Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 43, 24 October 1902 — Ka Poka Nui ame ka Poka Iki He Moolelo no kekahi mau Opio Elua iloko o ke Kaua Kuloko wawahi Mana Kauwakuapaa o Amerika Huipuia. [ARTICLE]

Ka Poka Nui ame ka Poka Iki

He Moolelo no kekahi mau Opio Elua iloko o ke Kaua Kuloko wawahi Mana Kauwakuapaa o Amerika Huipuia.

"(Unuhlla e S. K. Nawaa.) MOKUNA IX. HE HANA HUPO. "Palna ka puka ana o ka la maluna o ke kahua kaua, A puka hou mai no, eia no ke hakoko nei." Ia wa no i haawiia mai ai ke kauoha i ko makou regimana no ka hoakoakoa hou ana; a no ka ikaika ole mai o na paio ana, nolaila, ua ku iho la no makou ma ke kahua a makou i.ku ai. a o na poka o na pukuniahi e kau ana ma kekahi kiekiena mahope o makou aia ke lele ae la maluna o ko makou mau poo, a e koonaueue aku ana i ka ululaau mamua aku o makou kahi hoi a na enemi e paa ana. Ua uhi iho la ka pouli, aole no nae i lawa no ka huna ana iho i ke kahua kaua oiai na anapu o na poka pahu e hoomalamalama ana i ke kah.ua kaua hoiookoa. lloko no nae o ka ikaika o na ki poka ana a na puali pukuniahi, aole loa i emi aku na enemi a o ka mea maopopo ioa aia na Konofedereta ke lawe mau la i ka lanakila a ke nee mai nei 1-kou e like me ka waikahe. , "O keia kekahi o na mea kaumaha loa, e Wilimona," wahi a Kapena Hadina; "aia ke kahua hoolulu o Savage iloko o ka lima o na enemi a pela pu hoi me ko kakou poe ma'i." . i "A pehea hoi na hale hoahu ai," wahi a'u me ka hoomanao ana ae i na lako ai a'u i ike ai e waiho ana maluna o ka uwapo. "O, ua pau loa. Ua kaawaie kakou i keia manawā mai ko kakou kahua hooiulu." . '•[Ja ike no au e komo ana kakou iioko 0 ka poino iwaena o keia mau kiowai opilopilo," wahi a Lukanela Buka, ka lukanela ekahi o ko makou puali. "Aole au i maopopo i ke kumu o ko kakou laweia ana mai e make iwaena o ka lepo pohopoho ame na kiowai opilopilo." •*Ua lawa e Buka. O kou ano mau no ia o ka hoohalahala. Ua like no a like ina no maanei kakou a ma kekahi wahi okoa aku paha, wahi a Kapena Hadina. "Aoie pela, mai oi loa aku ka pono ina no kakou i paa i ko kakou kahua hoahu ai, a laa ko kakou nele la." "He mea oiaio ia; aka, ke oieloia nei eia kakou ke paio nei me Papohaku Keakakona, ka mea i nee mai nei mai ke Awawa mai," wahi hou a Kapena Haūina. ■ "Oiaio, a ua iike kakou me na īole iloko o ka halē iole i makaukau e luku ia me ka wai wela," wahi a Buka me kona leo hoohalahala i maa mau ia makou. Ia manawa aia na puaiikoa ma ko makou aoao akau ke emi mai nei i hope, a mahope koke iho, ua emi pu mai la na pualikoa kumau e hoike ana hoi aia ka pualikoa hoiookoa ke emi nei 1 hope. Ua loaa mai la ia makou ke kauoha e emi aku a o ka wa koke no ia i hookoia ai ke kauoha. I kou puali e emi ana, aia no au ke ku la me ka nana ana aku i hope a ike aku la au i ka makamua o ka puali o na Konofedereta e nee mai ana. Ia manawa ua kaalo ae la kekahi pualikoa .kaulio me ka puahi nui e holo ana e paio aku me na eneml, a he mau minute pokoie mahope iho, aia hoi, e like me ka nalu ikaika i poi aku ai i ke kahaone ka emi hou ana mai me ka hapa o kona ikaika, peia keia puailkoa kaulio i emi mai ai me kekahi hapa o lakou i koe aku i hope he luahi na ka inaina o na poka nui ame na poka iki. Ua haalele aku la au i ko'u wahl e ku ana a holo aku ia a hui me kou puali, a ia wa ike aku ai makou i ke koena o ka pualikoa kaulio i ka holo ana ae ma kekahi aoao o ma"kou me kekahi mau iio i hooneleia me ko lakou mau hoohololio. Ua haaleie pu ia aku na pukuniahi i hope no ka ahal ana i ke ola: o keia paha ka mea i oleloia, —"A'o no ke koa, a'o no ka holo." Ia po iho aia makou ke hou hele la i o a lanei, i kekahi manawa iioko o na lepo pohopoho a i kekahi manawa maluna o ka alna paa, me ka haiawai pinepine &na me na enemi ame na hakoko liilii ana. Ma kela ame keia aoao o makou e waiho mokaki ana na lako kaua i pau i ka nahaha, a mai waena mai oia mau mea e ko mau mal ana na leo auwe o ko makou poe i eha; aka, he mea hiki ole ia makou ke ku iho a ha&wi aku i na lima kokua oiai ka enemi e hahani ana mahope o ko makou mau kua a makou no hoi i ike iho ai, o makou pu kekahi e hiamoe pu ana me lakou ke hoohalaia ae ka manawa no ke kokua ana iho ia lakou. Ma kekahi mau wahi ua halawai aku makou me na kaa pukuniahi i poho a nalowale iioko o ka lepo, a i kela ame keia manawa e walawaia pahu ana kekahi poe o makou iialo i ka wa e hookui aku ai me na kino make o na kanaka ame na holohoiona i make iloko o ka hoomanawanui ana no ka pono o ke aupunl ame ka hae hanohano o ka aina. Ia makou iloko o keia kulana ua ike aku la makou i ka puoho ana mai o kekahi malamalama nui mai loko ae o ko makou kahua hoahu ai. "Heaha hoi keia?" wahi a Kopala Poka. "Me he mea la o ka hale hoahu ai kela ma ka Haie Keokeo," wahi a'u i pane aku ai. "Ua poiolei oe e Wiiimona," wahi a Kapena Hadina; "pela ka Konela Felita i hai mai nei." "Alaila, ua like kakou me na iole. Ka'u no ia i manao mua ai," wahi a Lukanela Buka. "Auwe, o Buka no ka keia!" wahi a Kapena Hadina me ko makou akaaka ana ae. Ua mahuahua ae la ke ahi a hiki i ka wa i hiki al kona wena ula i ka iewa. O keia Iho ia ka hoi kekahi make o makou. Keu no hoi o ka make i ka poka nui ame ka poka iki ame ka ma'i ahulau oia wale iho la no la ko makou poino, eia ka o ka makou mau mea ai kekahi. Hookahi ka hoi mea aloha o k* noho iho iloko o ka make a ka poi«u. li>nnr* i hui ae ai na pualikoa apau « li««»iaka ako la i kela auhee polna

ole ia e emi ana no ka Muliwal Kimo. No na la ehiku ko makou nee ana e paio ana i kela ame keia manawa me ka loaa oie o ka hoomaha; e nee aoA mai ka «.oao akau a i ka aoao hema i kela ame keia manawa, a e paio ana kekahi mau puali no ka haawi ana aku i ka manawa e nee ai o kekahi i hope, a pela iho la makou i paio al i ke ao 1 ame ka po. Ua hoomauia keia paio ana a hiki i ka naha ana o ka aoao akau a hoi aku la na hakoko ana ma ka aoao hema. O i heiu aku a helu aku i na manawa i hoouka kaua ai makou a hiki i ka hiki ole ana ia makou ke helu hou. ' He manawa aia makou iiuna o na puu kiekie e paio ana me ka hahana a i kekahi manawa aia makou iloko o ka lokowai opilopiio; o ko makou mau aahu aole he nao i ka ua mea he lepo me ka pulu mau i ka wai. I ka eiua mai o ka po, ua loaa mai īa ia makou ke kauoha e au aku i ka Muliwai Kikahomine. Ma ka hora ewalu oia po ua makaukau ae la na mea apau a hoounaia aku ia makou e nee aku e kiai i ka uwapo me ka haāwi pu ia mai o ke kauoha e ae ole ia kekahi mea e ku iho no hookahi aekona iluna o ka uwapo. Ma ka hora umi o ia po aia kekahi hapa o ko makou regrimana ke ku la ma kekahi aoao o ka uwapo, a o kekahi hapa ma kekahi aoao, a o na pualikoa aia ke maki la iluna o ka uwapo, Me na iamalama kakaiwahi ua hiki ia makou ke hoonee aku me ka awiwi i na kaa ukana, na kaa pukuniahi ame na lio o ka olhana kaua. I I ka wehewehe ana ae o ke aiauia o kekahi la ae, ua ikeia aku.ka oiii ana mai o ko Palani pualikoa a i ke kau ana o ka hapa hope o keia puali iiuna 0 ka uwapo, ua. hoomaka koke ia ka ] wawahi ana i ka uwapo e na puaiikoa ' eneginia, a iioko o ka wa pokoie- nee ! ana ka uwapo iiuna o ka ili o ka wai. , O keia ka hope loa o na puaiikoa a ma , kekahi aoao aku o ka muliwai i hui pono ae ai kela ame keia puaiikoa a nee aku me ka loaa oie o na hakoko i ana. Ia makou e nee nei, ua ike iho la au i ka eha o ko'u wawae, a i ko'u nana pono ana ike iho la au ala kekahi 'o ko'u mau manamana wawae ke pehu j ae la, a i ka hookolo pono ana ike iho la, ua ku au i ka poka. Aole i maopopo ia'u ko'u wa i loaa ai i keia uiia, oiai mamua aku aole he mea okoa ae e noonoo ai o ka hoao waie no i na manawa apau e loaa ka palekana. Ua oki iho la au i ko'u kamaa a loaa iho la ka poka e moe lolii ana iioko o ko'u kamaa a oia ka'u i lawe ae ai a malama 1 mea na'u e hoomanao ai i ke kahua kaua a makou i auhee ai. Ua hoomau aku makou i ka nee ana a hiki i ka ia 3 o lulai, hiki aku la makou i ke kae o ka Muliwai Kimo, a he mea e ko makou hauoli i ka ike ana ua hiki makou i ka pahuhopu o ka makou huakai auhee. Ua hauoii loa au 1 keia hiki ana i ka hopena o ka makou huakai, oiai, ua hana pono ole mai ia eha o ko'u wawae, a ma keia hiki ana i ke kahua hoolulu ua loaa ia'u ka wa e hoomaha ai. O ko makou poino nui oia no ka nele i ka ai, a ua'alo ia e makou eiua la ame ekolu po me ka loaa ole h.e wahi ai iloko o ko makou mau opu. Auwe ke aioha e! Ia'u e noho ana me ko'u eha nui ka make a ka pololi, hoeu ana kuu hoaloha Ailiki ia maua e al, a ia'u e nana aku ai e hamama ana ka waha o kekahi kini berena. "Ihea keia mea maikai i l®aa ai ia oe?" wahi a'u me ka hauoii. j "Inehinei, ua ike iho la au ua pau ke kaua, nolaila, hele aku ia au e nana heaha ia kahi mea e loaa ana ia'ū a o keia iho Ia ka mea i loaa mai ia'u ma ke kuai ana," wahi a Denisa. Ua noho iho la maua a hoonuu iho la a pau ae la keia poino. • He mau la mahope mai, hoea ana ko makou kakiana-mekia ma ko'u haieIole. ' "Kakiana Wilimona; ua makemakeia oe no ke kiai ana i ke keena oihana." "Aoie i loihl ae nel ko'u manawa o ka hoomaha ana mai ko'u ku kiai hope ana malaila," wahi a'u me ko'u makemake ole oiai aia no ko'u wawae ke eha I la. | "Ua maopopo ia'u ia mea e Palanike ! Wilimona, aka, o na kakiana e ae maluna ae o'u aoie ae nei lakou; ua pau paha i ka make a i ole he mau pio paha aole au i maopopo, nolaila, ua hoea hikiwawe mai kou manawa." "Ina pela e heie aku ana au, aka, aole paha e hiki kupono ana ia'u ke lawelawe aku i ka'u hana?" "E hana aku oe i ka mea l hiki ia oe." IHe hookahi hora mahope mal aia au ke hele la me ko'u poe kanaka no ka i lawe ana ae i kahi e ku ana na koa kiai. Maanel au I ike ai aole i hiki aku I ka nui o na kanaka malalo o'u i ka hapaiua o na koa e kiai ana ia manawa a me ia ike ua hele aku la ua no ke keena oihana o Generala Fiki Keoki Poka no ke noi ana aku e hoeml ia mai na wahi e Klai ai. j "He kanaha wale no kanaka malalo o'u a he iwakalua a oi ka nui o na wahi e kiai ai; aole anei he mea pono e hoemi ia mai na wahi e kial ai?" wahi a'u. "Ke hopohopo nei au aole e hiki. Pehea i haawiia mai ai a uuku na ka.naka?" ) "Aole i maopopo ia'u. O ka mea 1 ' haawiia mai ia'u oia ka'u i lawe mai nei." "Ina pela e hana oe i ka mea i hiki ia oe," wahi a ka akukana. "E nui ana ka poino e loaa ana i nai kanaka," wahi a'u me ko'u hull ana maij e hoi. I "Alia, e ke kakiana," wahi a kekahii Ieo i pa-e mai ai, a 1 ko'u huli ana ae e ku ana o Generala Pota. "Ua lohe au i kau noi, a he noi maikai loa, no- | lalla, e hana e like me kau i ike ai he ! pono. Ina no oe e hoemi mai ana i umi j wahi e klai ai ua pono no." ' "Me ka mahalo. E loaa ana he maha i na kanaka," wahl a'u me ko'u huli ana ae a kuoe hele aku la. "E! e hoi mai e ke kakiana." Ua hoolohe aku la au i ka leo kahea a ia'u I hookoke aku ai ua ninau koke mai la ke Generala ia'u: ! "Heaha keia o'u e o-i mai nei? Ua eha la paha oe?" "Ua komo ka poka iloko o ko'u kamaa a ku ko'u manamana wawae la kakou ma kela aoao o ka Muliwai Kikahomine, a oia keia eha o'u." "Ua nana la anei kou eha e kekahi kauka?" wahi ana me ka oluolu. "Aole. Ua hiki ole no hol ia'u ke wehe ae olai he oi aku ka pehu ame ka eha." "Heaha kou mea i hoi ole ai iloko oka halema'i?" * "O, mahope au akaakaia mai no ka hoi aku iloko o ka halema'i me kahi eha uuku loa." "Aole au I maopopo ia mea. Malia

' paha ua oi aku ka poino mamua o kau [ mea e manao nei. E hoouna mai ana au i ko'u kauka e nana ia oe." 1 Ua hoea lo mai ke kauka a ma kana nana ana ua oi aku ko'u poino mamua 0 ka'u mea i manao ai. Ua hoouna ia ae he kakiana okoa ma Jto'u wahi a noho iho la au me ke Generala a ma- | laila i ioaa ai ia'u na mea ai ono loa a 'Kaehu. I kekahi ia ae, ua manele ia aku ia au no ka uwapo ku moku a maiaila au i halawai hou al me ke poo luna o ka oihana iapaau. "Aha! Eia ka oe e Mr. Ho5omalu. Ke minamina nei paha oe i kou noho ole ana mai me a'u?" wahi a ke Konela. "Aoie. U& oi aku ko'u pono o ka hele ana i ke kahua kaua a ike maka i na mea i hanaia." I "Aole anei ou manao ua pono loa oej ina i hoomau oe i kau hana maluna o ke Kulanakauhale Elama mamua o ka hele ana aku nei e au iloko o kela mau lokowai opilopilo a loaa ia oe kena wawae pehu?" I "Pela no, e ke konela; aka, ke koho nei au i na lokowai opilopilo." | "Ke manao nei au e hoopaa ia oe no ka holomalu ana," wahi a ke konela me kona hoopupuka ana iho i kona mau 1 maka. "O, aoie peia. E hoopaa no oe i na kauka no ka hoao ana e oki ae i k£C iima o ke kanaka," wahi a'u me ko'u hoohuhu ana aku. "Ha! Ha! pela io no. Well, e ke ? kakian.a, eia mai kou palapala a e hoi koke aku oe no luna o ka moku. Ia po ua holo aku ka moku a noho ana au iloko o ka haiema'i ma Balatimoa me ko'u ike ole ana i na hana i hanaia ma ke kahua kaua no kekahi mau mahina. MOKUNA X. HOU I KE KAUA. "He nani oi kelakela Ka ikena i na mea apau." Kahua Hoomoana malalo o na Mauna, Va, Nov. 4, 1862. I kuu Wilimona aloha:—Ke haouil nei au i ka loaa ana o ka ikaika i ko'u wawae, no ka mea, ua kaawale aku oe. Mai oi aku ko'u hauoli ina oe, i puka malaelae mai e like me a'u ma kela kaua a kakou ma Merelana; aka, o kahi regimana o kakou, eia iloko o ke kulana nawaliwali. Ma Manasasa ua komo aku makou iloko o ka poino nui, a mailoko mai o elima haneri ame kanaha aliikoa ame na koa i kaua aku he ekolu haneri wale no i koe mai. Ua make o Akukana Bufo i ka wa no a makou i lele kaua aku ai; ua ku oia ma kona umauina īne na poka aole i emi iho malaio o elima. Mafeppe koke iho no ua ku o Kapena Welana i ka poka ma kona poo a make loa mahope koke iho o ka akukana, a pela no hoi na Lukanela Kini ame Geieta; a mawaena hoi o ka poe i eha o Kapena Keo-ke ame na Lukanela Bukala, Heale ame Matini. Nolaila, ke ike mai la oe o na kokua apau e komo mai ana e lawe kc*e ia no; aka, aoie i oi aku mamua o elima haneri kanaka i keia wa; no ka mea, ma Anatietama ame Tapabega ua hiki ka heluna o ka poe i eha ame ka poe i make i ke kanalima. Ua make 0 Beasele ma Anatietama i kekahi poka aloha ole; ua kaawale aku hoi oe, a ua hoopii ae au ia Pilipo, ke kakiana kahiko hookahi i koe, aka, aole ia he mea e nele ai kou hoopii ia ae. He Bir3gidia o Konela Felita i keia manawa, a o Lukanela-Konela Dorana hoi ua make no ke l-u ana i ka poka ma ke kula huita ma Gaina ,Mila, o Mekia Loila he konela i keia manawa. O Kapena Pukela he lukanela-konela oia i keia inanawa, a o kau kauwa haahaa nei he mekia. E lilo aku ana o Kaki-ana-Mekia Pikigerala i akukana, o Lukanela Dikikona oia ke kapena o ka puali o Pukela, a o kahi Buka no hoi ke kapena o ko oukou pualikoa. Ke manaolanaia nei e hoea mai ana na palapala komiaina i keia mau la iho, a ua hoouna aku nei o Generala Felita i kou inoa no ka lukanela he uku hoi no kou holomalu ana mai ka moku lawe ma'i. He mea pono ia oe ke hiki mua mai i ka wa e hoonohonoho ia ai na aliikoa, a ke manaolana nei ke Generala e hiki, mai ana oe mamua o ko makou nee ana aku. E hele koke mai a e lawe pu mai 1 lole aliikoa nou ame ka pahikaua. Ua lilo ae o Denisa Malone 1 kopala inehinel. Ke manaolana nei au e ike koke aku ia oe. E nee ana makou no ke kahua hoomoana ma Waretona i ka la apopo. Kou oiaio, KAMAKI HADINA, Mekia, N. I. Vols. Ia Lukanela Palanike Wilimona, Alanui Leiki Haukipila, Balatimoa, Md. Ia'u iloko o ka halema'i, ua loaa mau mai ia'u na manao uluhua no ka paa loihi loa ma ka halema'i, a ke noonoo mau la au i na manawa apau no ka hoi ana aku iloko o ko'u regimana. Ua lullluli mau mai ke .poo o ke kauka i ko'u wa e noi mau ai e hookuu ia'u e hoi aku no ko'u regimana me kona olelo mau mai e hoomanawanui au no kekahi mau pule hou aku, oiai, aia no ke palupalu la ka Hi o ko'u wawae. O ka leta a ka mekia, ame ka hoikeia ana mai no ko'u hoopiiia ae, oia ka mea na na i hoopau ae i keia noho o'u ma ka halema'i mamuli o ko'u hoouluhua mau ana i ke kauka, a hoopaa ia ko'u inoal ma ka papainoa o ka poe I ola; a i kekahi la ae aia au ma ke alahele no ko'u hui aku me ko'u regimana. | I ko'u hiki ana ma Alexanaria, e huli la i Wakinekona, ua ike iho la au aia ia wahi kulanakauhale iloko o ka uluaoa, oiai, ua lilo ae la ia wahi i kahua hoolulu waiho lako kaua ame na mea e pono ia ke ola ana. Ua piha u na alanui me na kaa lio ame na kaa-ahi e nee ana no Feafaki, ma ko lakou alahele no ke kahua hoomoana. Ma kahi hooiulu o na kaa-ahi, ua piha na kaa ukana me na lako kaua. Ma na wahi apau aia ke holo-ke la na mea apau, a ma na hiohiona e ikeia ana aia no he wa e ala koke mai ai ka hakoko ana. Ua pinana aku la au a kau maluna o ke kaupoku o ke kaa ukana, a ia'u e hooponopono ana i ko'u kulana, o ka wa no ia i nee aku ai o ke kaa a ike iho: la au aia ko'u hūakai no Cenetavila. O na mea apau a'u 1 ike al ma ko'ui alahele, mamua aku o keia huakai au,j he nani a ka naau e hoowahawaha olei ai, aka, ia'u e holo nei, aole o kana mai o ke ino. I ka wa a Makalelana i hiki| ai ma ka Muliwai Kimo, ua haalele iho o Li ia kahua, a nee aku la a paio kue aku ia P«pe, me ka paa ana iho i ke kahua kukai ma Rapldana.. j O ka Pope kaua ana he ao no ke koa ao no Ka holo, a ua eml awiwi aku olal mai Kalupepa aku no Cenetavila. Mamuli o ke kupilikii o Wakinetona, ua kauoha awiwiia mal o Makalelana me kona puali no Alexanaria. Oiai no nae he mea paakiki loa ka loaa o ka lana-

kila me kekahi puali i hoemiia kona ikaika, ua kauaia aku no ke kaua ma Manasasa me ka pupuahulu a haule pu. I Mamuli o keia lanakila ana o Li, uaj onou ae la oia me ka makau ole a kau i ana ma keia aoao o k£i Muliwai Poto-. maee a nee ae la no ke kulanakauhale o Feterika, ma Merelana, mamua o ka hiki ana ke kue ia. Ua lilo pio ae la o Hapa Fere ia Papohaku Keakakona me kona puali kaokoa me ka hakoko ole ia. Na keia mau hana i waiho ae ai ke Aupuni Federala i na hooponopono ana^ 0 na pualikoa Aupuni malalo o Maka- j lelana, a e noho mana hoi mai Penese-' levenia a hiki i ke Awawa Vekinia, iaia 1 lawe ae ai i ke kaua no ka hoemi anai I aku i ka enemi. | I Mamuli o kekahi hoonee kaua akamai loa a Makalelana ma ke Kuahiwi ma, ua hoemiia aku o Li no Anatieta-j ma. I ka wa a Makalelana i houluulu [ ae ai i Tcona puali holookoa a lele kaua I aku ia Li ma Anatletama a malaila i halawai ai o Li me ka puupuu ikaika; !na na i luku iho i kekahi hananul oj kona mau koa a haalele iho la oia ia | wahi a au hou ana ma ka Muliwai Po- j tomace. Mamuli o ka nele i ka iole na mea ai ua hiki ole iaia ke alualu 10-j loa aku i ka enemi, aka i ka wa i loaa j mai ai na mea apau, ua au hou aku Ia; kona mau pualikoa ma ka Muliwai Po- j tomace no ka halawai ana me ka eriemi. - Aka, mamua o kona nee loa ana aku imua e hooko i kana papa kuhikuhi, ua hoopauia mai la kona lawelawe ana i ke kaua mamuli o ka Bonikālka hoopii, a pau ae la ko makou ike hou ana laia ma ke leahua kaua. Ma ke Komohana, ua hoala ae o Bogg i ka haunaele ma Kenekake, a mamuli o kona haulehla ana ma kana nee ana no Konetikeka, ua kukala ae la oia ia Kenekake he mokuaina Konofedereta. Ua hoalaia ae ke kaua o Corina ia makou e nee ana no ma ka Puali a ua loaa ae he mau alahele no ka wehe ana ae i ka Muliwai o Mikikipi. Ua lilo plo mai o Memeflsa a ke hoopualiiaj mai la ko na Conofedereta maū puali. j Mamuli o ko Haleka kauohaia ana mai' no Wakinetona ua kaa aku la malalo 0 Kalani na pualikoa o ke Komohana e paa ana ia Corina, Huina Laula ame Memeflsa. Aka nae o kela hele haaheo ana o ka lanakila ma ko makou aoao aole no ia he mea na na e hoohoihoi loa mai ia makou, no ka mea, o ka loaa hou mai he mau puali hou oia ke ake nui ia ana, mamuli o ka nui o na palena e paa ai. Ua komo pu mai na Conofedereta iloko o ia haawina oiai, eia ko lakou mau puali ke ike nei i/ka pilikia] mamuli o ke paniku ia ana o na awa kumoku. O ka oiaio maoii ke ike nei| na aoao a i elua he manawa loihi ke, lilo ana no ke naua. Uoko o ke kulana pono ole o ko ma-j kou alahele, ke hauoli la no wau ia'u e holo nei maluna o ke kaa-ahi. Ia ma-; kou e hookokoke aku ana no Feafaki, j mahope o ka hala ana ae o na papu e kau ana ma na puu e koKoke t ana i Alexanaria, ua hoomaka mai la na hiohiona o ke kahua hoomoana. Ua paa pn ae ke alanui me na kaalio, a he keokeo hoi kau mai o a o i ka ua mea he nui hewahewa o keia huakai. Ua hiki ke ikeia aku lakou e nee malie ana a e hooikaika ana na lio i ka huki ana; o kekahi me ka ikaika, a o kekahi, e kunewanewa ana. Ma kela ame keia kiekiena e ikeia ana na pualikoa e ku kiai ana i ke alahao ame ke alanui, a i ka hiki ana ma Cenetavila, ua halawai mai au me na papu, na pualikoa ame na kaa i oi, ae mamua o ka'u mea i ike mua ai.' | Hiki kku la au i ke Awawa Veginia e hookokoke ana ma na palena o ke kahua kaua. Aka ma o aku o na laina koa kiai ame na pualikoa kaulio e ku ana ma o a maanei ma ke kula o Manasasa, aole he wahi lihi o ka ike ia aku o ke kahua hoomoana a hiki i ka hiki ana ma ka Huina Waretona. Ua 01 aku ko'u noonoo ana no keia hapa o ka'u wahi e hele nei, oiai, o ko'u ike mua loa ana keia i kona kulana mai ka wa i ala mai ai ke kaua. la'u i haalele aku ai ia Tom<», ua hele mai au t ma keia wahi me ka hauoii. Ano, ua loli ae kona kulana. i Ua nele ka aina i ka laau; o na pa ua pau i ka wawahi ia; a ma kekahi mau wahi e ku olohelohe ana aole hale. 0 na alanui no lakou na pa me na pua nani ua maalo aku lakou a ua hehikuia e na pualikoa; ma kahi hoi a ka palau 1 hoohuli ae ai i ka lepo no ke kanu ana iho i ka huita e waiho kuanea ana. O ka hana a ke kaua ka mea e ike ia ana ma na wahi apau, a he mau tausani o na kino kanaka make e waih(i ana, he hapa wale no nae o ko lakou mau kino make i kiia i ka lepo o kahi a lakou i ku ai a paio aku. O ke kuakea, olohelohe, a meha pu oia na mea e hekau ana. (Aole i pau.)