Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 29, 18 July 1902 — Kahua Ma'i Lepera o Molokai. HOOKAHI WAI O KA LIKE—AOLE MAU HOOHALAHALA. [ARTICLE]

Kahua Ma'i Lepera o Molokai.

HOOKAHI WAI O KA LIKE—AOLE MAU HOOHALAHALA.

Ma ka hora 9 p. m., o ka Poalima i j hala ua holo aku na lala o ka Papa; Ola ame kekahi mau mea kakau nu- : pepa o ke kulanakauhale nel no ke kahua ma'i lepera ma Molokai. Aohei mau mak®naka i holo aku no ka ike! ohana ana e like me na kau i hala. Ma ke kakahiaka nui o ka Poaono) ae. ua ku aku ka moku ma Kalaupapa, j a ma ka uwapo i haiawai aku ai na! lala o ka Papa Ola me ka Luna Nui McVeigh ame na kanaka l loohia i keia ma'i i weiiweii nui ia. Ua hookipaia na a ua hauoli pu hoi me na kamaaina a hiki wale i Ka.hoi ana mai no Honolulu. Ua hele makaikai aku na lala o ka Papa Ola i na wahi like ole. Ma ka Balawina Home, Bihopa Home ame Bayview Haukipila, he maikai na lawelawe ana, a ua loaa ole na olelo kue i ka poe na lakou e malama nei la mau wahi. Ua manao ka luna nui e hooponopono i ke ano o ka ai ana a na ma'i ma Balawina Home. E ai na mea apau 1 hekau nui ole ia e keia haawina a o na ma'i pilikia loa ma ko lakou mau luml no; ma keia e hoemiia mai al na lilo, a e mahualiua ai na lawelawe ana no ka poe pilikia. Ua loaa he manao i ka Papa Ola, e hoomahuahua ae i Aa lanai o Bayview Haukipila, oiai, oia kekahi wahi i makemake nui ia e na ma'l no ka hoohala manawa ana. Ua makaikaiia aku na aina kanu kalo, ame kahi e maiamaia nel na laau ulu kupono no ka wahie, a ua manaoia he mea pono no e hooi ia aku ke kanu ana i ke kalo ame ka pulama ana i na laau i mea e loaa ole ai na pllikia i ke kahua mai lepera. O kekahi aina mahl kalo, i hoouluia i ka ai, a i ikeia he kupono ole no ka mahiai ana, ua manao ka luna nui e hoolilo aku i kula e heie ai na holoholona e kokua nei i na hana. Aia he 1230 holoholona e holo nei ma ke kula, maloko o na mahele 241 bibi waiu, 446 bibi kane, wahine ame keiki, 382 iio, 161 hoki, ame na holoholona e ae. O ka elua-hapakolu o keia, no ka Papa Ola. Ua manao ka luna nui e hoihoi ia na kanaka e noho la ma Kalawao i Kalaupapa. No keia mea, ua koi;;v7 ae na palapala kue i keia manao, a noonoo ana ka Papa Ola i ka mea e huna aku ai no lakou. O ke kumu i manaoia ai i keia mau hoololi, o ka !oaa ana 0 ka waiona i ka poe ma'l. Ua hana maoli ia kekahi e lakou no, a o kekahi ua hookomo malu ia mai. Ua manao ia, ina e hoihoi la a kahi hookahi, alaila. aole e ala mai keia kupueu hoopoino nui wale. Ua loaa ae na lono, ela kekahi poe ke hoomakaukau nei e noi ae i ke Keena Waiwai i laikini bia no Kalaupapa. Ua puka ae kei* mamuli o na noi a Holopinai ame Kahahe 1 mau laikini kuai awa; aole nae i maopopo na mea e hana ia aku ana.

! Ua walh«te «e 1i« palapala noi i kakaulnoa ia e II īee, e noi ana e aeia | lakoa e lawe mal > mai lio no lakou. I Ua noi pu ae o A. Hu4«hinson, Pierce, ! Kanekau ame Maliakoa i mau laikini kfio bo lakon, a «a hal aku ka Lunakanawai Ktelrte Perry, he mea pono 1 ix» e loaa eba 1010 ro ke kahua ma'i, | 1 a ua manao oia e hookoia ana ke noi. Ua h«li poao aku na lala o ka Papa Ola 1 hui pu la me na makamaka W. j O. Smith, Moit-SmJth lune na mea ka-1 kau nupepa i ka orlalo o na olelo a ka Elele Wilikoki e plli ana no ka hanaiiaj 0 na ma'i me na kamano pilau, a ua loaa aku ka oiaio ole. He maikal naj mea apau i ka lakou ike, a ua hooia mai na ma'i i Ka olaio o keia ike a nal kamahele. Ua hoike ae kekahl kanaka: ma'i i noho ma Kalaupapa no 15 ma-| kahikl, aole i ikeia keia kulana mamua; aku nei, a nolaila, aoTe he hoohalahala, ana ina lawelawe hana o keia au. I i Ke hooikaika nei ka luna nui e kanu' uala na kanaka, a ua ohohia na ma'i 1 keia hana, pela no hoi ka oihana la- ' waia. O ka laau tuatua, ua manaoia aole i kupono no na ma'i, oiai, aole kela he Jaau malihini 1 na ma'i, no ka mea, < ut. ulu mua no ia ma Hawaii nei, a ua hoaoia no. O ka mea i lkeia, i ka wa e lawe ai kekahi ma'i i keia laau e ona . ana oia, a o ka hopena e lilo ana ia i ' mea e hoohu'a ai, oiai, lie makemake loa na kanaka * na waiona. i Ua hooulu ae na lala o ka Papa Ola he mau lealea heihei lio a ua haawiia aku he mau kokua no' ka poe i loaa ka lanakila. Ua hoohau-j oiiia na malihini me na leo o na meai kani e ko Kalat»papa ame Kalawao mau keiki puhiohe, a ua nul ka mahalo | ia o na hana liookipa a ko Molokai poe j ma'i. Mai ke ku ana aku o na lala o! ka Papa Oia a Wki i ka hoi ana mai, j aole he mau leo kue, a o ka mea i ikeia he kookahi no wsū « ka like.