Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 22, 30 May 1902 — Page 4

Page PDF (1.77 MB)

This text was transcribed by:  Nancy Houlding
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

4

 

nawa a’u i manao iho ai ua lohe mua au i kona leo a he leo no hoi i kamaaina mua ia’u; he nanaina kona me he mea ia ua ike mua no au iaia mamua, a malia nae paha ua kuhihewa ia manao ana o’u, no ka mea, ina ua ike mua au iaia aole loa au e poina ana. Aka, e ninau ana au ia Blanche no na mea e pili ana nona. He mea pono e kamaaina pono loa au iaia.”

            Me keia mau noonoo ana iloko o ka liaku opio hina aoao iho la kona pooiluna o kekahi lima ona a komohia aku @a kona noonoo ana no Miss Vale, ka ui nohea nana i hoonaueue i kona waihona noonoo.

            No Blanche hoi, ua ku ike iho la oia ma ka laina alaila, huli ae la a hoi awiwi aku la no kona keena moe. “He keu aku a ko’u hupo,” wahi ana. “Heaha no la hoi ko’u mea o ka hoike ole ana aku nei ia Sa Ralapa he wahi kaikamahine humuhumu lole o Amber no’u? Ina no au i hana pela aole no paha e kue mai ana o Amber. Aka no nae, ma kona ano a me kona kulana ua hiki loa no ke ikeia aole oia he wahine opio i heluia mawaena o ka poe haahaa. Ua manao hoi au ua aneane o Ralapa e komo a hei iloko o ka’u upena hoonaku e ia hoi e keia wahi kaikamahine, a ke ike nei au ke ano pahemo hou aku nei o Ralapa mai ia’u aku. Ke ike nei au ua hoopuniniia ka manao o ka Haku opio mamuli o ko Amber mau nanaina ui a nolaila kona kumu i haawi ai i ka poke pua – ka poke pua nona ka manao, ua aloha au ia oe, a ia’u hoi e haawi mai ai i ka poke pua ano ole.”

            Kiola iho la oia i ua poke pua nei ilaio o ka papahele a haule noho iho la iluna o ka noho ko-ki.

            “O, ukiuki maoli au iaia! Ukiuki maoli au iaia! Aole no no’u kona kumu o ka hele ana mai ianei aka, no ka Haku opio no. Aole nae e ike hou ana o Sa Ralapa i kona mau helehelena aole loa, aole loa! Mai keia manawa aku e hoolilo ana au i ko’u manao, ka’u mau hana, a me na hooikaika ana e hoopoina o Sa Ralapa ia Amber ma ke ano aole oia i ike mua iaia, a aole no hoi he mea kino e oia ana i ikeia ma ka inoa o Amber. Heaha ia ko Ralapa manao ina e maopopo ana iaia o Amber holookoa no keia mai luna a lalo. Aole no hoi o keia wale ae la no ka’u hana aka, e hoonalowale aku au iaia mai ka maaloalo ana mamua pono o ko’u alahele, a he nalowale honua keia ona @ noke wale no ka huli a aole e loaa.”

            Ua hoike maoli o Blanche i keia manawa i ke kulana oiaio maoli o kona manao.

            Hiamoe hoololo iho la oia maluna o ka noho ko-ki no kekahi manawa loihi ma ke ano e hoomalielie ana i kona manao uluku, a iaia i manao ai ua akakuu iki, ala ae la oia me na nanaina kuoo – he nanaina e hoike ana ua hooholo paa kona manao e hooko aku i ka iiui a kona puuwai, a hoomaka iho la e kakau i palapala na kona kaikunane, Jasper (Jasepa), a e olelo ana ka manao o ka palapala e hele koke mai o@ai, he kumuhana ano nui kana i makemake ai e hoike aku iaia.

            A paa ka palapala, hookani ae la oia i ka bele kuhea i kona wahine lawelawe.

            “E Losona,” wahi ana, i ka wa i hiki aku ai o ka wahine lawelawe, “o lawe i kela palapala i kuu kaikunane, ua ike no hoi oe i kona wahi e noho nei. Ina aole e loaa aku ia oe, e waiho iho oe i ka palapala maloko o kona keena a ma kahi e loaa ai iaia. E kau ma ke kaa. Eia mai ka uku kaa.”

            A hala aku ka wahine lawelawe ua ku ae la ola iluna a puana ae la:

            “A ano, na ke au o keia hele ana aku e hoike mai owai la o kaua ke lanakila ana – o oe anei e Amber a owau paha. E lilo aku ka’u mau mea a pau mamua o ko’u ae ana e lanakila keia wahi kaikamahine inoa ole o ka ohana o Kotene! Ina eia he hakoko kue aku no au ia oe me na lako hakoko a pau a’u i ike ai i mea no’u e lanakila ai.”

 

MOKUNA XXVII.

 

HE MALIHINI KIPA HEWA.

 

            He la mahope iho o keia mau kukai kamailio i hoikeia maluna ae, ua hiki mai @a o Iasepa elike me ka kauoha a kona kaikuahine, a hoike aku la i kona hui a kukai kamailio ana me Amber ma kona hotele a he manawa loihi i hoohalaia ma ia kamakamailio ana, a ma ka Amber pane no kana mau noi e lilo oia i wahine nana, aole o Amber i hoole maoli aka nae, ua olelo e noonoo ana oia no ia kumuhana me ke akahele loa. Ua olelo hou ae o Iasapa ua ae aku oia i keia noi a Amber me ka manao maikai, a he manaolana nui kona e hookoia ana kona iini. O na hana me ka hookikina a hopuhopualulu aole loa ia i kupono e lawelawe ia i keia manawa, oiai he mea ia nana e hoopahua i kana mau mea i manao ai, a o ka hoomanawanui wale no ka mea e pono ai.

            O keia mau kamailio a pau a Iasepa ua ae aku la o Blanche aole nae me ka oiaio aka, me ke ano kakanalua no.

            Iloko o ke koena la o ia pule ua hoomamao mai ia o Blanche mai a Sa Ralapa mai no kona hopohopo o ninau aku o Sa Ralapa iaia i kahi o amber i noho ai a i ole, olelo aku paha iaia e kono hou aku ia Amber e hele hou mai i ka hale. E hoohikilele mau ia ana oia i na manawa a pau e kani ai o ka bele kahea o ka hale, a mamuli no hoi o ka hopohopo malia ma kekahi o ia mau kani ana o ka bele he hoike ana hoi ia o Amber, ua hiki hou mai @a i ka hale e ike iaia, a o na palapala a pau e loaa mai ana iaia ua makaaia loa oia i ka wehe a heluhelu ana imua o ka maka o kela a me keia, a iloko wale no o ka mehameha o kona keena moe @ wehe a e heluhelu ai.

            O keia ano nae o ka noho ana aole loa o Blanche i ae e hoomau loa ia aku, oia hoi kela ano noho hopohopo ana ak@, ua hoomaka iho ia oia e imi a e hoolala i alanui kahi e hiki ai iaia ke hoopilikia aku ua Amber a e kalehu aku hoi iaia mai ka ike ana i ka malamalama o ka la no ka manawa pau @.

            “Me he mea la ua hoomaopopo no ua wahi Amber nei ua komo ka manao makemake iloko o Sa Ralapa nona,” wahi a Blanche e noonoo mau ana i ke @ a me ka @, “oiai ua komo no hoi ka makemake iloko o Amber no Sa Ralapa, e hele mau mai auanei oia ianei i kela a me keia manawa i kumu @ paa loa @i o ua makemake ia o Sa Ralapa, a o ka hopena @ mare ana lana a o ko’u hoka no ia. Aka, aole loa laua e @ ma na ano a pau! A pehea hoi e hiki ai ia’u ke akuakea aku i ko laua hookulia ana i hookahi? aole loa o’u @ hiki ana ke hookoia kona mare ana me k@u kunane Iasapa, a aole no hoi he mea pono e hoomauia aku keia ano noho’na o’u. O ka hana wale no i keia manawa oia no ke kalehu ana aku iaia mai ko’u alahele aku.”

            Mai na la opiopio mai o Blanche @onale a hiki wale no i keia manawa a kakou e moolelo nei nona, he kaikamahine oia i piha i na manao haaheo a me na manao puni lole nani, he kiekie no hoi ka manao, a o ka hooko wale no i kona manao ka mea wale no e hiki ai, a e hoona no oia ma na olelo hoopunipuni i mea e hookola ai o kekahi mau manao nona.

            O keia mau haawina ua loaa no ia i keia wahine opio mamuli o na hana mailani a pai a na makua i hulia hoi me kona hoonaauao kupono ole ia ana, a o kekahi no hoi, mai iaia ponoi ae no hoi.

            Pela no i kona wa e noho ana i ke kula, ua lilo oia he mea punahele i na kumu a me na haumana mamuli o kona ui a me ka pahee o na olelo, a mamuli o kela painuuia ona ua komo iho la na manao kuko iloko ona e loaa iaia ona waiwai nui. i kona manawa i komo aku ai iloko o na poai o ka poe kiekie a hanohano a waiwai pu no hoi, ua ume mai ia oia a hoopuni ae la iaia i na kanaka opio kulana kiekie a inoa hanohano hoi aka, o ka mea apiki loa, aole loa he hookahi o keia poe i noi aku no kona lima ma ka mare, no ka mea, ua maopopo ia lakou he ui wale no kahi haawina i loaa iaia a aole he waiwai pu kekahi.

            A nolaila, o ka loaa o ka waiwai, ka waiwai nui, ka iini hookahi iloko o ka puuwai o keia kaikamahine.

            Pela hoi kaua e ka mea heluhelu i ike ae la i ka manao ekaeka lapuwale o Blanche no kona hoaloha Amber Kotene.

            Ma ka aui ana o ka la o kekahi la ae, iaia no hoi e nalu a e kuekaa ana i kan mea e hana ai no Amber, ua hoea aku la imua ona kekahi halawahine o ka hale a olelo aku la ua makemake o Sa Ralapa e ike iaia maloko o ke keena hookipa.

            Me ka eleu nui ua hooko koke aku la oia i ke kauoha.

            Iaia i komo aku ai iloko o ke keena hookipa me na hehina wawae mama a me kona kino e oni kilohi ana ma o a maanei, ua ku maoli oia i ka ui i ka nana aku.

            He aahu silika nanahe kona lole i komo ai nana hoi e hoohuwale ana i kona mau lima, na poohiwi, ka a-i a me ka umauma, a ia Sa Ralapa i nana aku ai ua hoopihaia kona manao me ka hauoli kahaha nui.

            “Ua ano haalele mai oe i ko’u poai i keia mau la iho nei, e kuu kausini aloha,” wahi ana i pane aku ai. “He oluolu no anei oe e kokua mai ia’u ma ka hoohala ana i kekahi mau hora palaualelo o’u ma ka hui ana mai e paani konane pu me a’u?”

            Ua manao o Blanche i kinohi, i kona wa i kii ia aku ai, he kono a he makemake keia o Sa Ralapa iaia no ka ninau ana i kahi noho o Amber, a pela oia i komo puahia aku ai iloko o ke keena hookipa, a iaia nae i lohe ai i ka manao o Sa Ralapa a me kona makemake, ua minoaka iho la oia a noho iho la ma ka aoao o ka papa konane.

            Hoomaka iho la o Sa Ralapa e hoonohonoho i na pohaku me ka pane leo ole, a no Blanche hoi, ua hoomaka iho la oia e kamailio maluna o na mea like ole me ka hooloio ana i kona mau lima olohelohe ma o a maanei o ka papa a imua hoi o na maka o Sa Ralapa.

            O ka paani konane ua kupono loa ia a ua kulike loa hoi me ka Blanche i makemake ai, oia hoi, o ka manawa kupono loa keia nona e hiki ai ke hoikeike i kona mau oiwi nani imua o Sa Ralapa, a i hiki ai hoi iaia ke hoopuka ae i na olelo hoonuhanuha ke lilo kekahi o kona mau kanaka, a i na olelo hoi o ka hauoli ke lilo mai kekahi koa o kona hoa pa@o.

            A iloko hoi o keia wa a laua e noho nei aole loa no o Blanche i poina i ka puhi ana aku i kana maunu hoopahele imua o Sa Ralapa.

            A ia laua no e hoomau nei i ka paani aole loa he wahi olelo hookahi i puka mai ka waha ae o Sa Ralapa, a o ka maaloalo imua o kona alo o na lima olohelohe a nepunepu o Blanche kana mea hookahi e ike nei.

            O keia mau hiohiona ana e ike nei he mea ia nana i hookomo iho i na hoomanao ana iloko ona no ke kii onohi o kekahi mea okoa aku ana i ike ai, he onohi daimana hoi nona ka malamalama ano anapanapa i oi ae mamua o keia anapanapa ana e ike nei.

            “E kala mai ia’u, e kuu kausini aloha,” wahi ana iaia i paa ae ai i kekahi pohaku ana iluna me ka ninau hoopohala ana, “ua loaa wahi lono hou no anei oe i keia mau la iho nei no ko hoaloha Miss Vale?”

            Me ka leo oluolu i oi ae ka oluolu mamua o ka wa i hala ae na pane aku la o Blanche:

            “Oh, yes; ua loaa palapala au inehinei mai iaia mai – poor girl!”

            “Poor girl!” wahi a Sa Ralapa i puana ae ai; heaha kou mea o ke kapa ana iaia he ilihune?”

            “No ka mea, o kona kulana oiaio maoli iho la no ia ma na ano a pau o ka olelo ana.”

            Ua hookahaha nui ia ko Sa Ralapa manao i kona wa i lohe ai i keia mau olelo, a no ia mea ua nonoi aku la oia ia Blanche e hoakaka pono mai.

            “Ae, e hoakaka aku no au elike me ka hiki ia’u,” wahi a Blanche. “He wahi kaikamahine makua ole oia,” wahi hou ana iaia e nana hakilo ana ia Sa Ralapa me na manamanalima no nae e hoopapa mau ana i kana mau koa. “Ua make kona makuakane me ka waiho ana iho i kana kaikamahine iloko o ka nele o ka ilihune, a no ia kumu ua hele aku oia e imi wahi oia nona ma ke ano he mea malama keiki. I keia manawa ua hoopalau oia me kekahi kanaka opio kulana ilihune a kalAna maikai nae, a he manao wale no ko’u ke houluulu nei oia i kana mau wahi kenikeni i mea e kuai ai i mau lako hale i ko laua wa e mare ae ai a @ ole paha, no ke kuai ana i kekahi mau lako e ae o ke ano like.”

            “Ua hoopalau oia no ka mare ana!” wahi a Sa Ralapa i pane ae ai me ke ano pihoihoi. “Ka, he wahi kaikamahine wale naoia aole i piha na makahiki i ka umikumamaono. A ala ihea ke kane hoopalau? Malia ua hiki ia’u ke kokua aku iaia ma kekahi ano.”

            “Ua ha@ oia no Kikane,” wahi a Blanche i pane awiwi mai ai. “Ua piha no hoi na makahiki he umikumamahiku i ua wahi hoaloha nei o’u, a ua kupono loa hoi oia e lawe ae i kane nana i keia manawa. Aole anei oe manao ua ano kulike ka nui o ko maua mau makahiki?”

            Ua pane aku ia o Sa Ralapa ma ka olelo ana ua manao oia ua ai ae no ka opiopio o Miss Vale mamua o Blanche.

            “Ma ka hai ana aku i ka mea oiaio,” waih hou a Blanche, “ua piha ia’u na makahiki he umikumamawalu. He mea maikai ole i na wahine opio ka huna ana i ko lakou mau makahiki a me ka hoao pu ana ae e hoike ua emi iho kona mau makahiki mamua o kona mau makahiki ponoi.”

            Ua hoapono aku la o sa Ralapa i keia manao hope o Blanche aka nae hoi, ua poina oia, ina paha ua lohe mua oia, o ka oiaio maoli ua piha ia Blanche na makahiki i keia manawa i ka iwakalua-kumamalima.

            “Alaila, ua hoopalau o Miss Vale a e mare aku ana oia,” wahi hou a Sa Ralapa iaia i hoonee hewa aku ai i kekahi koa ona a pa ana a lilo ia Blanche. “Ua manao hoi au, ua manaolana hoi au e –“

            Ua hooki koke iho la oia kana kamailio ana, a noho mumule iho la laua no kekahi mau minute, a i keia manawa i komo mai ai kekahi haiawahine.

            “Eia he lede ua makemake e ike ia oe, e Miss Lonale,” wahi a ua haiawahine nei iaia i haawi aku ai i ka palapala kikiki inoa ua lede la.

            “Mrs. Netesona,” wahi a Blanche i heluhelu iho ai i ka inoa o ua lede la. “He mea oiaio, aole au i ike a kamaaina iaia mamua, aka nae, e kono aku iaia e komo mai iloko nei.”

            Me ke kunou a me ka emi hope ana ua puka hou aku la ke kauwa iwaho a hookomo mai la i ka lede nona paha na makahiki i hiki aku i ke kanakolu.

             “Mrs. Netesona,” wahi a Blanche i puana ae ai i ka inoa me ke ku ana ae iluna.

            Ua kunou aku la ka lede me ka panai pu ana aku:

            “I hele mai nei au i ou la, e Miss Lonale, e ninau no na mea e pili ana i kekahi wahine opio i hele ae nei e noi hana ia’u ma ke kulana he mea malama keiki, o Miss Vale kona inoa. Ua kuhikuhi mai nei oia ia’u e hele mai ia oe no na –“

            “E oluolu e noho iho ilalo,” wahi a Blanche i pane aku ai me ka hiehie nui aka, aia iloko o kona waihona noonoo na manao hoonaukiuki no keia wahine no kona kipa ana mai i keia manawa o ka la oiai no o Sa Ralapa e noho ana. “Alaila, ke makemake nei anei oe e lawe aku ia Miss Vale iloko o kou poai ohana ma ke ano he mea malama keiki?”

            No keia mau olelo kono a Blanche ua noho iho la o Mrs. Netesona ilalo, a mahope iho o kona kilohi ana ma o maanei o ke ka keena a me ka nana kaukolo pu ana aku ia Sa Ralapa, ua pane aku la oia:

            “Ua hoolaha au iloko o ka nupepa inehinei i ona wahine opio nana e malama a e hoonaauao hoi i a’u mau keiki, a iwaena o ka poe i hiki ae, o Miss Vale kekahi. Ua komo ka makemake iloko o’u nona mamuli o ke ano o kona kulana, a ia’u hoi i nonoi aku ai e hoike mai oia i kona moolelo, ua ano hoohunahuna mai la oia. A oiai ua hoike mai oia ua noho ao no oia no na keiki liilii, aole ia he mea nana e hookomo mai i na manao paulele piha iloko o’u nona, a mamuli o kona hoona ana mai i kou inoa no na hooia ana no kana mea i kamailio ai, pela au i hiki mai la i ou la i keia la.”

            Ina o keia hiki ana mai o Mrs. Netesona a loaa hookahi mai o Blanche i ka hale, ina la ua okomokomo aku oia i na manao hakuepa like ole iloko ona e pili ana no Amber e hiki ole ai hoi ia Mrs. Netesona ke paulele aku iaia aka nae, o Sa Ralapa kekahi e noho pu nei i keia manawa a nolaila, o ka hana pono wale no iaia oia no ka pane ana aku ma na olelo kupono no Amber a me na mea a pau e pili ana nona.

            Me keia mau manao hoonaukiuki e loku hala ole nei iloko ona ua noho iho la oia ilalo, a me ka aui ana o kona lima ua pane aku la oia:

            “He mea oiaio, he hoaloha pilipaa loa o Miss Vale no’u, e Mrs. Netesona, a mamuli o ka make ana o kona makuakane ua hooneleia oia me na mea a pau e pono ai oia ma ka noho ana, oia ka noho ana iloko o ka loaa a me ka ulakolako. No kona ohilahila i ka hai ana i kona moolelo ponoi, he haawina no ia i lawa like i na mea a pau, a he mea oiaio no hoi, na’u ponoi no i ao aku iaia e hana pela. O ka oiaio maoli, ua loaa he kuia nui i ua hoaloha nei o’u i kona manawa e noho malama keiki ana me kekahi ohana mamuli o kona puni ana i na hana poholalo a kekahi lala kane o ka ohana. A no keia kumu ua haalele iho oia ia ohana a hele aku la ma kekahi wahi okoa.”

            “O pela anei?” wahi a Mrs. Netesona me ka minoaka pu ana. “O ka’u ohana keiki aia ko lakou mau makahiki malalo o ka umi, nolaila, aole o’u hopohopo no ke alakoia o ko lakou mau noonoo iloko o na manao pono ole. He wahine kanemake au, a ina e olelo mai ana oe he wahine opio kupono oia alaila, e lawe no au iaia i mea nana e malama a e ao hoi i a’u mau keiki.”

            Aia me Miss Vale na mea a pau au a makemake nei a oi wale aku,” wahi a Blanche. “H lede oiaio oia ma na ano a pau, he ike i na rula a he naauao pu no hoi.”

            Ua mahalo aku la o Mrs. Netesona no keia mau olelo hope a Blanche, a hoike pu ae la no kona pomaikai i ka loaa ana o ka mea kupono nana e hoonaauao i kana mau keiki. A oiai, ma keia mau olelo hope a Blanche i hoikeia maluna ae he mau olelo ia e hoike mai ana ia Mrs. Netesona ua hoea mai ka laua kukai kamalilo ana i ka panina hope, eia nae, aole loa he hiki ia Mrs. Netesona ke eu koke ae a hoi aku.

            No ka mea, o @anei kekahi o na wahine i ak@ nui e komo aku iloko o na poai o ka @oe hanohano aka, aole nae he hiki a mamuli no hoi ia o ka loaa ole o ke ki e hemo ai na ipuka o ka poe hanohano iaia.

            A no ka mea hoi, eia oia ke noho nei imua o ke alo o kekahi barona, na @a mea o hooi ae i kona manao haakei e komo pu aku iloko o na luana ana o @a poai.

            Me keia manao iloko ona ua ku ae la oia me na olelo hooia e lawe ana oia ia Miss Vale i kumu ao na kana mau keiki a hoi aku la, a hoomau aku @a no hoi o Sa Ralapa a me Blanche i ka paani ana.

            “He mea ku i ka walohia i ka ike ana i kekahi kaikamahine kino lahilahi e imi a e hookaika ana no kona oia ponoi iho,” wahi a Sa Ralapa i pane ae ai. “Ke manao nei au aole loa e holopono ana kona noho ana me keia Mrs. Netesona.”

            “He wahi kui houhou keia nana i hoopii koke ae i na manao lili iloko o Blanche, a no kekahi mau minute ua noho mumule iho la oia.

            “Ina ua paakiki ko Miss Vale alahele e hiki aku ai i kahi o ka ulakolako ma keia noho ana alaila, he mea oiaio, o keia haawina hookahi no ka i loaa aku la i ka kakou Amber,” wahi hou a Sa Ralapa i hoomau aku ai i ke kamailio. “Ua hanaila oia iloko o ka omali o kahi kino, ua ike no hoi oe e Blanche me ka haawila ana aku he wahine lawelawe ponoi nona, a ua hanalia oia ma na ano a pau ma ke ano oia kekahi iaia o ka ohana o Kotene. He mea oiaio, aole paha oia e komohia aku ana iloko o na hana poholalo a kekahi poe manao ino, elike ia me Miss Vale, mamuli o ka nohea o na nanaina, no ka mea, ke hoomanao nei au he wahi kaikamahine oia nona na nanaina i like me ko kekahi mau kaikamahine e ae, me na maka ulaula a me ka ili i like me ka poe koko hapa. Aka, ke hoopuka nei au i na olelo i kupono ole e hoopukaia nona. Aole no nona ka hewa o ka loaa ana iaia o ia kulana nanaina.”

            “Pela io no ka paha,” wahi a Blanche. “Aole loa au i ae no kekahi manawa e hoopuka i na olelo kupono ole e pili ana no kona mau helehelena a he mea ia na’u e kamailio kue ai nona. O ke kumu nui wale no nana i hoopopilikia iaia oia no kona lawe ana ae i kekahi kulana kuokoa a manao paakiki, oia hoi, ma ka hoakaka ana, o kona ake nui maluna ae o na mea a pau e lilo oia i haku wahine maluna o ke kakela Kotene, a no @a mea ua pau i ke kipakuia ka poe a pau e makemake ana e hele ike aku ia Sa Ioane, o hoopahu’a ia kona manao. Ua makemake au i na manao oiaio a akea, a aole hoi i na olelo hoomaalea a poholalo elike la me ka haawina i loaa ia Amber.”

            Ua ano e ae la na nanaina o ka barona iaia i lohe ae i keia mau mamala olelo hope a Blanche.

            “Ke manao nei au,” wahi ana, “ua kuhihewa ko kakou mau noonoo no na mea e pili ana no Amber. Ina me keia iho la ko kakou kulana kuhihewa alaila, aole au e hewa ke hoike aku ia oe, e Blanche, aia no he manawa ua komo mai na hoomanao ana o ke ano aloha o ke kaikunane i ke kaikuahine. Ke ike nei au aole loa i maikai ka’u mau hana i hana aku ai iaia a me na olelo i puka mai ko’u waha aku ma kela hui kamailio hope ana a maua. I kela po hooluana aku nei o kakou i ka wa a Lede Mualana i kamailio mai ai ia’u no na mea e pili ana nona, ua huli akahele au nona a aole he loaa, a ua hele loa aku no hoi ka’u mau hana a hoolimalima iho la i makai e huli ai iaia.”

            “A pehea, ua lohe hou no anei oe i kekahi mea e pili ana nona?” wahi a Blanche i ninau hoohuahualau aku ai.

            “Ua lohe au, ma ua po nei ona i nalowale ai, ua hele aku oia i ka paka o ka ohana o Mualana e hui ai me kana ipo, a he mea hoi i manaoia he ipo oia nana. Aole oia i hoi hou mai i ka hale. Ua ninaninau maoli no hoi au ia Mualana opio no kana mea i ike ai e pili ana no Amber a me kona kulana, a ua olelo mai oia he oiaio no ua noi oia ia Amber e lilo i wahine nana ma ka mare a aole nae oia i ae, a me ka olelo pu ana ua aloha oia i kekahi mea okoa aku. Ke manao nei au o ua mea la ana i aloha ai oi no kela kanaka ana i hele ai e hui iloko o ka paka.”

            Ua kunou aku la o Blanche no keia mau olelo a Sa Ralapa a pane aku la:

            “O ko’u manao a me ka’u moolelo e pili ana no keia nalowale honua ana o Amber, ua holo malu oia me keia mea ana i hele aku ai e hui.”

            “A no keaha hoi ke kumu e holo malu ai? Ua kono mai o Lede Mualana ia’u i keia la aku nei e hele aku au e hui me ia a ua hele aku au. Ma kana mea i kamailio mai ai ia’u ua olelo mai oia ua hoi hou aku no o Amber i kauhale e kii ai i kona mau lole, a ua—aka, e waiho kaua ia wahi o ka Lede Mualana moolelo—he moolelo ia i kupono ole no kou mau pepiao. Ua lawa nae ke olelo ae au aole o Amber i aloha i o’u mau makua a me ko laua aloha a paulele nui i pahola aku maluna ona.”

            Ua hoike ae na helehelena o Sa Ralapa i keia manawa i ke kulana o kona manao no Amber, a no keia nei ua hoopiha nui ia ko Blanche puuwai me ka hauoli nui.

            “Ua hiki no anei ia oe ke hoomaopopo aku iaia ina oia e hoi hou mai ana i ka hale nei? A pehea, ae no anei oe e apo hou aku a hookipa mai iaia?”

            “Ua ae loa au e hookipa hou mai iaia iloko o na paia o ka Home Kotene nei, a e haawi aku no au iaia i wahine lawelawe e like me ia me mamua. Me he mea la paha ua pehi wale ia aku no oia me na hana hoahewa i oi ae mamua o na hana hewa i hana maoli ia e ia. A ina o keia ae la ka mea oiaio, alaila, ke manao nei au aole au i hewa ma keia mea. Ina e loaa oia ia’u e hana aku no au i na hana kupono a ke kaikuanane e hana ai no kona kaikuahine.”

            Ua olelo mua ia ae nei ua hoopiha ia ko Blanche puuwai me ka hauoli no kekahi mau mamala olelo i hoopuka ia e Sa Ralapa a i hoikeia no hoi maluna ae, a e keia manawa nae ua hoi hou mai la na manao lili a inaina iloko ona iaia i lohe aku ai i keia mau olelo hou a Sa Ralapa.

            I ka manawa i pau ai o ka laua paani ana ua hoi koke aku la oia no kona keena, a malaila oia i komohia hou aku ai iloko o na hoolala manao hoopilikia ia Amber.

            “Ua makemake no oia e hookipa hou mai ia Amber,” wahi ana me ka hulili pu ana ae o kona mau maka, “iloko no o kana mea i olelo ai aole i kupono o Amber no ke aloha o kona mau makua. A aole no hoi o keia wale no aka, ke hoao pu nei oia e huli iaia. A ina hoi ma keia hu@ ana a loaa oia a ma @a manawa pu ua hoomoakakaia aku iaia na mea oiaio a pau e pili ana nona, alaila, pehea iho la ko’u pono? A i ole hoi, ina e hele ike aku ana oia ia Miss Vale a ma kekahi ano ulia ua ahuwale imua o kona maka kona kino elua, pehea hou iho la keia? Ke ano kupilikii mai nei ko’u kulana a he mea pono e hou aku au imua a hiki i ka lanakila ana. A ke komo na manao hoohuoi iloko o Sa Ralapa no’u nei, a ke maopopo iaia owau ka alepa a me ka omega i puka ae ai o keia mau mea a pau, alaila, o ke aloha no auanei ko na mea apau—na poai o ka poe hanohano, ka home nani, ka waiwai a me ka mare hanohano ana. E auh@ aku ana keia mau mea a pau mai ia’u aku, a e noho no au iloko o na paia pupupuhale liilii a iloko hoi o ka noho na ai pakiko. E aho ka make maoli ana ae mamua o ko’u ae ana e lilo ae i mea lopa haahaa. A o kuu wahi kaikunane kekahi. Ke hoapaapa mai nei a puni wale aku ia no i ka Amber mea i kamailio mai ai a hiki paha auanei i ka manawa e ahuwale ai o ka @ a kau@a@a ae i ka @a. Ka i no o ka hooikaika aku ma na ano a pau a mare ae a o ka pau ae no ia o keia pilikia nui, oia ka he hoolohe aku ka ianei i na olelo hoapaapa. Heaha ka’u hana pono e hana ai? Pehea ae e hana ai i kumu e palekana ai au?”

            Ua noho iho la oia me ka nalu nui ana i ke alanui kupono ana e hana ai i mea e palekana ai oia, ua noho oia ma keia kulana no kekahi manawa loihi alaila, ku ae la oia iluna a kakau iho la i kekahi palapala a hoouna aku ia.

            He palapala keia i hoounaia aku ia Balea Mualana e kauoha ana iaia e hele koke mai.

 

MOKUNA XXVIII.

 

HE WAHINE ANO E.

 

            O keia palapala a Blanche Lonale i hoouna aku au ua Balea Mualana, he palapala ia e hoike ana na manao a e olelo ana ina ua makemake oia e ike nona iho i kahi e noho nei o Amber alaila, e hele mai oia e hui me Blanche Lonale, ma ka Home Kotene. Ua pakui pu aku la no hoi ka mea kakau, me na olelo hoouhiuhi, aole ana mea e hopohopo ai a he nui nae na pono e loaa ana ina e hookoia ka manao o na olelo o ka palapala.

            O kahi mea apiki nae ua hala ae la ka la a ua uhi mai ia na eheu o ka po a aole o Balea Mualana i hiki aku, a no ia mea ua ano mihi iho la o Blanche no keia hana ana i hana ai malia o hele ka lono a lohe o Sa Ralapa, a i ole o kona kaikunane paha.

            Aka nae, i ka wa o ka la e aneane aku ana e napoo o kekahi la hou ae, ia wa i hookipaia aku ai o Balea Mualana iloko o ke keena hookipa kahi a Blanche e noho hoomau ana i ke kali.

            Iaia i ike mai ai i kana malihini ua minoaka ae la oia me ka hoi pono ana iho o kona noonoo a ka mau.

            “I keia kakahiaka no i loaa ai ia’u kau palapala, e Miss Lonale,” wahi a Balea, “oiai aole i maopopo ia’u ka manao nui o kau palapala, eia no nae ua hooko au i kekahi hapa ma kahi e olelo ana e hele mai au, a eia au la imua ou.”

            “Mahalo a nui no kou hooko ana i ka’u kauoha kono,” wahi a Blanche me ke kuhi pu ana aku o kona lima i kekahi noho. “E noho iho e hooluolu ia oe. A pehea—alia, eia pu no anei me oe ua wahi palapala nei a’u?”

            Kunou aku la o Balea a ma ia manawa pu nanao iho la oia iloko o ka eke o kona puliki a haawi aku la.

            Lalau mai la o Blanche a nana iho la alaila, uhaehae iho la oia a liilii a hookomo iho la i na apanapana pepa iloko o ka eke o kona lole.

            “O keia kakau ana aku nei a’u ia oe ua kue loa ia i kekahi o ka’u rula paa, oia hoi, mai kakau palapala aku i kekahi hoaloha kane o’u. Ua ano palaka au i keia nei i kuu wa i kakau ai a hoouna aku ai ia oe, a no ilaila iho ia ke kumu o kuu noi hou aku nei a haehae ae la. He mea pono e makaala kekahi mea nona iho a me kana mau hana.”

            Ua kunou aku la o Balea me ka mihi nae iloko ona no kona ae ana e lilo aku ka palapala mai iaia aku, a pane aku la:

            “Ua pololei anei ka’u mea o ke koho ana, mamuli o ka manao o kau palapala, eia o Amber me oe ianei?”

            “Aole, ua hewa kau koho ana,” a me keia mau olelo ua ku ae la o Blanche iluna a hele aku aku la a noho iho ma ka aoao o Balea, a me ka leo liilii ua pane hou aku la oia: “Ua kuhihewa oe, e Balea, aka nae, ua hoike mai oia ia’u i ka moolelo holookoa o kau mea i—“

            “He moolelo hoopunipuni,” wahi a Balea i pane koke aku ai. “He mea oiaio, ua hoomakaleho ko’u manao iaia aka, no ko’u hoopaahao ana iaia aole---“

            “Mai hoao mai e hoopapalua i ka hoopunipuni maluna iho o ka hoopunipuni. Ua hoike mai o Amber ia’u i na mea a pau i hanaia maluna ona e oe, a e hai hou aku au ia oe ua hilinai piha au maluna one a me kana mau olelo, a aole loa oia e hoao ana e hai mai i kekahi mea hoopunipuni ia’u. Nolaila, mai hoao mai oe e papalua iho i ka hoopunipuni maluna o ka hoopunipuni.”

            “Alaila, heaha la ka hoi kau mea o ke kauoha ana ae nei e hele mai?” wahi a Balea me ke ano huhu.

            “No ka mea, ua lohe au ua kono aku oe ia Amber e mare olua, a nolaila, ua ike au he elua wale no alanui nana i kono ia oe e mare ia Amber: o ka mua me he mea @a ua aloha oiaio maoli oe iaia, a o ka elua, aia he manao huna mahope ou kahi i hunakele ia ai.”

            Na keia mau olelo hope a Blanche i hookuakea koke ae ai i na helehelena o Balea.

            “O ka manao huna wale no iloko o’u” wahi a Balea, “oia no ko’u aloha oiaio no Amber. No ia manao aloha o’u nona ua hiki ia’u ke mare koke iaia i keia la.”

            “Mai hoao hou mai oe e panai i na olelo hoopunipuni imua o’u,” wahi hou a Blanche. “E hai aku au ia oe aia he manao okoa iloko ou, a he manao huna hoi, ka mea nana i kono ia oe e hana like me keia, a e lawe hoi a e hoopaahao aku ia Amber. Aka, he mea ole wale no ia’u o ua mau manao la ou, no ka mea, aohe o’u kuleana ma ia mea, a o ko’u manao nui o ke kauoha ana aku nei ia oe, oia keia: Ua hu@a anei ua manao huna nei ou me kou manao aloha no. Amber e hiki ai ia oe ke nana ole ae i na mea a pau a o ka mea nui wale no oia no kona lilo ana i wahine nau?”

            Ua nana pono aku ia o Halea i na helehelena o Blanche alaila, pane aku ia:

            “Mamua o ko’u pane ana aku i ka haina o kau ninau, ke makemake nei au e ike heaha ia kou manao ma keia mea au i ninau mai nei, a o ka’u olelo e pane aku ai e pau ana ia i ke hoopaaia e kekahi mea i hunaia iloko o keia keena.”

            “Mai noonoo oe peia, wahi a Blanche i pane aku ai me kona neenee hou ana aku a kokoke ia Balea. “Ua hiki ia oe ke kamailio hawanawana mai ina pela kou makemake. Aole he mea hou aku o loko nei o kaua wale no. E hoike maopopo aku au ua hana oe i kekahi hana karaima maluna o Amber, a ina e lohe ana o Sa Ralapa e pilikia ana oe. Aka, aole oia i lohe no keia mau hana au.”

            “Aole oia i lohe no keia mau hana a’u” wahi a Balea.

            “Aole oia i lohe i keia manawa,” wahi a Blanche, “a aole no oia e lohe ina au e manao ae ane pela. A no kuu ike hoi ua hana oe i kekahi hana ku i ke kanawai @ kau ai hoi ka pilikia maluna ou nolaila, aole au e hopohopo a aole hoi au e kanalua ke olelo ae aole au he hoaloha no Amber, a ua hiki loa ia’u ke haawi aku iaia iloko o kau mau malama hoopaahao ana.”

            Ua hookahaha nui ia ko Halea manao iaia i lohe ai i keia mau olelo hope a Blanche.

(Aole i pau.)

                       

HOOLAHA KUMAU.

 

Ka Hui Banako hoaho

Malama Dala o Hawaii

(KA@

Huina i hoahuia...$360,@

 

Peresidena... Kikila Bar@

Hope Peresidena... W. P. Ro@

Puuku... W. @

 

Keena Hana Nui:

 

Alanui Papu, kokoke i Alanui Ka@

Keena Lala ma Hilo, Hawa@

 

--@ LAWELAWE ANA: KA—

 

Oihana Banako Hoahu Dala

Ma Honolulu ame Hilo

 

            E @a @eia mai no na huina h@

Ka haawiia o na ukupanee no @

makahiki ma ka huina o @

no ka makahiki. E loaa no @

 ME N hooponopono N k@

ma ke Keepa Hoahu.

@ - 1 yr.

 

DR. L. F. ALVAR@

 

Keena Oihana a Wahi N@

1340 Emma S@

Na Hora Hana: @

Telepona White 211.

 

Dr. T. Mitamura

 

Kena Ohana 1468, Alanui Nu@

Telepona 163. Pahu Leta 541. @

noho, 524, Alanui Nuuanu.

 

Na hora keena: 8-10 a, n, 6-3 p@

koe na Lapule.

 

Kauka J. Uchida.

HE LOKA MA KA OIHANA LAPAA@

Keena: Alanui Beretania, mawaena

Papu ame Nuuanu.

Manawa hana, 8 a 12 A M @

P.M.

Telepona Helu 1211 White

 

LEWERS & COOKE

Ltd.

(@ & KUKE, Koupo@a.)

 

Na mea Hookomo m@

a Kuai i na

LAKO KUKULU HA@

@ kela ame keia ano.

 

Malaila e loaa ai na m@ Malalo iho:--

 

NA PAPA N. W., NA PA@ HOLE, PILI HALE, NA PUK@
NA OLEPELEPE, AME NA @ NO PUKA ANIANI, NA K@ AME NA MEA PILI I KA @ HANA KAMANA, NA @ PENA.

NA PENA LIKE OLE, AME NA HULU PENA, NA ANIA@ NA PEPA HALE, PALE PUKA ANIANI, MOENA, ETC.

 

O na kauoha pono hale apau @ hiki mai ana ia makou e @ koke ia no me ka eleu ame @ KUMU KUAI HAAHAA LOA.

 

LEWERS & COOKE

 

I KA PO@ KULI: -- Ua haawi ae @ kahi lede waiwai i ho@ ia mai @ kuli ame ka @ @oke o ke @ mamuli @ ka p@ hool@ hana@ Dr. @ @, @ i kana @ kekau @ hiki ai k@ loaa keia po@ ikai i na p@ @ me ka @ oia. E @ kau mai T@ NICHOLSON I@TUTE, @ @ghth Avenue, New York @

@