Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 26, 27 June 1902 — Page 3

Page PDF (1.73 MB)

This text was transcribed by:  Jennifer Mcgeorge
This work is dedicated to:  For my Auntie Elizabeth

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NUPEPA KUOKOA, JUNE 27, 1902

 

HOOLAHA KUMAU

Ka Hui Alahao ame Aina o Oahu

MA@AWA HOLO

Mahope aku o Januari 1, 1902

@A@ HONOLULU AKU

 

EA N@@@ @@ @@ @@@@@@ Na ia a@@@@ Na ia ap@@@ @@@ ke @abati Na ia a@ @@ Na ia ap@@

@@ a.m. a.m. p.m. p.m.

@@@@ @@@@ 9:1@ 11:05 3:15 @:10

@@@@@ @@@@ @:1@ 11:40 3:45 @:@0

@@@@@ @@@@ 10:08 12:00 4:05 6:10

@@@@@ 10:@0 4:45

@@@@ 11:@@ 5:40

@@@@ 12:@@ 6:15

 

MAI WAHO MAI

HALE N@@ @@ @@@@ @@@ @@@@@@@'i Na ia apa@ koe ke Sa@@@@ Na ia apau Na ia apau

@@@@ 5:35 2:08

@@@@ 6:10 2:50

@@@@ 7:10 3:35

@@@@ @@@@ 7:4@ 1:03 4:32

@@@@ @@@@ 8:0@ 1:30 4:52

@@@@@ @@@@ 8:35 2:05 5:26

 

@ @ @@@@ F.C. Smith,

l@@@ @@i Luna K@@i Kikiki

 

Kakela me Kuke

(KAUPALENAIA)

 

POE KLEPA MA KE KOMISINA

A HE

POE LAWELAWE KOPAA

 

POE AGENA NO NA MAHIKO LEHULEHU.

 

UA MAALAHI I KEIA WA

HE HIKI KE HUKI A HOOPIHAIA @@ NIHO POPO ME KA EHA OLE

@@ @@@@ @a @@ahana ana o keia au na@@ @@ ka@@i@a ai i ka io o ka papa @@ A@@@ @@naia i ka laau hoohia@@

@@ @@@i@ @@ kahi huki a hana niho @ H@@@u@@ @@ i loaa na PAAHANA. @@ i AAIA me na mea e ae e hiki ai @@ h@@@ha a hoopaa i poo gula @@@@@@@@ hiki ole ai ke ikeia ke @@@@ @@@@ niho maoli ae, a e paa no @@ @@@ @ @kahiki malalo o ka hoo@@ @@ @@ka @OAA OLW O KEKA@@@ @@HUNA O KA EHA. He POE @@ @ N@ I @OONAAUAO A HOO@@ @@@KA@@A na poe lawelawe, he @ @@ i ka 20 makahiki, a he @@ @ @@@ o na mahele like ole @@@ @@@@@ # kipa mai @o makau @@ @@ @@@@ @@anei oukou i ka @iaio @@@@ @@@@ @ hoolaha nei, E hoike @ @@@ @@ 2ak@u ia oukou i ka nui @@ @@@ @ @@@ i ka wa e NANA MUA @ @@ KA UKU OLE.

@@ @'n@ K@'i $5.00

@ @@ Gula 5.00

@@@pina ana me ke Gula 1.00

@ @@i@@ ana me ke Dala .50

 

New York Dental Parlors.

@ @@ @. Elite Building Alanui Hotele.

@ @@@@@@@@@ hine no kekahi no na @@@@@@ wahine.

 

Ina He Makemake

@@@ @ KA

Lauoho Maikai

@ @@@@@@ I KEIA.

@@@@@@@ Nei K@@ lauoho i @@@@@ @@@ @@ kakaikahi. E kau @@@@@@@@@@ o ka pau loa ana @@@@@@@@@ hana i laau e ulu hou @@@@@@

"Laau Hooulu Lauoho a Ayers"

@@@@@@@@@ ai. He nani ka @@@@@@@@@ @ai@ a he nui hoi. @@@@@@@ ka ulu ana o kou @au "L@au Hooulu Lauoho a Ayers"

@@@@@@@@@@ ai ka ulu ana@ a @@@@@@@@@@@ laau pau loa ka he@@@@@@@ @ na he piha kou poo @@@@@@@@

"Laau Hooulu Lauoho a Ayers"

@@@@@@@ P@@ ai a maemae kou poo@ @@@@@@@ k@@@ laau e noi hou ana ka @@@@@@ @ K@@ lauoho a @@ke me ko @@@@@@@

@ @@@@@au ia e Kauka J.C.Ayer @ Company, Lowell, Mass. U.s.A. @ @@@ @@ @@@ mau Hu@ale ma ka @@@@ h@@@ Laau o Hollister, aianui Kapu.

 

Geteruda Wina

Ke Kaikamehine iloko o ka Hoinoia

Ma@@ia no ka waiwai aole no ke aloha

"A owai ka mea nana i malama ia @@ mahope mai o keia manawa?" Owa@ ka mea nana oe i hoonaauao?"  "Na kuu kahu hanai," i pane pokule aku ai o Getaruda.

"Owai kou kahu hanai e Miss Likeke, a owai hoi ka inoa bapetizo o kou makuakane?" wahi a ko Miss Likeke hoa i ninau mai ai iaia me ka manao ole iho eia ula ke hele @oa nei mawaho o na rula.

U'a pil ae la ka ula o Getaruda. Aole hiki iaia ke pane i kekahi o kela mau ninau, a ua makaukau oia no ke ku ana ae iluna no ke noi aku e kala mai iaia, a ola ka manawa a kekahi leo kamaaina i pa-e aku ai:

"E kala mai ia'u e na lede, no ke kahamaha ana aku ia olua, aka, ua hookohu ia mai nei au no ka hele ana mai e noi ia Miss Likeke e hele hou ae oia e himeni."

 Ua huli ae @a o Getaruda me ka manao oluolu i ka ike ana iho e ku ana o Farani Winakalopa ma kona aoao; o@ai he mau kapuai kakaikahi wale no mahope aku on a ua ike aku la oia ia Alani e ku mai ana, me he mea la e kiai mai ana no oia iaia ame Mrs. Akebolo.

 "Ua ku koke ae la oia iluna, e hoike aku ana i kona ano ua ae oia i ke noi i noi ia mai ai iaia. Alaila hoolauna ae la oia ia Alani ia Mrs. Akebolo, a ia wa oia i paa aku ai i ka lima o Mr. Winakalopa. a hele like aku ia laua.

 Aka, ua makemake no o Mrs. Akeboo e lo@e i ka himeni ana, a ae aku la oia i ke koi a Kauka Livinekona nana e hoohanohano aku iaia ma ka lawe ana iaia iloko o ka lumi hookipa.

 "Na'u ponoi no i makemake ae nei e noi aku ia oe e himeni." wahi a Mr. Winakalopa i olelo aku ai ia Getaruda iaia i lawe aku ai laia a hiki ma kahi o ka piano. "Ke manaolana nei au e kala mai ana no oe ia'u no ia mea, aka. e nana pono ana au i ke ano o kekahi kii e kokoke loa ana ia oe, a ia manawa au i lohe aku nei i ka ninau hope @oa a ka lede ia oe, a ua ike iho la au he ninau paukiki loa keia nau e pane ai, a oia ko'u mea i kahamaha aku ai."

 Ua haawi aku la o Getaruda i ka hoomaikai ana iaia.

 "Ua piha makaala nohoi oe, e Mr. Winakalopa." i olelo aku ai o Getaruda, "a no ka hooia ana aku i ka'u hoomaikai ana ia oe e himeni ana au i ka mea au e makemake ai ia'u e himeni."

 Ua haawi mai @a o Mr. Winakalopa i kona mahalo me ka mino aka, a hai aku la oia i ka inoa o kekahi himeni ana i lohe ai iaia e himeni ana i Parisa, a @a manawa i hamau like iho ai na leo apau i ka wa o kona leo i hoomaka ae ai e kani

 Mahope iho o ka pau ana o ia himeni, ua @ilo aku la o Getaruda me kekahi mea okoa e kamailio ai, a hele hou aku @a hoi o Mr. Wiakalopa e imi ia Mrs. Akebolo me kekahi manao hoohuoi ano e loa iloko ona.

 Ua loaa aku la no oia iaia me kona luhi ole i ka imi ana iaia a hoomaka iho la laua e kamailio, a hala kekahi manawa loihi a laua i kukai olelo ai au hoopuka aku  la oia i kona like loa me Miss Likeke.

 "Aole anei ou manao he mea ano e loa nohoi ia?" i ninau mai ai ka lede.

 "Ae, pela no ko'u manao," i pane aku ai oia: aka, aohe no ola he mea ano e loa, mamua o kekahi mea i ikeia oiai o Miss Likeke i Parisa."

"Heaha ia mea?"

A ia wa o Mr. Winakalopa i hai aku ni iaia i ka ulia i loaa ai ia Getaruda i Konokoda.

 Ua puiwa loa o Mrs. Akebolo i kona lohe ana i kela mea. Ua Pii ae ia kona ula a pau a haikea mai la kona helehelena. Ua hoomaka iho la e haalulu a hiki pono ole iho la iaia ke hanu.

 "ua maopopo loa anei ia oe he kanaka pupule ua kanaka la?" i ninau mai ai o Mrs. Akebolo i ka manawa a Mr. Winakalopa i hooki iho ai i kana kamailio ana.

 "Ae. I ka nana aku me he mea ia ua aloha oia i kekahi wahine ui mamua, a nona hoi kekahi kil ana i pena ai i kekahi mau makahiki loihi i halo ae nei. Ua aneane loa nohio e pau ua kil nei. a. oia ka manawa ia ala ae ai o kekahi haunaele. O ka Miss Likeke i manao ai o ke kumu o ia haunaele no ka lill no ia o kana kane. Ua nalowale koke oia ia manawa-aole loa oia i kil aku i ua kil nei ona, a i ole ia. hele aku ia hoi e kuka pu me ka mea pena kii-a nolaila ua lilo ka noonoo akamai a noeau o kela kanaka i noonoo opulepule. a aole loa i hoi hou mai kona ano e like me mamua-Auwe! manao au he hana kolohe loa keia a'u i olelo aku la, me ko'u noonoo mua ole ia mea."

 Na kela poe huaolelo hope i hoopuiwa loa aku ia Mr. Winakalopa i kona ike ana mai i ka le@e e @aillill ana kona hanu. a la wa oia i leie ino mai ai imua no ka hoopakele ana iaia mai ka haule ana ilalo i ka papahele, aka ua maule iho ia a@a a ua pau kona ike.

 Ua lawe koke la aku la oia iloko o kekah lumi okoa aku, a malaila oia kahi i malama maikai ia ai: aka. aoi@ no i loihi loa. na pohaia hou ae la no ia a hoi hou mai la no kona ike.  a ua kupono ole ola e hoi hou aku me ke anaina. ua kauoha koke aku ia oia i kona ka@. a hoihoi ia aku la oia no kona home.

 "Miss Likeke, ua loaa ia'u kekahi mea ano nui." @ hawanawana aku ai o Farani Winnakalopa @oko o ka pepeiao o Getaruda.

 Ua nana aku ia o Getaruda @una me kona mau maka i piha i ke pahao@ao.

 "Ua ike au o kela lede i like @oa ke ano me oe' oia ka mea a kela kanaka pupule i Parisa i aloha ai. O ko'u man@@ hoohu@i ia i k@'u manawa i ike ai laia: a mahope o ko'u kamailio pu ana me ia no kekahi mañana pokole. ua hoomaopopo loa ak@ @a au ia mea."

 "Ua ike no au i keiu mea." i pane mai ai o Getaruda i ka manao pahaohao o ke keonimana.

 "Auwe@ e kuhi ana au aole loa oe i halawai mu@ me kaia wahine a hiki @ho @a @ keia @@?"

 "Alaila, Pehea ka oe @ ike ai." Ua olelo mai nei ia i kekahi mea i mea @ alakai a i kou manao no ka hoohuo@ ana aku iaia?"

 "Aole@ a ma@@a paha aole no au e olelo aku ana au ike au. Aka, na maopopo loa @o @@ mea la'u mahope @no o ko'u ike ana iaia i ka hale keaka i keia p@@ @ @@@@ mai @@ o Getaruda.

 Aiaila hai mai la o@a i ke ano kalike ole loa o k@ laua ano. a pela me ka loaa ana @ kekahi moeu@ane ano e loa la@a mahope mai a oia kona m@@ i hoomaopoop ai o Mrs. Akebolo ola no ke Getarude a kela kanaka pupule.

 "He mea kupaianaha loa kela." i olelo aku ai o Mr. Winakoloa.

Ua hai aku ia oia i ka mea i ikeia ia la mea?" i ninau mai ai o Getaruda.

Ua hai aku ia oia i ka mea i ike iaia manawa koke iho no mamua a hooki iho la ia i kana kamaiiio ana mamuii o kona olelo ana aku:

 "ua piha au me ia mau mea; ua makemake loa au e ike i ke ano o ka waiho ana o ia kaao-no ka mea ua maopopo loa ia'u he moololo kekahi e pili ana iaia-mai ka hoomaka ana mai a hiki i kona palena hope." Alaiila olelo aku hou aku la oia , me kona kapae loa ana ae ia kumu manao a laua; 'Nolaila i keia wa ano, ua makemake au i kou oluolu e hai mai ia'u owai la keia Kauka Livinekona au i hoolauna mai nei ia'u i keia ahiahi?"

 Ua ike koke aku ia o Getartuda aia o Mr. Winakalopa ke hoomaka mai la e hoohuoi iaia ame ke kauka. Aka, ua pane aku la oia iaia me ka oluolu:

 "He kauka opio oia a Mrs. Ovatona i hoolauna mai ai ia'u i kela mau la aku nei."

 "A! alaila, aohe i loihi ae nei kou kamaaina ana iaia."

 Aole i pane aku o Getaruda i kela ninau.

 "Ua loihi anei kona noho ana i Kikako nei?"

"Ua hoi mai nei oia mai Europa mai i ka la hope o Sepatemaba, a ua manao au he ewalu paha on a mahina i hele aku nei i ka aina e."

Ua mino aka aku la o Mr. Winakalopa. Ua hooholo iho la kona manao ua loaa pono aku ia oia i ka popo auhuhu a ka lawaia, ua manaoio iho la oia, ina he mea hiki aia ke hoomaopopo i ke ano o na mea apau e ku ana ia manawa, malia paha e hiki ana iala ke hana i kekahi hana ma ka hoihoi hou ana ana ae i ka lokahi ame ka hou ana ae i ka lokahi ame ka hauoli ana i na puuwai elua i aloha ia.

"Mrs. Livinekona," i olelo aku ai oia me ka leo nahenahe, "ke manaoio nei au he elua a'u mau kaao i heluhelu iho nei i keia po. E kala mai ia'u ina ua ano mahaoi au, aka, ua ike no oe he hoaloha au nou."

Ia manawa i nana ae ai o Getartuda iluna iaia, a hoomaka iho la kona helehelena e mae.

Ua ike mai la oia au ahuwale kana mea huna iaia i keia manawa.

"Aole oe e kumakaia mai ana ia'u?" i noi mai ai o Getartuda me ka haahaa.

"Aole, aole loa au e hana ana i kekahi hana o ia ano. E haawi mai i kau paulele ana maluna o'u."

 Ua nana ae la o Getaruda iluna me kona mau maka i piha i ka houoli i kona hoaloha, a olelo mai la oia:

"Mahalo i kou lokomaikai. A nolaila ' ua makemake au e hai mai oe ia'u i kekahi mea e pili ana nou iho ame Rose."

"Ua hoi mai nei o Rose, a i keia Karisimaka oia e mare ai."

"I kela Karisimaka? Pehea la e hiki ai ia'u ke hele aku ia ona la?"

"Heaha hoi ka mea e hiki ole ai?"

"Manao au aohe noe hiki ia'u."

"Na'u no hoi e hai aku iaia ua ike au ia oe?"

"Ae: a e hoouna aku ana au i kekahi mea nana no kona hoomanao ana iho i ko'u aloha iaia. He noho'na hauoli anei kona e noho mai nei?" I ninau mai ai o Getaruda.

"He piha hauoli. He elua wale no mau mea iloko o ke ao e like iho la me ia ke ano," wahi a Mr. Winakalopa i olelo aku ai.

Ua akaaka mai la o Getaruda. Ua kamailio iho la laua no kekahi manawa pokole e pili ana no kekahi mau mea like ole, alaila pil aku la o Getaruda iluna e kii ai i kona koloka no ka hoi ana.

I kona manawa i iho mai ai, e ku ana o Alani ilalo loa o ke alapii no ke kali ana iaia.

"Na'u oe e hoihoi, e Miss Likeke." i olelo aku ai oia. "Aole loa i loaa ia'u he manawa kupono no ke kamailio ana me oe i kela ahiahi, a he mea kekahi a'u i makemake ai e hai aku ia oe."

Aole hiki ia Getaruda ke hoole aku, a mahope o kona hookuu ia ana mai e Mrs. Peresetona ua puka like aku la no laua iwaho.

"I ka nana aku he hoaloha kahiko no o Mr. Winakalopa nou, e Miss Likeke," i olelo aku ai o Alani, ia laua e hoi ana.

"Ae, he elua makahiki a oi i hala ae nei o ko'u kamaaina ana iaia."

"O kona hoi ana mai nei nohoi ia mai Europa mai, i hai mai ai oia ia'u."

"Ae. I Parisa Ko'u wahi i halawai pu ai me ia mamua iho o ko makou haalele ana aku. Nana i hoopakele kuu ola i kekkahi manawa i hala ae nei."

"Aha! ma ke ano hea?"

"Nana i wehe ae ia'u mai ka puliki ana a kekahi kanaka pupule."

"Alalla no Mr. Winakalopa ko'u hoomaikai pau ole," I olelo aku ai o Alani me ka leo uuku. Alaila olelo hou aku ia oia: "Miss Likeke. ua loaa lau'u kekahi lio maikai loa nou. E ae ana anei oe e hele hou i ka holo Ilo me a'u i ka la apopo?"

"Ae," i pane mai o Getaruda, a hoomaikai mai la oia iaia i kona hooluhi ana iaia iho e huli hele i lio nona. a pil ae la ka ula maluna o kona mau papalina i 'keia hana hoomanao a Alani iaia.

Ua hookaawale ia iho la laua me na hualolelo o ke aloha ahiahi mamua iho o k@ ipuka o ka hale o Mrs. Ovatona, me ka ae ana aku o Alani no ke kii aua mai iaia i ka hora elua o ka auina @a o kekahi ia ae: Ada. ia Getaruda i maalo iho ai mamua o ka puka o ko Blanch lumi no ka hoi loa ana i kona lumi. ua lohe aku la oia I kela wa aum@@ loa i kekahi leo akaaka ano hoohenehene. a na la mea I hoala ae I kona noonoo eia hou no o Miss Vana Asadela ke hoomakakiu nei i kana mau hana a pau e hana nei.

He may minute i hall o ka hora elua o kekahi ia ae ua hiki kino hou aku @ ia o A@ani i ka home o Mrs. Ovatona.

Maluna no ola o kona @@o ponoi, ke Keikialli Hale i kau aku ai, a he kanaka kahu lio hoi kekahi e uka@@ aku ana mahope ona me ka lio wahine ui hauliuli, he hulu a-i lo@oa kona a pela nohoi ko ka huelo, a o ka hulu o kona kino ua like la me ka pahoehoe ka hinuhinu.

Ua auku ae ia kona poo iluna@ hoopio mai ia i kona a-i. a hope iho ia i ka lepo me kekahi wawae ona, me he mea ia e hoike aku ana oia i kona kulana @@@@@ a @@@o iho la ia i mea na Bek@ am@ @@i@@en@ e uwa ai me ka @@a olioli i@ laua e kiei mai ana mai ka ipuka aniani mai o ka lumi hookipa.

Ua @ehe aku @a o Alani i kona papale i ka ike ana aku @ na wahi @aikamahine liilii, aka, e makaala loa an@ oia i ka hemo mai o ka puka a puka mai hoi kona hoa holo lio.

Aole no i loihi loa kona kiai ana ua oili mai ia o Getaruda me kona hiohiona e kahiko ia ana e ka nani ame ke onaona. Ua iho mai @a oia @ ke alapi@ a kunou mai @a ia Alani me ka mino aka, alalla huii ae @a ia a nana aku @a i ka @@o ana I lawe mai @@ nona.

"O!" i hooho aku ai oia me ka leo nui, a me ke ano puiwa, "auwe nohoi ka nani o kena @@o e! Ua like loa kona ano me-me-"

"Me keaha?" i ninau mai ai o Alani iaia i kulou mai ai imua i ka manawa a Getaruda i kuemi hope ino aku ai.

"Me kekahi @@o he koko piha kona," i pane aku ai o Getaruda, aka, ua ano e iho @a nae kona helehelena, a e nana pono loa ana oia i ka lio me ka haohao nui.

Ua hele aku @a oia a kokoke ma kona aoao: ua kau aku la oia i kekahi lima on a maluna o kona a-i a paipai aku @a me ka oluolu, a olelo aku la ia me ka leo uuku, aka, ma ke ano aia kona noonoo kahi i auwana hele ai i kahi e:

"he keu aku nohoi keia a ka puna hele ui."

Ia manawa koke no i huli mai ai ke poo o ka lio a nana iaia, a uhuhu mai @a me ka piha olioli. Ua kau mai la oia i kona poo maluna o ka poohiwi o Getaruda," a hoomaka iho la oia e kihelu me kekahi wawae mua ona.

Mamua o kona noomaopopo ana i kana mea e hana ana, au apo aku la o Getaruda i kona a-i hinuhinu me kona lima oiai kona mau lehelehe i ha'uha'u iho ai e uwe.

I kela manawa koke no ua hoomaopopo aku a hoomaopopo mai ke kahu ame ka lio ia laua iho, no ka mea o kona lio ponoi no ia @ Bese Hauliuli he lio oluolu, eia nae.  he ano laivale no, a maluna nohoi ona oia e kainepu mau a@ maluna o na puu ame na owawa liilii i na la e noho ana i Livinekona Home. Aka ua hoomanao koke ae la oia nona iho ia manawa.

"He ku i ke aloha ke ano o keia lio ke nana aku!" i olelo aku ai o Getaruda me ke ano hoomaauea; "manao au he lio oia i hoopunahele loa ia, a he makemake loa au i ke ano lio e like me ia."

Ua paipai hou iho la ia ia Bese Hauliuli me ka oluolu, a uhuhu hou mai la nohoi ia, a mino aka hou aku la o Getaruda ia Alani, a hoomaopopo loa iho la oia ia manawa he mau hana hoao keia a Alani e hana mai nei iaia.

Ua ala ae la iloko ona na mea o ka wa kahiko i hala. O ka mea hiki wale no iaia ke hooia iho, he hana hoohalua akamai loa kela ma ko Alani aoao, a eia nae, aohe no ia he mea ano oluolu loa o ka hoohikilele ana mai e like me ia.

Nolaila i ka manawa o Getaruda i makaukau ai no ke kau ana iluna o ka lio, ua hoike aku ia oia i ka hoailona i ke kanaka kahu lio.

"Alia oe e kau e!" i olelo mai ai o Alani, a lele iho la ia ilalo mai kona lio iho. Ua haawi aku la oia i ke kaulawaha o kona lio i ke kahu lio, alaila hele aku la oia e kokua ia Getaruda.

"Ua hauoli au i kou hoike ana mai au mahalo oe i kou lio a'u i lawe mai nei," i olelo mai ai o Alani me ka leo oluolu, iaia i hoopalahalaha aku ai i kona lima i wahi noka wawae o Getaruda e hehi iho ai.

Ke makau nei au ua nui loa keia mau hana hooluhi wale au ia oe iho, e Kauka Livinekona," i olelo aku ai o Getaruda me ka manao kaumaha, iaia i uleu ae ai a kau iluna o ka noho: aka aia kona naau ke hakoko la me na manao pono ole i kkona ike ana eia hoi oia ke kau nei maluna o ke kua o kona lio ponoi.

"Aole loa ia he mau hana hooluhi." i pane mai ai o Alani me ka hikiwawe.

"I ka nana iho he oluolu loa kona ano." i olelo aku ai o Getaruda.

A haawi mai la o Alani i na mino aka ana, a hoomaopopo loa iho la ia he mino aka ia no ka oluolu ame ka lealea o kona manao.

"Ke mantovana nei au e makemake ana no oe i ke ano o kana hele ana: a-eia mai kau uwepa."

Iaia i kamailio niai ai au wehe ae la oia i ke pihi o kona kuka, huki ae la oia i ka Getaruda uwepa holo lio ponoi, a haawi mai la iaia. Ua hoomaopopo koke iho la no ia ma kona kuau keokeo.

Ua ike iho la oia ia manawa, o ke kumu o kona kaawale ana no kekahi mau la, ola no kona hoi ana i Livinekona Home no ka lawe ana mai la Bese Hauliuli i lio nona e kau ai, a me he mea la ua hele loa aku no oia a loko o kona lumi moe ponoi e huli ai i kona uwepa: o keia mau hana apau he mau mea hoao wale no iaia.

He hana noeau loa kela ana i noonoo ai, a he ano hoomaloka nohol kana olelo ana mai. "a eia mai kau uwepa."

Ua pii ae la ka ula maluna o kona mau papalina iaia i lalau mai ai.

E hoomaka mai ana kona manao kupaa e haalele iaia ia manawa, iaia i hoomaopopo iho ai i ke ano o ka Alani hana e hoomahele liilii mai nei iaia, a ei@ nae he mau mea hoohalua liilii wale no ia o ka lawe ana mai a hooiaio iho.

"Me ka mahalo: he uwepa ui loa keia." I olelo aku ai o Getaruda. a huii iho ia ia a nana poho i ua uwepa nei me he mea ia aohe oia i ike iaia mamua.

"Pehea, ua makaukau anei oe?" i ninau mai ai o Alani iaia i paa mai ai i kona lima no kekahi m@u minute pokole. a haawi mai ia oia i ke kaulawaha me ka na@a pono ana mai iloko o kona mau maka me ke ano oluolu o kona helehelena.

"Ae, mahalo i kou lokomaikai." i pane aku ai oia. aka. ua mae iho ia ke ano o kona helehelena iaia i dulou aku ai imua no ka hoonalonalo ana ae i na manao pioloke @@oko ona ame ka paipai hou ana aku nohoi ia Bese Hauiiuii me kona lima. a pane koke hou ae la nohoi ia me ka leo uhuhu o ka hauoii.

Ua ala ae ia oia a noho pololei iho ia iluna o kona noho. O na hana apau a hanaia mai nei iaia he mau mea wale no ia i maopopo iaia. a ke ano hoomaka mai ia oia e weiiweii i ka huakai holo @@o a laua e hele nei.

Ua pii koke ae ia o Alani iluna o kona lio, a hoomaka aku ia laua e hele, aka. aole i  @oihi ka iaua wahi i hele aku ai ua ike aku ia o Getaruda i kekahi mau mea e kiei mai ana mawaena o ke olepelepe o kekahi ipuka aniani.

Ua hele aku ia laua ma kekahi alanui mawaho ioa o ke kulanakauhale. a komo iho la no ka noonoo iloko o Getaruda @ ho@o mai ana o Alani e @@@@@o i kekahi mau kumumanao ano @@@ @@ @@ mea ala o Bese Hauliuli ke @@@@@ ae ia i kona hoihoi ame kona @@@@ a o ka hana a ko@@ mau lima e @@@@ @@@ a ka paa pono i ke kauia@@ha.

I ko laua ho@@ ana aku i kekahi kihi o ke alanui. au hiki aku ia laua i kekahi wahi a kekahi poe kanaka e hana ana i kekahi paip@, a au eli ia iho ia e iakou ke alanui mai kahi kihi a i kekahi kihi, a au hiki ole i @a k@@ke a'e aku ma kekahi ao@o.

"Weii, aohe kupono iki o keia alanui no kaua." i olilo mai ai o Aiani, iaia i kaohi mai ai i kona @@o a ku maiie. "Manao au e hoi hou ana kaua i hope. a ua minamina maoii au. no ka mea a@a malalo aku nei kekahi wahi nani loa a'u i makemake ai e hoikeike ia oe -he wahi hoi i kupono no kau oihana pena kii."

"E hoa nohoi kaua e hoolele i ko kaua mau @io maluna o kela auwaha. aohe nohoi he akea ioa." i olelo aku ai o Getaruda iaia i huii mai a nana iaia me na maka i a@ no ka hele ana imua.

"E a@ ana no anei oe? No'u iho ua hiki loa ia'u no ka mea he lio ke Keikiaii Hale i kamaaina ia hana: aka nou-ka'u mea e kanalua nei, no ka mea, aia oe iluna o kekahi lio malihini ia oe! Miss Likeke, e manao ana no anei oe no ka palekana ana?"

Ua pii ae ia ka hahana maluna o na papalina o Getaruda ia manawa. O na huaolelo apau a Alani i hoopuka mai ai ua like ia me he mea ia e hoohepehene mai ana iaia, a eia nae he hiona aloha ka kona mau maka e hoike mai ana.

Ua ea ae ia kona poo iluna me ka mahiehie, a olelo aku ia oia me ka manao hohe ole:

"Na'u e haawe na poino apau e lona ana ia'u."

Me ka pane hou ole aku o Alani i huaolelo hou au haawi iho ia ia i ka hoailona i kona lio, a no kekahi manawa mai mahope e ku mai ana oia ma kekahi aoao o au auwaha ia me ka palekana.

Ua hooponopono iho ia o Getaruda i kona palekoki holo lio a paa pono, hookuene pono iho ia iaia a noho iluna o kona noho, a iaia i kulou iho ai ilalo, au olelo iho ia ia me ka leo hoomalimali a uuku nohoi:

"Nolaila i keia wa ano, e kuu Bese punahele e hoao ae hoi kaua i ka mea hiki ia oe ke hana. O ka manawa keia, go!"

' Ia manawa ua Bese Hauliuli nei i hoihoi mai ai i kona mau pepeiao i hope, haawi ae ia oia i kana pane me ka leo uhuhu, a ieie ae ia oia me he mea ia ua hauoli oia i ka lohe ana i ka leo o kona kahu, aiaila iaia i kaka ae ai i kona poo ua lele aku ia oia ma kekahi aoao o ke alanui me ka mama loa.

Aka aohe i ano makau iho o Getaruda. Ua kamaaina oia i kona lio a ua kamaaina pu nohoi i kona ano.

Ua holo aku la o Alani mahope o laua me ke ano pihoihoi, no ka mea, ua ike oia aole i hoohana iki ia o Bese no kekahi manawa loihi, a ua piha oia me ka uwila ia manawa; aka aohe hiki iaia ke pale ae i ka mahalo ana i kela hoa holo lio akamai loa ona, ua noho iho oia iluna ona me ka hiehie, a ua lele aku oia me ka makau ole.

E hoomau ana no oia i ke kamailio ana iaia e like no me kona ano maa mau e ano hoomaiiamii ana, a e ano hoohoihoi ana nohoi iaia.

"E hoonana i kou ano pihoihoi, e kuu punahele, e kuu lio holo kiau mama: e, e hookuu ae i kela hao o ke kaulawaha au e nahu la me kou p@e niho, e kuu punahele; aohe maikai o ka hao kila no ka niho. E Bese! Bese! Ua oki!"

Ua hoomaopopo koke ae la no ua bese nei i kona kahu wahine, i kela leo, i kela lima oluolu e paa ana i ke kaulawaha, a me kela mau huaolelo kamaaina a Getaruda e hoopuka mau ai iaia i kona manawa e ano nunuha iho ai i na la mamua, a ua hiki loa iaia ke hoomalielie iho iaia me ka luhi ole.

(Aole i Pau).

 

KA

Oihana Lawaia

MAI KA PENI A O. KAHAULELIO

(K). LAWAIA LAMALAMA. -He lawaia nui keia ma na wahi kai kohola apau o Hawaii nei. iwaena o ka poe hana mau i keia ano lawaia, o ka poe ike ole, a lako ole in a upena lawaia. e loaa ai ka i'a. Ua kamailio ae nei au no ka lamalama puhi ana. a la manawa like no ka lamalama no na ano i'a apau, elike me ka puaula (ahuluhulu) anae, ula, al@ihi, ame na ano i'a e ae no , a o p@upena poo ka oi aku o ka maikai, mamua aku o ke kakaki hao, oiai o na ano i'a lamalama apau. he moe malie, kepa pono iho ka lama maluna, o ka puaula nae, he moe pil@@ loa ia ilalo, a maluna iho no ka upe@a poo e kaomi malie ai. a pela no ka alaihi. aka, o ka an@e, he lana malie no ia iluna, a he kioe mai no mamua a poholo ana iloko, o ka manawa kamalii ka wa makemake ioa ia o keia ano iawaia, a he iawa no hoi ka pi@lkia nele i'a mai i kahi manawa, a hookahi no wahi kanaka a oo o ko makou wahi, nana e alo ne@ keia mau ka@ lamalama o kela mau ia, no ka ula wale no nae, no ka hookahua no o ke kaikamahine ana o @ ka inoa. eia nae ka mea apiki, ua haalele ia iho ia. a ua lilo ioa me ke keiki iaiawai o Pakala- Nui no.

 LAWAIA KIOLAOLA.-ua pili no keia ano lawaia no ke kuikui ulua. aka, ma ke ano no nae o ka lawaia ana. he okoa no kea. O ka hana nui ke@@ @ kahi pie o Lahaina nei. i keia mau makahiki o ke au o ka hookahuii aupuni @ aluna o kahi u@apo o Keawaiki. o Makahi laua o Capt. D. Taylor na kumu @awaia kiolaola, a o Mr. C. R. Lindsey me kimo na haumana. oiai he oki loa ka po kaiewa wale iho no ma Hanakapo. ua loaa na ulua. na mana @oi nunui i kela poe a ua lilo i hana nanea mai ke ahiahi mai a hiki i ke ku ana mai o Kalaudina. a pela no hoi ka po Poaono e haalele ai o Kaiaudina. mahope o ka holo ana. o Kailiponi me ke Kino na mea nana e paa ka i'a. o Kahi Capt. Taylor no nae kahi lawa@@@aki mau i ka ulua laukea, no ka @oiowa ole mai no ke kumu. o kanaka. ne@e no o ke oki aeia no ia. a o kahi Capt. Taylor hoomau no, ole no ia ka loaa o kai aia mana moi nui. Nolaila. he mea pono no i na haumana @awa@a ke hahai i na kumu @awa@a. ha@a aku ia no o Makahi, koe iho ia no o Capt. Taylor. O ka'u haumana @awa@a ho@. o @@o. H Dunn. he molowa loa k@ia ia ano @awaia, aia no kana @awa@a hui hoi o ka lawaia ku kao@a moana. noia@@a. @o@a ole no ka ulua iaukea iaia o Keawaiki. i kela mau ia hoi. ua hoomaha loa ua poe @awa@a kioiaoia @ei no ka nui loa o ka i'a moana. ame ka ope@u i ke@a mau ia.

KA LAWAIA OPIHI.-O kahi @awa@a keia. pau kane me ka wahine. me kama@@@. me ke a@ mua o@e. ke hiki @@ i kahi o ka opihi. he pohaku @@ he @aau. ai ka pono o ka @aa. aole hoi peia ka poe i ike i ke kui opihi. O ka opihi makaiaui@. @ia ka @pihi @oaa i ka@alii. ma ka paii o Kahola. Lanai kahi kaulana i keia mea he opihi, he oiaio no ia. aka, ma ka nunui o ka opihi, aole e loaa aku o Kanapo@. Kahoolawe. ma Kahoolawe. ua kamaaina kei@ mau wahi i ko oukou meo kakau. aka, ma ka nunui, aole e loaa aku kela wahi o Kanapou, oia keia kah@@ai nui @ @@ii pono ia i Honuaula, ua like ka opihi me ke bola o kau haleku@i. aole hoi o ke bola nunui. o ka mea kuu iki. a ua hiki no ka io kao ke kupa ia a moa @@oko o ka opihi. o ka @o bipi hapaha o makou o Lahaina nei. ua iawa ia ke kupa ia apau @@oko o ka opihi o keia wahi. aole no he opihi luu. aka. he opihi no e kau ana i kahakai paii. he hookahi pule ka noho ana o ko ouk@@ mea kakau @@a@@a. me ka ai @@@ i ka ai. o ka wai. o ka i'a. opihi. kau, oia wa@e no ka ai, a pela i ike ia ai, oia kahi o ka opihi nunui, a he nui no ke dala loaa mai no ka opihi, a ua ike ko @onolulu poe i ka waiwai oia lawa@a. he mau kauna opihi no i kahi pa @@@@@@. he hapaha no ke kumukai, a ma na wahi e ae. he lawa me ke kumukuai ole, a ma na wahi e ae. he iawa me ke kumukuai ole. a i makemake oukou e ike i kela opihi nunui. e holo no ilaila i pau kuhihewa. A malia paha he kanalua kekahi pie heluhelu no ka o@aio o keia, alaila, he mea pono e hai aku au i kekahi wahi moolelo kahiko o kekahi kanaka. a oia ka ke kumu i nunui ai ka opihi oia wahi. wahi a ko'u mau kupuna i hai mai @a'u. He wahi kanaka no Hawaii o Puuiaiki ka inou. ua haalele oia ia Kohala maluna o kona wahi waa, a mawaenakonu o Alenuihaha, ua poi pu ia iho kahi waa e@a ale, a make kahi waa, ua noke kela i ka hoolana, a hiki ole. hooholo iho ia keia e au mai i Kahoolawe ka pono. o ke puhi mai o ka makani. he maalahi ka au ana mae. iaia nei no e au mai aua, lana ana keia wahi opihi makainuii mamu@ pono o@a nei. i iho ia keia @@oko iho ona. h@ keu hoi kela o kahi opihi kupalanaha, aole ka hoi he poho iho iloko o ke kai, pehe@ ia ke a@o. ame ka manao o ke@a wahi opihi@ Ko Puuiaiki lalau aku la no i@ paa @ ko ia nei lima, me ka ninau mau ana. i ke ano. ame ka hana a kela wahi opihi makaiauli.

E ka poe heluhelu. he oiaio he wahi opihi kela i hoounaia mai e ka makau@a Moaula. a oia no kela wahi puu e ku ia iluna o Kahoolawe, a o ko @aila wahi mauna iho ia no ia, no kona aloha ia Puuiaiki. hoouna oia i keia wahi opihi i hoopakele nona. E haa@e@e kakou i ka moolelo o kahi opihi, a e nana ae kakou ia Puuiaiki e au nei. Mahope koke iho no o ka lalau ana o au wahi Puuiaiki nei i ka opihi, kaalo ana keia mano nui, a e hamama pono mai an@ ka waha, o ke-a luna i ka @@@kai, o ke-a lalo i ka hohonu o ka moana, ia wa pane aku ia o Puuiaiki: Ina e nahu ana oe ia'u oia au, a ina e moni ana oe ia'u a komo iloko o ka opu, alaila make au. o ke poholo aku ia no ia iloko a komo aku ia o Puuiaiki iloko o ka opu o ua mano nei me kela wahi opihi, hoomaka keia e wauwau i ka io o ua mano nei, ekolu no hoi po, ekolu oa, pae ana u@ mano nei i ke awa o Kanapou ma Kahooiawe, make no hoi ua mano nei, oi@@ aku ia no hoi o Puuiaiki, ua hele no hoi ke poo @ ohale, hinuhinu, a hoomaka aku ia keia e pii mai kahakai aku a ka akuliku@@ e hihi ana i ke one. hoomaha iho ia keia. hapuku ae ia keia i ka iau pohuehue a kau maluna o ke poo, ike mai nei kanaka iawaia i ko ia nei noho, hoholo mai nei e ike iaia nei me ke ano makau. me ka manao he pupule. Aloha ea, wahi a kanaka lawaia. ae, aloha no. Ea! He wahi wai no ko oukou. aole o makou wai. aka, aia no ka punawai mauka ae nei, una oe e makemake, alaila, alakai aku makou ia oe, ae, wahi a ua Puuiaiki nei, e hoomaha ae hoi a oluolu, a@aiia, pii aku au. I kanaka @awaia i hoi aku ai, pae ae nei kahi kanaka. ea. o ka kakou hana pono @@@ no e p@pehi kakou iaia, in a aole make kela kanaka, e papau ana kakou i ka make, he kupua kela. o Puuiaiki kona inoa, a pehea auan@@ kakou e pepehi ai@ Ala oia a iho ilalo o ka punawai, alaila, ha@@uku kakou i ka pohaku a nui. a ku ka pai@@ ma hai o ka punawai. Kii aku nei @akou ia Puu@aiki. me ka ninau ana, pehea oe i hiki mai nei ia@@? A@ail@. hoomaka o Puuiaiki. e hoik@ @ ka moolelo a kakou e ike ae ia maluna nola@@a, maopopo loa iho ia ia @akou nei, he kupua io keia kanaka. ke make ole ia i ka mano. nolaila. i ka hiki ana i kahi punawai. me @@ ia @@, ma ka hoomaopopo ana a ko @uk@@ m@@ kakau. H@ eha no kapuai ka h@@@@@, ua @li hoohio ia n@ @a Puuiaiki @ @ho nei ilalo e inu. kulou aku ia no hoi kela in@. me ka m@@ @oihi no hoi o na wawae iluna. a o@ai kela @ i@@ ana, ua hoomaka iho ia lakou nei i ka hailuku i na pohaku ke nok@ ia no kela i ka inu i ka wai, a hiki i ka piha ana o au wahi punawai nei i ka p@haku, a p@ila maoi@ iluna. ela n@@ ka mea kupanaha. I kehahi kakahiaka ae, I h@@@aku ka hana o ua poe @@@ia nei @ hamama mai ana au punaw@@ @@@. a e ku ana ke ahua o ka p@hak@ @@ ka a@@ mauka. ela ka a@@@@i. ua @@@ mai la n@ ka makaula M@aula. a ua h@i i a no iaua @@a@@a e noho @@. O ia m@@ @@@@@@ no ko au punawa@ @@ a hiki @ k@ n@akou pae o@ulo ana aku @ @ K.@ M. @. @@@@. a inu no hoi i ka wai @ @@ @@@@ai ia a Puuiaiki, a ina aole k@ia puna@ai. alaila, he pie kino kupa@a@ @@kou apau ewalu, @@@@ kanaka makua. elua maua mau keiki @piopi@. @@ @ makahiki o kahi o maua. @ no @ makahiki h@i o ko ouk@@ @@@ kakau.

A oia @@@ ia @@ kumu @ nunui ai ka o@ihi o kela wahi. a o ka @ea akaka @oa. ua like ka nunui o ka opihi me ke ano @ola poi o Lahainaluna i ke au kahiko. a i keia manawa no. A no @lu@ manawa. I kipa ai ko oukou mea kakau ma Kanapo@. a ma na wahi e ae o Kahoolawe. he like no ka opihi me ku na wahi e ae a puni ka Pae@ina. a ina e make make e ike pono i ka nunui o ka opihi o ia wahi e kuai nui iho no @ J. K. Nahale ma i waapa mokuahi. a kii mai ia'u, @a'a hoi paha ia e lawe aku e hoikeike i ua opihi kaulana ia a Puuiaiki.

(Ao@@ i pau.)

@'a huli hui mai na kaiki puhi ohe mai ka aina @ai@@ ia mai me ke tup@@@@ make Saba@@ nei.