Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 38, 19 September 1902 — HUI REPUBALIKA O NA OPIO Kau ae i ko lakou Hae iloko o ka Hauoli. Malamaia na hana me Ka Maikai ame ke Ohohia nui ia o na Haiolelo i haiia mai e na poe loea ia hana. [ARTICLE]

HUI REPUBALIKA O NA OPIO

Kau ae i ko lakou Hae iloko o ka Hauoli.

Malamaia na hana me Ka Maikai ame ke Ohohia nui ia o na Haiolelo i haiia mai e na poe loea ia hana.

Ua hlkl aku ma kahi o elima kanerl poe koho balota i akoakoa ae ma ke alo o ka hale o ka Hui Repubalika o na Opio ma alanui Papu, no ka ike ana i ke kau ia ae o ka hae o keia hui. Ua hoomalamalaia ae ko iakou pahu hae me na kukui uwila o na waihooluu keoI keo, ulaula ame ke bolu, ka waihooluu j hoi o ka hae AmeHka. Ma kahi kaa- , wale o ka hui kaalio ei-uh Stabies, ua ; ku iho ka puali puhiole o na Pukiki a j hookani ae i ka lakou mau hokeo e hoo- | hauoli ana i na mea apau i akoakoa I ae. Ua hukiia mp.i kekahi o na kaalio ma kahi i manaoia ai e haioielo aku , na kanaka i haawiia ai na lakou e haawi mua i na poka pahu o keia kau paio no ka holo balota. Na Lorrin Andrews, ka peresidena o ka hui, i wehe inua ae i ka halawai ma ka hai ana ae i ka manao o ka halawai ame kona kahea ana i na mea huki hae, a o ka wa no ia i nee ae 'ai ua hae Ia a kau kehakeha ana mai kekahi aoao o ke alanui a hiki i kekahi aoao iloko o na leo huro ame na paipai lima ana. Mahope o kona haawi ana ae i kekahi mau manao, ua hoolauna mai oia ia Walter G. Smith, ka mea mua loa nana i haawi i ka leo mua loa o keia kau hakoko koho balota.ma ka aoao o na Repubalika ma Hoiiolulu nei. KA ī?AJOLELO A WALTER G. SMITH. Mr. Lunahoomalu ame na Hoa Makaalnana: I keia po ka hookumu ana o na hana haiolelo lloko o keia kulanakauhale. Ua waihoia ae na moho Repuhalika, ua paa ka paa balota, ua hui mai ka aoao, a o ka meawale no i koe o ka hana aku no ka lanakila a ka aoao Hepuhalika e manaolana nei e loaa ana no. He lanakila oi kela no keia Teritore ame ko kakou mau hoa e noho mal la ma Wakinekona, a o ke kela loa mawaena no ia o ko kakou mau hoaloha hou iloko o keia aoao, na Hawail hoi. (Paipaiia.) Mai no kakou a hoohewahewa i keia. Aole i kaif nui mai ko Wakinekona maka maluna o kakou, na iiikea, no ka lanakila o ka aoao Repubalika e like me na keiki o ka aina nei. O kakou na haole ka hapauuku; o na Hawaii lea hapanui. Aka ke manao nei na kanaka o Wakinekona mahope o ko lakou hana ana i na mea nui no keia mau makaainana hou—ke kau ana ae ia lakou ma ke kulana like me ko Amerika ma ka pahu balota, aole lakou e hana aku i kekahi hana pono ole ma keia haawina maikai; aole hoi lakou e hoohaule i ko lakou kuleana ke hiki mai ka manawa. ka aoao hoi nana 1 apo mai i na Hawaii iloko o ko Amerika noho hoaloha kaulike a hilinai hoi ia lakou e like me ka hoaloha, a manaolana mai me ka hiiinai nui a hana ana oukou i ka mea pono no keia mana koho ma ka pahu balota. He mau kumu e ae no kekahi. Ua lawa hoi mawaho ae o ke kulana hoaloha. O ka mua o ka aoao Reoubalika wale no ka aoao no ka pono kaulike. Oia no ka aoao nana i mawehe ae i "ka manao lili ili ma Ameiika. Malalo o ke alakai ana a ka aoao T>emokarata mamua aku o ke kaua kuloko, o ke kanaka wale no i hiki ke koho iloko o na Mokuaina Huiia oia ka ili-kea, aole hoi he kanaka loli ae mai ka ilikea, a no loko mai hoi o kekahi lahuipaele e hiki ke hookomo i kona balota ma ke kau koho Federala. O na Kanawai Demokarata ame ka mana koho Demokarata ua kue mai iaia. Ua lilo na ke kaua i onouia aku e ka Repubalika e wawahi i ka manao lili ili a hookahua iho i ka mana kaulike iloko o ke Kumukanawai o na Mokuaina Huiia; a ina aole i nanaia keia hana aole loa e loaa ia Hawaii I keia la ka mana koho. E haawiia ka mahalo ia Linekona (paipaiia), Kalani ame na kanaka o ka Repubalika, o ke kau kaua, a pela no hoi ia MaKinele, ame ke kau Ahaoleai) Amerika i hala no ka hlki ana I ke kanaka Hawaii ma na wahi apau me ka hae o ka ikaika e welo ana maluna iho ona ame na mokukaAa e ana iaia ame kona mau hoa makaainana ilikea e ku §na me na poohiwi hookahi me ia, me ka hiki ana iaia ke uuana ae me ka hoowahawaha ole ia mai: "He makaainana Amerika wau." (Paipaiia.) Ua hiki i ke kanaka Hawaii ke koho ma kona wahi iho. Ua noi aku oia no ka mana koho piha he haawina hoi i loaa oie iaia i ka wa e noho ana malalo o kona mau alii, aka, aia no he mau kānaka o na aoao a i eiua Repubalika ame Demokarata maanei ke ma-

aao n« ua pono ole ka loaa ana o ka mana koho piha i na kanaka Hawaii, a.ka, ke noonoo nei ka aoao Repubalika ma ke ano okoa a haawi aku i ke kaHawaii i kona kulana kaulike me *e kanaka iUkea ma ka pahu balota. 0 m nupepa wale no ma Amerika e nali mai nei no keia mana piha oia no aa nupepa Demokarata o v na Mokuaina » ka Hema. Ke manaolana mau nei ka *oao Repubalika e hoopaa >iho i ka mea 1 hanaia. a ua lehulehu na manawa a lUtou i hoopaa ai ia lakou iho e hooana« ea aku keia mana koho laula. iPalpaiia.) • Ua lohe oukou i ka mea i oleloia o ka aoai» Kepuhalika aole ia he aoao no ke kanaka ilihun'e, aka, he aoao ia no ke kanaka ona miliona ka anunu. He mea oiaio eia no he mau ona miliona iwaena o na Repubālika, aka, e na hoa makaainana, aia malaio iho o 10 mili©na ona miliona iloko o na Mokuaina āia no iwaena o lakou he mau a ala mawaena o 7 ame 8 mlliona poe koho balota. Nolaiia, he liapauuku wale na ona miliona iloko o ia huma. Ke hoike aku nei au na ke alakal ana a ka aoao Repubalika i hoolilo aē ia lakou i mau ona miliona mai loko ae o na keiki ilihune i haawiia aku ai i mau aina no lakou no ka hoowaiwai ana ame ka maiannaia o ko laiou hoowaiwai. Na iakou aku i hoolilo *e he mau miliona o na kanaka kuonoeno mawaena o na kane ame na wahine e na ano apau, a malalo hoi o na ruia *lakai a ka aoao Repubaiika no ke kuJculu ana i makeke kuloko, ua nui ka hana i ikeia no ka hana ana a loaa mai ka uku maikai. O ka hapanui ua hoomaka mai ka ilihune mai, aka, ua apo koke aku i ka mea i hanaia e na< iakaulelo Repubalika i haawi ai no lakou. E pane mai ana paha kekahl Demokarata ua loaa mai keia mamuli o jta kahoaka o ka manawa i loaa i ke kanaka. a aole hoi na ka Repubalika i hooula uiai t na mea kanu, a i wehe ae i ko Alaska mau lua waiwal. Pela nol Aka, na lea Ahaolelo"Repubalika a Peresidena Repubalika - haawi aku i kai\akā mahiai o ke Komohana i na aina no lakou e mahi ai i ko lakou kuaame ka iiuila a ma ka, haawi ana i ka aina i hiki ai ke hanaia na alanui no ka hoohui ana ia lakou me ka makeke. : Na ka Repubalika no i kuai āa Alaska me kona mau lua waiwai a pela ao hoi me ko Colorado a haawi aku i na kanaka. Ke ike ia nei keia i na mfana\va apau. ,Ke olelo nei o WiKkoki ua makemake oia e haawi aku i kekahi hapa o na> aina aupuni i na kanaka Hawaii i hiki ai ia lakou ke lahal holoholona. Aohe ona aina ponol. Ke-kamailio nei no ka hanai hoiihaloiea, aka he mea okoa ka mea nana i uku ae i kana bila- waiu. (Akaakaia me paipai.) E ioaa mai no ka aina laia'mai na Repubalika a mai ka Peresidfto*t a Ahaoielo Repubalika. Aole aaei o- oukou noonoo iho, e na hoa makaainana, o ke kanaka Repuballka e Mke me ke Kelkialii Kuhio, ua hiki ke loaa raai keia mau aina me ka maalahi snamua o Wilikoki.' Ua kapa iho na iJemokarata i ko laiou aoao o ka aoao o na kanaka ililiune. Ina pela io, ke hai aku nei au ia oukou i ke kumu: No ka mea ua ioiīihune aku ia i ke kanaka a e hoomau aku iaia e ilihune. (Akaakaia me ka piiipai nui.) Ua komo mau ka aina floko o ka pilikia i ka wa i na Demokaraca ke alakai; a o ka hapanui'o ka maiiawa lilakolako oia no ke au o na Xepubalika; a o k« kumu o ia, ;e like tu« ka"u i hai iho nei, ua haawi aku lea Repubalika i ke kanaka he wa nona * hana ai. Aole no e kaupaleia ana ke lanaka Hawaii mai keia ae aiā no ia a kohō e hana pela. Na ke kanaka Hawaii īio e hoilihune iaia iho, oia hoi, k» Haiwaii o ka wa i haia. Aka i keia ma'iia-wa he kanaka Amerlka ia a ua ioaie -a'. - » iāia he wa kupono e like me Ana?u Gāvnegie iaia i pae ai ma Amexika.me ke keneta ole iloko o kona paieke. Ina ua kulike aku ke kanaka e 3Ske me keia Sekotiā opio e loaa ana no iaia ka pono. Aka aole e hiki ana i ke kanaka ke loaa keia kulana ina no ia « lioamau ana ma kela kulana kahiko ♦na. ''Ma ka hana ana pela ua hookutmf aia iala iho. I ka wa leahiko o ka Bafhala ua hooho ae na haumana "e hoop&kele f keia kino mai ka. make." No ka mea ua ulana iho lakou i lei a hoolei aku iaia. O ka poe o oukou e J»uhuki mai ana i na mea kahiko—a peia no hoi na ilikea—a hoolei ae ma- 1 luna o ko kakou mau a-i, e nele ana ao i na pomaikai ma keia heihei ana * ioaa ka lake. O ka hana pela he hooailahna ana ia ia kakou iho. O ka mea pono e hana'i oia no ke komo ana aku Hoko o ka nohona hou o Hawail nei, ka nohona hou hoi o Amerlka, a e hookomo ole ia kakou iloko o na manao ® ka wa i hala a e kikoo aku hoi i na mea o mua ma ke kulana hoa Amerika. 2aa e bana ke kanaka Hawaii pela, he pomaikai ia nona. Mai manao iho aohe i. loaa iaia kekahi ike no ka hana. ioopuka mai ana no o Hawaii i mau kauaka no ka wa kaua; pela no hoi i mau kanaka ona miliona a no ka maiia.wa. e paa iho no ia i na lahui e ae; anot, o Amerika, a e lawe ano hoi 1 ka holomua a ka Repubalika i haawi ai iaia, he mea pono no e loaa na kaj(iaka o ke kulana kiekie iloko o na haaa. apau o keia ola ana. Aole i pau ka'u kamailio ana o ka aoao Repubalika oia ka aoao no ka poe hāna, ka poe e makemake ana no k& loaa o ka ukuia, ke kanaka me kahi kumupaa uuku ame na manaolana e ae. Maanel ke makemake nei au e hai aku i na Hawaii ua kōho aku na Repuhaiika i ko lakou mau Peresidena he 9 manawa mai loko mai o 10 maiwaena ae o na kanaka e paahana ana ma 4 ke kuiana ilmahana. Aia ma Ilinoi e noho ana kekahi kanaka kua wahie, o Aberakams Linekona, he kanaka i hana i na 5a apau mai. kona wa kamalii, e hoopaa ana hoi 1 kana haawina ma ka aoao o 3oe kapuahi. Oia ka mua a o ka oi kelakela o na Peresidena Repubalika. Ua ioao ae ua. Demokarata e haule oia ma ia enau ana ae i kekahi kanaka i ma!SJUS> 3DBt ka poe hanohano e alakai i na hana o ka aina; a no ka lua o ka ma»awa,> oia ano kanaka no- mai West Pofnt mai. Aole no i pau loa na kao keia wahi iloko o ia ano manao aka o ke kanaka a na Demokarata. i koho ai e kue aku ia Aberahama Linekona- i ka makahiki 1864 he kanaka o ia papa o ka poe hanohano. O ka lua o na PeresMena o ka aoao Repubalika he Itelalole mai na kuahiwi inai o Tenese _a i kapaia hoi. ilihune. Maliope ua kii hou ia aku h» kanaka hana mZ Calena-U..S..KalanL Ua hoao ae!

na Demokarata e haule oia ma ka lawe ana ae i kanaka he mau aina nui kona, aka, e na hoaloha, ua ftilo iho ke ka- 1 naka hana ili a niki i ka paa kupono ana no )ca hoopaa ana iho i ka papahele 0 ka Hale Keokeo. Ua holo moho 'aou no o Kalani, a heaha ka hana a na Demokarata? Ua makemake lakou e hoao i kanaka ilihune, i kanaka hana, i kanaka pa'i palapala, i meii e loaa ai na balota, a i mea e loaaaai ia ano kanaka ua hele ae lakou iloko o na Repubalika a lawe aku ia Horace Greeley. Eha makahiki mahope mai hoi hou no lakou i ko lakou kulana kahiko a onou ae i kanaka ona mlnona he lala no ka hui kaa ahi, ia Samvel J. Tilden. Ua 01 aku kona loaa pule mamua o Kenerala Hayes, aka, aole i loaa iaia ka pomaikai, no ka mea o Hayes ka mea i noho ma ka Hale Keokeo. Eha makahiki mahope mai ua koho ae na Demokarata i kanaka . no o ke ano mau i loaa ia lakou a mai West Point mai no, a o na Repubalika hoi ia James A. Gar.fleld, he kanaka i hoolilo i ke kua o ka hoki i home nona a e huki ana i ke kao iloko o na auwaha wai. Mahope aku ona o James G. Blaine, he kanaka pa'i palapala a lunahooponopono nupepa, alna ua hiki ia oukou ke huli hou aku a hoike mai i ke kanaka ilihunie malalo aku o keia kulana ke makemake nei au e hai ae oukou. (Akaakaia.) Mahope iho ua ikomo ae o Harrison ke kana o ka manao hookahi e like me na Demokarata, a ua lawa makou nona no hookahi wale no kau. Mahope mai ua huli aku la ka aoao Repubalika i kekahi kanaka i hookumu i kona nohona ma kuaaina a e kaikai ana hoi i pu maluna o kona poohiwl e like me na koa'a oukou i ike iho nei maluna o na moku lawe koa i holo iho nei; a i keia la he Peresidena ko kakou, i hanau ia mai loko ae o ka ohana kuonoono, i hilahila ole iho i ke komo ana i kona lole kahiko a holo aku no ke kuni bibi ma ke kula laula o ke Komohana; a i ai hoi i ka io holoholona a i noho hol m'e na kanaka ahiu e like me na Paniolo. Ke waiho nei au na oukou no e ike rhai ia Theodore Rusevela. (Paipai loihiia.) E na hoa makainana, ua huki ae nei kakou i ka hae o ka I?ui Repubajlika i keia po, a ke makemake nei au e kamailio aku ia oukou i ka manao oia hae. 0 ka manao oia no na mea apau a ke kanaka e noi ai no keia aina; e hoike ana i ke kulana o na hanauna hou iloko o ke kalaiaina o ke aloha aina ame ka mānao paa; e hoala ana i ke aloha no ka hae aine ka aina hanau, he opio i manao paa e hana i ka mea pono no Hawaii i kupono ai no ke kulana mokuaina. O na kanaka e noho nei malalo o kela hae he poe Repuballka, 0 kekahi ma kona hanauia ana a o kekahi ma ka manao koho, aka, ke hauoli Uke nei lakou no ka aeao a lakou 1 lawe ae ai. E mai aha no ke kanaka Demokarata me na olelo hoakaka a mihi no kana mau hana o ka wa i hala; e mihi ana no ia no ke kaua pono ole, kana lawelawe dala hawawa, ka manawa kupilikii, a no kana hana kue ili. Aka, i ka Repubalika aohe ana mea e mihi iho ai no kekahi hana a kona aoao i hoopaa'i maluna o ka buke moolelo o kona aina. He mea hiki ol£ iaia ke panl iho i hookahi aoao o ua buke la, a huna iho i kekahi hana i hanaia. Aole loa hoi hookahi o kona mau alakai lahui ana e hoohuli aku ai i ka paia —aole ioa. laia e hoike mai ai i ka hae Hōku ame ke Kahakaha, aole loa e loaa ia oe he wahi i nahae ana i hana'i me kana ame ka poka; aole loa he hookahi hoku ana i uhae ae ai. Aole loa he kanaka e waiho ana iloko o ka luakupapau, i make malalo o ka hae Amerika e hiki ke ala mai a kuhikuhi aleu kdna manamanalima me ka hoino i kekahi Repubalika. I ka wa a ka makaainana Hawaii e hui ai ma ka aoao o Linekona, Kalani, Blaine, Garfleld, MaKinele ame Rusevela, ua lawe ae ia I ke kahua kiekie 1 liiki i na Amerika apau ke loaa; a e loaa no iaia 7 miliona kanaka i makaukau e hookipa aku *iaia ma ke ano hoahanau a 1 makaukau hoi no ke kiai ana mai iaia a kokua aku iaia ma kona alahele. KA S. K. NAWAA HAIOLELO. E na Lele ame na Keonimana: Elua makahiki i kaahope ae nei ua laha ae ka ma'i fiva o ke kalaiaina i o kakou! nei, a i keia mau la ē}a hou no ia me kona ikaika nui. Aole o'u makemake e kamailio aku ia oukou maluna o na hana a ka aoao Repubalika, ua pau mua i ka haiia ia oukou e ko'u mua, a ke manaolana nei au ua loaa ia oukou kona manao olai he poe kakou i ike i ka olelo haole. Aka ke makemake nei au e kamailio aku ia oukou maluna o na alakai ana a kekahi mau alaka'i o kekahi aoao e hele nei e a'o mai ia kakou e ku-e aku kakou i na haole. E akahele ko kakou lawe ana. mai i keia mau manao a hookomo iho iloko o kakou o ioaa mai ka poino. Ē nana i ka rula o ka hoopuka ana mai i ka t\'aiwai e hanaia nei e na hui imi waiwai i hoakakaia ma ka buke kalaiana,—"No ka hoopuka ana mai i ka waiwai, ekolu mea nui e pono ai, o ka mua na mea mau, o ka lua, ke kumupaa a o ke kolu o ka limahana. Eiia iloko o ka lima o kahi poe kuonoono ke kumupaa, o kakou na Ua olelo hou ia no ma ua buke la, —"Aia a hui ka limahana ame ke kumupaa ame na mea mau, alaila loaa mai ka waiwai; ina kulike ole aole he waiwai. Pono anei ia kakou ke haawi aku i ko kakou mau pepeiao e hoolohe aku i keia mau a'o kuhihewa e paio aku i na ilikea? Ea, hoolohe kakou a hana aku pela poino kakou. Ke noi nei au ia oukou e kapae ae i keia mau a'o ana a e lokahi pu kakou i loaa mai ai ka waiwai kalaiaupuni. Ke makemake nei au e haawi aku i mau huaolelo no ka Moho Elele Repubalika, k e Keikialii Kalanianaole. O Kuhio he kanaka kaahele oia; ua heleia e ia na aina nui o ke ao nei; ua hui a launa me na kanaka iike ole a ike i ko lakou nohona; ua loaa na hoaloha nul iaia, nolaila, aole no e nele ka loaa mai 0 ua kokua ana iaia mai kona mau hoaloha mai iloko o keia hana nui a kakou e hana nei, ke hoouna aku kakou iaia 1 Elele Hawaii ma Wakinekona. O Kuhio he alii; o Kuhio he kanakai noonoo pono. laia i hoi mai ai mai kana huakai makaikai, ua hui aku oia me na Home Rula me kojia manao e haawi aku i na kokua ana i hiki iaia a e hoopau ae i na alakai lalau ana.' Ua mai kana mau lawelawe ana a ua haalele aku oia ia aoao a ku ae ma ka aoao Kuokoa. Ua noonoo nui oia kana mea e hana aku ai no ka pono o ka lahui. Mahope o ka noonoo ana ua koho iho oia i Repubalika kona aoao, ka aoao e pono ai ka lahui. Ua hele| aku oia e a'o i na hoa Hawaii e kohoi ma na aoao e hiki ai ia Amerika ke ike ma}. I keia wa he Repubalika oia. Ke makemake nei au e lawe mai kela ame J

—, keia Hawaii i ke koho a ke Keikialii a| lawe ae nona iho, a ke manaolana nei au e koho ana na kanaka Hawaii apau j iaia i eiele, oiai, ua niki ia kakou ke hilinai aku iaia ma kona ano he kanaka noonoo pōno e noonoo ana no ia i ka ir.ea e pono'ai kona aina a pono pu me kakou. . t KA HAIOLELO A JONAH KUHIO KALANIANAOLE. i j E na Lede ame na Keonimarfei: j loko mai o na hiohiona o keia hana i ( hanaia iho la ke hoomaka nei o Ha- j waii e lilo ma ko Amenka kulana aole wale mailoko ae o keia hae nani a ou-{ kou i huki ae,nei i keia po i ke ahe makani a mailoko ae o ka oiaio o keia. mea he huki hae e Ulo aku ana i hana ( no ke kau hakoko koho balota, aka, he hana mau no Amerika—i hanaia e na Amerika,—a he hana maikai no hoi. Mai manao iho oukou o ka aoao Repubaiika a'u i koho iho ai e haawi aku i ko'u kalaiaupuni malaila no keia mua aku, oia ka mea i oi aku ka iini i hae lahui. O na kanaka o keia Repubalika ua mahae ae—a he naauao no hoi ia mahae ana-a .he mau mahele uuku .iho no hoi kekahi. Ke manao nei au aole he mau aoao i kaili ku ae i na lawelawe aupuni ana, a o ke aloha hoi o ka lahui, a nolaila o ka hae o ka lahui o ko kakou aina he waiwai no ia a he haaheo hoi no na rfiea apau i aloha i ko lakou aina o na aoao kalai aupuni like ole a lakou i koho ai. He mea pono j e hoomaopopo i keia mau mea oiaio i | ka wa e komo aku ai iloko o na hakoko koho balota kahf e hoalaia mai ai na | manao like ole,—a he mea v pon». hoi e hoomaopopo iho ua hoalaia na manao aloha aina iloko o ko kakou mau hoa paio e like me ko kakou. (Paipaiia.) Iloko o keia manao, ame ka hilinat ana i ka hae kikokiko hoku o Wakine- | kona aia no ke aloha like i kela ame keia Amerika, ke haawi nei au i ko'u hoomaikai, a o ka manaolana hoi o ko kakou laweiāwe kalaiaupuni, na kumuhana a kakou e like ole ai a hoala ae i mau aoao, ke hooia nei au i ke kahua o ke kauilke ame ke kuokoa a kela hae e ku nei ma ke ano he hoohalike no aoao apau, Repubalika, Demokarata ame Home Rula, a i ol'e ma kekahi inoa ae a mau inoa paha e 'ikeia aku ai lakou. (Paipaiia.) O ka oi kku o ko'u hooia ana i kulana hoomau ame na haawina i haawiia mai malalo o keia hae, iwena no ia o o'u mau hoa Hawaii, malalo o kona malu aole lakou e hookauwaia, malalo o kona eheu aole ioa e loli ae mai ka pono kaullke, imua o ke kanawai, imua hoi o na ano kanaka apau, me ko lakou ili, kulana a waiwai. Aka he Hawaii- oiaio' wau e hiki ole ai ke kapae ae i ke aloha no ka hae 0 o'u majtua, ka hae nani o Hawaii i welo ae imua o ke ao iloko o kona mau la e kuokoa ana. Aole loa he kanaka 1 noho miii me na Hawaii, aole hoi i ka hilinal ana o na kanaka Hawaii, i hiki hoi ke iho a ike ole i ke aloha 0 na kanaka Hawaii no ko lakou hae, 1 nele i ka hui pu ana mai me kakou ma ia manao hookahi, a ke au hoi o ka manawa i huki iho ai i ko makou hae aloha a huki ae i pani nona maluna o ka pahu hae. (Paipaiia.) Ke manao nei au, o ka hana a na mea apau, i keia manawa oia ka hoala ana mai i ka manao aloha ame ka hilinai iwaena o na kanaka Hawawii no ka hae a oukou i kau'ae ai i keia po. He waiwai laula keia he hooilina no ;na mea apau. Me he mea la aia no iwaena o na Hawaii i keia po kekahi poe i ole ke hookomo iho i ke alohai*}o keia hae ma kahi o ka hae i nalo »ku. Aka e pono ia kakou, o na kulana,lanui ame kahi i hanau ai, e lawe mai i ?ka mea pono, a e hooholo iho e lilo i poe Amerika ma ka naau, e like me ko kakou paa ana i ke kanawai, maika njanao, ame ka popilikia Hke.. KANA HAIOLELO MA KA OLE!LO HAWAII. Mahope o ka pau ana o ka haiolelo a ke Keikialii ma ka olelo Beritania ua hai mai oia i kekahi mau olelo ma. ka olelo: makuahine. Ua hai ae oia i ke kumu o kona haalele ana i ka aoao Hom&\ Rula ame na kumu a na Hawaii e koho ai ma na aoao kalaiaina a elua. Aole oia i holo ma ke ano kuokoa, no ka mea, o ke kanaka o ia aoao aole loa he mea.hiki iaia ke hana ma Wakinekona. He moho Elele Repubalika oia i keia manawa oiai he aoao Repuhalika ka mana ma o; a ma he Demokarata Peresidena a Ahaolelo karata e hoouna aku no kakou i Demokarata, aka, mai hoouna, I kanaka aole ona aoao. Ina no kakou e hoouna ana i Home Rula no na makahiki he umikumamalua aole no he wahi pono e loaa mai ana ia kakou ma ona la. Ua pono e hoouna aku i Repubalika, no ka mea ke hoomaopopo aku e noho ! loihi ana no na Repubalika ma ka hooI ponopono aupuni. I ka wa a ke Ke--1 ikialii e haiolelo ana aia na paipai ana, 1 a i ka pau ana ua haawiia ae ekolu leo huro me ka hauoli nui. Na Rob£rt Shingle i hai ae i kekahi moolelo ame kona noi ikaika ana no | ka holomua o ka aoao Repubalika, ame ! ka lokahi like ana o na mea apau. Ua hoolaunaia mai ka moho lunamakainana o ka Apana Eha, Hon. Jonah |Cumalae, a ua haiolelo ae oia ma ka olelo Beritania ame ka olelo makuahine. Wahi ana ke hoao nei o Wilikoki e hoi hou aku i Wakinekona no ka hoowaiwai ana iaia iho aole hoi no ka hana ana i ka pono o na Hawaii. Ua hooikaika ae oia no ka pono e koho ia Kuhio i Elele, a oia ka mea e pono ai ka /lahui. Ua hoolaunaia mai o William Olepau a nana i hookomo aku i kekahi mau olelo maemae iloko o na kanaka Hawaii i akoakoa ae a ua nui kona paipaiia.

O ka hope loa o na haiolelo ola no Robert Ryoroft. Ua manaoia he Home Rula oia, n6laila, ua kaheaia aku, "He Home Rula oe, o ka haina i loaa mai, "He Repubalika au »iai ka wa mai o Linekona a i mahalo hoi i na lawelawei ana a ka Repubalika. Ua hai ae oia. oia wale np ka ilikea ipua ioa nana i lawe mai i ka lono mua loa o ke koho la ana o Aberahama Linekona i Peresidena Repubalika no Amerika. Ua hauoli no hoi oia l ka hoike ae nana no i lawe mai i ka lono i Hawail nei no ka IHo ana o MaKinale i mea nana e paa aku i ka aoao o Linekona. Ua olelo ae oia aole he puni wale o na kanaka Hawaii i na, hana oiaio ole; ua manao oia ina e hele ana na moho holo balota ame na mea apau i hiiinai i ko ka aoao Repubalika mau alakai iloko; 0 na home Hawaii a hoomaikeike aku[ 1 na mea pono apau me ka popolei, aole) no e nele ka loaa na' balota no ka aoao Repubalika. Ua haawi ae ka lunahoomalu o ka halawai, Lorrin Andrews, he mau huaolelo pokole a hookuuia ka halawai me na leo huro ekolu.