Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 28, 11 July 1902 — HE Lei Daimana MA KONA A'I. [ARTICLE]

HE Lei Daimana MA KONA A'I.

I.KI DAIMANA | , MOKUNA XXXII. KA BARONA AME IL SIAVOLO—KE KAPEN*.-- (

I ka wa i lohe ai o Babi ame kona poe kanaka, a o lakou no apau, i na ieo huro a hooho no ke kapena, o ko lakoiKwa no la I pau nul mai ai i ka hoholo no ke ana nui owaho, a koe aku la ka barona, na haole Farani ame Anela. "Ke hahai la o Babi I ke kapena i kou ana ame ka hoi hou ana o kou ike ame ka noonoo," wahi a Aneta, iaia i ku ai ma ka ipuka o ke ana. "E maopopo koke ana ia oe a ia kakou no apau k» mea e hanaia mai ana maluna Su. Malia o hooholoia mai ka huina dala ,au e uka ai no kou lanakila." Aole i pane aku o Sa John no keia mau olelo a Aneia aka, ua kulou iho la oia llalo me ka nalu nui ana. Ua hala ae he hapalua hora o ka ninaninau ana o ke kapena i kona poe kanaka ame na ha-iaa ho hoi i paneia aku, ua ku ae la ke kapena a hoi loa aku la no kona keena, a 0 keia hoi ana 0 ke kapena ua ike aku la no o Aneta a hahai ae la pela ia lakou. Mahope iho o ka hala ana o kekahi mau minute ua liiki aku he powa elele mal ke kapena aku a oleio aku la ua makemake ke kapena e ike i ka barona. No keia makemake o ke kapena e ike 1 ka barona ua ku koke ae Ia oia iluna, a o lea wa no ia o ke kauka i laiau aku ai i kona lima a kalokalo ae la e hahaiia na pomaikai ma kana mau kukal kamailio ana me ke kapena. Ua alakaiia aku la o Sa John Kotene maloko aku o ke ana nui o waho kahi e akoakoa ana ka poe powa, a nana mai la lakou iaia nei me ka pahaohao nui mamuii o keia loaa hou ana o ka ike ame ka noonoo, a ua laAve loa ia aku la oia a ma kekahi ala olowi e moe ana mai ke ana nui aku. E moe ana kela alanui a komo iloko o kekahi ana okoa aku, a he alanui okoa no hoi ko keia ana e puka loa ai iwaho. A o ke ana keia l hoano okoa ia no ke kapeaa wale no.

A i mea e hooi loa ae ai i ka maluhia ame ka ihi kapu o kela ana, ua hanaia he ipuka ma kahi palena pau o ke aianui a 1 hanaia me ka laka ame ke ki, a i ka wa i hiki aku ai ka barona ame ke aiakai ma keia -\vahi, ua ike iho Ia laua ua hamama kunihi ka puka. Ma keia wahi i ku iho ai ka barona ame kona aiakai, a mahope iho o ka haawi ana aku o ke alakai i kekahi mau kuhikuhi i ka barona no kana mea e hana ai, ua huli ae la oia a hoi hou aku ia no ke ana owaho. O keia no hol ka manawa i komo aku ai o Sa John ma ka ipuka a iaia i pale ae ai i ka paku iole ike iho ia oia aia oia iloko o kekahi ana nui i hoolakola a nani—na buke kumukuai pii e kakau ana ma na hoiopapa, na piea kani iike ole i waihoia ma o a maanei o ke keena ame kekahi mau lako hoonani e ae, a he hoike keia e hoomaopopo mai ana he mea i maa i ka noho ana iioko o ka nani ame ka maemae ka mea nona keia keena ana. A o ka mea hookahi a ka barona i ike aku ai e noho ana iloko o U Diavolo no ia, ke a.lil kapena o ka hui po\va. E noho hina ana ia ihope maiuna o kekahi noho ko-ki, a i ka wa .i komo aku ai o Sa*John ua ku ae la oia iluna a haawi mai la i kona aloha ma ke kunou ana mai o ke poo, a ku iho la laua me ka puai leo ole ame ka nana pono ana o kekahi i kekahi.

O keia alii kapena o ka hul powa nona ka inoa o II Diavolo, he kanaka opiopio lo«t oia nona na makahiki i aneane e piha ke kanakolu. Aole ola. he kanaka nui a puipui o ke kino aka, he.wahl kanaka kino pilalahi wale no, a o kona mau nanalna nae, ina he hookahi wale no ou manawa e ike ai iaia, he nanaina kona aole loa e poina ana. He eleele poni kona lauoho ame na maka, a lie umiumi nui pueueu kona i hoouluia elike no me ka paikini o ka poe Jtalia. O kona aahu e komo ana i keia manawa he aahu ia i hanaia maiioko/mo? o na lole velevela a i kinohinohiia me na maawe kaula gula.

Ke ku nei laua me ka nana pono ana o kekahi i kekahi. Ma ka aoao o ke kapena he nanaina kona nona na maka ooi e o mai ana iloko o ka honua eleele poni, a ma ka aoao hoi o ka barona he nanaina kulana kilakila kona a he kulana ihi kapu no hoi. "Ua makemake anei oe e ike ia'u?" wahi a Sa John i ninau aku ai ma ka olelo Italia. "I hoouna' aku »ei au ia oe e hele mai e hul'me a'u," wahi a ka pane a ke kapena ma ka oielo Beritania. "E oluolu e noho iho ilalo. Ke ike aku nei au ma kou mau nanaina I keia manawa ua loli ae ia mat ka manawa a'u i ike mua ai ia oe. A pehea, ua like anei keia manawa loihi ou i paa pio ai me he moeuhane wal« la no 1 lioea mai j ma ka hihio a nalo aku?" "Aoie, aole 1 like me ka moeuhane," ! wahi a ka barona, iaJa i lawe ae ai i kekahi noho a noho Iho la. "O ka mea oiaio, aole loa he wahi mea i hiki ia'u j ke hoomaopopo Iloko o la manawa ko-i wa lolhi, a he mea oiaio hou n6 hoi,! aole no he hiki la'u ke manaoio -iho he j hookahi makahiki a ol ka loilii o ko'M manawa i paa plo aL a me he la i nehinei iho \a no ko'u "paa pio ana."~ "He keu maoli a ke ano e," wahi a ke kapena. No keia mau olelo a ke kapena ua haka pono .".ku la na nanaina ana ■> ka barona maluna ona, a ua nalu iho is ola pehea Ia i maikai al ke kamailio Beritania ana a keia kanaka i hanaula ma kekahi aina okoa mawaho ae o , Pelekane, a no keia mea ua ake loa iho la oia e ike maopopo i kona mooleio. "Ua pinepine na manawa a'u i ninau ai ia oe nou iho ame na mea apau aole nae he wahi huaolelo i puka mai ia oe mai. Ua poina a ua maopopo ole ia oe kou inoa ponoi. Ua poina pu no hoi oe i kau mieiona i hikl mai ai. He pillkoko anei ua mea la au i heie mai ai e uku no kona lanakila?" "Ae, he pilikoko ponoi oia rfo'u." "A owai oe?" "Mamua o ko'u hoike a«na aku i ko'u inoa ame ko'u e hoike mua mai ee v ua make io iio anel ota? EMa no au ke paa nei ]w m laaa aole oia f

"Ae, ua make io no oia." "Ua maopopo pono «nei ia, oe keia mea?" "Ae, ua maopopo pono loa ia'u elike me ka maopopo a'u e ike aku nei ia oe. E hoolohe mai a e hoakaka aku au ia oe. Mahope iho o kau maju hana kipi ua kauoha iho la o Bahi i ko maua mau kanaka e ki ia ōlua i ka pu. Ua ku iike olua, a ua make oia a pakele mai oe. Aohe he mea e kanaluaia ai ma ia mea. Ua ku aku oia ma ke poo a ua holo loa aku ka poka a loaa ka 1010. E hoomanao iho ua pomaikai oe no kou p&kele ana a nele hoi kou halawai ana me ka make o ka poe kipi."

"Mahea hoi ko'u wahi o ke kipl ana?" wahi a Sa John i ninau aku al, "Aole au i moeuhane mua e hiki mai ana lakou e like no hoi me oe i moeuhane mua ole ai pela. Aole he mea e ae i oi ae ka hookahahaia o ka manao ia lakou i hiki mai ai mamua ae o'u. U& hana a ua hooko au i ka apana hana ma ko'u ao&o me ka ewaewa ola. elike me ia aelikeia ma na kukai palapala ana." I keia manawa ua kaa aku la ma ka aoao o ke kapena ka haka a nana pono ana ia Sa John. "Ke kamailio mai nei anei oe i ka m»a pololei?" ■ "Me ka oiaio eme ka pololai o ka'u mea i kamailio rnua ae nei, ke olelo hou nei au, ua oiaio a ua pololei ia mau olelo a'u. Aole he mea e ae i oi ae o ke kahaha o ka manao mamua ae o'u." Ma keia mau olelo hope a ka barona ua hoomaopopo koke iho la ke kapena -he oiaio a ua ku i ka pololel keia mau olelo i hoopukaia, nolaila, ua kamailio ae la oia iaia iho no: I "He mea oiaio anei ua kuhihewa o Babi ame o'u kanaka ma keia mea 7 " Ua noho ekemu hou ole iho la oia no kekahi mau minute alaila, kamaillo hou ae la oia me ka nana ana i ka barona: [ "Iloko o kou manawa i waiho ai ika i ma'i a iloko o kou wa i anō e ai o kou noonoo, ua ae au a ua haawi au 1 ke kauoha aole e hoopoinoia kou ola mamuli o ka pipili paa ana o ko Aneta inanao mahope 6u. A oial o ka makemake ia o na kanaka e ( pepehiia oe a make, eia nae ua haule wale manao ma o na olelo maftai a ka'wa» hine. Aka nae, he mea ua hoomaopopoia, ina e loaa. ia oe kā oluolu a hoi hou kou noonoo maikai. o kou ola no ka ukupanai no kau mau hana kipi. la'u nae i hoomaopopio ai i kau mau ! olelo i hoopuka mai nei, a mam»li hoi 0 ko'u lehia i keia mea h'e kilo ana i ka helehelena o kanaka, ua ike au, a he mea hiki ole ia'u ke kanalua iho, ua | oiaio a ua pololei kau mau mea ap&u 1 hoike mai nei. Nolaila, ke hoike aku nei au no kou hoomaopopo ana ua ola oe aua palekana,'a 'ela oe i keia manawa ua lilo .he pio na makou, a he hookahi wale no alanui e hele lanakila j-«i oe aia a ukuia me ka hakalia ole ka I uku hoopai no kou lanakila ana."

Aole i .ae aku ka barona aka, ua kunou aku la oia nie ka puili ana ae o na lima ma ka umauma. "A ia kaua i hoomaopopo ai no keia mea, e ae mai e komo koke ae kaua iloko o na hooponopono ana i kf>ia manawa. - ka mua, ke ninau hou nei au. owai kou inoa a heaha kou kulana hoohanohano?" Aole i pane koke aku ka barona. Ua ku nana iho la oia me ka noonoo ana. O ka hoike ana i ka mea oiaio oia ke alanui hookahi ana i hooholo koke iho ai, nolaila, ua pane aku la oia: "Owau'o Sa John 'Kotene, Barona o Kotene Holo." ; I ka wa i lohe ai ke kapena i keia mea. ua hikilele ae ia oia a eu koke ae la iluna."O oe io anei o 5 a J°bn Kotene? Ua oiaio anei keia mea a'u i lohe iho la? 0 Sa John Kotene oe ka Barona waiwai a i kaulana a puni o Pelekane no ka oluolu ame ka waipahe? A he mea ōiaio hou no anei, o Konela Kotene, ka mea au i hele mai e uku i kona \tku hoopai, o kou hoahanau ponoi anei ia? " . • "Ae, o ko'u hoahan&u ia," wahi a ka barona me ka pahaohao nui ia o kona noonoo no keia mau ninau ano e a ke kapena. " "He keu maoli a. ke ano e! Pehea no la hoi au i mahui mua ole ai pela? A pehea no hoi e komo al ia manao iloko o'u?" A me keia mau olelo ua ku hou ae Ia oia a holoholo iho la. "A pehea no la hoi e maopopo ai ia'u oiai. aole i hoike mai o Konela Kotene he hoahanau barona kona, a aole no au« 1 ike i ka inoa 1 kakauia mawaho o ka palapala ana i hoouna aku ai." "Alaila, ua lohe mua no anei oe no'u mamua?" "Ae, ua lohs mau au, a ua lohe pinepine no hoi. Ma kekahi olelo ana, a ma kekahi ano, he mea oe ua piiikana ia'u." "Ke hoopahaohao nui mai nei oe 1 ko'u noonoo," wahi a ka barona. "Ma ke ano hea i pili ai au ia oe? He mea hiki no anei i kekahi barona Pelekane ke lilo i mea pilikmna no kekahi kanaka Italia, a o ua mea la he kanaka powa oia?" "Ae, ua hiki loa ke lilo i mea pilikana kekahi barona Pelekane no ua kanaka powa la," wahi a ka pane a ke kapena me ka minoaka pu ana. O, ina no hoi paha i mahui mua au i ko Konela Kotene kulana maoli, ina eia no oia ke ola nei i keia manawa! Aka, aole i komo ia manao iloko o'u ro ka mea, ua hunakele loa oia i na mea apau e pili ana nona ame kona ohana."

A me he mea la ua hookaumaha nui ia ka manao o ke alii kapena powa no keia mea ana i lohe ai, a mahope iho o ka hala ana /> kekahi mau minute o kona noho mumule ana, ua hoomau hou aku la oia i ke kamailio ana:

"E kapae loa aku oe i ka noonoo ana no ka'u mea i kamailio iho nei e piM ana nou ponoi iho, a mai ae no hoi e malama i na manao hopohopo a makau no'u. No keJcahi wa okoa aku kaua e hooponopono ai no kahi apana hana iho nei a kaua. I keia manawa e kamailio kaua no na mea e pili awi noū, kou ohana, ame kou mau pilikoko."

O keia manao o ke kapena ame kona makemake pu ua hoopahaohao nui aku ia i ka manao o ka barona, a pane aku Ia oia ma ke ano hookeikei kulana ma ka olelo ana aku: 'Aole i ae kp'u mahao kulana keonimana e kamailioik ma keia wahi i kekahi mea e pili ana no ko'u ohana. L'a kuhihewa oe i ka manao ana he mea au ua pili ia oe. Ke hoole n<* au aole au i pili ia oe, a owau wale n» ka mea i ikeia ma ka inoa o Sa John Kotene." Aole au i kuhihewa, e lohe oe, a o oe no ke keonhnana a'u i o1»io mua ae nei ua pili ia'u. E nlnau aku au ia oe, aole anei au keiki 1 Kelemania ma ka inoa o Kalapa?" "Ae, kelki ie nm ka J u ilaila tna-

mua. U& ike a ua kAmajtlMa oe iaia?" j "Aole au i ike a kaj««*in« #af*. Ak* ua ike a ua kamaalna au i ka mookuauhau o ka ohana o Koteme a'u 1 lobe a i mahuihui ai m« aa wahi iike ole 0 Europa nei." ; I ka ike ana o ka b»rmi* ua maopopo ! 1 ke kapena o ka powa lea moo-j lelo o kona ohana, «a hooholo iho la oia e hoike aku i n* mea ap&u me ka hookoe ole i kekakl, nolaila, ua pane| aku la oia: I "Ke ae nel au e li«tke aku I na uiea' apau e pili ana no ko'u ohana, a ua makaukau au e hoike aku i keia ma-j nawa. He ohana uuka loa ko'u aorte; i piha ke kauna, oi* hof, owau no, he! keikikane a he kaikamahine iiooleama. | Ua makemake anel oe e ike maoporpo' no kekahi o laua?* 4 "Kaikamahine hookama? Heaha nui o kona mau m&kahikl. & owai kona inoa?" "Eia oia ke hele *af i ka umikumamahiku o na makahikl, & o Ambe*' Kotene kona inoa." He nanaina ko ko kapena i keia manawa e h'ōike ana «a ti»ohokata kona makemake a u* loli» «le oia 1 luuia mea i iini loa ai e !«l»e mai ka barona! aku. "O kela wale ae la mo aael ka nul • kou ohana?" "Ae, e keia wale «te la no. w "Ua maopopo poao ane/ fa «e kao mea e kamailio m&l fna eU. ne kou noonoo i ke4a il<sko o na noo huikau a ano p«hUilhl alaila. e ae ■ mai ia'u e kokua aku ta oe, a e nluau hou aku wau penei: Aola anel he lede malihini kekahi e ©u oei me kou ohana i keia wa a o u& !e<le 1& he plli- i kana oia nou?" "Ae, ua pololei oe 1 kamailio mai la. | A pehea hoi i maopopo ai ia oe? Ho oiaio io no aia no ke lAde ame kona kaikunane ke u noh« la—aia no paha laua ke noho Ia i keia, manawa aola paha—aole he hlki ia'u ke olelo maopopo ae i keia wa. A lie oialo hou he mau lala laua no ko*u ohana ma oJca; pilikoko la. He mau kausini laua no'u." : "He iki ke aiahele o kahuna, wahf a ! ka olelo kahiko, a' pela pu no lioi me kau kauwa nei. Ua maopopo ia'u na mea apau—ke au ame ke au Iki— oia hoi, ka poe waiwal a hanohano ame ka poe haahaa, a mt ke ano nuf, ua' ike au ia loko. ou a»«e waho pu ame ke ano na poai apam © pili ana l kou ohana. Aoie n&e i nili loa keia mau kamailio a'u me ka kmua mea ! kamailio iho nēi, nolaila, k» nlnau hou aku nei au ia oe, e ae aaa anet oo o lioakaka iki mai i na m/*, e j)itl ana 1 kou kaueini wahine?" | Ua olelq mua ia aA «ei he nanalna ko ke kapena i ku e/le 1 ka hoihol i ka wa a ka barona I olelo al he ekolu wale no ka nui o kone, ohana. aka nae, i ka wa a ka barona t olelo ai he lede maiihinl kekahi e nelio ta me kona ohana a iie mea piiikama hoi iaia, o ka wa.no ia i auhee aku at ia mau ano ona a mohala maikai mal la kona mau nanaiua. Ua hookah?iha nui !a ka manao o ka barona no keia loli amo 6 ana o na nanaina o ke kapena, a no la mea, ua pane hou aku la oia, ma 'ia ano hookahi. "O Blanche Longley (Lonale) ka fuoa 0 kuu kau.sini, he wahhie opio kulana kilakila hoi." "Owai!" wahi a ke kapena 1 nfnau koke aku ai me ke ku lno ana ae iluna. "Owai keia inoa au i hoopuka ae !a? O, he inoa keia i nalohia mai.ko'u lohe ana no na makahiki he nui i hala! O, he inoa keia i pulamaia iloko o na puill hoomanao ana, a ano ela ke pa-e hou nei a m« he mea la no neljinel Iho la no kona nalohia ana! Aka, e ka barona, eia io anei iloko o kou poal ohana ka mea nona kela inoa _a'u e hoopulea hou ae nei, Blanehe Lonaie, kahi i nqho ai?" "Ae, pela ma ka'u hoomaopopo ana, a ma ka hoopololei ana aku, i ko'u hale oia kahi i noho al i kuu manawa 1 haalele aku ai i ka hale a hele mai, a ke manao nei no au ala no oia ilaila kahi i noho ai. no ka mea, ua hoike mai oia i kona manao e lawe ae i ko'u home i honie paa nonm." "Ua hiki no hoi ia oe ke hoike mai ia'u i kela mau mea apau iloko o ka makahlki holookoa i ha!a ae nei lna aole i haalele mai kou ike kanaka maikai ia oe!" wahi a ke kapena i kamailio ae ai iaia iho no me ke ano kaumaha. "Ina no hol paha i maopopo mua ia'u! Ke mau la no anei kona kulana kilakila a nohea elike me ia me na wa mamua?" "Ae, he oia mau no ka pulpuia o kona kulana ul a kllakila i keia wa e like Ia me na manawa mamua, a ua manao nae au ua oi ae ka nohea o kona nanaina i keia manawa." A pehea hoi oe i ika ai iaia—o oe ka mamo a Hama, o II Diavolo hoi, ke alil kapena o ka hui powa,—ka mea hoi i hoolilo i na lua kawa-u o na kuahiwi i homa nona— ke ninau hou nei au, pehea oe, ke kanaka i komo ole iloko o na huikau ana o ka poai kiekie i ike ai i na hiohiona nohea o Blanche Lonale, ko'u piiikana hoi?" He minoaka wale no ka mea a ke kapena 1 panai mai ai no keia mau ninau ku i ka haakei a ka barona, a ninau hou mai la ola: "He hele kipa no anel oia, a i ole, he hele kipaia mai no anei oukou?" "O ke ano ia o ko makou noho ana, he hele aku a he hele mai." "Aia no anei i ka home ohana ko keiki e noho nei i keia iHanawa?" "Pela paho, no ka mea, aole he hikl ia'u ke kamailio hoolaio aku no ia mea." Ua pupuku koke iho la na nanaina o ke alii kapena 1 kela wa, "He mau ouli mAikai ole kela ma ko'u manao ana," wahi ana, "aka nae, —aka nae, —" Me keia mau huaolelo "aka nae, aka nae," ua hele loa Iho la kona leo i ka liilii loa a hlkl ole aku la i ka barona ke lohe aku i ke koena o kona hopuna olelo. "Ke hoao mai nei anei oe e hoohaahaa i ke kulana maemae o ko'u ohana?" wahi a ka barona i pane aku ai me ka inaina. "E hal mai, a ke ninau nei au ia oe, no ka manawa elua, 1 ka wa hea oe i ike ai ia Blanche a kamaaina paha, a ua lke no anei oe iaia?" "Ua ike au iaia a ua kupa a ua kamaaina hoi i kona leo, a no kahi a'u i ike ai iaia ame ka manawa—well, na ke au o ka manawa e hoike ae ia mea," ame keia mau olelo ua ku ae la oia a holoholo iho la. I ke alii powa e holoholo nei i o & ianei ua hiki loa i ka barona ke ike aia he manao nui iloko ona kahi I hakoko ai—e hakoko ana—o ka mua, e holke aku paha ola 1 na mea apau i ka bay rona, a o ka elua, e hunakele no p&ha oia eiike no me ia ana 1 hunakele loa a{. A ms m«a ua maopopo paha Ja!a ksae mea e bana ai ao ka mea,

u« nolio iho 1& oia llalo * hukl «īai 1« 4 k'ioa noho a ko"koka tn« k<> ta ba(ona, & ninau aku U: ''Aole anel oe i lolie ia Wanoke e kamailio m i kekahl mamwA no'u nel * i ole, hoopuka ae paha i ko'u Jn®a nia kekahl auo o.koa?" "Aole loa ma na ano apau?" 'H kala mal ia'u. Aole au e hoa« ana i kela manawa o ko'u mana nui e hana i kekahi hana nana e hoohaahaa ana la oe ame kou ohana, oiai oe e «oho ana malalo o'u ma ke aao, he pio. nolaila, o ka'u mea © manao nel « kainaillo aku la oe he moolelo pololel.loa ia e hlkl ole ai ke manaola he mau manao hakuepa ia mau manao klpehi lapo maluna o kekahi laia o kou poal, ame keia e maopopo ai ia oe, e ae mal ia'u e kamailio no ia mea. He wakl mooleio ano eno kefa—lta? mooialo hoi e pili ana no ka maua launa a kamaaina ana. a nawai no hoi e ote k<* kahaha • kou manao ke lohe Iko oe o kou kansin! nohea, o Blanche Lonale, ua i>tlikana oia ia'u ka inea au I hamo mal nel a eleele haalele mailoko a waho? Aka. o ka oialo keia a'u e kamailio a e hoakaka aku au i na moa apau e l»iH ana. H hoolohe pono." MOKUNA XXXIX. *