Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 25, 20 June 1902 — He Hoohaunaele Nui. [ARTICLE]

He Hoohaunaele Nui.

PIHA U NA ALANUI O KE KULANAKAUHALE O KIKAKO I KA POE HOOHAUNAELE—KA HO- . PENA O KA POE HAALELE HANA—EHA HE HELUNA NUI O NA KANAKA I NA POHAKU AME NA OMOLE A HILIIA HOI KA POE HOOHAUNAELE ME NEWA.

Kikako. lune 4,—He 36 kaa lawe bipi 1 komo ae ma ka puka pa nui o kaHui Unlona (Stock Yard) i keia po iwaena o ka haluku o na pohaku ame na omole i nouia mai maluna o na kalaiwa a ua hele a Jepo a e kiheahea ana hoi ke koko ma ko lakou mau kino pakahi. O kekahi poe, ua aneane hiki ole ke paa hou aku l na kaula kaohi o ko lakou mau lio. Ua puka aku keia mau kaa ma ka hora 5 o ke kakahiaka no na makeke me ke kiaiia e na makai. a mamuli o na hana hoohaunaele a na kalaiwa kaa I haalele i ka hana malalo o keia hui, ame ka poe i kokua i na hana a keia poe kalaiwa kaa haalele hana ua pupu !oa ka huakai a pela ka huli hoi ana mai. Ma keia huli hoi ana i loaa ai keia poe lawe hipi i keia haawina ehaeha i hui pu ia hoi me ka luhi o ka hana ana ia la a po me ka ikaika. He nui a lehulehu o keia mau kalaiwa e hana ana ma na wahl hoahu io bipi i loaa ! na palapu maluna o ko iakou mau kino a e kahinu ana hoi ke koko mai ko lakou mau poo a hiki aku i ko iakou mau wawae, o ke j£oikoi no nae aia maluna o na makal. Kekahi keia o na hoohaunaele nui i ikeia ma Kikako, a ua ikeia ae ka hahana maoli o keia haunaele ma ke komo pinepine ana o ka poe i eha iloko o na haiemai no ka wa-hi ana i ko lakou mau palapu, ame ka hiki ole i na makai ke hoomalu, a e hopuhopu aku hoi i ka poe hoohaunaele. Ua paaia ma ka makamua o k"a huakai, he heluna hoi o 38 mau kaa lawe bipi, ma kekahi o na alanui a o ka hapa hope ma kekahi alanui. Ua paio aku ka makamua me kekahi heluna nui hewahewa o na kanaka e nou mai ana me na omole ame na hua-moa ame kekahi mau mea make e ae, i hui pu ia hoi me na pokaa-lopi i hoonouia mal o na wahine i kokua i na hana hoohaunaele a keia poe kalaiwa kaa haalele hana, a o ka hapa hope hoi. ke ku makaukau la no ke pale ana no lakou iho mai na poino e loaa aku ana ia lakou.

Ua 111 aku ka inaina o na kanaka maluna o na kalaiwa kaa a maluna no hoi o lakou i hoonouia aku ai keia mau mea eha, aka, i ka \va i hiki mai ai na kokua, na makai o ke aupuni, ua huli aku keia poe hoohaunaele a paio aku i na makal. Elua manawa i hoao ai kela poe makai e hoauhee aku i ka poe hoohaunaele a elua no hoi manawa i hookuemi hopeia ai lakou. O ka oi aku keia o na paio hahana mawaena o na makai ame na makaainana iloko o kekahi mau makahiki loihi. He iehulehu na manawa • kailiia ai na newa a na makai e ka poe hoohaunaeie. ame ia mau newa lakou i waiho afyu ai-i na ai a ka papaa maluna o na ona o na newa. Uoko o keia manawa, ua hiki aku kekahi poe hoohaunaele ma na wahi kiekie, alaila hooieiia mai na mea eha maluna o' na makai. t Ua loaa aku ke poo o kekahl makal i kekahi kamaa hao lio, a ioaa kekahl eha kukonukonu iaia, a aia oia ma ka halemai no ka lapaau ana,

Mahope o keia, ua hoohuihui hou ae la lakou, a hoao hou e wawahi i na enemi, a ma kela hana ana, ua kuemi hope ka poe hoohaunaele. Mahope o ka haia ana ae o na minute he 20, ua nee hou aku ka huakai imua, aole no iloko o ka maha, oiai, aia no ke hahai la na kanaka ma na aoao. Ua lilo aku la na makai i keia wa ma ka huki ana iho i na kanaka e pinana aku ana iluna o na kaa i manao e kulai i na kalaiwa mai na kaa mai. O ke kaūoha i haawiia i na makai, e malama wale no lakou i na kalaiwa ame na ukana a ua hookoia eia nae pahua ka ikaika hooko. Ma ke alahele. ua halawai waie no me "ka eha. Iloko o keia mau hana, ua pii ae ka inaina 0 na makai, a kapaeia «ie ke kaupha; ua hukl ae lakou i ka lakou mau pu panap9.na a hoohana aku, ua iehuiehu wale na wahine ame na keiki liilii i eha. 1 na hora awakea ua piha loa mai na alanui kahi a keia huakai e hele nei mē na kanaka i heie a pihoihoi. E like me ka ulolohi o ka nee ana 0 keia mau kaa bipi peia no ka loihi o ka wa i hoomauia ai na manao iī'aina iwaena ona kanaka. Ua laweia he heiuna nui o na lawehala iloko o na halepaahao, pela no ka poe i eha no na halemai. Maanei i komo mai ai na kaa nunui 1 piha pono i na ukana a pani ku i k* aianui. U* l'oao pu ia ao no hoi e hoepii i na lio ame na kaa mn'uua 0 na makai, no ia men i loaa aku ai kek.ihi poe okoa i na palapu. Ua haki ka lima o kekahi, ua hoio aku na wahine ame na kamalii me na leoi uwe. Mamuli o ka nahaha ana o keia paniku ana, ua paa hou ae no a oia paha ka hana iieaika loa i ikeia e pun'hu an i n«.« ka nee o ka huakai imua; a ua hiki ole i na kaa uwila ke hoio aku ma k> lakou ala mau. Aia kekahl kaa (bus) 1 piha i na kamalii, a e pinana ana no hoi kekahi poe ilaila. Ua ioaa aku la lakou i na poino a ua hooho ae ke an?vina holookoa i ka "hilahila oie," ame ia mau leo hooho i hele pu aku ai na omole ame na pohaku maluna o na makai mai na pūka aniani mai; o ka hapa nui no nae o na mea eha, ua hilikau aku maluna o ka poe makaikai. Ua loaa aku ke poo o kekahi lio, a ua hina maule aku oia i ka honua. Me ka hana nui i hanaia ai a hiki i kona pohala ana. Ua hiki aku keia mau kaa bipi ina kahi hoolulu i ka hora 10 iloko no o keia hailuku ana. Ma ko lakou atahele huli hoi no ka Union Stock Yards, ua hailuku hou ia no. a maanei i kani ai na' pu a na makai ame na kalaiwa kaa a hiki wale i ko lakou komo hou .ana i kahi a lakou i puka aku ai ma ke kakahiaka.

Ma na huina alanui apau, ua paa wale no i na makai, oiai, e Ku makaukau ana maloko o na halek <a na kanaka o ka aahu polu, e ko no aku e hoopio i keia haunaeleina e ala hou mai ana.

E nialamaia ana he ahamele hoohauoli ma Kawaiahao e na haumana o ke kula o Kamehameha i keia ahiahi hora 7:30. He 50 keneta ko ke kikiki, no ke kokua ana i ka ohana o ka lunahooponopono i hala David Kanewanul. Hele ae kakou e hauoli pu ilaila no kfe kokua ana ia hana maikai.