka'u e koho ai i kt la ar<'po?" O kana wale no i makiMouk" al e koho kela ame keia kanaka ma ka aoaa. e amv f -ke. aupun.l maikai, a e hooikaika ana hoi e holomua na hana hoowaiwai iloko o ka aina 1 loaa ai na pomaikai ma keia mua aku. Ua n«>i ikaika mai la oia i na kanaka i akoakoa aku e koho iaia, no ka mea oia i:a moho a na Kepupalika, ka aoao e kakoo nei i na hooponopono aupuni r.a?.uao, a e hooikaika nei hoi e hooholomua ia na hana hoowaiwai lloko o ka aina. I kona ae ana e holo i moho ma ka aoao Kepupalika, ua ae aku oia e kakoo i ko lakou kuiana a e hooikaika hoi e hana I na hana e pomaikai ai keia Teritori. Ina oia e koho ia ana e hana ana oia i na hana apau i hiki iaia no ka hooko ana aku i keia mau mea ana i ae aku ai. Nui ke ohohia 0 na kanaka i kana haiolelo, a ua pa'i?a'i mau ia oia i kela ame keia manawa, e hoike ana aia ke anaina me ia ina manawa apau. 0 >Ir. J. M. Sims, he Demokarata. mai mahope ona. Ua hoike mai ia oia aolQ oia e koho ana ia Dreier no ka mea ua maopopo iaia aole oia he Demokarata, a aohe hoi wahi waiwal e loaa ana ina oia e koho ia. Pau ia ku trai la o John C. Lane. Hoike mai la >ia he aloha aina oiaio oia. a ua koho oia ma ka aoao Repupalika no konn aloha i kona aina, a ua maopopo hof iaia aia ka pono o Hawaii ina ia aoao Ke olelo nei na Home Kula he aloha o Preier i na kanaka Hawāii, aka i kona manawa e noho Luna Mahlko ana, aole oia I hoike ae I kona aloha, a ua uku 1 !.•> na kanaka me na uku hana haahaa h a. I kona hiki ana mai he ilihune ola a he kanaka Hawaii kona mea nana 1 malama. aka I kona waiwai ana ae ne» aole loa oia i kokua aku i keia ka- [ naka. a Ina aole ola i kokua i kona • t mea nana i kokua I ka manawa o ka pilikia. pehea la oia e kokua mai al ta ' V:akou? Pau o John C. Lane. ku mai !a o John Mana. he Home Kula ikaika . !oa mainua aku nei a hoike mai la ola »■ i kona ike ana i ka waiwal oie o na • Home Kula ame ko lakou waiwai ole l ina no e puka hou aku ana. a ua hoo- • holo ola o ka aoao Hepupalika wale no i ka aoao e pono ai kakou. i i KA HALAWAI A NA HOME Kl?LA. i 1 ka heie ana aku o ko oukou mea • kakau ma ka haiawai a na Home Hula • ua aneane no e Uke ka piha me ka ha- • lawai a na Kepupalika. Iluna o kahi • ha!<? uuku ma ka aoao ma Ewa o ka f Hale Mele Hou e noho mal ana na • poe Haiolelo. a mamu#L pono aku o la- - kou ma ke alanui e kuku ana na ka- ; naka. Ua hoik* aku kekahi o iakou i » ko iakou hoomanawanui inaoll ma ke i ku ana rra keia wahl no kekahi mau )jhora a hik! wale no t ka pau ana o i keia hatawai. O kekahl mea a ko ou- ■ kou mea kakau i Ike ai, ola ka hiki ole • ana mai o ka lakou moho. a ua olelo • ae kekahi poe no ka hik| o!e laia ke » namu haole ame ka olelo Hawaii. he > oielo Kelemania waie no ka hikl laia. . He wahi kelemania kekahl I ole!o ae > nana e unuhi. aka ua maka'u na Home i Ru!a o lohe ta ka namu Kelem&nia a iakou. a waiho ia no ka moho a iakou. . O Kauiia Pepehl Moo» Kanul Kukwlo . Hale Hooulu Lahui. Clarke. Makainal. i Mcn«man. ame Austin na halolelo ma • ka aoao Home Rula. a o Crel|?hton ame i C K. Quinn na haiolelo ma ka aoao o » na Demokarata. i Aohe he i'o o ka iakou mau haMeio. » aka o na Mikaneie. na aihue aina ame i na pepehl moo waie no ka mea nai U

lakou. Ua hoao mal kekahi poe haiolelo a lakou e olelo aole lakoa i hoohemahema i ka pono o ka lehulehu ma ka ahaoleio t hala, aka ua maopopo loa oia ka oiaio. Oiai o Mossman e haiolelo ana ua lohe la aku la kekahi bana e heie mai ana me kekahi poe keiki e ka*i ana i na kukui iamalama. Ua manao loa na Home Rula be poe Hepupaiika' keia e i:tle mai ana e hoohaunaeie i ka lak)j ha'.awai, a ua nui ko iakou huhu, aka i ke kokoke ana mai ua ike aku la !akou ia Kaulia pepehl moo e he>e ana mair.ua, me he alihi kaua ala e alakai e.na hoi i kekahi Bana Pukiki. l'a pau koke ka huhu. a hoomaka hou na hana. KE KOHO ANA I KA POAKOLU NEI.

I kekakahiaka-nui loa no mamua o ka hemo ana o na hale e koho ai na kanaka ma apana koho iike oie i hoomakaukau ia, ua Ikeia ka nui o na Kepupalika i hele mai me ka makaukau e koho no ka lakou moho. ame ka hele ole mai hoi o na Home Ru!i- L % .. .nokarata e koho i ka lakou moho. Mai na balota mai i koho ia i ke kau 1 hala ua maopopo loa ina i like ka ikaika o keia mau aoao elua me ko ia makahiki, e Ulo ana ia A. Dreier ka lanakila ma o 27S balota oi ae mamua o ka ka moho a na Repupalika. Aka he ekolu wale no mahele apana i liio aku iaia, maiK ko mai o ehiku, a o kona oi kiekie loa ma kekahi apana he 41 wale no.

Ma na mahele koho ua ike ia ko laua ikalka penel. Ma ka mahele ekahi ua 1110 ka lanakila ia Harris. Ma ka mahele elua ua lilo hou no ia Harris, ma ka maheie ekolu, ua ike ia ka ikaika loa o na Home Rula. Ua hooikaika na Hepupalika ma keia mahele, aka ua lilo ka lanakila ia Dreier. Ma ka mahele eha lilo hou no ia Harris, ma ka mahele elima Hlo hou no i na Home Ruia. Ma ka maheie eono, lilo hou ia Harris, ii.ma ka mahele ehiku, oia o Waimanalo ma, ua loaa ia Dreier he ehiku baiota oi-ae mamua o Harris. I ka helu ana ia o na.balota apau i loaa ia laua ua loaa aku ia Harris he SBl a ia Dreier he 674, tfa iike ia me 207 balota oi o Harrls ia Dreier.

Nui ka hauoli o na Repupalika i ka lohe ana i keia mea hou hauoli, a nui hoi ke kukule ona Home Rula. Ma ka lnmi hui o na Repupalika ua ike ia ko lakou hauoli i kela ame keia manawa e loaa mai ai na hoike mai na mahele iike ole mai, no ka mea ua maopopo iho la ia lakou ko lakou lanakila. Ma ko !un\i hui o na Home Rula, lohe mai makou he poe kakaikahi wale no keia 1< aa aku i ka hora eono o ke ahiahi, ua l>au ka hapanui -i ka hoi no ka mea ua maopopo aku la ka haule mamua Dia maiuiwa. 1

I koia po e akoakoa ana na Repupalika ma Union Kuea, kahi a na Home Kula j malama ai i ka lakou halawai, a mai laila mai lakou e maki mai ai i ka Enia Kuea. Ma Ema Kuea e malama ia ana kekahi halawai makaalnana nui, a e haiolelo mai ana kekahi poe no keia ianakila kamahao o lakou. K hiki ae ana ma ia halawai kekahi poe hookani pila, a e lilo ana ia ahiahi i ahiahi hauoli no na Hepupalika no keia lanakila ana. Mai Poina, i keia ahiahi ma ka hora ehiku hapa. ma Uoiona Kuea, e akoakoa ana na Repupalika a mai laila mai e hele ai no ka Ema Kuea. Ua kono pu ia na Home Rula e hele ae e ike i keia la hauoli.

! KA MOHO A KA REPUB*UKA MR. W. W. HARKIS.