Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 46, 14 November 1902 — Na Laikini Kaapio. NUI NA KALAIWA KAA HOOHEMAHEMA A KUE I NA RULA—E NELE ANA PAHA KEKAHI O LAKOU I NA LAIKINI—MANAOIA O NA RULA AMERICA NO NA KALAIWA KAAPIO OIA KE HANAIA MAANEI. [ARTICLE]

Na Laikini Kaapio.

NUI NA KALAIWA KAA HOOHEMAHEMA A KUE I NA RULA —E NELE ANA PAHA KEKAHI O LAKOU I NA LAIKINI—MANAOIA O NA RULA AMERICA NO NA KALAIWA KAAPIO OIA KE HANAIA MAANEI.

Me he mea la he mau la koke no e hoea mai aria e nele ana kekahi mau kalaiwa kaapio i ko lakou mau laikini no ke kue mau i na rula o ke alanui a holonui wale e like me kekahi poe kalaiwa kaa e ikeia nei i keia mau la. He nui ka poino i ikeia ma keia mau hana a na kalaiwa- kaapio. O ka poe i ikeia iho nei e haihai ana i na ruia o ka hele ana ma na alanui, a e hoao ana ma keia mua aku e loaa hou ko lakou mau laityni, he mea paakiki ka haawi hou ia aku ia lakou, a o ka poe oia ano e hoomaopopo iho a e helu aku i na la 1 koe o kona laikini, a e noonoo iho i ka hana e loaa ai iaia ke ola ma keia mua'aku. Ma ka halawai a ka Mana Hooko i malamaia ai i ka Poakahi nei, ua waiho ae o Kakauolelo Cooper i keia ninau iniua o ia Alia. Wahi a Kakauolelo Cooper: "Ua oi aku ka hoohernaherna o n?i kalaiwa kaapio, a ke pii mahuahua mal nei ka n,oonoo ole no ka pono o ka lehulehu. Owau kekahi i ike mau I na hana haihai i na rula o ke alanui, a iloko o ia mau manawa ua lawe ae au i na helu 0 ia mau kalalwa kaapio ame na hana 1 hanaia.' O kekahi o keia mau kalaiwa kaapio i ko lakou wa e kii hou ae ai i ko lakou mau laikini e ike ana lakou aole e loaa hou ana ko lakou mau Iaikini. Ke makemake nei wau i ka poe apau e ike ana i keia mau hana haihai rula alanui e hele ae a e hoike ma keia keena, a maanei e noonoo ia ai a e imi pono ia ai keia hana. O ka oi aku nae o- ka poe hoohemahema oia no na kalaiwa kaapio Pake ame Kepani; aole wau e olelo ae ana oiai he mau Pake a he mau Kepani lakou a ua pau loa lakou iloko o ia haawina, aka, o ka hapanui o lakou he poe hoohemahema mau. I na pule apau e haihaiia ana keia mau rula a ke pii mahuahua nei ka nana ole ia o ke kanawai a he mea pono ole i ka mana aupuni ke nana maka. Ua nui na laikini i haawiia a ua oi aku mamua o lea mea kupono, a o ka hapanui o keia poe kalaiwa kaapio aole i maopopo i ka malama ana i ko lakou mau lio." •'Ke manao nei wau he mea pono e hoikeia na kalaiwa kaapio ma ko Ame-' rica rula," wahi a Kiaaina Dole. "He mea pono e loaa i keia mau kalaiwa kaa ka ike i ka olelo Beritania a i ole ka olelo Hawaii, a e pono hoi e loaa pu ka ike i na alanui nui o ke kulanakauhale nei. E pono no hoi lakou e ike i kahl o na hale nui o Honolulu -nel, na wahi pana, ke alanui kahi e hiki ai, ame kekahi mau wahi noho o ka poe hanoI hano o ka aina.« He nui o keia mau kalaiwa kaapio i kupono ole i mau kalaiwa kaa a i nele hoi me na ike maopopo e alakai ai i ka poe malihini. He mea pono , e huhuklia ka poe . kupono ole. Me he mea la* o ka ninaninau pono ia ana o ko lakou ike i keia mau mea oia ka mea pono e hana ia." Ma ka nana ana i na manao i hoikeia ae la maluna e loaa mai ana he manao e hookoia ana keia manao. E hoomaoI popo, ua kukulu iho nei na kalaiwa kaapio haole i kekahi hui no ke kue ana i na kalaiwa kaa'o.na lahui Asia, a eia lakou ke hoomakaukau nei i kanawai e pulama ana i ko lakou mau pono. Eia hoi i keia manawa. ke noonoo mai nei ka Mana Hooko a me he i mea la ua loaa ae i keia manawa he | wahi maha i ka poe i kukulu ae nei i keia hui. He mea kaumaha no ka ike ana. e hooneleia ana ka hapanui o keia mau lahui Asia i ka pono, aka, ma kekahi aoao he mea pono e pulama ia ka pono'o ka poe no lakou ka aina, aole hoi na hai e ai hookano mai.