Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 28, 11 July 1902 — KA HAIOLELO A KE KIAAINA AME NA HANA E AE. [ARTICLE]

KA HAIOLELO A KE KIAAINA AME NA HANA E AE.

E like no me ka makou mau mea i hai al ma ka helu i hala, no ka la 4 o lulai, pela no na hana i malamaia ai ma ke kulanakauhale nel. I na hora kakahiaka no, ua hoomaka ae na alanui o ke kulanakauhale nei e piha i na kanaka; o kekahi hapa no ke Kulanakauhale Momi no na hana helhel waapa, a o kekahi no ka nana ana i ka huakal, ame na hana haioielo. KA HEIHEI WAAPA AME MOKU LIILII. Ma ka hora 8:45 a. m., 1 haalele iho ai ke kaa-ahi ia Honolulu nei no ke Kulanakauhale Momi, kahi hoi i malamaia ai na heihei waapa ame moku liiiii. Ua piha kui ae na kaa ohua me ka 'poe puni lealea, a i ka hiki ana ma Polea, aohe he kana mai ka nui o ka huakai I hele aku no kahi hoolulu o na hui waapa. # 0 ka heihei waapa mua, mawaena no ia o Makala ame Healani, o ka papa ekahi. Na na Makaia ka eo 1 ka hiki ana i ka pahu hopu; he hookahi kapuai ame ka hapa ka ol o ka Makala. Ma ka heihei waapa elua 0 ka papa elua o keia mau hul no, ua lawe hou ae ka Makala i ka haaheo, ma ka haaiele ana i kona hoa paio i muliwaa. Mahope iho, ua malamala na heihei moku iiilii o ka papa 1, 2, 3 ame 4.' Nul na moku liilii i holo aku ma keia mau heihei a i ka hiki ana 1 ka pahu hopu, na Malolo ka eo o ka heihel papa 4; na Princesa ka eo o ka heihei papa 3; na Dewey ka papa 2 a na Gladys ka papa 1. KE KAI HUAKAI, Mahope o ka hala ana ae o ka hora 9 a. m., ka wa i hooiahaia ai no ke kai huakai, ua hoomaka ae ka Bana Lahui 1 kana hana, a ua kai aku ka huakai mal ka hale paikau aku no ke alanui Kalepa, huli ma ke alanul Papu a hiki l na alanui Vineyard, Emma ame Alakea, a hol aku no ka Pa AHI. Mamua iho o ka Hale Mele Hou i ku ai ke komite nana e wae ae i na helu 1 o kela ame kela ano hana like ole i, hoikelkeia. Ua haawi ae ke komite i ka helu ekahl no na hana hoomakeaka ia W. C. Lyona he $75; ma ka maikai o na hoohiwahiwa kaa ia H. May & Co., helu ekahi, $ r )0; helu eiua ia Saiter & Co., 530; helu ekolu ia J. E. Goeas, $15. Ma ka maikai o na haiia hoohalikelike, ua kaili ae ka Hui Kuokoa o na Hawaii i ka helu 1 ma ka maikai o ko lakou hele pualu ana, $25. Ia C. E. Moore $15 no ka hoikeike ana i ko Amerlka kuiana i keia wa, a ia Johnnle Hol- | linsrer $10 no ka hoike ana I ke kulana i kau 110 heihei.

I MA KA HALE MELE HOU. Maanel 1 malamala al na hana haiolelo anie na himeni. Ua haawi ae o Rev. E. S. Muckley i na leo hoomaikai i ke Akua, oiai na kanaka e ku ana iluna. Mahope iho ku mai la o D. Kamauoha a heluhelu mai me ka moakaka ma ka olelo Berltanla i ka palapala kuahaua kuokoa o Amei-ika. Ua paipai ae ke anaina no ka hooho mahalo ana. Na Mrs. Agatha Keliey i mele mai 1 ke mele "Colombia ka Nani o ke Kai," a mahope ona ke Kiaaina S. B. Dole. HAIOLELO A KIAAINA DOLE. "Kje hauoli nel au 1 ka ike ana i kela . anaina nui o na lahui like ole i akoakoa mai no ka hooko ana l'ke kono i paholaia mai. Mai manao Iho, ua hookumuia ka hoomanao ana i keia La Kuokoa o Amerlka maanel l wa 1 hoohuialna ai. aka, ua malama mua ia aku no, he 50 a ol paha makahiki i kaa hope ae nol. Ua ulu mal na hoonaauao iwaena o na Hawaii no ka malama ana 1 keia la, a i ka hlki ana mal o ka hoohuiaina, ua makaukau mua no ka ike ana aku l ko Amerlka mau kulana hookele aupuni. j "O ka Hoopalahalaha ana, oia paha ka hikl mua o ko Amerika kulana kalai aupuni i keia manawa, a aia no hoi I na aoao kalai au-puni elua, o kekahi no ke kakoo ana 1 keia manao, a o kekahi no ke kue ikaika ana. He hookahi no aoao kalai aupuni kue mau i ko Amei'ika kulana holomua ame ka ae ana aku o kona mana maluna o na , teritori e ae. He kulana ano hou io no keia, o ko Amerika pahola ana i kona mana hoomalu maluna o na aina o ke kai, a no ia mea, ua pii mahuahua ae ka ikaika o na kue ana. "Ma ke kulanakauhale o San Lui ke hoomakaukau ia la i keia manawa kekahi hoomanao nui e ike ia ana iloko o ko Amerika moolelo, he hana hoi e malamala ana no ka hoomanao ana 1 ko Amerika lawe ana ae i ka ili aina nui hookahi i kaa aku malalo o kona mana hoomalu. He Peresldena Demo- ' earata ka mea nana i hana i keia hana, a o ka lawe ana mal a hoohui i na mokuaina e ae ma ke ano teritori no Amerlka, ua kaullke no ia i na aoao a i elua. Ua kau aku ke koikol o ka hala ana aku o ko Amerika kulana hoomalu mawaho aku o kona mau palena, mkluna o na Peresldena o na aoao kalal aupuni a i elua. "Eia kakou ke hoomaka nei e hoomaopopo i ke ano nul koikoi o ka hoohuiaina i hookahuaiā elua. makahiki 1 hala ae nel. I mea e moakaka lea ai, e nana aku i na kulana o Poko Riko ame Pllipine i keia manawa, a e noonoo iho 1 ko kakou kulana maalahi mai ( ka hui pu ole ana me laua lloko o ko

laua kulana i keia wa. Eia na kanaka I loea kakaolelo o Amerika ke huli pono nel 1 na mea e hanaia aku ai maluna 0 keia mau aina me ka maopopo oie o, na kulana aupuni e haawi ia aku ai, 1 mokuaina paha, a i ole i okana paha.! Ua pono loa ko kakou lilo ana he teritori, oial o ke keehina mua ia o kaj noho mokuaina ana a ua ku kaawale ae kakou mai na hookauhihi ana o mau okana. Nolaila e nana aku no kakou imua me na manaolana no kal hapai ia ae o ka Paemoku Hawaii ma ke kulana Mokuaina. Aole i inaopopo! ka wa hea la ia, aka, e hiki io mal ana' no, a ala no ia kakou ka manawa. E| manao iho no hoi kakou, e hana mai ana na kakaolelo naauao ma Wasinetona no kakou ma ka hoolilo ana ia kakou i mokuaina aia wale no a hiki ia kakou ke hoomaopopo no ko kakoui kulana aupuni, ke kau ana i na kanawai kupono ame ka loaa ana o ka aha-! olelo kuloko nana e hana i keia mau mea. Aole e hiki ia kakou ke noi aku ] i mokuaina ko kakou, aia wale no a loaa keia mau kulana. Aia a kuikahi j kakou, a ikeia mai ia ano mawaena^ 0 kakou, alaila kupono ia kakou ke noi j aku 1 ka ahaolelo ma Waslnetona e lilo ' kakou i mokuaina, a o kakou ana ka mokuaina mua loa o ke kai. Ke manao nei au e lokahi like ana kakou no ka loaa o na hookele aupuni maikai ana ame ka hoike ana aku i ko kakoul kupono e lilo i mokuaina." i '• Mahope oka pau ana oka Dole haiolelo, ua ku mai o C. L. Hopakina a haawl mai he mau huaolelo pokole ka aoao ona Hawali. Na F. E. Kami-| kana ka haiolelo hope a hookuu ia ke anaina. | NA LEALEA MA PUNAHOU. | Ma ke kahua paani o Punahou i malamaia ai na lealea kinipopo ame kuklni ma ka hora 1:30 p. m. Ua piha ae keia kahua i na makaikal i ake e loaa na hauoli ana, aka nae o na hana i hanaia, aole i ku i ka ohohia loa mamuli 0 ka like ole o na ike paani popo mawaena o Honoluu ame Punahou, ua lilo aku ka lanakila ia Honolulu. Maj waena hoi o ka Piialikoa ame Haie ' Kuke Awa, he oia mau no ka ike kikipu o ua poe koa la, a no ka hopuhopu . ana aole i heluia mai i na keiki o ka 1 hale dute awa, nolaila haule hou no ua 1 poe koa la. .Vf A KA PA ALII IA PO IHO. TT?, hoomalamalamaia ae ka Pa Alii 1 i r-o ?ho me na kukui uwila i hookauhihiia rna na lala laau apuni oloko o ka pa Ma ka puka pa ma alanui Moi, ua kauia na kukui UT\*ila, a e hoolei ana hoi i ko lakou malamalama iwaho i ke alanui aupuni. Ua hoomalamalama-

» ♦ » » »♦»♦♦♦♦+

ia no hoi ka Hale Alii mal na puoa a hiki loa aku i na anuu alapii o ke alo, a pela no hoi me kahl l malamaia ai ke anaina hulahula. Ma ka huli komohana o ka Pa Alil i malamaia ai ke o ahi kao, a o na tausani kanaka o kela ame keia lahui like ole, ke hele la ma o a maanei o ka pa ame ka hale alii no hoi. Ua malamala ae ke o ahi kao ma ka hora 8 p. m. a pau mahope o ka hora 9 p. m., a ia manawa 1 lohe la aku ai ka leo o ka puali puhiohe e kani mai ana iloko oka lanal hulahula. He manawa kela no ka hele ana e Ike i ke Kiaaina, a ua naue ae ka poe kolkoi o ka aina ame na kupa Amenka. haole a Hawaii e ike iaia, a iwaena oia aluka na Kuhina ame na Kanikeia o na auhoomaka aku ka hulahula a pau i na hoomaka aku ka hulahula a paui na hora o ka wanaao. Nui ka hauoli o na kanaka i hele ae i ka hulahula ame na hana no apau i hanaia ma keia la nui.