Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 29, 18 July 1902 — Page 6

Page PDF (1.40 MB)

This text was transcribed by:  Kelly Murray
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NUPEPA KUOKOA, IULAI 18, 1902

 

KA PILIKIA O KEKAHI KANAKA KALEPA.

HOOPAKELE NO IAIA IHO I KA WA I WAIWAI OLE AI NA HOKUAIA MAI.

 

Puka ma ka Apua ke Ola e E.J. Winn i Kona Wa e Hana ana i ka Hale Hana Hao o Sedgwick - Kona Moolelo i Haiia i ka Mea Kakau Nupepa.

 

            O Mr. E J. Winn, kekahi kanaka hana iloko o ka hale hana hao o Sedgwick i Poughkeepie, N.Y., ua pakele kona oia mamuli no kona hooikaika ana nona iho.  A penei kana moolelo i hoike aku ai i na mea kakau nupepa:

            He 11 makahiki a'u i hana ai iloko o ka hale hana hao ma ka mikini me ka hoomaha ole i hookahi pule.  ua mau no ka maikai o ko'u ola kino ia mau manawa, a i ka makahiki iho nei i hala ka loli ana o kuu ola kino ma ke emi wale ana mai no me ka loaa pu i na umii ikaika ma kuu aoao.  He ono no wau i ka ai, aka ma na mea ai mama wale no; aole e hiki ia'u ke haupa aku.  Nolaila, ua emi mai la ke kaumaha o kuu kino i ka 118 paono.

            Mawaho ae o keia eha, ua loaa mau ia'u ke ano poniuniu ke kulou iho a ea ae, a o kuu koko ua ano holowai maoli no.  Ua lapaauia wau e na kauka, ka poe i olelo mai ia'u, he ma'i opu ko'u pilikia.  Aole no hoi i loaa iki ka waiwai ma o lakou la a ma ia manawa i olelo mai ai kekahi hoaloha o'u ia'u e hoao i na HUAALE AKALA A KAUKA WILLIAMS.

            Ua hooko io wau a ike no hoi i ka waiwai; a i ka pau ana ia'u 4 poho huaale, ka pau loa ae la no ia o kuu ma'i a hoi hou mai kuu ikaika o ka wa i hala.  A eia au iloko o ke ola kino o 132 paona kaumaha o ke ano mua i loaa ai ia'u.

            Ina e hui au me kekahi poe ma'i e like me ko ka'u, a hoohele kamailio ma na lapaau ana, aohe a'u mea e kaena ai ia lakou, o ko'u hoola wale ia ana mai no mamuli o na huaale akala a Kauka Williams.

            Aia kahi noho o Mr. Winn ma ke alanui Church, Helu 365 o Poughkeepsie, N.Y., a ua aa oia e hooiaio i ka mana hoola o keia mau huaale i ka lehulehu.  He mau huaale keia i nowele akahele loa ia o ko lakou ano me ka ikeia o ka wawai i na makahiki lehulehu i hala no ka hoola ana i na nawaliwali apau mai ke ano holowai o ke koko ame na ma'i o na aa-lolo, a he hooilina hoi lakou o ka hooulu kino.

            E loaa no na huaale akala a Kauka Williams no ka poe ma'i hoopii i ka poe kuai laau apau, a i ole, mai ka Hui Kuai Laau a Kauka Williams mai (Dr. Williams Medicine Co.), Schenectady, N.Y., ke kauoha aku ma ke kuike.  He 50 keneta no ke poho hookahi, 6 poho laau i ka $2.50.  E hoouna pu ia aku no na kauoha buke kuhikuhi rula lapaau ke kauohaia.

 

He Haiolelo,

KA HOOPAKELE AIA ILOKO O KONA LIMA.

            O ke kumumanao e kau ae la maluna, ua loaa mai ia mai ke poolelo, aia ma Makaio 6:13, penei-Mai hookuu oe ia makou i ka hoowalewaleia mai, e hoopakele no nae ia makou i ka ino; no ka mea, nou ke aupuni, ame ka mana ame ka hoonaniia a mau loa aku. 

            Ka mahele hope keia o ka pule a ka Haku i ao mai ai i Kana mau haumana a pela hoi ia kakou i keia mau la.  A o ka mea e hoopuka ana i keia mau manao ma ke ano mailoko mai o kona puuwai alaila he hoailona Kristiano kona, a kanaka Kristiano oiaio oia.  Mai hookuu oe ia makou i ka hoowalewaleia mai - e hoike ana keia manao e paa mai ke Akua, ka Makua Lani i ke kanaka maika ino aku.  A o ke kanaka e puana ana i keia mau mamala-olelo me ke ake nui ana e paa aku ka Makua Lani iaia alaila o ka mea maopopo loa he kanaka Kristiano oia, a ina oia he wahine a keiki paha alaila he mau mea haipule laua.  Aka o kekahi poe e iini ana pela, oiai, kekahi poe e olelo ana, na lakou no e malama ia lakou, a e hookuu no ia lakou e like me ko lakou manao; ua nui no hoi ia ano apuni ke ao.

            E haliu iki kakou i keia mau mahele a elua - Aia kekahi mau makua e noho ana ma ko laua home a he wahi bebe uuku ka laua i hiki pono ole iaia ke hele ina e hookuu aku iaia oia wale noke hele nona iho.  E maopopo loa ana ia kakou o ka hookuu wale ana i ua kamaiki la he poino ia nona; a o kona manao ana nana no oia e hele nona iho alaila he mea maopopo loa e haulehia ana oia iloko o ka poino, no ka mea aole i lawa kupono ka noonoo nona iho e alakai i kona kino iho; pela no ka poino e kau mai ana maluna o na kanaka i manao iho na lakou no e alakai ia lakou iho ma keia ola ana me kekahi kokua ole mai ka Makua Lani mai, a i manao hoi e hele mamuli o ko lakou manao hoi e hele mamuli o ko lakou manao iho, oia hoi, ka iini nui ole i keia hapa hope o ka pule a ka Haku i ao mai ai ia kakou.

            Ma kekahi aoao o ka mea e ake ana i ka Makua Lani e lalau mai Oia a paa ma.  Kona lima alaila ua ike e oia aia oia iloko o ka malu.  Eia nae, aole e malu mau ana ka mea iloko o ka lima o ke Akua iaia e ola ana ma keia ao.  Aole no paha oia e hele ana no ka hoopaumaele ana iaia iho iloko o ka lepo aka na ka ino no e lele mai e hoopaumaele iaia, nolaila, aole o kou paa wale no iloko o Kona lima e pono ai, aka o kou.

HOOPAKELEIA KEKAHI.

            O keia manao hope o ka pule a ko kakou Haku ua haawi mai ia i ka piha pono o ka oihana uwao, kokua, pela i loaa ai ka lua o ka manao e hoopakele no nae la makou i ka ino, ua maikai loa, keia manao a ko kakou Haku, e kuhikuhi ana aole o ka paa wale ia iloko o kona lima aka o ka hoopakele kekahi mahele kupono loa, a e pono e hele like laua.

            I ka manawa ia Akamu ma, ua maikai laua i ke Akua a ua pono i na maka o ka Makua Lani, a aole no laua i hele aku i kahi o ka ino e ake ana e hoopaumaele ia laua, a oiai, aia no laua iloko o ka lima o ka Makua Lani, a Nana no i malama ia laua ma ka hoonoho ana iloko o ke kihapai o Edena, a iloko o ko laua ano maikai, me ka manao aole e loaa kekahi pilikia ma ko laua aoao, eia nae ua hele aku no o Kakana e haawalewale ia laua a kauia mai la ka hoopai maluna o laua: ua kau pu ia aku la ka hoopai maluna o ka nahesa e ai oia i ka lepo a e kolo oia ilalo kona alo i ka honua.  Nolaila o ka hoopakele pu mai kekahi mea e pono ai.

            I ka ohana Isaraela ma keia aoao aku o ke Kai Ula aia lakou iloko o ka pilikia nui.  Aia ka make ma ko lakou kua, e uhaiia mai ana e Palao me kona mau pualikoa, a aia ka pilikia mamua o lakou o ka hiki ole ia lakou ke a'e aku a kau ma kahi aoao o ke kai; hookahi mea maopopo loa, aia ka lima o ke Akua me lakou, aka, pehea e kaawale ae ai keia pilikia kokoke loa ia lakou, eia, ua hoopakele mai ke Akua ia lakou ma ke kauoha ana mai ia Moke kana kauwa e uhau aku i ke kookoo i ke kai a o ka maloo iho la no ia, a ahuwale no paala, a pae ana ua mau keiki la ma kekahi aoao.  Mamua aku no nae ua maopopo loa ko lakou poino eia nae ua hoopakele no ke Akua ia lakou.  I ke ao he kia ahi ko lakou hoopakele a i ka po he kia ao ko lakou hoopakele a i ka po he kia ao ko lakou hoopakele e hoomalamalama ana i ko lakou aia oiai na Aikupita e naku mai ana iloko o ka pouli.

            Kauoha ae la ka moi e kiola i na hoaloha ekolu o Daniela iloko o ka imu ahi i ho-aia a enaena me ka manao e make lakou, aka iloko o ka pilikia nui ua hoopakele ke Akua ia lakou; ua puiwa loa ia ke alii i ka ike ana aku i na mea kino eha e hele ana iloko o ke ahi oiai he ekolu wale no kanaka a lakou i kiola ai iloko olaila, a wahi a ua moi la, ke ike nei au ehamau mea kino e hele mai la iloko o ke ahi a o ka ha o na mea kino ua like kona helehelena me ko ke keiki a ke Akua.  Nolaila e na makamaka, e malama i keia mau manao maikai a ka Haku i ao mai ai ia kakou ma Kana pule o ka haawi ia kakou iloko Ona me Kona hoopakele mai.

OIA KA ONA NONA IA MAU MEA.

            Eia ka hapa hope o ka pule a ko kakou Haku-nou ke aupuni, ame ka mana ame ka hoonaniia.  No ke Akua na aupuni apau, mai ko ka lani a i ko ka honua nei.  Oiaio no ua olelo mai ka Haku aole no ka honua nei kona aupuni aka no ke aupuni lani mai.  O na aupuni honua ua haawiia mai na ke kanaka e rula aku a hooponopono, aka na ke Akua na alakai ana e pono ai.  A Nona no ka mana - o na mana apau, o ke Akua ke kumu o lakou apau nana ka mana hooulu, nana ka mana pepehi, nana ka mana hoola, nana ka mana o na mea paa, nana ka mana o na mea o ka lewa, a i hanaia ka honua ame ka lani ame na mea apau maloko iho o laua aole kekahi mea i hanaia i hana ole ia e Ia, mamuli o kona mana i ku ai lakou, e pono, Iaia na hoomaikai ame na hoonaniia a nui, mai na mea ana i hana ai no ka manawa mau loa.

 

KE KULANA O KA EKALESIA O PUKAANA.

 

Mr. Lunahooponopono:

            Aloha oe:  -E oluolu mai oe e hookomo iho i keia mau wahi itamu, no ka pono ame ka pomaikai o Hawaii aloha, ame na hana e ola ai ko kakou mau uhane ma kela ao.

            He oiaio, eia na hana o ka Ekalesia o Pukaana ke lawelawe ia nei e ka aha luna i hoomalu ole ia e kekahi kahu; a o na hookele ana, a ua mau hoa Hawaii nei o makou, ua ane like no ia me kekahi pualikoa i loaa ole kona alakai; a o ka hopena, auhee ma ke kahua kaua.  Ua like nohoi me kekahi moku i nele i ka hoe-uli ole e holo pokakaa ana i ka moana, a o kona hopena, he ili aku i kuapa.

            Ma na makahiki i kaa hope ae nei, oiai e noho kahu ana ka mkua aloha Rev. G.W.Waiau, ua hookeleia na hana me ka holopono ame ka noeau.  Ia manawa, o na kue e ame na hoopaapaa e ala mai ana iloko o ka ekalesia, ua mana ka leo o ke kahu; a ua maluhia ka nohona o na hoahanau.

            I keia la, ke hooia aku nei au, o ka hie o Pukaana, ua hala ia.  Ke lawelawe ia nei na hana me ka hakaka, mokuahana kekahi hoahanau i kekahi a kue hoi i ka nohona pumehana a o ke kahua mua hoi me na hoahanau.  Me he la, aole o Pukaana he hale hoano i keia mau la.  Ma ko'u kilo, a nana pono ana, he hale keia no na kuka, a e hoolaha ai no na mea pili kino, aole hoi o na mea pili no ko ke Akua aupuni.

            He hoopaapaa ka hana nui o keia mau Ia no na mea pili i ka hele ana o keia Kula Sabati ma Lahaina.  He hukihuki, a he hoakamai ke ala e hana ia nei o na hana o ke Akua.  Ke papa nui nei na lala o ka aha luna i na hoahanau aole e inu lama, ke'u iki no nae kahi manu ma ke kuono.  O lakou iho la no ka poe e lawelawe nei i ka hana.

            Maikai na hana ma ka hale o ke Akua, he okoa nae na hana mawaho ae.  E pono e hana i ka hana me ka manaoio i ke Akua, i waiwai ai ka hele ana i ka pule.  He mea oiaio, ke ole au e kuihewa e haule pahu aku ana keia Ekalesia, oiai, o ke kahua hana, a o ka makia paha - "Eia ka lolo ke paio nei no ka lolo;" aole hoi maluna o ka ke Akua olelo hoopomaikai.

            Ke manaolana nei au, e hookanaka hou ia ka noonoo o na lala o keia Ekalesia, ke moni i keia mau hopuna olelo, a lilo ia i mea nana e hoonaauao.  No ka mea, i like ai me ka ka Palapala Hemolele i ao mai ai ia kakou penei.

            O ka Ekalesia e mokuahana ana nona iho, aole oia e mau."  Nolaila, e lohe o Hawaii Nui o Keawe, a hiki loa aku i Kauai o Manokalanipo, mai hoohalike na lawelawe hana ana me ka keia poe a mai hookahua i ka hana a ke Akua maluna o ka hooakamai o ke kanaka, aka, ma ka olelo wale no a ke Akua Kahikolu.

            Ke waiho nei au na ke akea e kaupaona mai i keia, a ke noi nei au i ka Papa Hawaii, e komo pu mai ma ke kaana ana i ka mea i ku i ka pono.

            A, oiai hoi, he opiopio au, he palupalu ma ka hana, he wahi pua hoi i aneane e mohala ae, a u'o e ia aenei hoi, a he alahele pono anei keia na keia Ekalesia e hana ai?  Aole anei e akamai, a oluolu na paahana ma ka lawaia kanaka ana, i kaana mau mai ai na opio ma ka hana pono?  Ina penei ke ano o ka hana ana, e pau aku ana na opio i ka hee, a o oukou hoi e na makua, e nele ana i ka hooilina ole no ka auamo ana i na hana pono.

            Ke kau nei au i ko'u inoa me ka holopee ole, a ina i makemake ka lehulehu e ike i ka oiaio o keia, e kakau mai ia'u.

            Owau iho no me ka haahaa,

S.A. AMALU.

 

HOOMANAO I KA LA PONI MOI.

            Ua malama ae na Kilibati o Lahaina, ma ka la 17 o Iune, i ka hoohanohano ana i ka la poni moi o Edward VII o Beritania Nui, a Emepera hoi o Inia, ame na mokupuni liilii o ka moana Pakipika.  I ka wa i ku pono ae ai ka la i ka lolo, ua pii ae la ka hae Pelekane a pulelo ae la i ka makani o ka aina he Maa-a.

            Ua hoohiwahiwaia ka pahu hae, me na waihooluu like ole o na hae.  E like me ka like ole o na waihooluu o na lahui i noho hoomalu ia e Pelekane, pela ka waihooluu like ole o na hae i hoohiwahiwaia.

            Ua malamaia he anaina haipule maloko o ko lakou hale halawai ma Puunoa.  Ua haawiia he mau pule no ka nonoi ana i ka lokomaikai o ke Akua e hooloihiia na la e noho alii ai ka Moi Edward maluna o ka nohoalii; e like me ka loihi o na la i noho alii ai kona makuahine aloha ka Moiwahine Victoria, a i pono hoi kona hooponopono ana a hoomalu ana i na lahui kanaka apau e noho ana malalo o kona malu, a i noho hoaloha pu hoi me na mana nui e ae o ke ao nei me ke kuikahi ame ka maluhia.

            Mahope iho o na lea hoomaikai i ke Akua ua haawiia mai he haiolelo e ko lakou alakai ma ka uhane, no keia la poni moi.  Eia ka olelo alakai o ka la ma 1 Samuela 16:2, hapa hope:  "Olelo mai la o Iehova, e ku ae oe, a e poni iaia, no ka mea, oia no ia."  He noeau na manao i kukuluia.  Eia kekahi o lakou ua poniia o Edward VII, ma ke ano he koko alii no Pelekane mai na kupuna mai.

            Ma kona aoao e makau aku ka moi i ke Akua, ke kumu o ka noho alii, ame ka mole o ka noho aupuni, pela auanei e mau ai kela makia "Aole e napoo ka la ma Pelekane, aole hoi e lawe ia aku ka mahina mai a oe aku.  Aole hoi e huna ia ka malamalama iloko ou."  He mau paipai manao kekahi. 

            O ka nui o na Kilibati i akoakoa ma keia halawai he 90 a oi aku, a mahope o na hana, ua paholaia mai ka papaahaaina no ka hoomanao i keia la nui, o ka mea nana e hoomalu nei ka Paeaina o Kilibati, pela i hoomanao ai na Kilibati no ko lakou moi.

MEA KAKAU.

Lahaina, Maui, Iune 27, 1902.

 

OLELO HOOLAHA.

NONA REPUBALIKA KOHO BALOTA O KA MAHELE 2 APANA 4.

            Ke noiia aku nei na Repubalika apau i kupono no ke koho balota o ka Mahele 2 o ka Apana 4 e hele ae e hoopaa i ko lakou mau inoa ma ke ano lala no ka ahahui o ka Mahele 2.  Aia keia hana ma ke keena o J.H.Fisher & Co., Gear, Lansing & Co., pela nohoi ma kahi o ka mea nona ka inoa malalo iho nei.

            O na Repubalika wale no o na Ahahui Mahele e ae ka poe kupono e hiki ae ia mau wahi no ka manawa pokole.

T.H.PETRIE,

Kakauolelo o ka Ahahui Mahele 2 Repubalika o ka Apana 4.

 

            Ma keia Sabati ae Iulai 20, i ke ahiahi e haiolelo ai o Joseph Kalaina kekahi o na haumana o ke Kula Kahunapule ma ka luakini o Kawaiahao.

 

            Eia ka Moiwahine Liliuokalani me kakou.  O ka hoi ana ma nei no ia i ke ahiahi Poakahi nei, Iulai 14 ma ka mokuahi Kina.

 

            O na umii a nahu o ka opu ame na naluea, o ka laau lapaau o ia mau ma'i oia no ka Aila Inikini Kikapu (Kiekapoo Oli.)

            Ua hiki ke inu maloko a hamo mawaho a he laau kupalanaha oia i hoomakaukauia mailoko mai o na mea ulu aole hoi mai na holoholona mai.

AILA KIKAPU

O KA AILA KIKAPU KAKIKAPU KA MEA HOOPAU IA UMII, AME OPU NAHU

            I na kau hooilo apau e loaa mau ana wau i ke nahu o ka opu a na ia mea e hiki ole ai ia'u ke hele i ka hana a pau elua pule.  Oia ka mea maa mau ia'u.  A hiki mai la i keia makahiki ua emi loa aku ko'u ano mamuli o ka loaa ole o kekahi maha mai na kauka mai.

            I keia kau Hooilo iho nei ua pii hou mai la ka eha, a kuai aku ko'u ano mamuli o ka loaa ole o kekahi maha mai na kauka mai.

            I keia kau Hooilo iho nei ua pii hou mai la ka eha, a kuai aku ia wau i ka aila Inikini Kikapu a hele aku la malalo o kana mau kuhikuhi a loaa iho la ia'u ka oluolu iloko o 3 la pela i hiki ai ia'u ke hana.  Ua hoopakele mai kela omole laau Kikapu a'u i kuai ai no 25 keneta o ka omole hookahi i kuu ola ame ko'u mau loaa.  -Frank Bacon, St. Paul Minn. o

He 25 keneta no ka Omole hookahi, a e loaa no hoi ma na Halekuai Laau apau.

 

PAUKA PILINA ME NA HOMERULA

            Ma ka halawai a na Home Rula i malamaia ma ka la 10 o Iulai nei, ua ikeia ka wehe ana ae o ka pilina a ka nihoniho.  Ua hoaoia ae e nalinali i ke kahua paa a na Home Rula mamuli o ka laweia ana mai o ka hoike a ke komite hooponopono kumukanawai i kulike ole hoi me na manao o na hoa o ka Aha Elele.

            Ua nui ka paio ana o na elele me ka hahana, a ua puka ae na olelo hoehaeha manao; o ka panina nae, ua kaa ka lanakila ma ka aoao e waihoia ka hoike ame ka hooponopono kumukanawai a hiki iloko o Iulai o keia makahiki ae.  Ma ka la 9 iho nei ua ho-aia ae ke ahi, a aneane no i kau wahi o ka nahaha.  I mea e maopopo ai ia oukou, he mea pono no ke nana iho i keia manao malalo iho nei, i hoopuka ia e ke Kiekialii Kalanianaole, imua o na mea kakau o na nupepa namu o ke kulanakauhale nei, ame ka Aha Elele.

 

KALANAIANAOLE IMUA O KA AHA ELELE.

            "Ma na hora aumoe o ka poe nei, ua hele mai oe e Kulauokalani a lulu lima pu me a'u me ka olelo mai, ua pau na manao ku-ee manawaena o kakou.  Ua hiki aku kakou i ka hopena o na ku-ee maluna o ke kumukanawai i hooponoponoia, a ua manaoia e hana like ana kakou.  Ano ke lawe hou mai nei oe i keia mau manao hooku-ee.  Ke makemake nei au e hoomaikai aku ia oukou e na makua, ka poe nana i luhi i na hana apau a keia ahahui kalai aupuni, a ke makemake ole nei makou e lawe ae i ka hanohano a oukou i papahi mau ai.  Mai keia wa aku, ke ku kaawale nei au mai ia oukou aku, a mai no hoi oukou a hele mai ia'u.  Ke haalele nei au i ka aoao Home Rula, a ua pau hoi ka'u hana ana me oukou.  Ua hana au no ka pono o ka lehulehu i loaa ai ka mana iloko o ka poho o ko kakou mau lima."

            Mahope o ka pau ana o keia mau olelo a ke Keikialii, ua haalele iho oia ika halawai a hoi aku no kona home; nona no ka hoi, pau pu no hoi na hoa e ae o ka aha Elele i hoapono i ka hoololi kumukanawai, me ka maopopo ole i na hana i hanaia mahope iho.

KANA MAU OLELO I KA POE KAKAU NUPEPA.

            Ma ia po iho, ua ninauia aku na manao o ke Kikeialii e ka poe kakau nupepa, a ua loaa mai keia manao malalo iho nei:

            "Ma ko'u ano he kanaka, aole hiki ia'u ke launa hou aku me na kanaka lolelua.  Ina aole i hiki ia lakou ke malama i ka lakou mau olelo i haawi ai no na lawelawe holomua ana no ka aoao Home Rula, pela no e hanaia aku ai no na kanaka, a pela au i makemake ole ai e huikau aku me lakou.  Ua pau ka'u hana no ka aoao Home Rula, a pela no hoi me na alakai.  ua komo aku au no ka hana ana i na pono o na kanaka.  Ke manao nei au, ina e hoomauia na lawelawe ana e ike iho la me keia e ku nei, aole no e loaa ana na pono no na kanaka; nolaila, ua hiki ole ia'u ke launa hou aku me lakou.

            "Ua hoohalaia e makou ka hapa nui o ka  po nei me na hoa i kohoia e ka Elele ame Kalauokalani no ka noonoo ana i na mea i hoea ae ma ka la inehinei (Iulai 9) a hiki aku i ka panina.  Ua hooholo lokahi ia e hooholoia keia hoololi kumukanawai, a o ka pauku e olelo ana no ke koho ana o na luna nui, e ku no ia pela, aka e mana aku ia i keia kau ae.  Ua hele aku makou iloko o ka Aha Elele me na manao e hooholo lokahi ia ana keia kumukanawai.  Ua haiia na ma ao lokahi no keia mau hoololiloli me ke ku io, a ua kaa mai na manaolana ana ma ko makou aoao.  Ua hele aku makou me na manao aole la e laweia mai ana keia hana a noonoo hou ia, aka nae, ua hanaia nae pela.  Ua hoi hope aku o Wilikoki ame Kalauokalani, oiai no nae o laua no kekahi i hoapono i ka hoololi kumukanawai ma ka po mamua iho.  O ka hopena o keia, ua kupaa makou a hiki i ka haule ana me na manao e hoohakaka ole hou aku.  Mai loaa no paha ka laanakila ia makou, ina aole makou i manao e hoeueu ole aku, a e wawahi i hoi ka ahahui.

            "I ka wa i mahae ae ai, aole loa i hiki ia'u ke umi iho i ko'u mau manao keonimana, nolaila, ua ku koke ae au a haalele iho i ka aha elele.  Aole i ae likeia, a aole no hoi au i koi aku i ko'u mau hoa.  Ua puka aku au me ka nana ole aku i hope, a ua maopopo ole ia'u ka hahai mai o ko'u mau hoa ia'u.  Ua manao au he pono ka'u i hana ai, a e kulike ana no hoi ko'u mau hoa a hana pela.

            "Aole au e launa hou aku me na Home Rula.  Aole hiki ia lakou ke kokua i na kanaka.  Ua komo aku au me ka manao e kaikai ae ia lakou iluna, ame ka hoonaauao ana ia lakou i loaa ai ka noho'na lokahi.  Aka, e like iho la me keia e hanaia nei, aole loa ia he mea e kokua aku ai i na kanaka.  ua nele lakou me na hoonaauao ana e ike aku ai i ko Amerika mau hana, a ke alakai lalau ia nei lakou.

            "Aole au e komo aku ana iloko o ko Aloha Aina, no ka mea, aole au i hilinai ia ano hana.  He mea pono no e paio mau aku no ka pono o na kanaka.  Aole i maopopo ia'u ka'u aoao e komo ai, a no ka hui hou ana me na Home Rula, ke hoole loa nei au."

 

(picture)

KEIKIALII KALANIANAOLE.

 

            Ua like no kakou, ua kaahele honua ke alii opio o kakou a he mea maopopo loa, ua loaa iaia ka naauao akea a mahuahua nohoi mamuli o na ike nui like ole i loaa iaia.  Ua maopopo ma nei hana ana i hana iho nei oia hoi kona haalele ana i ka aoao Home Rula me ke ku io, e hoike ana aia kona iini no ka imi ana i ka pono o ka lehulehu a loaa, maloko no ia o na hana hoopono a pololei.

            O keia hookaawale ana o ke Keikialii mamuli no ia o ko ka Elele ame Kalauokalani apakee a lolelua ka manao, a he mea nona e makahehi ia ai e ka poe hoopono a maikai o ka aina ame ka poe no lakou na manao aloha i na Hawaii.  Ua ike pu nohoi oia, i ka manawa a laua e hooko ole ai i ka mea i aeiikeia, aole no laua e hooko ana i ko ka lehulehu.

            Me ka manaolana no ka manawa e hiki mai ana e komo mai ai oia ame kona mau hoa ma ka aoao Repubalika a ma kekahi ano e ae paha e hiki ai iaia ke hana io i ka pono pili lauia, i oi pakela aku mamua o ko ka wa me na Home Rula.

            O Cupid Kuhio Kalanianaole, he alii maopopo oia no ka aina hanau, he hua mailoko mai o na puhaka alii ponoi o Hawaii aloha.  Ua hanauia oia ma Kapaa, mokupuni o Kauai i ka makahiki 1872 a aneane e piha iaia he 30 makahiki.  O kona makuakane alii ame ko ke kaikuaana David Kawananakoa oia o David Kahalepouli Piikoi, ke keiki alii ponoi a ka moiwahine o Kauai, ka wahine alii a ka moi o Kauai.  O ko laua makuahine oia o Kekaulike Kinoiki ke kaikaina ponoi o ka Moiwahine Kapiolani wahine alii a ka Moi Kalakaua.

            Ua hoonaauaoia o Kalanianaole ma na kula o Koleaka, Kahuhuna, kula a Akinasona (Atkinson) ame Punahou.  Alaila hoouna loa ia i ke kula nui o Sana Mateo ma Amerika no 4 makahiki, alaila holo loa a noho i ke Kula Alii Oihana Mahiai o Pelekane ame ke Kula Oihana Kalepa.

            Ma ka hoi ana mai nei o ka Moiwahine Liliuokalani o Kuhio kekahi i komo pu aku i ka ike ana i ka Moiwahine, a ma na kukai kamailio ana pili i na hana kalaiaina, ua hoike ae ka Moiwahine i kona hilinai ole ia Wilikoki ma na mea i hanaia.

            Ua hoike pu ae ke Keikialii i ka waiwai ole o ko ka Elele Wilikoki hana ma Wasinetona, he mea hookuihe i ka manao o ko Amerika poe e hoike ana he hiki ole io no i na kanaka Hawaii ke alakai i ke aupuni ina pela iho la ka Elele Lahui e like me Wilikoki.

 

E hoao ana na lunahooponopono o ka nupepea Ka Hoaloha e puka ka pepa i keia pule ae Iune 26, iloko o laila ka moolelo piha o na Ahahui elua o ka Paeaina i noho mai nei ma Lahaina.

           

            Ua hipuuia iloko o ka berita maemae o ka mare e Rev. G.L.Kopa o George K.Waialeale o Kauai ame Alice Louis o Honolulu, Oahu, ma ke kakahiaka onehinei.

            Ua komo aihue ia ae ka home o Mr. ame Mrs. Otto Bierbach ma ke alanui Kula i ka Poakahi la 7 o Iulai e ka poe aihue oiai na ona o ka home e noho ana ma ka hale o Kakina mauka aku o Puowaina.  ua aihueia he uwati gula me kahi mau mea makamae e ae a ua puiwa paha ua poe aihue la, ke kumu o ke komo ole ana iloko o ka rumi o kekahi wahine opio e pili kokoke ana i ka hale i komoia.  Pakele aku la ia keena.

 

O KE..Koko Ino ka Mea e Loaa ai na Pilikia ma ke kino.

E Heluhelu i keia mau Manao.  O KA LAAU

AYER'S SARSAPARILLA KA

laau nana e hookaawale ua @ mai kou koko aku.  He laau @ ai, a he laau e hooikaika ana i k@ mau lala apau.  O ka Laau Ayer's Sarsaparilla ka laau kaulana lea a puni ke ao holookoa.  Ina e hoomau ia ka lawelawe ana i keia laau e loaa ana ka ke ola kino maikai a me ke koko maemae, hoi hou mai ka ula o kou mau lehelehe, pu'ipu'i maikai kou mau papalina, a loaa ke kulana ola kino maikai.

            He loaa na pu'u paa o ke kino i ka laau Ayer's Sarsaparilla, e hoopakele ana mai ka ma'i puu paa.  (Brights Disease) ame na ma'i oia ano.  Ke @ ikaika aku nei makou e lawe ia keia ano laau ma kahi i ike ia no ma'i Puu paa apau.

            Hoomakaukau ia e Kaul@ J.C.Ayers & Co., Lowell, Mass. U.S.A.

            E loaa no keia mau Huaale ina na halekuai laau a pau.

 

PALAPALA HOOIA HOAHU

Elike me ia i Hoopukaio e ka HUI HAWAIIAN REALTY AME MATURITY

(KAUPALENAIA)

Hoohuia Maraki 30, 1901  HUINA WAIWAI, $50,000

5,000 MAHELE; $10.00 PAKAHI; UKU PAUIA HEAHA NA KUMU?

1.  Aole makou e koi aku ana ia eo e uhaai i kau dala.

2.  E haawi ana makou i kekahi alahele palekana e hiki ai ke hoopukapuka a loaa ke dala mamuli o ka hoohui i na hiuna liilii i kela ame keia mahi@ a mamuli o ia mea e koe ana he @ dala mai ka hoolilo ia ma kekahi ano e ae, a e loaa ole ana ia oe kekahi wahi pomaikai mailoko mai o ia mea.

3.  O ka nui o na makahiki a me ka oihana a hana a ka mea hoahu, aole loa ia he kumu hoanoe a hoololi, no ka mea, ua hiki i na kane, na wahine a me na keiki ke lilo, poe heaha.

HOOIA HOAHU

4.  Na makou e kukulu i mau home no oukou, a e hoopuka no hoi makou i Huina Hoahu Hoopukapuka e hookaa ia iloko o 75 mahina, me eha (4) Palapala (Coupons) Hooia o $50 pakahi i hoopili pu ia, a o ka averika no ka puunaue iloko o 19 mahina, a e ohi ana makou i $150, a e loaa ana ia oe he $200.  O kou puka he $33.33 no keia a me keia dala pakahi i hoahu ia e loaa ana ia oe he 33-1-3 keneta puka.

5.  No ka mea, aole oihana hoopukapuka i ikeia ka oi aku o ka pomaikai mamua o keia.  E kakau mai a e kauoha mai i na hoakaka piha.  E haoli mau ana ka Hui e hoike a e hoakaka piha aku i na mea a pau a me na lawelawe ana ke makemake ia, ke kakau ia mai ma ka leta a ke ninau kino ia mai.

HUI HAWAIIAN REALTY & MATURITY.  Kaupalenaia.

Room 3 & 4 McIntyre Bldg.  Fort Street, Honolulu, L.K.KENEWELA, Peresidena

 

S. OZAKI WAIHO I KA OIHANA KUAI PAPALE

Kuai Hoemi Loa I NA PAPALE

35c NO KA PAPALE $1.00

HALEKUAI 178 - ALANUI HOTELE

 

NA ALAKAI HOU O KA PUALI E KE OLA.

            Ma ka po Poaono nei i hoo@ ai e na lala o ka Puali o ke Ola @ lakou mau alakai hou, oia o Mr. ame Mrs. Mekia Harris ame Mekia-E@ Matthis.  O ka inoa hope, aole ia @ lihini i ko Honolulu nei kamaaina.  @ wa o ka pilikia ma'i bubonika ma Honolulu, a e hoomaluia ana kekahi @ ma ka halepaikau ae nei, oia nei e kahi i komo aku a lawelawe pu @ pono o ka poe pilikia i hoomaluia @ laila.

            No Mekia Harris, o ka @ kona hiki ana i Honolulu nei.  Ua @ mua mai oia ma ke ano he @ na Conela French, ke alakai nui o 2 puali ma ka huli komohana o @ a hiki loa mai i o kakou nei.  He@ makahiki kona noho ana ma keia @ Ma Ladana kona huli mua ana @ pono, a no 18 makahiki i kaahope nei, ua noho hana oia no Kristo @ na mokuaina waena o Amerika. @ kana wahine, ua hanauia ma Peleka@ a he lala no keia puali no na @ hiki he 20 a oi.

            Pomaikai no ko Kristo aupuni @ loaa o na paahana, aka nae, he @ kihapai, hapa nae na limahana.