Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 50, 12 December 1902 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

            KA

KUPEPA KAOKAO

No ka Makahiki - - $2.00

No Eono mahina - - 1.00

 

 Kuike ka Rula

ANA      Pule 1     Pule 2     3     M@ 1    M l1     Mal3     Mak1

1 iniha    $1.50      2.00      $2.50  $3.00    $5.00     $6.75    $12.00

2iniha      2.00      2.75      3.50    4.00     7.00      9.00     18.00

3 iniha     2.50      3.50       4.50    5.00     9.00      12.00    24.00

4 iniha     3.00      4.00       5.00    6.00     11.00     13.00    30.00

5iniha      3.50      4.75       @.00   7.00     12.00     15.00    36.00

6iniha      4.00      5.50       7.00    8.00     13.00     16.00    42.00

 

O NA OLELO HOOLAHA A PAU @ HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MAKOLO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU, A I NA AOLE NO E HOOKOMOIA.

 

O na dala a pau o ka pepa nai a hoouna polo lei mai i ka HAWAIIAN GAZETTE COMPANY

 

HOOPUKAIA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO

 

Hookomoia ma ka Hale leka o Honolulu, Paualaau o Hawaii, ma ka ano mea o ka Papa Elua

 

DAVID L. A-I, Lunahooponopono A. W. PEARSON, Luna nui Honolulu, Oahu

 

Poalima @ DEKEMABA 12, 1902

 

PAU A HOOKUU NA HANA

 

     Mahope o umi-kumamalua la hana a ma ka Poaono, Dekemaba 6, i hookuu ai na hana a ka Aha Senate Kuikawa o kakou i kana mau hana.  He umi-kumamalua ka nui o na la hana i hanaia na ka hooponopono ana i na epepa a iloko o ai mau hoohana ana ua puka mai na hua-o ka mua o ka hoopauia ana ae o na pohihihi ma ka hoopau ana ae i na luna aupuni- a o ka lua a ka hoopiha ana ae i na makalua i hakahaka.  He hana nui ka hookohu ana i ka poe e noho aku ai ma ua mau wahi la a ua kaa aku ai haawina koikoi- o ka mua, maluna o ke Kiaaina ma ka waiho ana imua o ke Senate a o ka lua o ka hoaponoia aku e ke Senate, ka mea hoi a kakou e ike nei ua koho pono ia no ka oihana puuku o ke Teritori o Hawaii ka lunakanawai i pau Mr. A.N. Kepoikai, Mr. J. H. Fisher no ka oihana hooia a o Mr. H. @. Cooper no ka oihana o na Hana Hou.

     Aohe hoopaapaa ana i ke koho pono ia o keia poe inoa e na senatoa apau, koe nae he elua mau senatoa ma ke apono ole ana i ka inoa o Mr. Cooper aka ole i lanakila ka hapa uuku ke kumu o ka holo pono loa ana o na hana.

     Mawaho ae o keia ua hana aku no ka Ahaolelo i kekahi mau hana, o ke koho ana i mau komike no ka imi pono ana i kekahi mau keena, i waihoia aku ai imua o ka Ahaolelo kumau no ka noonooana, i mea e holomua ai na hana o ke aupunio me ka hoohakalia ole.  Aole wale no hoi o ka maikai wale no ka i wanaia aw, aka, he mau ui ana kekahi, oia ka lawe ana mai i ka hoohalahala e pili ana i ke Kakauolelo Cooper pili i kana mau lawelawe oihana ana a ma ka hoohalahala a kekahi hoa o ka AhaSenate o ka auna hookahi, ua haule pahu aku la ua hoohalahalala. He nui aku na hana ma ka aoao o ua aha kuikawa nei, e paa nei iloko o kona moolelo, aka i ka houluuluana i na mea apau a kanana ae, ke puehu aku ka opala i ka makai, e koe iho ana ka i’o e nele ole ai ka helu ia ma kahi o ka maikai.

     Ma kekahi noonoo ana ua makaala keia aha kuikawa ma ka hoohana ana i kona mau komike no ka hoomakaukau ana i mau hoike e waiho aku ai i ka Ahaolelo kumau, he hoike ana hoi ia ua makaukau e no ka ahaolelo kumau i na hana no ka hoomaka ana.  He noonoo maikai loa kela i hookumuia ai ame ka hooholo ia ana e hana.

     O ka hoapono ia ana o na luna aupuni hou a e hana mai neia i keia manawa, ua loaa keia manao pili laula ua hoohanaia ke koho ana ame ka hoapono ana ma ke alanui o ka maikai, ka mea hoi i olu iho ai ka manao o ka lehulehu.  O Kepiikai he Hawaii makaukau i ke kanawai, a ma ke ano pili oihana, no hoi aole he kanalua ana no ka hele ana i ia oihana ma ke alanui kupono ka hoopili iloko o ke ano hookupono.  Ma kona makaukau ame na pono e ae e pono ai ua oihana la a holomua oia no ka loaa ana aku o ia haawina o ka holomua i ke aupuni. ma keia mau haawina hookahi no na luna aupuni e ae, a ka hoohui ia na mea apau ua maopopo loa i ka lehulehu eia ia mau auwai ke kahe hou la ma ke ano kupono mau.  oia ka pololei.

 

KAMAILIO HAWAII ME KO NA AINA E.

 

He lohe pepeiao wale no, no na makahiki lehulehu i hala, no ka uweaolelo moe moana, ka mea hoi e hoohui nei i na aina mamao kekahi i kekahi ma ke Kamailio ana, a lohe, a hoomaopopo loa kekahi i kekahi, ma na manao e haawiia ana, ke kumu hoi o ka holomua o na aina naauao, i keia manawa, ke moe lolii nei ua uweaolelo moe moana nei iloko o ka lepo o Hawaii aloha no ka manawa mua loa e hoohui ana i na keena hana ma ka Young Hale ma ke alanui Moi ame ke keena hana mawaho o Waikiki, oiai o kela keena hana ma Waikiki oia ka pahu hopu o ka uwea moe moana e moe mai ai mai na aina e mai maloko o ke kai a hiki o kakou nei i Waikiki mae ma ke keena i olelo mua ia ae nei.

     Ma ka hoomaopopo ana i mea i loaa mai eia ka hui nana e hoohana nei i keia hana kamahao me hoohakalia ole no ka hoonee hikiwawe ana, a ke pau pono na hana i ka hana ia e kamailio aku ana o Hawaii me ko na aian e, oia hoi he manawa la aole loa e hakalia, a o ka oiaio o ke kamailio i’o ana, e oiaio i’o ana, no ka mea, eia ua uweaolelo moe moana nei i ka maka o ka lehulehu o ke kulanakauhale o Honolulu.

     Aole o ke kamailio wale no ka mea e loaa ana ma keia, aka, o ka loaa ana mai o na mea hou ame na manao like ole o ko na aina e e waihoia mai ana a maloko no hoi o laila e loaa mai ai na kuka manao o na aupuni ame na houluulu ia na mea apau aole e nele ka heluia ma kahi o ka holomua.

     Okeia uweaolelo, he mea ia na ke kanaka i huli mailoko mai o na mea kumau a ke Akua i hana ai, a e hoomaikai nui ia ka naauao o ke kanaka i huli noeau ai a o ka hooko ana no hoi ia i ka olelo o ka Buke Nui he mea maikai i ke kanaka ka huli ana i na mea i hunala, a,o ke komo i’o ana mai i o kakou nei, ua kupono loa o Hawaii e haaheo e like me ia e haaheo nei no na hana kamahao i komo mua mai a kakou no e ike maka nei.

     E loaa i’o mai ana keia mau mea i hoikeia ae la a oia mau mea no hoi ka kakou e lohe a e ike, mai na aina e mai no a heaha la ka oi aku o ka ka uweaolelo moe moana i ka kakou e loaa nei i keia manawa.  A hiki wale i keia la ua kau aku na maka o Hawaii no na mea o na aina e i ka ihu o ka moku, ame ka hakalia loa no hoi e hoea mai ai, aka, i ka manawa e holo pono ai keia uweaolelo moe moana e kukai olelo ana kakou me ko na aina e iloko o ka manawa pokole loa.  Ma keia, e lohe ai o Hawaii i na mea hou o kela ame keia la o na aina e mai, aole hoi e kali a mananalo.

     He pomaikai nui keia no ka aina ame ka holomua pili laula o ka lahui.

 

I AINA ULULAAU.

 

     O ka aina ululaau iloko o Hawaii Paeaina oia kekahi kumu hana nui e noonoo ia nei iwaena o ka manao e hookomo aku iloko o ka Ahaolelo no ka hoapono ia mai. He manao keia e malamaia na aina ululaau o Hawaii mai ka ulupa ia i mea e lahilahi loa ole mai ai. O ke pale ana i na holoholona e hoopilikia nei i ua ano aina la, oia kekahi o na Ke’ake’a i loaa i kela poe, a he mau ke’ake’a e ae no kekahi, alaila ua kaa aku ia hana ame na mea e ae pili ilaila i ka poe komite i kohoia iho nei e ka papa oihana kalepa, he mau lala i waeia mai na mokupuni pakahi o kakou nei.

     I ka nana aku he hana maikai no ia, no ka mea, aia ilaila ke ola maikai o ka aina ame ka lahui ma na mea pili i na kanawai kumau o na mea maoli.  Ma o ka ululaau la e loaa ai na ano like ole o ka wai- o ka ohu, ke kehau, ka noe, ka naulu, ka ua nui, ame na ano e ae o ka wai, a o ke kuahiwi no hoi ka home o na aouli hakumakuma, mailoko mai hoi  olaila e puka mai ai ka wai maoli a kahe ana ma na muliwai nunui, a i ko lakou kahe ana i kai o ka moana ua hoohainu aku lakou i na aina panoa o ke kula e kokoke ana ma ko lakou mau lihi ke kumu hoi e ulu ai na mea ulu ‘like ole, ke kumu o Hawaii aloha e kaulana nei “ Ka Paredaiso o ka Pakipika.”  Ma o nanaina o na kuahiwi, o na pali kiekie ame na owawa hohonu, na apuupuu like ole e okuku ae ana, na kualono liilii, na kualapa e moe kulipilipi ana, he keu maoli no a ka nani a oluolu maoli no a ka nani a oluolu maoli i ka maka ke nana aku me ka olu ana iho o ka noonoo a mahalo ka naau, ke uhi paa ia kela mau kualapa me na mea ulu like ole e like me ko kakou mau kuahiwi.

     He nui na pomaikai i loaa ia kakou mai keia mau kuahiwi a pela no me na aina kuahiwi e ae, aka o ke koikoi loa aku o ke kalele ana o keia hooikaika ana o keia poe kalepa e maiamaia na kuahiwi o kakou, pili no ia i ka wai ame na pomaikai e ae e loaa nei ia kakou malaila mai.

     Ke ole keia mau hoihoina maikai o na kuahiwi e makeeia nei alaila e kau ana na haawina kaumaha maluna o na kanaka e noho ana malaila, a i ole, aole no e noho ia ana ia mau wahi e like me ka kakou e ike mau nei a i heluhelu mau ai. He aina waiwai ole na aina panoa, oi loa aku an aina i nele i ka manaolana o ka loaa ole ka wai, ke kumu e ulu ole ai na mea ulu. He mea maopopo loa aole e nele ana o Hawaii i keia mau hiohiona maikai a e kau ole mai hoi kela mau ano panoa, aka ke ole e hanaia kekahi hana hoopakele i na kuahiwi o kakou i keia mau la me ka hookomo ole mai i kekahi noonoo no na kuahiwi mamuli o keia mau hoolilo aina hookuonoono a ke Apuni e hana nei i keia manawa.  O ka hoolilo ana i na aina pili kuahiwi loa oia ka palanaiki ana mai o ua nao hiohiona la a o kekahi e lilo ana lakou i mau aina pili kahi, aole ma ke ano pili laula.  Aole keia e olelo ana i ka maikai ole o ka hoolilo ia o na aina ma ke ano hookuonoono, no ka mea, aohe he mea hoohalahala ia haawina maikai,aka o ka hoolilo loa ana i na aina a pau me na kuahiwi oia ka hoopau loa ana ae i na kuahiwi ma ke ano pili kahi a nele ka lehulehu.

     O keia ka manao i loaa i keia poe o ka oihana kalepa e hoopakele i na kuahiwi a o na aina e pili kokoke ana ilaila e waihoia ia no ka lehulehu ke kumu hoi e loaa nei keia manao e waiho aku i ka Ahaolelo kumau o kakou e kakoo ia ka malama ana i na aina kuahiwi o kakou.  Ke manao nei makou he hana maikai keia.

 

NA POMAIKAI E LOAA ANA IA OE

 

     O na pomaikai e loaa ana ia oe e ka mea lawe pepa kumau o ke Kuokoa, o kekahi, ola no na kii pena i hana noeau ia.  He mau kii keia no lakou ke kumu waiwai pii aka ma ke kuai nui ia ana i loaa ai no ka haawi makana ana i kona poe hoa heluhelu.  O ka mea e hoouna mai ana i kana haawina no ke ola o ka nupepa Koukoa elua dala no ka makahiki a i ole hookahi dala no eono mahina aole e nele ka loaa aku o ka haawinw manawalea. E hoouna mai no nae iloko o ka manawa kupono.  Ke hoouna mai i kau e hoouna mai ma ka bila haleleka a i ole e kuai i poe pooleka o hookahi keneta a i ole elua keneta no lakou ke kumuwaiwai e like me ke ola o ka pepa au i manao ai, ina he hookahi dala, a i ole elua dala.  Aole o ka manaka wale no ke loaa ana ia oe ma ka lawe ana i ka nupepa Kuokoa aka e ike ana no oe e ka makamaka i na mea hou like ole o ko na aina e, na mea

kuloko iho o kakou nei, na moolelo hoonanea a hooaauao no hoi a ao ana i ka meakupono e hana ai ame na mea hou o ka lawelawe ana o na kalaiaina o keia au e nee nei. He mea pono i ka lehulehu e ike i na hana apau pili ilaila, no kamea, o ka pono pili laula o kela ame keia mea, aia iloko o ka pono nui o ka lehulehu.  I mea e ike ai kekahi ia mau mea a i na manoa like ole e auku nei i keia manawa e pono e lawe i ke Kuokoa.  O ke pookeia  o na haawina e loaa ai i ke kanaka oia kona hui me kona Makua Lani a ma ka heluhelu ana a hoomaopopo i na haiolelo e puka aku ai ma ke Kuokoa aole i na manawa apau, aka, aole e nele loa ko ke Akua aoao no ka homalamamalama ana kona lahui kanaka iloko o ka oukou elele waha ole.

     He hooponopono hou keia na ka luna nui o ka uokou Kilohana ma ka haawi makana ana ia oukou na makamaka ana ia oukou na makamaka heluhelu.

 

E HOOMANAO.

 

     E hoomanao mai ka poe hoouna mai i na manao i makemakeia e hoolaha makolo o na kolamu o ka nupepa Kuokoa ma ka hoopaa ana i ko lakou mau inoa, a ina he kope ia na ka mea hookahi alaili e pono e kakauinoaia e ka mea nana ka manao i hiki ke hooiaha ia aku.  O na manoa e hounaia mai ana me ke kakauinoa ole ia aole loa e hookomoia maloko o kona mau kolamu.

 

Akoakoa na Hawaii ma ka Ahaolelo no ka Paio ana.

 

(Kakauia no ka nupepa Adavatasia)

     WAKINETONA, D. C. Nov. 28.- Ua hala ka la nui Hoalohaloha i ke Akua, ke aluka ma na senatoa ame na lunamakaainana mai na wahi like ole mai o ka aina iloko o ke kaulanakauhale nei no ka noho ana mai o ka Ahaolelo Lahui i keia Poakahi @ @ na hoa loea kalaiaina i kaulele @ ko lakou mau manao maluna o ka @ o Hawaii ua hoea mai lakou ma ke kulanakauhalenei.  Ua hoea mai o Senatoa Foster o ka mokuaina o Wakinetona ia nei i keia mau la i hala iho nei a ua kamailio aku oia ma Senatoa Mitchell ame Burton no na mea e pili ana i ka lakou mau mea i noii ai ma Hawaii ma ke kau wela aku nei.  O ka Moiwahine Liliuokalani i pau e like me kau @ aku ai ia oe, eia oe ma kona alahele o Kikako malokoo ka’u leta ua hoea mai oia i keia kulanakauhale nei a eia oia ke noho nei i keia manawa ma Ebbit Hale, ka home  hoi ana i noho ai ma ke kau hooilo i hala mamua o kona hele ana aku no kekahi home hookahi. Eia pu me ia o Myra Heleluhe ame Keoni D. Aimoku.

    O John T. McCrossan i noho iho nei i keia kulanakauhale nei i keia kau hooilo iho nei ua huli hoi mai nei me kana wahine ame kana kaikama @ ma ka hotele o ka Ahaolelo Lahui, a he ano Agena hoioia no ka bila Kiowai o Kohala.  Aole i hoea mai ka Elele Wilikoki ame Mr. Pratt ia nei aka ua maopono loa e hoea mai ana laua i keia ma @ la.

 

AOHE MANAWA KUPONO NO KA MOIWAHINE.

 

     Ua holopapa ae ka lono e onouia aku ana ke koi a ka Moiwahine @ua o ka Ahaolelo ma ka la mua loa e ikeia ai he manawa kupono.  He mea maopopo lea loa ke nana aku aole loa he mea hiki ke hana ia ma keia kau no ka hooholomua ana i keia bila a ka Moiwahine @ ina no na kehaki kanaka loea loa e hooikaika ana aole loa no e hiki.  Aole i hoikeia aku keia kumuhana i ke Kuhina Kalaiaina ma kona Keena aka o ka mea maa mau o na bila apua e pili ana i ka Teritori o Hawaii ma na ano apua e waihoia no ia imua o ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina a mai ke Kakauolelo mai o ke Keena o ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina e waihia mai ana ia i ke Kiaaina Stanford B. Dole no kana mau apono ame kana mau hoike. He mea oiao loa e hookoloia ana keia bila a ka Moiwahine ma luna o keia mau laina a ina pela io ana aole loa e hiki ke hoounaia keia bila a loaa mai hoi ka apono ana a ke Kiaaina ia nei i ka manawa kupono no ke waiho ana aku imua o ka Ahalelo.

 

KA BILA KIOWAI O KOHALA.

 

     Ua makaukau loa o Mr. McCrossan o ka Bila Kiowai o Kohala e onou i kana Bila imua o ka Ahaolelo, aka oiai e waiho mai ana ke Komite i hele aku nei i Hawaii ka lakou mau hoike, ua hookuemi hope ia mai kona mau manao.  I keia manawa ua laweia mai ka lohe e hoomoeia ana ka hoike.

 

HOIKE MALUNA O HAWAII.

 

     Ma ka hoike piha makahiki a ke Kakauolelo o ke Keena o ke Kuhina Kalaianina ua hoopihaia kekahi mau aoao o kana mau hoike maluna o na mea e pili ana ia Hawaii.  Maloko o kana mau hoike e hoaiai piha hana oia i ka hoike a ke Kiaaina ame kekahi o kana mau noi e pili ana no kekahi kanawai.  Ua hoikeia mai i keia Keena maua aku nei i ka kolohe o kekahi mau Luna Aupuni Hawaii aka aole he mau hana e hiki ke hoohana ia maluna o keia mau mea.  O ka palapala apono kuwaho a ke Kiaanina i hoohuipuia ma ka hoike piha a ke Kakauolelo o ke Keena Kuhina Kalaianin i hoounaia aku nei i Honolulu no ka hooponopono hou ia, he mea ano nui loa ia e pili ana no keia mau Luna kolohe i loaa pono iho nei.  Penei ke hoaiai hope loa a ke Kiaaina i hoouna mai nei i ke Keena Kuhina Kalaiaina.

     E hoololiia ka Mahele 80 o ke Kanawai e Hoonoho ana i Aupuni no ka Panalaau o Hawaii i hiki ai i ke Kiaaina ke kapae i na Luna Nui ma ka wahi o ka hoopau mamuli ame ka ao ana mai ame ke apono ana o ka Senate a hiki i kekahi kau o ka Aha Senate a e hiki iaia me ka waiho ana i ke Keena o ka Luna Hooia e koho i kekahi mau kanaka on ka hoopiha ana i na Keena i oleloia pro tempore a hiki i ka hoopau loa ia ana o na Luna i kapaeia no ka manawa.  E hoopaaia na Luna Nana Koho Balota maluna o ka oihana no 2 makahiki aole hoi i 4 e like me ka kuhikuhi o ka Mahele 80 o ke Kanawai Okana, a e hoopauia no lakou mai ka Oihana, aku ma ka manao o ke Kiaaina.

 

KA BILA DALA.

 

     Oia aole he manaolana i oe e nui ana na hana ma keia kau Ahaolelo he malamalama maikai ka hiohiona o ka Bila Dala i holo iho nei ma ka Aha Senate i ke Kau i hala.  Ma ke noi a William Haywood ia Kakuaolelo Mr. Shaw, e waiho aku ana ke Kakauolelo i keia Bila imua o ka Ahaolelo me na hoaiai e noonooia keia Bila a aole hoi e wiho lolii peia. Ke hoao nei o Haywood e laweia keia bila iloko o ka lima o na Komite.

 

Keiki Liilii auwana iuka o Nuuanu.

 

LOA AKU OIA I KEKAHI MAU KEIKI HAWAII E UWE ANA.

 

     E iho mai ana i ke alanui Nuuanu mai Nuuanu mai kekahi wahi keiki uuku loa nona na mekahiki i elima ka nui a ku ana i ka halewai, i alakaiia mai e kekahi mau keiki Hawaii elua ma ka auwina la o ka Poakahi nei, Dekemaba 8.  Ua loaa aku kahi keiki uuku i hoikeia ae la iuka o Nuuanu i kekahi mau keiki Hawaii elua ia laua e pii ana ilaila, e uwe ana no ka loaa ole o kekahi mea ai iaia a no ke ano mehameha no hoi kekahi.  I ka loaa ana aku o ua wahi keiki uuku nei i keia mau keiki, ua pau koko ae la kona uwe ana a komo mai la iloko o ka hauoli a i ka nana aku, ua loaa aku iaia ia haawina maikai mamuli o ka loaa ana aku o na hoaloha maikai e hoolaukanaka ai iaia, eia nae, ua lawa ole iaia ka ikaika e hele wawae ai i ke kulanakauhale.  A no ka loaa ole he dala i na Samaria opiopio o kahi keiki uuku, ua peki wawae mai la no lakou a ekolu i ke kulanakauhale me ka hoomanawanui.

     I ka wa i hiki ai o ua wahi kaaka uuku nei i ka halewai, ua hekau maoli iho no ke ano maluhiluhi maluna o na aka ua lana ae no kona manao mamuli o ka hoolana a kekahi makai kino nui.  Aole i maopopo ke ano o kona lahui aka ma ka nana ana i kona ano me he la he keiki Sepania oia.  Ua lana loa mai la ka manao o ua keiki uuku nei mamuli o kona ike i na makai nunui o ke keena makai, oi loa aku i kona ike i ka poe o ka halewai i ka manawa i laweia ai oia ilaila no ka haawi ana i kona paina ahiahi.  Oka mea wale no i ikeia a hoomaopopoia no ua wahi keiki nei oia kona hele ana i ke kula i ke kakahiaka ame ka nalowale ana iaia o kona alanui e hoi ai i kauhale ke kumu hoi o kona lalau ana.  Aloha kela uhane a he mea pono e akahele ka hoouna ana i keiki liilii i ke kula i hoomaopopo ole loa i kona alanui.

 

     Mai poina i ka ahamele e haawiia ana ana ma ka Progress Block no ka pomaikai o ka Halepule o Pauoa ma ke po Poaono la 20 o keia mahina.  E nani ulumahiehie ana na himeni o ia po no ka mea he poe wale no i walewaha na puu ma ka himeni.  Hele mai hookahi, hele mai a pau loa, aole poina.

 

HOOLAHA I KA POE AIE

 

HOOLAHA I KA POE HOAIE

 

    E like me ka hookohu pono ia ana mai o ka mea nona ka inoa malalo iho nei ma ke ano he lunahooponopono waiwai no ka Waiwai o David Trask i make no Koolau, Mokupuni o Kauai ke hoolaha aku nei oia i ka poe apau i aieia e ka mea i make e waiho mai i ka lakou mau koi i hooiaioia, me na hoike hualehu pololei, ina he mau hoike kekahi o iaano, a ina no he mau koi kekahi i hoopaaia e ia malalo o na moraki waiwai paa, iloko o eono mahina mai ka la aku o keia holaha, a i ole eono mahina mai ka la e hookaa ai.

     E kue mau ia aku no na koi no ka mau loa ke waiho ole mai iloko o ka manawa i oleloia ae nei.

(Kakauinoaia)     HANS ISENBERG

Lunahooponopono  Waiwai o ka Waiwai o David Trask.  Lihue, Kauai, Dekemaba 3 1902.  (2941-Dec. 14,19,26-Jan. 2.)

 

HOOLAHA MANA HOOKO

 

HOOLAHA HOOILINA WAIWAI

 

     Ua makemakeia na hooilina o ka poe Ma’i Lepera i make ma ke Kahua ma’i Lepera, Molokai, no lakou na inoa malalo iho nei, e waiho ae ma ke Keena o ka Papa Ola, Kapuaiwa Hale, i ka lakou mau koi no ke koena dala o ka waiwai o na mea i make, iloko o na puie he eono mai kela la aku.

     ARTHUR KAWAIELI (k) no Honolulu; 38 makahiki, laweia i ke Kahua Ma’i Iulai 25, 1893; make, Malaki 5, 1900.

     PILA PELO (k) No puowaina, Honolulu; 22 makahiki; laweia Okakopa 25, 1898: make Aukake 18, 1900.

     KAOMEA (k) no Hilo, Hawaii; 46 makahiki; laweia Feberuari 16, 1896; make Aukake 18, 1900.

     AH PAT (k) Lahaina, Maui; 50 makahiki; laweia Malaki 22, 1893: make Feberuari 6 1901.

     KEAHO (k) Kahaluu, Hawaii; 16 makahiki; laweia Iulai 5, 1893; make ianuari 8, 1902.

     HALOA (k) no Kakaako, Oahu; 52 makahiki;laweia Okakopa11, 1896; make Feberuari 14, 1902.

     PAAUKI (k) no Waimanalo, Oahu; laweia Novemaba 17, 1897; 44 makahiki; make Feberuari 14, 1902

     Joe Travis (k) no Koloa, Kauai; 18 makahiki; laweia Aperila 13, 1892; make Feberuari 14, 1902.

     L. PALEA (k) no Kohala Hawaii; 66 makahiki; laweia Mei 23, 1900; make Aperila 7, 1902.

     Kaukuna (k) no Kona, Hawaii; 51 makahiki; laweia Maraki 7 1884; make Feberuari 1, 1902.

    No na mea i koe e ninau i ke Kakauolelo o ka Papa Ola.

     C. Charlock, Kakauolelo o ka Papa Ola. Honolulu, Dec 9, 1902. (2941- Dec 12, 19, 26.

 

MA KE KAUOHA

 

HOOAHA

 

     Ke kauohaia aku nei ka poe hookomo waiwai, a hana, a ona waiwai o na kaa apau e hui pu mai ma kaae ana ka ae i ana me na manao o ke Kaname na manao o ke Kanawai Helu 25, o na Kanawai Ahaolelo o ka Makahiki 1898, i keia hoi “Ke Kanawai e Hoike ana a i Pili i na Kaa Apo-hao ame Huila” he kauoha ikaika hoi mai keia la aku.

     Eloaa aku no na Kope o ke Kanawai i ka manawa e kii mai ai.

     Honolulu, Novemaba 21, 1902.

     Henry E. Cooper, Luna Nui o na Hana Hou.  No.2939- Nov.2@- Dec.5,-12.

 

HOOLAHA AINA AUPUNI

 

Ma ka poaono, Ianuari 10, 1903, ma ka hora 12 o ke awakea o ka la i oleloia, a ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo, e kuai kudala ia aku ai ma ke akea keia mau aina malalo iho malalo o keia mau ano o na kumukuai ame na hana hoano hou.

 

LUALUALEI, WAIANAE,OAHU.

 

Apana Helu                             Ili Aina                         Kumu Waiwai Hoakakaia

 

     1                               505                                        $1010.00

     2                                    573                                        1146.00

     3                                    591                                        1182.00

     4                              590                                        1180.00

     5                                    589                                        1178.00

     6                                    590                                        1180.00

     7                                    589                                        1178.00

     Aole e aeia kekahi e kuai a oi aku maluna o hookahi apana, a o ka mea kuai mai e piha iaia na makahiki he umikumamawalu; a he kupa hoi no Amerika Huipuia.

E loaa no na palapalaaina, ame ka manawa ame na kahua e kuai ia aku ai keia poe apana aina ame na mea e ae apau pili ilaila, ma ka hele ana ae i ke Keena Aina Aupuni, ma Honolulu.

E. S. Boyd,     Komikina o na Aina Aupuni.     Keena Aina Aupuni.   Honolulu, Dekemaba 4, 1902. (2940 Dec. 5, 12, 19.)

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI

 

HOOLAHA MANA PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI

 

     Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha, mamuli o ka mana kuai i hoakakaia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia i ka la 1 o Novemaba 1901. @ o Kawamura no kainaliu, Hawaii Teritori o Hawaii, ka mea moraki mai, ame H. Hackfield & Co. Ltd., na mea paa moraki, a i kakau kope ia ma ke Keena Hoona Aina ma Oahu, iloko o ka Buke 227, aoao 274-276 ke manao nei o H. Hackfield & Co. Ltd., na mea paa moraki i oleloia, a paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uhaiia, e hoike ana, o ka uku ole ia o ke kumupaa ame ka uku panee i ka manawa e hookaa ai.

    Ke haawi pu ia aku nei ka hoolaha o ka waiwai apau i hoopaaia maloko o ua moraki la i oleloia e kuai kudala ia aku ana ma ke akea ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo Kaapuni ma ke Tanoa o Kailua, Mokupuni o Hawaii, Teritori o Hawaii ma ka Poakahi, la 29 o Dec. 1902 ma ka hora 12 awakea o ia la.  O ka waiwai i hoopaaia maloko o ka moraki i oleloia oia no keia aina i paa ma ka hoolimalima i hanaia e Chas. Ka ia Kawamura, ka mea moraki mai, ma ka la 29 o Novemaba, 1900, a i kopeia iloko o ke Keena Hoona Aina, iloko o ka Buke Helu 228, aoao 313-314 ame na pono apau ame na lako apau o luna o ka aina i hoakakaia iloko o ka moraki i oleloia na hale ame apau pili ilaila, a o ka waiwai i oleloia aia i Kainaliu e waiho la ma ka Apana o Kona Akau, Mokupuni o Hawaii, Teritori o Hawaii.

     M ke kuike a ma ka aoao o ka mea kuai mai na lilo apau.  No na mea aku i koe e ike ae ia H. Hackfield& Co. Ltd., Kailua Hawaii.

     Hanaia Novemaba 26. 1902.

     H. HACKFIELD & CO. LTD., Na Mea Paa Moraki.

     G. F. Maydwell, Kailua, Hawaii. Loio o na Mea Paa Moraki.  (Dec. 5, 12, 26.)

 

HOOLAHA MANAO PANIKU AME KUIA, A KA MEA PAA MORAKI.

 

     Ke haawiia aku nei ka hoolaha ma muli o ka mana kuai i hanaia iloko o ka moraki i hanaia i ka la 9 o Mei, 1891, e Rosalie A. Andrews, o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, ka mea moraki mai, ia Elizabeth Muther, ka mea paa moraki a i kopeia ma ke Keena Hoona Aina, ma Oahu, iloko o ka Buke Helu 131, aoao 150-152, he moraki hoi i hooliloia ma ke kuai ma ka la 9 o Mei, 1893, e Elizabeth Muther ia William O. Smith, Mary S. Parker ame @eary Waterhouse, na Kahu Malama Waiwai malalo o ka Palapala Kauoha a w. c. Lunalilo, i make, he palapala kaui hoi i kopeia   ma ke Keena Hoona Aiana i oleloia ma ka Buke Helu 131, aoao 151, o ua poe Kahu Malama Waiwai ne malalo o ka Palapala Kauoha o W. C. Lunalilo, i make, ke manao nei lakou e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uhaiia, e hoike ana, ka uku-panee i ka manawa e uku ai.

     Ke hoolaha pu ia aku nei o ka waiwai i hoopaaia maloko o ua moraki nei e kuai kudala ia ma ke akea iloko o na keena kudala o James F. Morgan, Alanui Moiwahine, Honolulu, ma ka Poaono, la 27 o Dekemaba, hora 12 awakea o ia la.

     O ka waiwai i hoopaaia maloko o ua moraki la i oleloia oia keia mau apana aina e waiho la ma ka aoao mauka o ka Alanui Young iloko o Honolulu i oleloia, i ikeia ma na Apana p, ame Q, ma ka Palapala Aina Kulaokahua o ke Aupuni Hawaii, i apoia a i hoakakaia e like me ia malalo iho:

     E hoomaka ana ma ka ma-ka ma ka aoao  mauka o ke Alanui Young 348.6 kapuai, Kom.-aku o ke kihi Akau o ke Alanui Young ame ke Alanui Keeaumoku a holo ma na hoakaka oiaio:

     Akau 21* 12’ Hik. 146.9 kauai ma ka Apana R.

     Akau 68* 48’ Kom. 1@@.0 kapuai ma ka Apana E ame D.

     Hem 21* 12’ Kom 146.9 kapuai ma ka Apana O.

     Hem. 68* 48’ Hik. 100.0 Kapuai holo ma ke Alanui Young a hiki i kahi i hoomaka ai, nona ka ili aina he 14690 kapuai kuea, oia no hoi ka aina i hoakakaia ilkok o ka Palapala Sila Nui (Grant) helu 3538.

     O ka aina me na pono apau, na pomaikai, ame na kuleana apau i pili ilaila.

     Ma ke kuike a ma ke dala gula Amerika ka makemake.

     Lilo palapala kuai ma ka aoao o ka mea kuai mai.

     No na mea aku i koe e ike ae ia W,. O. Smith, Judd Building Honolulu. Hanaia ma Honolulu, Novemaba 28, 1902.

     William O. Smith,  Henery Waterhouse Na Kahu Malama Waiwai malalo o ka Palapala Kauohu a W. C. Lunalilo, i make. NO. 2939- Nov. 28,- Dec. 5-12-26.

 

O oe no Kou Kauka nou iho.

 

     Ina he kuna kou a he anu paha a@ he laau maikai e ae e hoopu ai me ka hikiwawe e like me ka Putnam’s Cough Comfort (Laau Kunu a Putnam.) He oi loa aku ka maikai o keia i na kamalii.  He 50 keneta no ka omole nunui hookahi a he 25 keneta no ka omole liilii hookahi.

     O na HUAALE A ENO, o lakou na Huaale hoonaha maikai loa. He hoomau i ka maikai o ke ano mau o ka opu a o kou maikai mau no hoi ia.  O ka hoohemahema ana ia lakou oia ka loaa ana i ka ma’i.  He 25 keneta ke kumukuai.

      O ka Aila KASTOL oia ka aila hoe-na-ha maikai loa a i hanaia a ono no ka inu ana. He hana no oia e like no me ka aila hoona-ha.  HE inu na ka malii me ka hakalia ole.  He laau kupono keia no kauhale oi loa aku i ka home nui o keiki.  He 25 a he 50 keneta na kumukuai.

     Ina aole oe i kuai ma ko makou halekuai nei alaila ua makemake makou e hele mai oe i ko makou halekuai me ke kanalua ole. Ua ike no makou e lilo ana oe i mea kuai mau no ko makou halekuai laau nei.

 

Hobron Drug Co.

HALEKUAI LAAU MELEMELE, ALANUI PAPU.

 

Hoolaha Mana Hookolokolo

 

ILOKO O KA AHA KAAPUNI O KA APANA HOOKOLOKOLO EKAHI O KA TERETORE O HAWAII.

 

     Amy Josephine French, mea hoopili kue ia Towneley Thorndyke French, mea hoopili.  Palapala Kii, hihia oki mare.

 

     Ka Teretore o Hawaii: I ka Makai Kiekie o ka Teretore o Hawaii, i kona hope; i ka Makai Nui o ka Mokupuni o Oahu, a i ole ia i kona hope.

     Ke kauohaia aku nei oe e kii aku ia Towneley Thorndyke French, ka mea i hoopili, ina he makemake e waiho mai oia i kana palapala pane iloko o na la he iwakalua mahope o ka hooko ia ana o keia palapala kii, e hele mai oia imua o ka Aha Kaapuni i oleloia ma ke Kau o Novemaba e hiki mai ana, i, ka hora 10 kakahiaka, a e hoike mai oia i kana mau kumu kue i ke koi hoopili a Amy Josephine French, ka mea hoopili, a no ke aha la e hiki ole ai e hooholo ia’ku  ai e like me ke noi maloko o kana Palapala Hoopii Oki Mare.

     A e lawe ia’ku malaila ia manawa keia Palapala Kii me kau hoike apau no ia mea.

     Lkea ka Mea Hanohano J. T. Bolt, Lunakanawai Ekahi o ua Aha Kaapuni la ma Honolulu i keia la 8 o Okatoba, 1902

     (Kakauinoaia) J. A. Thompson  Kakauolelo.

     He kope oiaio loa keia o ka palapala kumu ma ia hihia, a ma keia ke hooia nei au ua hoopaneeia ua hihia la a hiki aku i ke Kau o Feberuari, 1903 e nee mai nei, a e hoolahaia keia Palapala Kii mamuli o ke kanawai.

     Ikea ko’u lima i keia la 25 o Novemaba, 1902.

     Henry Smith Kakauolelo oihana Hookolokolo.  (Nov. 28. – Dec. 5-12-19-26- Jan. 2, 1903)

    

ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI O KA APANA HOOKOLOKOLO KAAPUNI EKAHI O KA TERITORI O HAWAII

 

Franc Robbins winslow kue ia Henry E. Winslow.

     Palapala Kii.

     Ka teritori o Hawaii: I ka Makai Kiekie o ka Teritori o Hawaii a i ole i kona Hope, ka Makai Nui o ka Mokupuni o Oahu, a i ole i kona Hope:

     Ke kauoha ia aku nei oe e kii ia Henry E. Winslow, Mea Hoopilia, ina e waiho mai ana oia i kana pane i kakauia iloko o na la he iwakalua mahope iho o ka Aha Hookolokolo Kaapuni i hoikeia ae nei, ma ke kau o Augate o ua Aha la, e malamaia ana ma Poakahi, la 4 o Augate ae nei, ma ka hora 10 kakahiaka, e hoike mai i ke kumu e ae ole ia ai ke koi a Franc Robbin Winslow, ka Mea hopii, e like ma ka mea i hoakakaia iloko o kana palapala oki mare i pakuiia me keia.

     A e hoihoi mai i ka palapala kii me ka hoike piha o kau mau hana no ia mea.

Ikea e ka Mea Hanohano Abram S. Humphreys, Lunakanawai Ekahi ka Aha Hookolokolo Kaapuni o ka Apana Hookolokolo Kaapuni Ekahi ma Honolulu, Oahu, i keia la 13 Mei, 1902

     J. A. THOMPSON Kakauolelo Teritori o Hawaii.  Mokupuni o Oahu.

    

     Ke hoike nei au o ka mea ma luna ae he kope oiaio ia o ka palapala kii ma ia hihia a ua kauohaia e ua aha la e hoolahalaha ia mea a e hoopaneeia ka hihia a ke kau o Feberuari, M. H. 1903, e hiki mai ana o keia Aha.

George Lucas  Kakauolelo o ka Aha Hoolokoloko Kaapuni o ka Apana Hoolokoloko Kaapuni, Ekahi, Teritori o Hawaii.  ( Dec. 5, 12, 19, Jan. 2, 9.)

 

    Nui ka ua o ka po Poakolu nei a @ aku a eu mai ka lepo me he mea @ la a ao ae ka Poaha nei.  O ke alanui Muliwai ame Waina ke alanui lapuwale loa i keia manaw mamuli o ka hana a ka ua, a he mea pono i na iunamekaaina i puka o keia apana elima @ kahi mau alanui e ae.