Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 21, 23 May 1902 — Page 5

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  Jenny Poepoe
This work is dedicated to:  FOR THE BETTERMENT AND LEGACY FOR ALL KĀNAKA MAOLI FUTURE.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

 

NUPEPA KUOKOA, MEI 23, 1902

 

Hunahuna Mea Hou.

 

            Make mai nei ka adimarala Samson.

 

            Ke kokoke mai nei na ia heihei Ho.

 

            Makaala mai na makua mea keiki, @@ [unreadable.] mea ia mai nei he maikai ka pineki.

 

            Aia o P. C. Jones i Wasinetona i keia mau la ke hialaai la ma ia kapitala. 

 

            Mai Hoohaia i ka nana ana iho i ka makou mau olelo hoolaha e puka aku nei i keia pule.

 

            @ [unreadable.] hoouna mai ana ko Maui i Honolulu nei i mau kokua no ka @ea ma

@@@@ [unreadable.] Lui. 

 

            Ke manao ia nei o Senatoa Hogg ana ka noho Peresidena a ka aoao Demokarata o keia kau ae.

 

            Loaa hou ae nei no ua i`a 4 wawae.  Ke@@@ [unreadable.] a ua loaa no ia i ko kakou poe la @a@a [unreadable.] ma ko kakou mau kai nei no.  @a [unreadable.] ke kai o Kalelewaho.

 

            Kaueha hou ae nei no ka Peresidena Roosevelt e noho hou ka aha hookolokolo koa, no ka  hoolohe ana i ka pono a pono ole o kela mau aliikoa kuma@@@@ [unreadable.] i na Filipino.

 

            O ka hopuhopu ana i na holoholona @@@ [unreadable.] ma kahi o na alahele o ka lehulehu, e ka luna pa aupuni ke kuleana.  Aka i ka pipi bulu, hoomehameha.  Aia paha a he lio heihei hopu.

 

            Ua hoohalahala ia ae kahi kapena no ka hoopuka ana he moku ma ka inoa @ [unreadable.] @alolo [unreadable.], oiai aole i loaa aku iaia he @aikini no ka lawe a hoopuka ana i kekahi moku mailoko aku nei o ke awa o K@@. [unreadable.]

 

            Piha-kui ka pa luakini o ka halepule Kalolika Roma i ka po Poaono nei.  Oi @@ [unreadable.] a i ka la Sabati ana ae.  Hele lakou malaila, kahi hapa no ka kiei a halo ana o ka ike aku i ka Uhane Hemo@@@e [unreadable.].

 

            Hookuiia a hina ilalo he kalaiwa kaa hapaumi, e kekahi kaa e hookele ia ana e ka mea ike ole i ke anuanu.  I ka hina ana o ke kalaiwa ua pii mai la na hulia o ke kaa e holo pupule la.  Pakele ke ola mai lilo.

 

            He ahuula aia i Wasinetona e manaola ana e kuai aku i ka aupuni no kona Misiuma, aohe nae e hiki i ka mea nana e nana la ka misiuma, ke ole loaa ka puu dala mai ka Ahaolelo mai, $5,000.  Oia ke kumukuai.

 

            Ua powa ia kahi kaahi lawe leta ma Akanesasa e eha poe powa.  Hoopahu ia ka pahu hao, aohe mea i loaa.  Pau ua poe la i ka holo nalowale, ua hookuu ia ka ilio e huli.  Aia ke hanu ia o Nero i ka meheu.

 

            Ua hui ae nei ka papa kalepa o ka Paeaina Hawaii nei, e lulu aku ana i puu dala ia no na lilo o na mea e pili ana i ka hoikeike ana aku i keia honua holookoa ua kiekie Hawaii, ua ku ekolu kuahiwi.

 

            He wahi waapa laaua oka nani i kapii@a me ka noiau 46 kapuai loa, ua loaa mai nei ma o ka eli ia ana a ua malama ia no na makahiki 2,000 ke kahiko.  Pehea la ko Eeke mau waa.  Aia la ka mea.  He oi aku kona kahiko.

 

            @@ [unreadable.] hoike ana mai Wasinetona, ke loaa mai la na puaa i ka ma`i kolera.  E akahele mai kakou i na puaa momona a kakou o loaa mai, no ka mea ke ikea mai la ma o,--ka hoea mai koe i o kakou nei.  Mai ai i na puaa mai.

 

            Ma ka Hamu o kahi pepa o ko kakou @aona nei ua ike ia malaila, wahi ana, e hookomo ia aku ana ka poe hana kaa uwila, me kahi ano lole khaki (he ano holoku paha ka like, a ano lole Iapana) oiai ke hoi mai nei ka wela e ua aina nei.

 

            Elua haneri Iapana i haalele iho ia Oahu nei no na aina hikina, maluna o ka Nippon Maru, i ka Poalima nei, a he 31 poe Pake i hoi aku no ka aina Pua Melekule, “Lei mae ole he koil@@@” [unreadable.] Malaila ae ka Bana Lahui, nana i puhi aku a holo.

 

            I ke ahiahi Poalima o kela pule aku nei, ua ike ia maluna o ka hale nui e kukuluia nei ma ke alanui Moi, he Punoho uwahi, ua hoohikileleia ko ke taona nei poe, ka inoa o ua hale la ua kapala no ma ka inoa o ka mea nona ua hale ia Young Building.

 

            O ke kii e kau ae la ma ka aoao mua o keia pepa, oia ke kii o Sana Pierre, ma ke kai Carebiana.  Kahi hoi i uhi ia mai la e ka luaipele a nalohia aku la he kanaha tausani ola makamae, moepuu na ke ahi pio ole.

 

            Ua haawi aku ka Lunakanawai Nakana@la he hookohu loio, e ae ana ia ekolu kanaka (kane) makapo, me hookahi wahine wawae muumuu.  He poe wale no keia apau i loaa i ka ma`i le@@@@ [unreadable.].  Kau-a-hete-Tom.

 

            Aia ma Pawaa he hale wili raiki o ke ano hou loa, i ona ia e kahi hui Iapana.

 

            He Iapana huli i ka waiwai io o ke ko, a o kana ia e kilo mai nei ma kahi mau mahiko o kakou nei.  I kahi wa aku nei, ua loaa mai iaia he leta mai Pormosa mai e i mai ana: o ka pulapula ko ana i hoouna ai mai Honolulu aku nei, ke ulu la me ka maikai.

 

            Mr. I. K. Kentwell, peresidena o ka Hui Hawaiian Realty me Maturity i Kaupalena@a, e Kaahele aku ana ia i ka mokupuni o Hawaii, Maui me Kauai i ukalila e ka Agena Jos. P. Medeiroa Hauoli ka peresidena me kona agena ka halawai pu me na iaia apau loa o ka hui.

 

            Ua oi ae ke ino o ka ma`i hi mamua o ka ma`i dipiteria.  He loaa mai ka poe opiopio ame ka poe oe a he p@@@@ [unreadable.] hoi i kekahi manawa.  O ke kumu e mai nei o ka poe make mamua o ka ma`i hi, no ka mea pono ole ia no ia i ka hoomaka ana mai o ka ma`i.  O ka laau hoopaa hi ame kolera [unreadable] a Chamberlain kekahi o na laau maikai loa no keia mau pilikia a ina e haawi ia i ka manawa kupono e paa ia ana @@ [unreadable.] pilikia nui.  Aole he hala o keia mau, e he maikai kona ai ana.  He mea maikai e malama ia keia ano laau ma na bebe apau.  E kuai i keia la M@@@ [unreadable.] he hoola maikai ia.  E loaa no ma no @@@@ [unreadable.] Kuai Laau Apau.  O @@@@@@ [unreadable.] @@@@@ [unreadable.] & @@ [unreadable.] na Agena no Hawaii nei.

 

 

No ka Poni Moi o Edawada VII.

            Oiai ke ao holookoa e puahi nei mai o a o, no ka poni Moi o Edawada VII, o na Aupuni hui o Beretania Nui, iloko ae nei o ka mahina o Iune, aia hoi, he poni Moi, no hoi kahi e malama ia aku ana no ka poni ana i Moi no Sepania, he moi no hoi mai ka lalani alii kahiko loa mai, e like me ka Moi Edawada o na Aupuni hui.

            He lahui kahiko, a kaulana hoi o Sepania i kona ikaika me ka hanohano, ma ka moolelo o keia honua.  Ke makaukau nei hoi oia e hoaahu iho a kau aku i ke kalaunu, a kukala aku i ko ke ao a puni, ua poni ia o Alphoso i moi no Sepania.  No ka mea ua kokoke piha iaia na makahiki ao ma ka mahina o Mei nei.  E like me ke kanawai, ke piha iaia na makahiki o ke kanaka makua, e pii no ia ma ka nohoalii a lilo i moi me ka mana pu.

            O ka poni ana ia Alphonso aole i hai ia ka la e poni ai, aka, ma ka hoomaopopo ana, me he mea la, iloko o keia 16 makahiki i hala ae nei, ua manao ia ka lahui Sepania ua makaukau no ka hooholo ana imua me ka eleu.  Aka, aole me ka lahui ia kuleana.  O ka mea maa mau, aia i ka manao o ka Moi, kana mea e kamailio ai, ua holo aku la.  Ia manawa iho la e hoomakaukau ai no ka poni moi.

            Ka makuakane o ka moi hou o Sepania, Alphonso XII, he kanaka puni nani ia, i kona poni ia ana i moi; o na dala i hoolilo ia no kona poniia ana, ia mau la aole hiki ia Sepania ke hoomaunauna hou, wahi a ka olelo ia.

            O ka Moi Alphonso XIII, oia wale no ka moi i mare wahine ole o Europa.  Oia no hoi ka moi opiopio i keia wa, o ka honua kahiko.  No ia nei no hoi ke au moi mua e rula ana i ka aina i paa ma ka moolelo o keia honua.  Oia no hoi ka moi o na Kakela, me na hale pohaku nui, e kuku nei i keia la, i aneane e hookui aku i ke aouli.

            Iloko o kona wahi hoikeike (museum) maloko o keia hale e kau ana he mau mea hoomanao ma na paia laahia, na mea i hanaia e na kanaka kaulana loa o ke ao nei a me kekahi o kona kanaka aloha aina oiaio Christopher Columbus, ka mea i aloha i ka hanohano o ke `ili ka Moiwahine o Sepania, i panai mai no hoi ia mea hookah he aloha, ma ka hoohanohano ana ae iaia.

            He 16 wale no makahiki o Alphonso i keia mau la, a e piha ana he 17 na makahiki i keia Mei 17 iho.  Ma ka nana ana nae me he la ua loaa iaia na makahiki he 21.

            I ka wa o Alphonso, he 13 makahiki wale no, ua hoomaopopo loa ia i kela kaua ana a i ka piha ana iaia o kahi makahiki mai ua hoopiha ia ia me ke kaumha, no na ponoi i ili iho, ua olelo ia e ka poe kokoke aku me ia i kona manaolana, he wa no e hiki mai ana e hoi hou no ia elike me ka mau.

 

He huakai Kohola i ikeia

            Ma ka hoi ana mai a ka mokuahi Jas. Makee nana i lawe mai keia lono i Honolulu nei, ua holo pu mai oia me kekahi huakai kohola, a ua haalele aku ka mokuahi Jas. Makee e pii ana no ua huakai kohola la ma ka akau o Oahu nei, he aneane ma kahi o ke tausani a oi.  He hookahi mile a oi ma ka laina pololei.  Ko lakou mea uuku loa he 20 kapuai a pii aku, he eleele uliuli ka nanaina o keia ano kohola.

            Ike nui ia keia ano i`a (kohola) ma ke kowa o Norewai, eleele ka hokua a he ano ahinahina ka laina ma ke alo.  Ma ke kowa o Norewai he hoa pu-a okoa ia mai a kokoke ina kapakai kuono o Norewai, e ko laila mau keiki kae`ae`a.  He holo like keia ano ia ma ka laina hookahi a he ia pailaka (pilot fish) kahi olelo ia ana.  He iho ko keia ano kohola, a he papa like kona me ke pamuela (sperm whale).  Nunui loa ae no paha ka lilo no ia i pamuela.

            Keia ano ia (kohola) hele loa lakou i kaiuli, ma na kai mehana, e like me ko kakou mau kai nei, a hoomaka lakou e pii i ka akau iloko o ka mahina o Aperila, a i ole i ka homaka ana o ka mahina nei o Mei.  Iloko o na mahina ino, ua nou mai ka makani a ooloku ka moana, kuakea ke kai i ke puhia e ka makani; ua puhia mai ia ka mea ai a keia ia mai ke kai akau mai a hala loa i na kai hema, @ nolaila, ua loaa no ka ai a keia kohola e noho ai i ko kakou mau kai nei, a i keia wa, e pii ana lakou i ke anu o Alika, Keia no ke pamuela, poeheke, laikuela hiuwalawala e oleloia ai, opiopio i keia wa.  Ke halawai me ka mano, mea e ka hauoli o Kaahupahau.  He pinepine ka ike mau ia o ke keiki a ke kohola iwaena o keia puulu (black fish) kohola he mea ono loa nae na ka mano o ka laina nei.  Oleloia nae he hakaka like no lakou.

 

Auwana i ka Nahele

            I ka hoomaka ana e auwana i ka nahele elima mahina me na powa a paaia a he uku dala wale no ka pakele o Miss Ellen Stone, wahi ana: I kahi wa ua hopohopo ka poe powa nana maua i hopu pio, kokolo hele aku ia mamua o maua a waiho iho la ia maua mahope me elua wahine nana maua e malama, e aloalo mau ana ua poe powa nei ma na halealoa pohaku, e like me ke kii Ilikini iloko o na buke kula kahiko. Olelo mai ia ua poe powa la, ua pai ia na kii o maua iloko o ka nupepa, lilo iho la ia i mea kamailio nui na lakou.  A hoomaka mai ia e olelo, aole maua e hookuu ia aia wale no a loaa ke dala, hookikina ia au e kakau i leta a oukou a pau i heluhelu ai ma na nupepa, i kakau au ia i ola au, kakau ole au make au.  Peia iho la maua i lawe hele ia ai, a aneane nohoi i ka wa mamua iho o ka hokuu ia ana mai o maua ua hele nui mai la a kuhi ae la ia Mrs. Tsilka me a`u nohoi, i mai la: Ina aole e loaa ke dala i na la he iwakalua, eia ka poka nou, a nou a ua hoolalo aku ia no hoi maua ma na hiona makue a e hooko ia ana no.  Aole i piha na la i ka 20, loaa ae ana ke dala $65,000, hookuu ia no hoi maua aole i maopopo ua hiki mai ka hoopakele.  Ka hapanui o na powa ke hele ia no mamua.  Ua lawe ia maua e kahi mau kanaka a kahi wahi kauhale ma ka lalani kuahiwi, hookuu ia mai maua.

 

            He wahi ahi hoopuiwa ka i hoopuoho ae ma kahi o Dickey & Combs ma alanui Papu ma ke ahiahi Poakolu nei, aole no i liuliu pia, aka, he mau honeri dala lehulehu ka poino i hanaia e ke ahi me ka wai.

 

 

HOIAKU MALUNA O KA ALAMEDA

[PICTURE OF MR. RALPH YARDLEY]

Mr. Ralph Yardley, ka Haole Kaha Kii o ka Advertiser.

 

            O keia kii maluna ae oia no ke kii ka mea kaha kii o nupepa Advertiser me ke Kuokoa, nona ka inoa Ralph Yardley.  Ua noho hana oia ma keia keena no na makahiki elua i hala.  Ua nui a lehulehu kana mau kii hoomakeakea i kaha ai a hookomo ia ma na nupepa Advertiser me ke Kuokoa.  Ua huli hoi aku oia no Kaleponi ma ka mokuahi Alameda o ka Poakolu nei.

 

Kanaka Mahiai me ka Loio.

            Ma kau wahi kauhale kuaaina ua hopuia iho la kekahi kanaka no ka aihue lio, a ua maopopo e ahewaia ana oia, no ka mea aohe hoike ma kona aoao, nolaila ua kii aku la ia i loio nona, no ke pale ana i kona hihia imua o ke kiure.

            I ke ku ana o ka hihia imua o ka Aha ke noonoo nei ka loio i ka mea i hoopiha no kana mau kumu pale.  O ka pono wale no a ka loio i manao ai e loaa ka pono ma kona aoao, oia ka hoolauwili ana i ka olelo ike a na hoike a lilo ka oiaio i mea hoopunipuni, ua ku no hoi i ka hoonaukiuki ka ia nei mau ninau hoololoiahili.

            “Olelo mai nei oe, ua ike oe i ka mea i hoopiha, e hoohu ana i ka lio, mawaho ae o kou mahinaai, hiki anei ia oe ke hoohiki imua o na keonimana o ke kiure, o ka oiaio ia?”

            “O ka oiaio ae la ia,” wahi a ke kanaka mahiai me ke ano uiha, oiai ua nui na ninau ano ole a ka oio i ninau ai i ka hoike ma ke ano hoolauwili.

            “O ka wa hea keia o ka la, hora ehia o ke kakahiaka, auina la a poeleele anei?”

            “Olelo aku nei hoi au, he awakea, mamua paha o ka hora 12.”

            “Aole o`u makemake e olelo mai oe i kau mamua paha.  Makemake au e hai ae oe imua o ke kiure i ka hora o ka la.”

            “No ke aha,” wahi a ke kanaka mahiai.  “Aohe o`u hele me ka uwati gula i ka eli mala.”

            “He uwati nui kauhele no hoi paha kau o ke hale, aole anei?”

            “Ae.”

            “Maikai’ o ka hora ehia ia ma ua wahi uwati la?”

            “Ka, ma ua uwati la, he 10 minute i hala ae o ka hora 10, ma ua uwati la.”

            “Awaena hoi paha oe o ka mala uala ia kakahiaka?  Ke hene iki ala ka aka a ka loio.

            “Ilaila au.”

            “Heaha ka mamao mai ka hale a ka mala uala?”

            “He hapalua mile.”

            “Ke hoohiki nei oe imua o ke Kiure, ua ike oe o ka hora 10:10 ia ma ka uwati o ka hale?”

            “Oia.”

            Hanu maile ae la ka loio, a nana aku la i na kiure.  Akahi no a loaa i ua loio la ke kumu pale, ua loaa ka hauhili i ka hoike, a he kumu no hoi ia nana e hoonawaliwali i ka ike a ke kanaka mahiai, oiai oia ka hoike ikaika ma ko ke aupuni aoao, ua haule pahu aku lakou a lilo i hoopunipuni.

            Hopu iho la ke kanaka mahiai i kona papale a huli ae la a nana aku la i ka loio me ka namunamu.  Ka hewa ia o ka hilinai i ka uwati me ka maopopo ole.  Ua ike no hoi au boroke mua keia uwati eono mahine i hala ae nei?  Haalele aku ke kanaka mahiai e hoonohonoho ana ka loio i kana olelo ike.

 

HOOKAAWALEIA MAI KA HOO MANA NAAUAO AKU.

Mr. Lunahooponopono o ke Kuokoa.

            Aloha oe:-E oluolu oe e hookomo iho i kela mau manao i hoike ia ae la maluna.  Pauwela, Mei 17, 1902.  Ma ka la 20, o Aperila o ka mahine i hala, ua noho ka Aha Mokupuni o ka ekalesia o ka Hoomana Kristiano Naauao ma kahi ame ka manawa i hoike ia maluna ae nei, a ma ia noho ana o ua aha mokupuni la, i noho hoomalu ia e Rev. J. E. Kekipi, ka peresidena oia aha, ua lawe ia mai he olelo hooholo ame ka palapala hoopii i kakauinoaia e 32 inoa o na hoahanau o ua ekalesia la e kekahi luna kahiko o ka ekalesia no ka hookaawale ana aku ia J. P. Kapihe mai ka ekalesia aku ma na ano a pau no na kumu hoopii he 15, oia holi ka hoao ana e wawahi i ka ekalesia o ka Hoomana Kristiano Naauao i kukuluia ma Pauwela, Hamakualoa, Mokupuni o Maui, a ma ka noonoo pono ia ana, o keia mau kumu i hoopii ia ai o J. P. Kapihe ua hooholo ua aha mokupuni la e hookaawale loa ia o J. P. Kapihe mai keia ekalesia aku, a mai keia hoomana aku, e like me ka Iesu i hoike ai ma @@@@@ [unreadable.] 16:3: “O keia laau ame keia laau i hoohua ole mai i ka hua maika, e kuaia oia ilalo a hoopau ia aku i ke ahi pio ole,” i ike mai ai na hoahanau a pau e noho ana ma keia Paeaina, iloko o keia ekalesia ame keia hoomana, ua hookaawaleia ko kakou hoa paahana mai na hana aku o keia hoomana.

            Me ka mahalo,

                        REV. J. E. KEKIPI,

Peresidena o ka Aha Mokupuni o Maui.

            REV. DANIEL KALEIALOHA, Kakauolelo.

 

Holohele na Bua.

            Aia ma kai mokupuni o Makekakeka ua kuai aku la kekahi mau Bua i 200,000 eka aina ma ka 2 frane o ka eka hookahi.  O keia poe Bua e kuai aina nei, he mau pilikoko ia no Joubert me Botha, a ua olelo ia no hoi, ua hiki aku ko lakou kumu waiwai ma kahi o 4,000,000 hapaha Farani o ka mea hookahi, ua holopono ka lakou kuai aina ana ma keia wahi, a ua lehulehu na Bua e manao ia la no ko lakou hiki ae ilaila a hookahua loa ma ia wahi.

 

Aia no i ka manao o kana wahine.

            I ka wa o William Candler ke kakauolelo o ka oihana kaua moana, ua hoolaha ae nei ia, aole aliikoa ma ka Oihana Kaua Moana e noho pu me ka lakou mau wahine, ma na wahi hoolulu i noho ai na kane, na kauoha ua hoolohe ia.  A ua hoouna ia ae la he mau kope o ia ano, a hookahi o ia i ke Comodoa Tyffe.  Leta aku ana oia i ke kakauolelo o ke Keena Kaua Moana ua kaumahaia au i ka hai ana aku ua hoole o Mrs. Tyffe Eliza, hoolohe ole keia i ke kauoha, na rula o ke Keena Kaua i kona lawe ana i kona wahine no ma kahi hoolulu, ua hoole loa mai aole ia e haalele i kela wahi.

 

NOWAI KA HEWA?

            Ina o na oeoe e hookani ia ana i ka wa e halii paa ana ka ohu a he mea hoi ia e hoike aku ana i kekahi kapena moku e hoomamao aku i kona moku mai na lae kahakai o ili auanei kona moku a nohaha, a hoolohe ole ola, nowai iho la ka hewa?  Ina ua kau ia mai ke kukui ulaula, ke kukui hoailona no ka poino a akeakea o ke alahao, a ike ka wiliki a hoonou aku no i ka hooholo ana i kona kaa imua, a ma ia hana ana ua hookui aku ia kona kaa me kekahi kaa okoa aku, nowai iho la ka hewa?  E hoahewaia ka wiliki e pono ai.  Ina e niniu ana kekahi pahiolo me ka puahia nui, a hoao kekahi kanaka e helu aku i kona mau niho wakawaka ma ka hopu maoli ana i ka pahiolo a pau ae ia kona mau manamanalima i ka moku mahope iho o kona a`o ia ana mai hana pela, ia wai na hoahewa e kau ai?  I ke kanaka, a aole i ka mea uhane ole.  Ina ua ike kekahi kanaka ma`i o ka ai ana i kekahi ano laau he mea ia nona e pono ai a hoopalaleha oia i ka hana ana pela, ea, e hoahewa iho i ke kanaka, a aole hoi i ka laau.  Ina o ko Honolulu nei poe i loaa i ka ma`i kikala haneenee a ai ole lakou i ka huaale kikala haneenee a Doan mahope iho o ka paholaia ana o na manao hoapono no ke ola e loaa ana i keia ano huaale, na olelo hoapono hoi i hoopukaia e ka poe i hoao a i loaa hoi ka pono, alaila, e hoahewa aku i ka poe i loaa i keia ano mai, a aole hoi i ka poe e olelo ana he ola ko keia ano laau.  E heluhelu iho me ke akahele i keia manao malalo iho:

            O Mr. John E. Bush o Alanui Puowaina, o keia kulanakauhale, a oia kekahi hoe o ka Poe Unuhi a Maheleolelo Hawaii o ka Aha Kiekie Penei kana olelo:  “Ua loaa au i ka ma`i ma ko`u mau puupaa, a ma ka olelo ana mai a kekahi hoa`loha, a he mea hoi oia i ho@o i ka oukou laau waiwai nui, ua kuai aku laau i kekahi mau huaale a Doan no ke Kikala Haneenee ame na Puupaa ma ka Halekuai o Hoillister Drug Co.  Ua loaa ia`u ka pomaikai, elike me ka loaa ana i kuu hoa`loha.  He mea maikai loa ke hookaulanaia no waiwai nui o @@@@ [unreadable.] mau @@@@@@ [unreadable.], oiai, he mau laau maikai loa keia no na ma`i o ka puupaa.

            O kekahi keia o na mea hoike, mawaena o na haneri mea hoike, ma Honolulu nei, no ka mea e pili ana i keia laau.  He poe kanaka hiki keia ia oukou ke kamailio pu, a ninau aku hoi, a ua kamaaina nohoi oe ia lakou.

            E kuaiia ana na Huaale a Doan no ke Kikila Haneenee ame na Puupaa, e na poe kuai laau lapaau apau.  Kumukuai he 50 keneta no ke poho.  E hoouna mai i ke kumukuai ia Hollister Drug Co., ma Honolulu nei, na agena no ko Hawaii Pae Aina, a e hoounaio aku no ma ke eke leta. 

 

Lunakanawai Nakanaela.

            O ka hoopau ana ia Thos. K. Nakanaela, ka Lunakanawai Apana i hookohu hope ia mai nei, kekahi o na pauku e pakui ia aku ai ma ka papa hoonohonoho o keia mau hoololiloli a ka Papa Ola e kuekaa mai nei.  Mai ko Nakanaela hookohu ia ana he mau pule wale ae nei no i hala a hiki i keia manawa kona hookuikui mau ana me na popilikia, nolaila, ua manao ka Papa Ola e nonoi aku i kona hookohu; aka, ke ninau nei no nae na hoa o ka papa, owai ia ka mana hiki ke hoonee ae iaia, o ke Kiaaina a i ole o ka Lunakanawai Kiekie paha?”

            Mahope iho o ka hoopanee ana o ka halawai maa mau a ka Papa Ola ma ka auina la o ka Poakolu nei, ua lawe ia mai ka noonoo ana no ka paonioni mawaena o n a mai a me Luna Nui McVeigh o Kalaupapa, a ua hooia mai hoi na hoa o ka papa e kakoo ana lakou mahope o ka luna nui ma na mea a pau ana e hana ai.

 

Poino ma lawa.

            Ka wi, o ka aina mai o a o, waikahe a halanala e ka wai ame ka ma`i ahulau e pahola la i kahi kauhale o Demaka, ma Iawa, nana e ulupa la na kanaka o ia kulanakauhale, ma kahi mau apana aina aku aole hiki ke kanuia ka poe i make, oiai, he uuku loa ka poe e ola ana, a ua nui loa ka poe i pau i ka make, ka ka ai ole, piholo i ka wai a me holapu a ka ma`i ahulau.  Nui ka pilikia.

 

NOHO MALIE O PELE.

            He lono kai loaa mai mai ka mea malama hotele ma Kaluaopele, e i ana ma ka pule i hala ua emi ka a ana a ke ahi a uluiki iki i ka mawae, o Kilauea-iki, aohe ea hou ae.  Ola ka lono hope loa i loaa mai i keia keena.

 

            Heaha no la hoi ka mea kepa wale ai no hoi kahi poe ia mea aku, ia mea aku ana.  Kohu pipi waiu luahine.  Okomokomo wale aku no me na manao nukunuku, a hoomokuahana i ka noho ana ohana o ka halau hale o Hawaii aina.  He pele anei me ua noonoo maikai, a i ole, ua uku ia paha me ke dala gula Amerika, e nuku mau, ina pono a pono ole?

 

Poe Akepau i loaa hou ke Ola Kino Maikai.

            Ke hoike mau mai nei na Kauka ia makou mai na wahi like ole mai o ke ao i nei no ka nui o ka poe i aneane e loaa i ka ma`i Akepau i hoopakele ia mai keia ma`i mai mamuli o ka laau

“AYER’S CHERRY PECTORAL.”

            Ke loaa i keia laau e loaa ana i ka ma`i ka maha no ka wa mau loa, a aole no kekahi manawa pokole e like me kekahi ano laau okoa ae.

            Aohe Laau Kunu i oi ae o ka maikai mamua o ka LAAU KUNU

“AYER’S CHERRY PECTORAL.”  He mea maikai e ike kakou i keia, no ka mea ua hoola keia laau i ka poe i loaa i keia haawina no aneane kanaono makahiki.  E malama mau i keia laau.  Ina aole au omole laau kunu o keia ano, e kuai koke mamua o ka loaa ana i ke kunu.  Ina ua loaa kekahi iliko o ka ohana i ke anu e hooinu i keia laau a e loaa no ka maha.

            Hoomakaukau ia e Kauka J. C. Ayers & Co., Lowell, Mass., U. S. A.

            E loaa no keia mau Huaale ma na halekuai laau a pau.

 

Koi Pauahi Kapekepeke.

            Mamuli o ka hoopau ia ana o kahi auhau kaua (war taxes) ua no aku la he $@5,000,000: nolaila, he wahi manao@@@@ [unreadable.] kapekepeke koe i ko Honolulu nei, @@ [unreadable] ka loaa a loaa ole mai o keia puu @@@@ [unreadable.] o ke koi pauahi o Honolulu nei. 

 

            @@ [unreadable.] @@@ [unreadable.] mele kai malamala i ka auina @@ [unreadable.] Poaha nei mai ka 2:30 a hiki i ka @:30 [unreadable.] ma kahi noho o Mrs. John Lucas, @@@@@ [unreadable.] Lunalilo.  O kahi o na le@e hi@@@ @ [unreadable] @a [unreadable] o Miss Charity Jay Crosson, Mrs. Alice Campbell, i kokuala e ke Kamaliiwahine Kawananakoa, Mrs. @@@@ [unreadable.] a Kelly me Linderman.

 

            E ike iho ana ko makou poe heluhelu ma kahi wahi o ke Kuokoa e puka aku nei i ke kii o ka mea nana e kahakaha nei na ano kii like ole o ka nupepa Kuokoa me ka nupepa namu puka kakahiaka Advertiser.  O kona inoa o Ralph Yardley, ua hoi aku nei ia no Amerika, e he kaha kii hou ko ka nupepa Kuoa.

 

            Wahi a kekahi Iapana i hiki mai @@@ [unreadable.] mai Kaleponi mai, e ohi limahana, ua ka lawe ana ilaila.  I keia ma@@@@@@ [unreadable.] aku nei ua pii ae ka uku hana @@@@@ [unreadable.] ka @@ [unreadable.].

 

HE ILI NANI, LIMA A`IA`I ME KA LAUOHO ULIULI

KA HUA O KE Kopa Cutikura

            HE MILIONA A OI ka nui o na wahine e auau mau nei me @@@@ [unreadable.] KOPA CUTICURA no ka malama ana, hoomaemae ana, a no ka hoonani ana i ko lakou ili, i pau ai ka papaa o ke poo, ka unahi-pii, a i mea no hoi kekahi e pau ai ka helelei ana o ka lauoho, a i hoopalupalu, hoa`ia`i a me ka hoou`iu`i ana i ka ili e na wahi i hele a manoanoa i ka hooikaika i ka hana, e like me na lima, a pela no hoi e hoopau ai i na eha, ma ka holoi ana i ma wahi eha me keia kopa, i ole oi e ike i ka aai me ka welawela: i @@@ [unreadable.] no hoi e hou nui, ma ka holoi ana i na wahi pehu a palahehe: a he oi loa aku ka waiwai nui o keia kepa i na makuahine e lawelawe ana i na hana lehulehu i pili i na keiki a me lakou iho no hoi, a i na wahine no a pau: a he kupono loa no hoi keia kopa no na wahi auau a pau.  O ka poe i ikemaka i ka maikai o keia kopa, aole loa lakou e ae iki ana e hoao i kekahi kopa okoa aku ke kolia mai: ina no e oleloia ana, he kupono ia ano okoa aku no na mea e pili ana i ka ili, ke poo a me ka lauoho o na bebe a me na keiki.  Ua loaa mai keia waiwai nui o ke KOPA CUTIKURA mailoko mai hoi o keia laau hoola ikaika loa i kapaia, KUTICURA, oia ka laau ikaika loa ma ka hoola ana i na popilikia a pau e pili ana i na mea ika loa i ka pale ana i na mea ino, a he loaa no hoi ke ala maikai o na puailoko o keia kopa.  Aole loa e hiki ka hoohalikeia mai kekahi ano kopa e aei hoohuihulia e ke akamai o kanaka me keia kopa, ma kana mau hana ma-lama, hoola, a me ka hoou`iu`i ana i ka ili, a pela aku.  Pela hoi i ka ili oke poo, ka lauoho a me na wahi e @@ [unreadable.]. 

            Aole no i lihi launa mai na kopa ona aina e me keia, no ka auhau ana a me ka hana o na keiki liilii.  Pela ihola i lilo ai ka waiwai o na kopa a pau i HOOKAHI no ke KUMUKUAI hoo@@@ [unreadable.], a me Helu Ekahi keia  Kopa no na poino o ka ili a me kahi auau, a hehelu ekahi no hoi no na kamaili a puni ke ao nei.

            NO KA HOOLA LOA ANA I NA ANO PEHU A POHAKA PALAHU MA NA WAHI A PUNI KE KINO, e hoomaemae i ka palapu me ka kopa CUTICURA i pau ai ka paapaa lepo a ano e ae paha o ka ili, a pela hoi ka poo, i pau ai ke kepia a me ka papaa piele, alaila, e hooma-u i kahi eha me ka Alla Hamo CUTICURA @ [unreadable] mama ae ai ka akiaki ana a ka hu`i a me ka ehaeha, a pela hoi e hoohana ai ka laau i kana hana a ola ka eha, alaila, e inu ka Laau Inu CUTIKURA i mea e maemae ai ke koko maloko.  Ke kualia n@ [unreadable] keia laau ma na wahi a pau o ka honua nei.  Ma Aukekulia: o R. Town & Co., o Sydney, N. S. W. ko laila Agena; ma Aferika Hema Depot: Lennon, Ltd.  Na “Hoakaka no ka Hoola ana i na Bebe a me ko lakou mau kinaunau,” he loaa wale no me ke kuai ole.

            O POTTER DRUG AND CHEM. COMP., Boston, U. S. A., na Ona e na laau CUTICURA a pau loa.

 

[PICTURE OF BICLYCE]

 

NA KAA PAIKIKALA HOU O 1902

HE ANO HOU NO KE KUMUKUAI MAI KA $22.50 A PII AKU PEARSON & POTTER CO., Ltd. ALANUI HOTELE ME UNION