Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 42, 17 October 1902 — KALANIANAOLE. [ARTICLE]

KALANIANAOLE.

Hanau, Malaki 26, 1871. 0 na huapalapala e kau ae la maluna o lakou na huapalapala i ikeia iloko o ka Baibala a ka Moiwahine Kapiolani, e hoike ana ua hanauia ke Alii Kalani4fenaole i ka manawa i haiia maluna he hamala lkaika loa ia e pehi ai a make loa na olelo a na Home Rula e kalahea nei e like me ia e lonoia mai nei i ka lawa oie o na makahiki o Kuhio a ke kanawai i ae ai no ka loaa o ke kuleana holo moho elele no Wakinekona. Ua kalahea ae na Home Rula i ka iehulehu i ka waiwai ole o na balota o haawiia ana nona, ua like hoi me ke kiola ana i ka makani e puhi wale ia ai no, a ma ka nana ana, lie kumu ikaika loa io no kela e tyilai ai i ke kuleana holo moho elele o ke Alii, aka, o ka hoike mailoko mai o ka Buke Nui ua lawa ia i puupuu ikaika loa e hamale ai ia mau kalahea e pa-e oiaio ole mai nei, e a'o kuhihewa nei a e a'o hewa inai nei i ka lehulehu e like me ka mea e pu-a makani mai nei. 1 kumu e hooiaio ai i ka oiaio o kela mau huapalapala "Kalanianaole—Hanauia Malaki 26, 1871," ua loaa aku kekahl mau hoomanao a ka Moiwahine Kapiolani, a malaila i loaa ai ka malama ia ana o na hoomanao la hanau o ke Alii Opio Kalanianaole. Ua loaa aku iloko o ka buke hoomanao keia mau la i malamaia ai no ka hoomanao la hanau: Malaki 26, 1892, '94, '95, '96, ame ka makahiki 1898. O keia lono e loheia nei i ke kupono ole o ke Alii no ka holo moho elele ana mamuli o ka lawa ole o na makahiki a ke kanawai i ae ai e holo moho elele ua hoohuiia ae ia no ka hoonui ana i ka ino, ma ka panai pu ia ana aku o kekahi manao aole i hoopaa ke Alii i kona inoa ma ka papa inoa. O keia kina'un&'u e kalaheaia nel ma ka aoao o ka poe e hana nei ua hiki loa ke hooiaio ia i ka oiaio ole o ia mau mea a aole no hoi e nalo ana ina e kapae ia mai ana ke Alii alaila ua pololel lakou, aka, aole e hanaia mai ana ke Alli pela he haawina hoohllahlla loa hoi ia ma ka aoao o ka poe e kaiahea nei. Ina no e lawela mai āna ka manawa hanau i hoikeia ma kekahi helu o ke Kuoko i hala, oia hoi ka makahiki 1872, alaila, ua lawa no ka manawa e loaa al ke kuleana holo moho elele i ke Kelklalil, aka, ua hoopau loa ia hoi ka hoohewahewa ana no kona la hanau ma ka hoike a ka Buke Nui, a aole hol e like ine ka mea i haiia mai ai i ke Kuokoa J<e kumu hoi o ka paa ana lloko o kona kolamu. Ma ka nana ana i ke ko ana o ke au o ka manawa kalaiaina o kela mau la ua hikl loa ke ikeia aku i ka nou ia mai o ka ino e kekahi o na aoao kalaiaina maluna o ke Alii, he ino kahua ole. pelia no hoi e ikeia aku nel kona! j>ii ikaika mai ma na hana no ka pon | 0 ka lehuleku, a ke pane nei ke Kuokoa | ua ol aku maikai o ke komo ana o ke kanaka ?lbko o ka hana ku i ka maemae a hoinoia mai no na hoino kahua ole, a oi lqa ka hilahila o ka mea i komo iloko o ka hana ino a hoinoia no na ino ana i hana ai. Ua lilo kela mau ino apau i mea ole, no ka mea, aole he kanaka noonoo akahele e hiki ke alakaiia e manaoio aku ia mau mea, a ma ka hoike a ke Alii ua kokua ka Moiwahine i keia holo noho ana ona no ka pono o ka lehulehu, he haawina hoolana manao kol no na oiwi ,Hawaii. Mai ka manawa i hoomaka ai ke Alii 1 kana hana a hiki i keia manawa ua loaa keia manao ua lawa na hana ana i kana ai no ka ike o ka lehulehu i ka w&iwai o ia mau hana kahi e hookahua iho ai o ke kanaka i kana mana koho. A no ke Kuokoa aole ana kanalua « hoohalahala no lae kake* ana

nona no ka mea, ua loaa iaia Jca manaoio ua hiki no i ke Alil ke hana no ka lehulehu no ka mek ke Ike e ia aku nei ka waiwai o kana mau lawelawe hana ana, oiai nae, aole oia 'i kaena e mai e hiki ana iaia ke hana no ka lehulehu. Nolaila e na makamaka e waiho i na hoohalahala ame na kanalua aka e ikaika e ka lahui i ka hele ana imua no ke K»iklalll e o ī'o ai ke kuahaua o ko kakou Na'i Aupuni Kamehameha I no kakou ke hlki mai i ka la 4 o Novemaba: "Imua e na pokii a inu i ka wai awaawa."