Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 40, 3 October 1902 — Page 8

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  Michele Anna Jordan
This work is dedicated to:  For Wayne Kalioholani DeLaura

NUPEPA KUOKOA OKATOBA 3, 1902

 

8

 

Aohe i pau loa i ke kakauinoa.

(Mai ka aoao 1 mai)

 

nei i keia mau la. O keia mau hemahema, @ iloko ka Apana Koho Eha oiai ua loaa aku ia  hemehema ma ka huli pono ana aku a ke Komike Repubalika o ka Apana Koho Eha oia hoi aia he mau haneli ka nui o ka poe kupono i ke koho balota i koe aole i hoopaa i na inoa he poe hoi i ikela he mana koho ko lakou o ke kau aku nei i hala.

        O ka poe paipai o ke Komike Repubalika e hooikaika aku ana lakou e hoeueu aku i ka poe i koe e makaala i ko lakou mau kuleana mana koho balota a e hoomaka koke aku no lakou me ka hoohakaha aku i ka lehulehu e noho ana iloko o ka Apana Koho Eha aole e hoohemahema me ka hai pu aku i ka maoawa i koe no ka hoopaa ana i na inoa, oia hoi, ka la 9 o Okatoba nei oia ka Poaha o kela pule ae, e paniia ai ka puka no ka hoopaainoa (a ma keia ke paipai aku nei ke Kuokoa i ka poe i koe e hoopaa koke i ko lakou mau inoa me ka hoohakalia ole hou aku oiai he pokole loa ka manawa i koe no loko iho o ke kulanakauhale nei).

        Maloko o na hoike i waihoia mai ua ike pu iho no aia iwaena o na haole kekahi hapa i haaleie a hoohemahema no ka hana hoopaainoa. Ua ikeia he mau haneli ko kakou nui a ma ka aoao o ka poe paipai e hooikaika ana lakou e hana mai ua poe la i ka lakou hana e kupon ole e hoohala ia. Ina e pau pono ana na mea apau i ka hoopaa i na inoa alaila e loaa ana ka huina nui no ka mokupuni o Oahu nei i ka 6,500.

        Ma ka hoopaa ana ae o kekahi kanaka i kona inoa ma ka Papa Hoopaainoa i ke ahiahi o ka Poalua nei a oia no hoi ke kanaka hope loa o ka hoopaainoa ana i kela la. ua paa aku la ma ka Papa Hoopaainoa he 5,254. Ma kela mea o ka ikeia ana o nui ana ka hana a ka poe hoopaainoa no kela manawa pokole i hai mua ia ae la. Ua hiki ke hoomaopopo loa ia aku aia ma kahi o ka haneli a oi o na inoa e hoopaa ai i ka la hookahi i kumu e pau pono ai na inoa ma ka Papa'noa Ua loaa pu ae no hoi keia manaolana e pau pono ana ka poe kupono i ke koho balota i ka hoopaa i ko lakou mau inoa mamua o ka pau ana o ka manawa.

        Ua loaa mai he mau lono o ka hoohauoli manao pili i ka huakai kaahele a ke Keikiaili ma ka mokupuni o Hawaii e hoike ana i ka lanakila aine ke ohohia ia o na kini o ia mau apana. Ua kaapniia e ia ua moku ia a eia oia ke kuekaa mai nei i na Honoapiilani. E hala ana iaia he ehiku la no ka mokupuni o Maui. Eia iho na mea i loaa mai mai ka Lunahoomalu Holstein o ka aoao Repubalika:

        "Ua hiki ae nei ke Keikialii i Hookena, Kona, i kela la. He maikai na hana e ku ai i ka hoolana manao. Maikai na halawai makaainana i malamaia mai Puna a hiki - Kau. Ua hiki ae ke Keikiaili i Kawaihae i ka Poalima a e kau aku ana nia ke Kelaudina no Maui. O. S. L. Desha ka mea e ukali nei iaia."

        No kekahi Alii iho, ke Keikiaili D. Kawananakoa, aole i maopopo loa kona kahuahana.

        Eia malalo iho na moho e holo moho ana i ke kau e hiki mai ana i hoopukaia mai nei e ke Aupuni i ke ahiahi Poalua nei, Sepatemaba 30:

 

MAUI.

 

Apana Koho Senatoa Elua--Senatoa: C. H. Dickey (Rep.).

 

Apana Koho Lunamakaainana Ekolu--Lunamakaainana: Louis von Tempsky, Joel Nakaleka. W. P. Haia. Samuel Kalama. Philip Pali, Samual Keliinoi.

 

KAUAI.

 

Apana Koho Senatoa Eha--Senatoa: S. W. Wilcox.

Apana Koho Lunamakaainana Eono--Lunamakaainana: J. Apukai Akina, J. K. Gandall, H. A. Jaeger, E. A. Knudsen., S. W. Kalii, G. W. Mahikoa.

 

HAWAII.

 

Apana Koho Senatoa Ekahi--Senatoa: O. K. Apiki, Stephen L. Desha, John D. Paris, Palmer P. Woods, Samuel K. Pua.

Apana Koho Lunamakaainana Ekahi ame Elua --Lunamakaaianana: Chas. H. Pulaa, Frank R. Greenwell, Basil Apiki, Wm. J. Wright, Jos. W. Keliikoa, Julian Monsarrat, J. W. Keouii, Robert Makahaluna, W. M. Kaiaiwaa, John K. Kekaula, S. Lazaro, David Ewaliko, J. M. Kauwila, James D. Lewis, Wm. B. Nailima, Geo. W. Paty, Joseph Pritchard, H. M. Kaniho, H. P. K. Malulani.

 

He wahi Moolelo

 

        O Pakaa, he kanaka kauwa la na Keawenulaumi, he 'lii pookela la no Hawaii. Nui loa ka punahele o Pakaa i kona haku, mamua o na mea e ae, nolaila, haawi ae la kona haku iaia e hooponopono i na aina apau, ame kona aialo pu no hoi. Iaia no hoi ka malama o ka ke alii ai, ka i'a, ke kapa, ka malo, ka paa kahili, ka lawe kakele, ka awa, ka apu, ke kanoa, ke mauu, ka hinalawaola i hooholoia iloko o kekahi wahi waa uuku i piha i ke kai i pupu no ka awa o ku alii ke inu.

        Nui loa iho la ka makemake o ke alii la Pakaa. No kona malama pono i kana mau mea apau, ua haawi hou kona haku iaia i kekahi mau ahupuaa ikoke o na moku eono ua lilo ola he konohiki nui no la mau aina. Lilo ae la ne hoi o Pakaa he hookele nui no na waa o ke alii, ke manao ke alii e holo i kana wahi i makemake ali aia a lohe o Pakaa, nana e nana ka la malie, nana e hai ka la ino, lala ka hope o ka waa ke holo me kana hoe nui i kapala o Papakahoe. Nolaila, lilo loa ae ia o Pakaa he kanaka hanohano, i ka nana aku a kekahi poe.

        Na Pukaa no hui ka ipu makani i kapaia o Laamaomao.   He ipu maoli no ia ua ulanaia nae o waho a paa i ka lole. Ka mea i kapaia ai keia ipu o Laamaomao, mamuli o ka inoa o kona @. I ko Laamaomao au e ola ana, ua kaulana oia no ka hoolohe i na makani e @ ke kahea aku i na mea a i kona noho ana, ua hauoli oia i ka @ i kona hoike.

        E @.

 

Kauai ka'u i waiho aku.

 

Ke u-alo i ke kini i ka pae Mauna

He ao hoailona makani puaa,

He makani hono ia no Kapaa,

Aia ka makani ia i Kauai,

He moae ko Lehua,

He mikioi ko Kawaihoa

He naulu ka Nihau,

He koolau ko Kaulakahi,

He lawakua ko na pali,

He lanikuuwaa ko Kalalau,

He lauae ko Honopu,

He aikoo ko Nualolo,

He makani kuehu kai ko Milolii,

He puukapele ko Mana,

He monahua ko Kekaha,

He waipao ko Waimea,

He kapaahoa ko Kahana,

He makaupili ko Peapea,

He aoaoa ko Hanapepe,

He unulau ko Wahiawa,

He kiuanu ko Kalaheo,

Ho hoi ko Lawai

He maianai ko Koloa,

He kulamanini ko Weliweli,

He makahuena ko ka Paa,

He onehali ko Manenene,

He koomakani ko Mahaulepu,

He paupua ko Kipu,

He alaoli ko Kalapaki,

He ka-ao ko Hanamaulu,

He waipua-a-aia ka makani kulai hale no Konolea,

He waiopua ko Wailua,

He waiolohia ko Nahanahanai,

He inuiwai ke Waipouli,

He hoolua makani ko Makaiwa,

He kehau ko Kapaa,

He malamalamaiki ko Kealia,

He makani huliiua ko Hanaikawaa,

He amu ko Anahola,

He koloilo ko Moloaa,

He kiukainui ke Kuolau, lele mawaho,

He maheu ko Kalihiwai,

He nau ko Kalihikai,

He luha ko Hanalei,

He waiamau ko Waioli,

He punahele ko Wapa,

He hau koloa ko Lumahai,

He lupua ko Wainiha,

He pahelehaia ko Naue,

He limahuli ko Haena,

O ka wai kuouhoe i ka pali,

O ka welelau o kela makani,

O ka welelau o kela makani,

Puili puahiohio, lele ae la aia i kai,

Pae ae la aia iuka--e pae he ino,

I nehinei ka la malie,

E holo ia mai i na ua pae.

        Oia na makani o Kauai, a ua keiki la i kuhea ai, a o ka inoa io no ia a hiki i Keia wa i ko laila poe keiki papa.

 

E NOHO IHO ANA NO LAKOU.

        O ka mea ku i ka hoomaikai ua hoomamaluia ia e ka mea i ku i ke ano hapopo a noeau ole iloko o ke kane a wahine o ke kenekulia iwakalua. Aohe he malamaia o na mea kahiko loa o ke kumu mamuli o ko lakou ano kahiko no. O ka mea ua pau kona hoowaiwai hou mai e pono ia e kiola loa ia ma kahi e. Aka nae o ka holomua i ku ole i ke ano noeau aoie ia e mau ana. E hoomau aku no kakou i ka hanu ana i na ea, inu i ka wai a ai no hoi i ka ai. Aohe he mau hana hoano hou maluna o na mea kupono loa pili i ka nohona ola ana ma ka ili honua, a aohe no o makou makemake i kekahi o ia ano. Ua hele mai no no oepe i keia ao nei e like no me ko lakou hanauia ana mai a e make aku no na kanaka apau loa mailoko aku on a e like me na hana i hanaia mai ai mai ka hookumu ia ana mai o keia ao. Mai hoomamao aku kakou mai keia manao aku oia hoi o na manao kumuwaiwai nui a i'o maoli e hookahuli ae ia lakou mai o kakou aku. Maloko o kela ame keia hoololi o na waiwai i ike inaopopoia ola hoi, e like me ka.

 

WAMPOLE'S PREPARATION

        He mea i kukulu i kona inoa maikai maluna o ke ano hanohano ame na hana maikai e mau aku ai ma ko lakou mau wahi. O keia laau lapaau a hoola hoi no ka wa kahiko mai ia, a no kela wa no, a no ka wa e hiki mai ana. Aole wale no keia laau i maikai no keia la aka ua maikai oia no keia mua aku. He laau lapaau keia i hilinai nui ia e na kauka aine na kanaka o na wahi e ae, i kupono no na ma'i hoonawaliwali kino, opu opuopu, wela a anu, na ano inoino e ikeia ana iloko o ke koko, ka mea hoi e ulu mai ai na ma'i o ka ili, hui ia me na ma'i like ole e ae. He mana kona e haule ole ai kana hana hoola, aole no hoi e poho ka manaolana. O kona hookumu ana mahope o ka hanaia ana ua ikeia he mea hooulu uluhia mai iloko o ka maikai. Aia iloko oiaila ka waiwai nui o ka hanai ana i na i'o paahana me na ai kupono ame na mea e ola ai he mau mea hoi ia i ikeia iloko o ka Pure Cod Liver Oil (Aila maemae mai ke akepaa mai o ka i'a Cod) i loaa mai ia makou mai na akepaa hou o na i'a Cod i hui pu is me kekahi mau mea ulu i hanaia. He maikai ka ai ana e like me ko ka wai meli (hone) eia nae aia he ola iloko on a e loaa ai i kekahi ka maikai i ka manawa mua no e ai ai. O Polopeka Reddy o Canada, ua pane ae oia penei:

        "He hauoli loa au i ka hoike ae i ka loaa ana ia'u ka ike he laau waiwai loa ola ma ka manau'u a'u i lawe ai no ka holi ana ae i na nawaliwali i loaa mai maluna o ko'u kino a he maikai no i ka ai ana." He laau keia e hoopauha ole ai i ka noonoo. A he kuai is no hoi e ka poe kuai laau lapaau apau.

 

MEA HOU O NA AINA E

 

HOOLELE I NA KOA MA PANAMA

 

PANAMA (Colombia), Sept. 17.--I ka la apopo e kukulu ae ai o Commander Potter o ka mokukaua hoomaamaa Ranger o na Mokuaina Huiia, i na koa no ke kuai ana i na kaa-ahi e holo ia no ka puali. O keia kekahi hana e hanaia ana i ka wa e lele ae ai na koa marine ma Cuba mai ka mokukaua Cincinati mai. Ke manao @ nei no ia @ kue mai ana ka poe hoohaunaele na hana o ke ulu@.

        COLON. Sept. 17 - Eia na marine o Amerika ke ku kiai nei i na kaa @ ohua e komo no a e puka nei ma Panama. Ua hele @. @ aku ka pualikoa Aupuni i na ai a ka papaa a he mama hoi kau i ka holo o ua poe hoohaunaele nei.

        Ua ku mai nei ka mokuahi Pelekane Leplatta mai Savinila mai e @ Aupuni. Ke manaolana ia nei @.

 

ONENE HOU O KINA.

 

        PEKINA, Sept. 18.--Ua lele kaua aku na Boxer ia Chengtufu, ke kulanakauhale poo o Szechuen me 50,000 Boxer ka ikaika a ua hoao ae e kalil i ke kulanakauhale ma ka ia 15 nei. I ka wa a na enemi i leie kaua aku ai ua paio koke ia aku iakou. Ua hookuemi hope ia aku na enemi a paniia ae la na puka pa o ke kulanakauhale me ke ku kiai ana o na koa. Ua hoomalu iho no koa i ka uluaoa iloko o ke kulanakauhale a ua hopu pio ia he 14 mau alakai o na Boxer a pau iho ia i ka pepehiia.

 

NU IOKA, Sept. 17.--Ua loaa ae nei he lono telegarapa i ka nupepa La (Sun) mai Belina e oleio ana: E oleio ana kekahi iono telegarapa mai Kanahai mai i ka nupepa Frankfort Gikeke, ua kuahaua ia ae ma Mandarin aia ke hanaia ia kekahi hana e poino ai ke ola o ka Emepera. O ka mea nana e hoaia mai la oia no Yung Lu, ke Kakauolelo Nui Ekahi, i manao no ka hoalii ana i ke Keikialii i hoopalaula me kana kaikamahine hanauna.

 

KELA AME KEIA.

 

        Ua ili ae a nahaha ka mokukuna Southern Cross (Kea Hema), o ka Hui Misionari o Ladana ma Tahiti. Na ka poe o ka aina i hoopakele ae i na olulo.

        He maikai ke ola o ka Moi Eluene VII, O Pelekane. O kona wahi i okiia al ua ola; o kana aliiwahine no hoi kekahi ma keia kuiana.

        Ke hoaana hou nei no o Sir Kamaki Lipton, kela haole Pelekane, e hei@ei moku hou no me Amerika. Aole e oi aku ana ka nui o ka lilo no ka hana ana i moku hou mamua o kona moku mua.

        Eia ka Haku Salisbury iloko o ka ma'i nui. Aia oia malalo o ka iawelawe ana a Kauka Walker.

        Ua hoole ae o Rev. Charles R. Carley o ka hoomana Kakolika o St. Mary ma Yonkers, i ka pono ole o ka hele ana O na wahine iloko o ka luakini me ka uhi ole ia o ko lakou mau poo.  Aole e ae ia ana na wahine e hele ana me ka papale ole ei komo aku iloko o ka luakini.

        Ua loaa aku nei ka lono ma Nu Ioka i ka huki ana o na Pelekane i ko lakou have ma ka mokupuni o Patos e kokoke la ma Venezuela.

        Ua hoouna ae nei ke Kakauolelo-Puuku o Amerika i ka iohe i na whi kuke awa e hoike ana i ka pau o ka man ao ke kanawai e kuke ana i ka paka.

        I kaulike ai me ko Amerika kulana holomua eia na hui hana hao o Pelekane ke hoao nei e uhai aku i ko Amerika mau lawelawe ana.

 

Kakauolelo Kupa ke pani ma ko Kimo Boyd wahi no ka manawa

 

AOLE E PAA IA ANA KA UKU HANA O NA LIMAHANA.

 

        Ma ka Poakolu nei ua hookohu aku o Kiaaina Doie ia Kakauoioio Kupa i pani no ka manawa ma kahi o James Boy oiai aole oia i huli hoi mai e like me na mea i manao wale ia. Ma keia hana ana a ke Kiaaina aole e paa ia ana ka uku o na limahana e paa nei ma ka James Boyd papahana, a ua hooiaio aku no hoi o Kupa i na palapala kikoo uku hana.

        Ma ka hoomaopopoia ana o na hana o ko James Boyd keena oihana, aole loa he mau hoike e ike ia ai ua maopopo mua iaia na hana apuhi i hanaia iho nei mahope nei.

        Ua loaa mai nei he leta ia Manuel Cook o ke Keena o na Hana Aupuni e hoike ana ua loaa aku nei ka W. H. Wright leta iaia e hoike ana i ko B. H. Wright pokole me ka hai pu ia aku e hoopau ana o B. H. Wright i kona aie ma ke pani ana i kana mea i lawe ai, iloko o na ia elua. Ua hai mai nei no o James Boyd ua leta aku o W. H. Wright e hai hou aku ana oia i na mea i hana ia maanei, a i ke ku ana mai o ka mokuahi doris aole he leta i loaa mai, nolaiia, ua manao ia aoli i ike o Boyd i na hana i hanaia e W. H. Wright.

 

Ki i ka manamana wawae o kona  Hoaloha a lele.

 

        Ma ka lawelawe hemahema ana o Manuel Enos i kana pu ki manu liilii ua kani aku ia a leie ana na huaale o ka make a ku ana ma ka wawae o kona hoaloha Farm Chee Bui ma ka Poakahi nei. Ma ka manamanawawae nui ke ku ana, a no ke ku inoino loa ana o ua manamana la ua nana ke kauka a hooholo e okila kahi o ka eha peha i hookola aku ai. O na kauka na laua i lawelawe i keia hana oia no o Kauka Hodgins ame Kauka Taylor. Ua kani aku keia pu i ka manawa e paaia ana e Manual Enos. Ua ioaa keia ulia ma kekahi halekuai o ka Pake mawaho o Punahou i na kamilii e hoomakaukau ana e hele i ke ki manu.

        Ma ka Bui hoike, he keiki hoi nona na makahiki o umikumanmaono, ua lalau mai kekahi keiki i kana pu a hoala mai ia i ke kiko. A o ua keiki nei nana i hoaia i ke kiko o ka pu ua haawi aku ia oia ia Enos a nana hoi i nana pono iho oiai nae ka waha o ka pu ilalo. Me kona hoomaopopo ole ua pa aku la ke kiko o ka pu a o ke kani aku la no ia ke kumu hoi o ka loaa ana o keia poino. Ua hoike ae o Enos aohe manao.

 

 

EMI LOA NA AUHAU NO KA HANA HUKI NIHO

W. E. Allen, D.D.S. F. L. Ferguson, D.D.S.

 

Hoopiha me ke Kala        -       - 50 keneta

Hoopiha me ke Gula       $1.00 a p

Papa Niho Gula       -       -       -       $5

Papa Niho Kala                -       -

Papa Niho Maoli      -       -       -

Papa Niho piha pono               -       -       $5

Huki ana i ka Niho  -       -       -       50c

        He makaukau no hoi na kumuhana ana aia ma ARLINGTON HALE, HELU 215 ma kahi a @ na Alanui Hotele ame @.

        He mau Kauka makaukau loa laua a ina no e hele ponoi @ e nele ka hana @ mai e ku ai kou makemake. @.

 

        O ka pule o ke Kuokoa. I nui ke aho a haule mai na lani. Paa ia ka manao koho no ke Keikialii a kakou a hiki mai i ka la koho @ poleolei iho i kou balota no JONAH KUHIO KALANIANAOLE. O ka makou pule hookahi no @ i na kini mai Hawaii a Niihau.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI

 

HOOLAHA MANAO PANIKE A KUAI A KA POE PAA MOKAKI

        MA KEIA KE HOOLAHA IA AKU nei mamui o ka mana kuai i hoakakaia iloko o kela moraki i hanaia i Dekemaba T. 1896, e Henry D. Roberts o Honolulu, Mokupuni o Oahu. Teritori o Hwaii, ka mea moraki mai. ia William O. Smith, Mary S. Parker ame Henry Waterhouse, na Kaha Malama Waiwai maialo o ka palapala kauoha a W. C. Lunalilo, i make, no Honolulu i oleloia. , ka poe paa moraki, i kopela ma  ke Keena Hoona Aina o ke Aupuni, ma Oahu, iloko o ka Buke Hela 166, ma ka aoao 175-177, ke manao nei ua poe paa moraki nei i oieioia e paniku i ka moraki i oieioia no na kumu i uhaiia, e hoike ana: o ka uku ole ia o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka manawa e hiki mai ai no ka uku ana.

        Ke hoolaha pu ia aku nei no hoi o ka waiwai apau i paa maloko o ka moraki i oieioia e kuai kudala ia aku ana ma ke akea in a na keena kuoaia o James F. Morgan, ma aianui Moiwahine. Honolulu, ma ka Poaono, la 25 o Okatoba, 1902, ma ke hora 12 awakea o ua ia ia i olelola.

        Eia iho ka waiwai i hoakakaia maloko o ua moraki la i oleloia:

        O kela apana aina apau loa, apana a mahele o ka aina e waiho la ma Kuwili, Honolulu, Mokupuoi o Oahu, Paeaina Hawaii, i apoia a i koakaka pono ia e like me ia malalo iho, e hoike ana :

        E hoomaka ana ma ka Lua Heiau Kahiko kokoke i ka lihi o ka Loko o Kewa a holo Akau 37º Komohana 97 kapauai; mailaila aku holo Hema 432' 30' Komohana 97 kapuai; mailaila aku holo Hema 53 Hikina 101 kapuai; mailaila aku noe ukali aku i ka pa e moe Hikina-akau ana a hiki i kahi i hoomaka ai, oia hoi ka hapa o ka aina i koakakaia Hoko o ka Palapala Sila Nui Helu 1707 Kuleana Aina Komikina Helu 83 F. L. ma ka inoa o Kahahawai, a oia no hoi ka aina i lilo aku i ka mea molaki mai i oleloia ma ka palapala kuai a David Bent i hana ai i Malaki 21, 1895, a i kopeia ma ke Keena Hoona Aina a ka Paeaina Hawaii, iloko o ka Buke Helu 152, ma ka aoao 411.

        O ka aina i oleloia aia ke walho la i kahi kokoke i Kawa, kahi hoopaahao, makai o ke alanui, a i pili kokoke i ka uwapo alahao hou, e huli pono ana i ke alanui Aupuni i manaoia e hoohana. He aina kumuwaiwai nui ia no ka mea e huli ai i kahua kokoke i ke Awa-kumoke a wahi hooili waiwai no hoi.

        Ma ke dala gula Amerika ka makemake.

        Aia na lilo palapala kuai ma ka aoao o ka mea kuai mai. No ma mea aku i koe e ike ae la William O. Smith, Judd Building (Hale), Honolulu.

        Hanaia ma Honolulu, Sepatemaba 30, 1902.

WILLIAM O. SMITH,

MARY S. PARKER,

HENRY WATERHOUSE.

Na Kahu Malama Waiwai. 2931--Oct. 3 10, n, 24.

 

HOOLAHA PANIKU A KUAI A KA POE PAA MORAKI

 

        MA KEIA KE HOOLAHA IA AKE nei mamuli o ka mana kuai i hoakakaia a iloko o keia moraki i hanaia i Sepatemaba 15, 1899, e Henry D. Roberts o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, ka mea moraki mai, ia William O. Smith, Mary S. Parker ame Henry Waterhouse, na Kahu Malama Waiwai maialo o ka palapala kauoha a W. C. Lunalilo, i make, no Honolulu i oleloia, ka poe paa moraki, i kopeia ma ke Keena Hoona Aina o ke Aupuni, ma Oahu, iloko o ka Buke Helu 199, ma ka aoao 126-128, ke manao nei ua poe paa moraki nei i oleioia no na kumu i uhaiia, e hoike ana; o ka uku ole ia o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka manawa e hiki mai ai no ka uku ana.

        Ke hoolaha pu la-aku nei no hoi o ka waiwai apau loa i paa maloko o ka moraki i oieloia e kuai kudala ia aku ana ma ke akea ma na keena kuoaia o James F. Morgan, ma aianui Moiwahi. Honolulu, ma ka Poaona, la 25 o Okatoba, A. D. 1902, ma ka hora 12 awakea o ua la ia i oleioia.

        Eia iho ka waiwai i hoakakaia maloko o ua moraki la i oleloia.

        O kela apana aina apau loa, apana a mahele o ka aina e waiho la ma Kuwili, ma Honolulu i oleioia, Mokupuni o Oahu. Paeaina Hawaii, oia hoi ka hapa o ka Palapala Sila Nui Helu 1797, L. C. A. 83 F. L. i apoia a i hoakakaia e like me is malalo iho:

        E hoomaka ana ma ke kihi makai ma ka aoao Komohana e holo ana mailaila aku a hui aku i ka hapalua o ka hapa o Kalanihou ma ka pohaku i makaia N. mailaila aku,

        Akau 45º 30' Hikina 136 pauku holo ma ka hapa o Kalanihou;

        Hema 53º Hikina 141 pauku holo ma ka Apana 2 o Nahuina;

        Hema 44º Komohana 110 pauku a hiki i kahi i hoomaka ai, nona ka ili aina i lilo aku i ka mea moraki mai i oleloia ma ka palpala kaua a Kahaleiwi i hana ai i Septemaba 15, 1899, a i kopeia ma ke Keena Hoona Aina o ka Paeaina Hawaii in a Oahu iloko o ka Buke Helu 196 ma na aoao 430-431.

        O ka aina i oleloia aia ke waiho ia ma kahi kokoke i Kawa, kahi hoopaahao makai o ke alanui, a i pili kokoke i ka uwapo alahao hou, e huli pono ana i ke alanui Aupuni i manaoia e hoohana, he aina kumuwaiwai nui ia no @ e huli ai i kahua kokoke i ke awa @ a wahi @ waiwai no @.

        Ma ke dala gula o Amerika Huipuia ka makemake.

        Aia na lilo palapala kuai ma ka aoao o ka mea kuai mai. No ma mea aku i koe e ike ae la William O. Smith, Judd Building (Hale), Honolulu.

        Hanaia ma Honolulu, Sepatemaba 30, 1902.

WILLIAM O. SMITH,

MARY S. PARKER,

HENRY WATERHOUSE.

Na Kahu Malama Waiwai. 2931--Oct. 3 10, n, 24.

 

MA KE KAUOHA.

 

HOOLAHA @@@@ @@@@

 

Teritory of Hawaii.

Keena o ka @

 

        Ma ka hana @ Hawaiian T@ ka @.

        Oiai, ka Hawaiian  T @ Company, Limited. he nui @ malalo ame ka malu o na @  Teritori o Hawaii, mamuli @  wai la, a e like me ia @nolaila,, ua waihoia mai ma @ Palapala noi e hoopauia ua @ ka Palapala Hooia i hoopili @ Palapala noi e houpauia ua ka Palapala Hooia i hoop@  like ai me ke Kanawai.

        Nolaila, ma keia, ke h@ @ nei i ka mea a i ka poe a @ a e kuleana nei ma na ano @ o ua hui la, e waiho mai @ o ua hui ia, e waiho mai @ kue i ka aeio o na noi la ma @ ma ka la a mamua @ pahi @ o Novemaba, 1902, a o ke@ @ mea e makemake ana e lo@ hana e hele kino ne ma ke a hana o ka mea nona ka ia @ iho ma ka Hale Mana Ho@ lulu. ,a la hola 12 awakea @  e hoike mai no ke aha is e ae @ la noi.

 

WM H. WRIGHT

Puuku Teritori o Hawaii

Honolulu, Sepetemaba 17, 1902

 

HOOLAHA HUI I HOOHUIIA

Teritori o Hawaii

Keena o ka Puuku. @

        Ma ka hana o ka @ Hawaii Cattle Company (Kaupalenaia).

        Oiai ka Hawaii Cattle Company, Limited, he hui i hoohuiia a @ lalo ame ka malu o na kanawai o ka Teritori o Hawaii, mamuli o @ wai la, a e ike me ia i @ laila, ua waiho mai ka ke @ Palapala noi e hoopauia ua @ ka Palapala Hooia i hoopili @ e like ai me ke Kanawai.

        Nolaila, Ma keia, ke @ nei i ka mea a i ka poe apau @ a e kuleana nei ma na ano @ o ua hui la, e waiho mai @ kue i ka aeia o ua noi la ma @ ma ka la a mamua ae pah ao ka @ kahi, ka la 10 o Novemaba, @ kela ame keia mea e makemake @ loheia ma ia hana e hele kino i ke keena oihana o ka mea nona ka inoa malalo iho ma ka Hale M@ o Honolulu, ma ka hora 12 awakea o ia la, e hoike mai no ke aha la @ ia ai ia noi.

WM. H. WRIGHT

Puuku Teritori o Hawaii

Honolulu, Sepatemaba 10, 1902.

 

OLELO HOOLAHA.

 

OLELO HOOLAHA.

 

        Ma keia ke hoolahaia aku nei @ hiwa no Honokaa, maloko o ka @ mamalima la mai keia la aku o @ hoolaha, ke hiki ole ae oia @ haleamala e ku la ma Kalopa, Hamakua, Mokupuni o Hawaii a uku @ ia'u i ka mea nona ka inoa malalo iho nei i ka uku hana o ka hana ana @ kaa huila-lua o Lonohiwa i olelo @ lawe aku mai kuu haleamala aku @ hoolilo aku no wau ka mea nona ka inoa malalo iho ma ke kuai i na @ la i oleloia no ka hookaa ana i ka hana o ka hana hou ia ana o ua @ la.

 

JOE M. FERREIRA

Mea Amala ame Hana Kaa

2930--Sept. 26--Oct. 2.

 

HOOLAHA I KA POE AIE

 

        Ma keia ke hoolahaia aku nei ka mea nona ka inoa malalo iho nei ua hookohu pono ia mai oia i Lunahooponopono no ka Waiwai o @ Forsyth, i make, o ka poe a pau ina he mau koi ka lakou i ka waiwai i olelo @ no hoi, ina he mau koi ka lakou @ nala ma ka moraki maluna o ka @ waipaa, ke kauoha ia aku nei @ apau e wiaho mai ia mau koe i @ nona ka inoa malalo iho nei, ma Waihee, Mokupuni o Maui, T.H., @ o eono mahina mai keia la aku, @ koi a pau e kaa aku ana mawaho o eono mahina i oleloia ae nei e @ mau loa ia aku lakou no ka mau @.

 

S. E. KALEIKAI

Wailuku, Maui. Sept. 10, 1902.

2919--Sept. 19, 26, Oct. 3, 10, 17

 

HOOLAHA I KA POE AIE

 

        E like me ka hookohu pono mai o ka mea nona ka inoa malalo nei i Lunahooponopono, hui ia @ palapala kauoha pakulia o William Auld i make, no Honolulu, Teritore Hawaii, KE HOOLAHA IA AKU NEI i ka poe apau he mau koi ka lakou i ka waiwai o William Auld i @ ka mea i oleloia maluna, e waiho me na kumu hooiaio ina ua hana @ ka molaki a i ole ma kekahi @ paha, i ka mea nona ka inoa malalo iho nei ma kona keena ma @ Kuea, Honolulu, Oahu, i oleloia, @ o ka manawa o eono malama ma @ la aku a e hoonele loa ia aku no @ no ka wa mau loa ke kaa aku @ o ka eono mahina i oleloia. A poe apau i aie mai, ke kauoha aku nei lakou e hookaa koke mai i ka nona ka inoa malalo iho nei.

Hanaia ma Honolulu, Sept. 10.

J. O. Carter

Lunahooponopono o ka Waiwai o William Auld i make.

@@@ Auld i make.

2829--Sept. 12, 19, 26, Oct. 3, 10

 

AOHE OPIUMA ILOKO O KA LUNAKANAWAI CHAMBERLAIN H@

@ laau kunu i hanaia, i hana @ kawili pu ia me ka opiuma, @ manao o ka hana ia ano o @ kahi @.