Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 41, 10 October 1902 — Ka Poka Nui ame ka Poka Iki He Moolelo no kekahi mau Opio Elua iloko o ke Kaua Kuloko wawahi Mana Kauwakuapaa o Amerika Huipuia. [ARTICLE]

Ka Poka Nui ame ka Poka Iki

He Moolelo no kekahi mau Opio Elua iloko o ke Kaua Kuloko wawahi Mana Kauwakuapaa o Amerika Huipuia.

(Unuhiia e S. K. Nawaa.) MOKUNA VII. t KE KIOLA ANA I KA WA-HI PAHIKAUA. "Ke ike la au i kou ku me he ilio hanu la, Ua makaukau no ka holo ana aku." I ke kau kupulau o ka makahiki 1862, aia no na aoao a i elua ke ku la ma ke,; kahua kaua i hoopalahalahala ae kona ; mau palena. Ma na kukulu Komohanahema, ua kaulana ae la na inoa o Kamaki ame Rosekalana, a o Kimana ame Kalani, oia na alakai o na Federala; o ; Makalelana Banako, Pope ame Heina-.i zelamana ko ka Hikina. Mamua aku, ua hoalaia na hakoko ana me ka papa I; hana ole, i keia wa, ke hoololiia nei loaa ae la ekolu kahua e hoohana ia ai,. oia ka paa ia o na awa kumoku o ka ; moana Atelanika; ka wehe ana ae i ka ; Muliwai o Mikikipi, ame ka lawe pio; ana ia Rikimona ke kulanakauhale poo Aupuni o na Konofedereta. Na na mokukaua e paa i na awa kumoku, na na : pualikoa o ke e hooko aku i ka mahele elua, oiai ria pualikoa o Po- j tomake e wawahi ana i ke kahua paa ; 0 na enemi a lawe pio ae i ko lakou ku- ; lanakauhale poo aupuni. 1 Ma kekahi aoao, o na Konofedereta, ■ i malalo o na alakai ana a Bekenerika, ] Kikane, Keonitona ame Beaurega, ua 1 kukulu ae lakoii'l kahua paa ma ke Ko- 1 ] mohana e holo ana mai Mikikipi a hiki ! 1 Mauna Kamahela; o ka aoao akau e .i ku ana no ia ma Pilina Mila ame ke i klekiena o Kamahelana, a o ka aoao ' henia ma Colomabasa. Na na Papu o i Donelasona ame Hanale e paa ia Tenesi ] ame ka Muliwai o Camabelana, a na ] Polina Kalina e malar»a i na alahao e i holo ana ma ka aoao hema o Nasavila. [ Na ka pualikoa o Vekinia Akau malalo < o ke alakai ana a Keonitona e paa i ka ] Muliwai o Kimo ame Rikimona ma ko-|l na aoao hema, me ka hoonaueue pu'i ana aku ia Wakinekona. O keia mau. ] mea apau, ua paa la ka hapanui o nal Teritore, a e hoike ana no hoi i ka ika- ( 1 ika o na hakoko ana ke hiki mai ke kau, i hooilo. i i Ua haawiia aku ke kauoha ia Holo- i eka, ke alakai o na pualikoa o na Fede- ] rela o ke Komohana e wawahi aku ia' waena o na pualikoa o na Kono£edere- ( ; ta, a e wehe ae i ke ala no Nasavila, ka lawe ana ae i kekahi hapa o ka Mu- ( i liwai o Mikikipi, a pela hoi me Meme- f ; fisa ame ke Alahao o Kalekona; alaila,! i e paniku aku i ko ka Konofedereta hu-j; iha o na pualikoa o ka Hlkina ame ka Hema. O Makalelana ke nee aku ma i ka puali o Vekinia no Rikimona; na Banako e malama ia Wakinekona, a oj Pope hoi ke nee aku ma ke Awawa Vekinia no Kalupepa. Na Bonukaika e paa i ka aekai o Nubena, a o Kile-! moa ia Pulaki. | Uoko o lanuari, ua hoopuehu liilii aku o Kamaki i Konofedereta i lele ku-e mai ma ka huina alanui ma Lokana, I; a na ia mea i kono aku ia lakou e haa-! lele iho ia Pilina Mila; Iloko mai o Feberuari, Ua lawe pio ae o Kalani i na-i Papu o Donelasona ame Hanale, ma- : hope aku o keia ka haaleleia ana o Colomabasa me Bolina Kalina. Me keia| mau lanakila kamahao, ua na Federala ke kaua. O ke kali : wale no i ka loaa mai 9 • ka lanakila 1j na pualikoa o ka Hikina no ka hoopau koke ia ae 0 ke kaua; aka, aole i pau ae na hakoko ana. j I kekahl Ia iloko o ka mahlna 0 Ma- 1 laki, ua nee ae la na pualikoa o Poto- 1 make mai Alekanaria maluna o na mo-! ku lawe koa, a kU aku la ma,ka PapuJ o Monoroe, a ua hoopuipuiia mai kaj heluna o na koa ma ke komo ana mai; o na pualikoa o Merelana ame ke Awa- : wa o Sukuikihana. Ua hoohala ko ma-j kou regimana i ke kau haule lau maj Balatimoa kahi a makou i komo ai ma ke kaua hookahe koko nui i malamaia , malalo o na alakai ana a Kenerala Dixl ma ka puali o Cesapeke. Ua hoopiiia; ae kekahi poe o makou i komo aku ilo-l ko o na pualikoa e ae ma na klilana kiekie, a owau hoi, ua pii ae au ma ke kulana kakiana. j Iloko o na mahina he umi, aia au kej holo hou la no ka lua o ka manawa mas; luna o ka mokuahi a hiki hou no i kahi ; a'u 1 lele mua ai. Aia na mokuahi mai, Nu Enelani mai, Lono Ailana, Hakieo-' na ame Delewea ke ku la me ko lakou' mau oneki i piha i na koa. Ma ka uwa-j po, aia no kekahi mau moku ke pili la' e hoolei ana i ko lakou mau ukana, a e' ikeia aku ana na laina koa i ka maki ae no ke kahua hoomoana. E ku ana ! he heluna nui o np, moku pea me na! lako ai e kali ana o ka loaa ae he wa e hoolei aku ai i ko lakou mau ukana; 1 ma kahi mamao aku, e ku ana'na mokukaua no ka malama ana -i na moku ukana. Iwaena konu, ua ike hou aku la au i kahl moku kupaiapaha, ia Mo-' nita, ka hoa paio hoi o Merimeka, ke 1 kupua a na Konofedereta. E ku kokoke ana i ka waha o ka Muliwai Kimo na moku Konogerika ame Camabalana.' Kakahiaka nui ejpuanuanu ana no, pau ae la ko makou kahea inoa, ua pii aku la makou iluna o ka oneki me ka paa i na koloka mehnna, me na manaolana e ike aku i ka malamalama 0 ka la. a i ka wa i loaa mai ai ke kauoha ia makou no ka lele ana aku iuka 0 ka aina, ua poha mai la na kukuna malamalama o ka la e hoopumehana ana ia makou. j Ua hala mua aku kekahl mau pualikoa, a ia makou e nee ana ua hiki no ia'u ke ike aku i ka nui hewahewa o na koa e maki ana no ke kahua mua no a makou i kiai ai ma Betela Nui: mawaho ae o keia, he laina loihi okoa aku no, a o keia ka laina kaa e lawe ana i na ukana no ke kahua hoomoana. I ka hala ana ae o hookahi pule, ua hiki mai la i ko makou wa e nee aku ai imua, a i na la mua o Aperila, ua komo aku la makou ma ke kahua hoomoana e huli pono ana i lokataona. Maanei makou i noho ai no kekahi mau pule me ka loaa ole o ke kaua; e ell ana 1 m au puu lepo no ka pa-ku ana aku i na poka a enemi. Ela ko'u mau hoa ke uluhua nei, a i ka wa i loaa mai ai o ke kauoha ia makou no ka hoomakaukau ana i mau papu lepo ua eueu like ae la na mea

apau. He hookahi Ia okoa ko inakou noho ana iloko o nn a'o ana i ka houhou elau; & i kekahi po mai, ua haawi ia mai la ia makou na kipikua ame na kopala. He po mahina no keia, ua paa nae i na ao e lele ana i ka lewa, a i ko makou hiki ana ma ka'e 0 ka Muliwai loka, e huii pono ana i ka Lae. Kolokika, ua hoomaka iho la makoU e eli i ka lepo ame ka hoopuupuu anā ae. Aole he ana i haawiia mai ia makou, aka, e ku ana he pa i palalna puna ia, a e like me ka moe ana o keia pa, pela no ke eliia ana iloko o ka hauoli no ka loaa ana he wahi hana e hana'i. I na hora o ke aumoe, ia'u e kiai ana i ko'u mau kanaka, ua ike aku Ia au i kekahi puulu o na Aliikoa i ka hele. ana mai. Aole au i maopopo mua ia I lakou a hiki i ka wa o kekahi o lakou j i haawi mai ai i kona. aloha ia'u. Mahope o na kamaiiio ana, ua maopopo iho la ia'u o Meei no ia me koha maiu hope, a o ko makou alakai hoi. I ke ao ana ae, ua hohonu kupono iho la ko makou wahi papu lepo no ke pale ana ae 1 na poka mai ko makou mau poo 'aku. Ua hoomau aku makou i na hooponopono liilii ana a hikl I ke kau ana o na pu nunui ma ko lakou mau wahi. He pule okoa ka hana ana, akahi no a makaukau loa na mea apau, a ia wa i hoao mua loa ia ai ko lakou ikaika hoolele poka> Uoko o keia manawa a makou e hoomakaukau ana, aia no na Konofedereta ke hoomau mai la i na poka ana ia makou me ka manao e hoopuehu liiiii mai ia- makou, aka, ua halahu wale aku ka lakou mau poka a he puahiohio wale no ka makou mea lohe ae. I ka wa i hoa,o mua ia ai ka makou mau pu, aole makou \ ike aku i na poino ma kekahi aoao, oiai, i kē kani like ana o keia mau pu, aola i kana mai ko makou pilihua; o ka makou nae I hoomaopopo ai, ua apono mai ke 'lii ki pukuniahi, a ua haawi hou ae oia i ke kauoha no ka hoopiha ana i na pu a ki hou aku. Mahope 0 na ki poka ana, ua.Joaa mai la ia makou kahl makaukau. Elua Ja mahope mai, ua hoao hou aku la makou e ki poka i na enemi, a na ko makou kapena no i hoonohonoho i na mea apau. I ka manawa i ki ia ai, ua holo aku la: makou I hope i hiki ai ia makou ke ike aku i ka hopena e loaa ana i na enemi. I ka haule ana 0 ka makou mau poka, ua ike koke aku la makou i ka puehu liilii ana o na mea apau i loaa aku, a ia manawa pu no hoi i pu-a ae ai ka uahl me ka lapalapa ana ae o ke ahi. "Hurd! ua loaa pono aku la ia oukou e na keiki," wahi a ke kapena. "Ua loaa pono • aku la kahi . hoahu pauka. Sua! Ke hanee mai la ka puu lepo a 0 na pukuniahi nunui a lakou aia ke walawala mai la iloko 0 ka wai." Na keia hana a makou i hoololi ae i ko makou kahua hana ma ka aoao akau o ke kahua kaua, a maanei makou i noho ai a kaulono aku i ka makou mau pukuniahi maluna o lokataona a hiki i kbna haalele Ja ana e na enemi. Uoko keia o Mei, a o ka eono hoi o ko makou pule ma ke kahua kaua, e nee ana hoi me ka malle me ka hoomau ana i ka hoolei poka ana. Ke kupilikii loa mai la makou mamuli o ka nee ana mai o ka ma'i ahulau feva. Ma kela ame keia aoao o makou na lokowai opilopilo, a he lehulehu na manawa a makou i komo aku ai iloko o ko lakou mau lepo opilopilo, a oia no hoi ka mea nana i hooulu ae i ka ma'i me ka hikiwawe. Aole i oi aku ko makou mau mai na poka mai a na enemi, aia nae ke piha la na halema'i me Ka poe i loohia i ka ma'i fiva malaria, a ke hoemiia nei ko makou heluna nui. Ma ka po 0 ka la 3 o Mei, oiai au e kalele ana maluna o ka'u. pu me ka noonoo ana i ke ki poka ana aku i ke kulanakauhale o lokataona ma kekahi la ae, aole he mau mea nana i kono aku i ko'u mau noonoo ana ma kahi e. koe wale no na leo hooho- o n;i kiai. Mahope ā.ku o na ao 6 lele ana maluna o e konane iho ana ka mahina, a mahope aku 0 na papu lepo, e moe ana elima tausani koa me ka lakou mau mea kaua. E like me ka anapu ana 0 ka uwila, pela i anapu mai ai na pu j o ka aoao Konofedereta a helelei. ana ko lakou mau poka pahu ma ka'e o ka auwai a makou e paa ana. Ua hoomau ! ia mai keia ki poka ana mai ia makou, ua hoomalamalama ia ae ke kahua ikaua holookoa. He nani maoli no ke I nana aku i keia mau poka pa-hu e hoopuehu liilii ana I na apana hao i-o-a--j ianei; ua like me na ahi kao e lele ana ji ka lewa; o ka oi aku no nae o ka nani, oia no ka lilo oie ana o kekahi |ola kino ma keia hana hoolele hauli a kimopo a na enemi, o na poka a lakou e • ki mai ai he kakaikahi loa o lakou i ko- I I koke mai i-o makou; o ka hapanui aia ke lele loa la mahope o makou. Ua hoomau ia mai keia ki poka ana ia makou j no kekahi mau hora loihi me ka panai j ole ia aku e makou, a eia ko makou ■ mau alakai ke ku nei me ka uluhua nui ' no ka hoea koke ole mai o ka malamalama 0 ka la e hiki ai ia makou ke ha'awi aku.i na uku hoopai kupono no na ' hana a na enemi. j "E Wilimona, ke hele loa mai nei keia ' mau hana i ka awaawa. E kauoha aku ' oe 1 na kanaka e malama ia lakou mahope 0 na puu lepo," wahi a Kapena ! Hadina. ! "Aole he waiwai oia mea. Ua oi aku ka hi-o o na kanaka i keia manawa." 1 "Peia io no, a owau pu no kekahi iloko oia haawina. Ke ake nei au e haawi ia mai ke kauoha no ka huai %na. aku i na piha pu i hoomakaukauia no ka la- ' apopo." 1 I ke ao ana ae, aole iho la makou i hoohana aku i na piha pu a makou i hoomakaukau ai, no ka mea, ua hoea mai la elua mau negero ia kakahiaka a hai mai la ia makou ua haalele iho na enemi i ke kulanakauhale. Ua hoololi koke ia ae la ka papa hana, a hoomaka aku la makou e nee imua. Mamua o ke awakea, aia na koa hele wawae ke kakae loa Ia imua, a I ka hiki ana mai o ka malu po, aia makou ma kekahi aoao 0 ke kahua kaua a na Konofedereta i paa loihi ai. '' ) Na keia nee awiwi ana o makou ame ka honi ana i na ea opilopilo i hooi loa ae i ka nee a*ia o ka ma'i flva, a ia po iho, ua ioohia iho ia au i ka ma'i fiva. Aole a'u mea i ike ai mahope iho, koe wale no ko'u kaikaiia ana aku ma ka ame ko'u luaieleia ana i-o-a-ianei a hiki i ke koikoi loa ana o ko'u mai. Ua hoopahaohaoia au i ko'u pu- : oho ana a.ike iho la au, aia ka wau ke moe nei iluna o ka mauu ai a ka lio, a o ka pouliuli oia ke halii ana. la'u e hoao ana e huli pono 1 ko'u wahi e waiho ana, ua kulu iho la he mau huna wai maluna iho o ko'u papalina, a i ka . hoolono ana ae, lohe aku la au i ke pahupahu o na kulu wai o kulanihakoi e hana maoole ana maluna o ke kaupoku 1 o kahi hale a'u e moe nei. "Aia la au ihea? E kokua! e kokua!" 1 wahi a'u i hooho ai, me ka hauoli no ka ikaika o ko'u leo. 1

" j Ike aku la au i ka malamalama e o-wa 11(1 mal aua mh. ka Duka a hoomaopopo Iho la au, ala ka wau ke i moe nei iloko o kekahi hale hamama, "Ua oki keia walaau ana. Heaha ke-] ia konofauna haunaele a oukou?" wahij a kekahi leo mana nui. • j "Sua, aole keia walaau ana na makou. Na kahi kanaka make i waihoia ai iioko o ka hale waiho mauu a ka lio," wahi a kekahi ieo i kamaaina ia'u. "Ke kanaka make? Heaha ka manao o kau olelo?" "O ke kakiana no hoi kela aku i olelo ai ua make a walhoia ma ka hale hoahu ai a ka lio." Iloko o na minute pokoie, ua kaikaiia aku au iloko o ka hale a wa-hiia iho la a f paa i ke kihei a hoomoe ia iho la au maiuna o ka pela nolunolu. "He ianakila kamahao keia ou," wahi a ke kauka ia'u ma ke kakahiaka o| kekahi la ae. i "Pehea i loaa ai ka noonoq ana iloko ou ua make au?" j "No ka mea oia na hoailona malunai ou i kou hiki ana mai iane/. Me he mea la o kela mau kulu wai i haule ai maluna ou oia kou laau lapaau nana I i hoihoi mai i kou uhane." I •'Pomaikai waie ke kulu kna o kelal kaupoku. Owai ka mea i ike he ola no ka mea i make ke kuluia e ka wai?" wahi hou no a kahi leo i kamaaina ia'u, a'u hoi i lohe ai i ka po mamua iho. I ko'u huli ana ae, ua ike aku Ip. au aole no ia no ka mea e, aka, no Denisa no. Ua hookahahaia koUi noonoo no keia hui ana me kuu hoaloha Ailiki, a i ike nui ia kona launa ana me a'u.-Ua hoomāikal ae au i ke Akua Hemoiele no keia i loaa ia'u a hiamoe iho la au. i ko'u ala ana ae i kekahi kakahial», ua maopopo iho la ia'U ua pau ko'u ma'i, alea, ua nawaliwali ko'u kino a ua hiki ole ia'u ke aia a'e, I ko'u ike ana ia Denisa e noho kokoke ana ma ko'u wahi, ug. ninau aku la au 1 ke kumu o kona hiki ana iloko o ka haie ma'i. "Manao anei oe ooe wale no ke loaa i ka ma'i? Oiaio, ia oe e moe ana iloko 0 kou hale lole, aia ko'u kino ke ulupuni la i ka eha, aole i loihi iho, ua ma'i ioa ia au a lawe koke ia mai au iioko o ka halema'i, a oia keia a kaua e hui nei." "Ua ike anei oe owau no kela e moe ana iloko o ka hale hoahu ai a ka lio a 1 1 manaoia ai ua make?" ) Ina au i ike mua, 'ina ua kiai. aku au ia oe." "Aka, ua lohe au ia oe e kamailia ana he kakiana; pehea iho la i maopopo ai; ia oe?" "Ua lohe au i ke kamailio ia he kakiana." "Pehea oe i kela manawa?" "O, ua maikai loa au ,ua oi aku nae ko'u maikai i ka ike ana eia-no oe i ka aina o ka poe ola," wahi a Denisa me kona puili aloha ana mai ia'u a huli aku la oia a hele. Ua kakaa waie iho la no 'au maluna o ko'u wahi moe, a ua hoohia-a ia au i ko'u ike ana i kekahi kino wahine u'i e nana iho ana ia'u. "Pehea oe e ke kakiana?" wahi ana me ka ieo waipahe. "He ikaika no, aka, he pololi nae," wahi a'u me ka noonoo nui ana owai la keia anela o ke aloha e kiei nei maluna o'u. "A, nani wale keia haawina maluna ou. Eia he wahi supa maikai nau, e hooikaika oe e ai iho," wahi hou a keia anela me ka hookokoke ana mai i ke punā supa i ko'u waha. He maoli no keis supa, nolaila, ua ai iho la au a hiki i ke koe ole ana he wahi supa Uoko o ke bola. "A, e maalahi ana oe; aka, e moe malie oe a hiki i ka loaa ana mai o ka ikaika ia oe. I ka la apopo e ike hou j mai ana no au ia oe. Gudi bai." "Owai kela e Denisa?" wahi a'u i ka! hala ana aku o keia anela. "Pehea lai oia i hiki mai ai ianei?" | "O, he anela oia i iho mai ka lani mai, oia iho la kona ano." "E hai mai oe owai la ia." "O ke kaikamahine keia a ke kenerala." "O ke kaikamahine a ke kenerala. Owai ia kerierala?" Ki-iaia-ma-kahi-e-loaa-aku-ana Dixi a kakoui i haalele aku ai ma Balatimoa." "O, ke maopopo aku la ia'u. O Miss Dololeta Dixi. Ua lohe au i kana mau hana ma na halema'i ma Wakinekona, aole no na«> ia he kaikamahine na Kenerala Dixi." "Ua pono no oia e lilo i kaikamahine na Kenerala Dixi; a ua pono no e lilo kona makuakane i kenerala ho ka inoa o kana kaikamahine." "E Wilimona, ke ikaika loa mai la ka "Nolaila, ua loaa ia kakou he Naitinagela America." flva iloko o kou poo. He oiaiq aole he naitinagela ma Amerika nel." "E kahi Aillki kamipulu. Aole au e kamailio ana no ka manu, no ka wa-| hine' ka'u mea e kamailio nei. Aole anei' oe i lohe no Fololena Naitinagela?" "Owai oia?" "I ka wa o ke kaua Cirimiana, ua he- j le ■ aku oia mawaena o na pualikoa o kona aina, a malama ae i na koa Pelekane i poino e waiho ana iloko o na halema'i." "E ke kakiana, he ao noonoo pono, ma«li no keia o ke kapa ana i ka manu ame ka wahine ma ia inoa hookahi. Aka, mai nana kaua no ia mea ina no ia he Naitinagela a i ole he Dixi paha, e kau mau aku i na wahine imua, a pela ka Haku e hoopomaikai mai ai ia lakou." MOKUNA VIII. NA WA-HI AME NA KUAPO. | lokataona, Va„ Mei 16, 1862. He Hoolaha,—O na kanaka apau i makaukau a i ake nui e hoi aku iloko ■ o ko lakou mau regimana, ke kauohaia > aku nei lakou e holke ae ma ke keena ) o ka oihana lapaau. i KIOFERE WILISA, Lukanela-Konela ame Poo o ka Oihana i Lapaau. l O keia ae Ia ka hoolaha i kauia ae ) ma ka puka o ko makou halema'i i ke- . kahi kakahiaka. Ua maikai loa Wau ia 1 manawa, a ua mahalo wau i na laweh lawe maikai ana a ke kauka. I ko'u - makaikai ana ia lokataona, he kulana ī hou kona ia wa. Ua lilo ae na hale i - wahi hoahu lako ai ame na mea kaua, 2 a o kona mau alanui liilii ua hele a piha , i na ano kaa like ole. O kekahi mau i pualikoa aia no ke nee la imua, a o kee kahi hoi ke laweia la e na moku no i ka Muliwai Pamanaki ma ke ala no ka 1 Hale Keokeo. Ua kaua ia iho ke - ma Wiliamabega, a ua malama ia ae 2 no he mau kikipu ana ,e hoike mai ana ī e ala koke mai ana he hakoko ikaika ana. ' O keia na n>ea i kono loa mai ia'u e o hoi aku no ko'u regimana, oiai, aohe iho la o'u hoihoi 1 ka noho ana iloko o

:ka halema'i. O ka hoolaha a ka luaa J nui o ka oihana lapaau, aole no la i 1 plha pono a he kupono ole no hoi ke kauia ana ma\yaho o ka puka, olai, aole i nui ka poe i ola maikai, a ua ! loaa mai la ia'u ka no'onoo ana he mau hana āpuhi wale no keia. Ua kapae ae au ia noonoo ana a hooholo iho la e hai aku i ko'u manao. Ua hoike aku au ia Denisa i ko'u manao a ua hoapono mai oia. la'u i hai aku ai I ke kauka no keia manao o maua, ua mino aka iho la oia me ka olelo pu mai e kii aku maua i mau mea kaua, na māua ame na mea e ae, a pela maiia i hooko aku ai, a hoike aku la i ko maua makaukau. 'Aia ma ka lanal e akoakoa ana he iwakalua mau opio i lako me na mea kaua, a i makaukau no ka hui ana aku me ko lakou mau puali. j "Nolaila, ua manao oukou e hoi aku | no ko oukou mau puali pakahi," wahi ja ka luna nui o ka oihana lapaau me | kona mino aka ana iho, a o kona mau maka e oleha mai ana maluna ovcona imaka aniani. Aole' mea i pane leo ae; a oiai owau ■ wale no ke kakiana iwa6na o keia heI luna, ua liio mai la na'u na kamailio l.ana. I "E like me kau kauoha pela makou i hooko ai. No'u iho, ke ake nei au e hui aku me ko'u puali, a ke manao nei au pela no me ko'u mau hoa." "Ke hauoli nei au no ia mea. Ano, e ke kakiana, e nana pono oe ina ua lako pono oukou i na mea apau; aiaila, e hoonohonoho iho i ko oukou kulana." Ua hoomaka iho la au e hooko i ke kauaha, a i ko'u huli pono ana, aia he eha kopala iloko o keia heluna. Ua hoonohono iho la au a loaa ae la he wahi mahele koa. Ma ia auwina la, ua lawe ia aku makou no ka uwapo kumoku, a malaila i haawiia mai ai ke kauoha ia'u e kiai i ka moku lawe ma'i. Ua hooko aku au i keia kauoha; a aole he mea i ae ia e pii aku iluna o ka moku me ka loaa ole o na palapala ae. "E hoouna ana au i ka poe i eha, a ke pau ia, alaila, hoouna aku au ia oukou no ko oukou mau puali," wahi a ka luna < nui o ka halema'i. ; Ke haohao la au i ke kii ole ia ana o na koa e kiai ana iā manawa i ke kuladakauhale, ua hooko aku no nae au i na kauohā me ka oluolu, no ka mea, ke hauoli la au i ka loaa ana he wahi : 1 hana. He hana luhi maoli no ka lawe j ana i ka . poe i poino, a ua hana wale . ia no a hiki i ke aumoe, a hoopau ia ae mahope' o ka hoike ana mai o ke' kauka o luna o ka moku ua lawa na ma'i no i ka lawe ana aku. ! "Ano, e ke kakiana, e lawe aku i kou poe kanaka no luna o ka moku. Ua makemake au e loaa na kanaka manao' hana, a oia ko'u mea i kau ai i kela' hoolaha i keia kakahiaka. E hele ana oe no Wakinekona, aole hoi no ka hui ana aku me kou puali," wahi a ka luna nui o ka oihana lapaau me kona akaaka ana ae no ka holopono o kana hana pahele ia makou. j (Aole i pau.)