Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 51, 19 December 1902 — Na Luna Aupuni Hou o ka Teritori Hawaii [ARTICLE]

Na Luna Aupuni Hou o ka Teritori Hawaii

O A. N. Kopoikai ka Puuku hou o ka Teritori o Hawaii, ua hanauia oia ma Wailuku, mokupuni o Maui i ka malama 9 Dokemaba la 17, 1861, a ua piha| iaia na makahiki o 41 ma ka Poakolu i hala aku nei !a 17 no o.keia mahina.. O kona makuakane oia kekahi o na kanaka kau kanawai o ke au i na Moi a he Luna Auhau hoi no ka Mahele Aina 0 Makawao, mokupuni o Maui. ] Ua hoonaauaoia oia ma ke kula l iula 0 Walluku a hemo pono mai, mai J:e kula kiekle mai o Lahainaluna i ka makahiki 1879. Ua" hele aku oia ma ka hale kula kiekie o Punahou i ka makahiki 1881 a fciki i ka mai Smali Pox (Ulalii) iioko no oia makahiki nana i kii aku i kona makuakane, liaii noi g.ku la oia ia Maui me ka puka pono ole mai ia kuia kiekie aku. >. Ma ka makahikl 1886 ua hookohuia aku oia ma ke kulana Lunakanawai Apana no Waiiuku, a ua paa aku oia ia oihana a hiki i ka makahiki 1892 ua panai aku ka Moiwahine i kona hookohu maluna ona i ka oihana Lunaka- 1 nawai o ka Aha Hookolokolo Kaapuni. ! Ua paa aku oia i keia oihana a hiki! 1 ke kuahua o ka Repubalika o Ha- 1 waii oia hoi e hakahaka ana na keena like ole o ke aupuni ma ka malama ci Sepatemaba 1, 1894. Ma ia la i oleloia ; ua lekei mai la oia ma ia kulana hano- • hano mai o ka a i kana oihana kumau o ka loio, a ua hoomau! aku oia ma keia hana a hiki wale no i kona hookohuia ana aku la e ke Kiaaina i Puuku no ka Teritqri o Ma ka makahiki 1898 ua kohoia oia he Senatoa mai ka mokupuni mai o Maui'. Ma ka makahiki 1900 ua kohoia oia he lala no ke Komisina Koi Poho Pauahi Mua, oiai no nae ua kuahauaia ua Komisina la aole i pono. I ka manawa i hoakoakoaia ai o ka Lua o ke Komisina Koi Poho Pauahi, o Kepoikai hookahi wale no o ke Komisina mua i koho ponoia he lala no ua Komisina la. Ma keia Komisina ua hoomau aku oia a hlkl i ka holopono ana o na mea apau e pili ana ilaila. Ma ka mahina o May,' 1900 ua noho mua aku oia ma ka aha Elele Repubalika o ka Teritori o HaT .vaii i malamaia ma Honolulu, a n?a ka malama o lune ua kohoia aku oia. ame Samuel Parker he Elele Repubalika Hawaii no ka Aha Elele Repubaliki Lahui i malamaia i keia kau wela ma' Piladelapia. Ua koho aku oia i ka inoa .0 McKinley ame Rusawela i Peresi<3er>a a hope Peresidena no ke aupuni ma k>: kau koho balota i hala he elele oia mai: ka mokupuni mai 0 Maui i hookohu lioi ia Kalanianaole Alii no ka Ahaolelo L<-' hui, a he Kakauolelo hoi no ke Komite' Apana o Maui. t | Ma ka la 6 o Dekemaba ua hookohuia' aku oia e ke Kiaaina i Puuku no ka' Teritori. O Henry Cooper ka Luna Nui Hou • o na Hana Hou oia kekahi kanaka i j paa i na oihana like oie i oi ae mamua' o na luna nui o ke aupuni Hawaii. Ua

■ hanauia oia ma New Albany Indian.i, | lAugate 28, 1857, keikikane hoi a William j Giles Cooper ame Harriet Weller Coo- ] ' per, o ka "mokuaina o Masesuseka. O kona malnlakane he koa Uniona oia a ua komo pu aku oia iloko o ke kaua kuloko a hiki i ka hopena, a i kona' haule ana i ka makahiki 1867, ua hoi aku la kona makuahine a noho i Bo- j setona, ke kahua paa hol o keia ka- : naka ma keia moolelo. Hoonaauaoia oia ma ke kula Ao Kanawai a puka pono mai, mai ka Boston University mai me na hoohanohano degere o ki L.L.B. i ka makahiki 1878; a hookohuia , no ka Papa Loio o Suffolk County, | Mass., iat makahiki hookahi, hookohu ia he hope no ka mea Hanohano Levi C. Wade, ke poo loio no ka Mexican, Central Attantic & Pacjfic Railroads i ka makahiki 187»; hookohuia i loio no ke California Southern Railroad i ka makahiki 1880; a ma ia makahiki ua J hoi aku' la oia no San Diego e noho ai, ma ia.kulana he loio no kekahi mau makahiki loihi, a nana i kukulu i lea hui San Diego Title and Insurance • Company me kona noho poo ana nv - 1 'i luna o ia hui, a ma ka makahikl, 18ī)0 ( iloko o malama o lune, ua hoea | mai la oia ma Honolulu nei, a ma ia ; makahiki hookahi no pa aponoia oia h<? hoa no ka Papa Loio o ka Aha Kiek'e. Ma ke kaua kuloko o ka makahiki 1-5 3 ma Honolulu, ua kohoia aku oia he Lunahoomalu no ke Komite Malama Ola ame Maluhia, a nana no i heluhelu i ke kuahaua e hoohaulehia ana i ke Aupuni Moi a e kukulu ana hoi i ke Aupuni. Kulkawa, lanuari 17, 1893; ma ka mahina o Maraki, 1893 ua hookohuia oia i Lunakanawai no ka Aha Hooko-j lokolo Kaapuni, a ua paa aku oia i kei'i ' kulana a hiki i kona hookohu hou ia 'ana e ka Peresidena Sanford B. Dole i Kuhina o Na Aina E, ma ka makahiki 1895 malalo o ke Aupuni o ka RepubalLka o Hawaii, a i ka mahina o Maraki 1899 ua hookohu hou ia mai la oia i Loio Kuhina e ka Peresidena Dole, a i ka mahina o lune la 14, 1900 ka ?a i i aeia 'ai o Hawaii e lilo i Teritori ma- 1 lalo o ke Aupuni o Amerika Huipuia, u;i hookohu mai la o ,Peresidena McKinlt y | iaia i Kakauolelo no ka Teritori. I ko , Kiaaina Dole holo ana aku nei i Wa- | kinetona ua paa iho o Kupa i kona kulana ma ke ano Kiaaina ma keia' makahiki no. Mamuli o na lono kolone 0 ka Puuku ame 'kona mahuka ana ua j hookohu aku la ke Kiaaina iaia he Puu- i ku, a i ka hoomaopopo pono ia ana o na apuka ma ke Keena Hana Aupuni, | ua hookohu aku ke Kiaaina iaia ma k-2 ano o kona Agena no ia Keena me ka hoomana ana iaia no ka lawelawe anaj \i na hana e ana ia keena, me kona 1 kulana no o ka Teritori u, I Hawaii. ' j i Ua paa aku oia i keia kulana Agena> ;a hiki i kona hoaponoia ana e ka Se- , nate Kuikawa ma Dec. 6, 1902 i Luna i Nui ona Hana Hōu. Eia kana mau 'i- \ hana like ole i paa ai me ke kuia ole i ame ka 'epaepa ole; ! Peresidena oka Papa Ola; Kuhina o ka Papa Hoonaauao; Kuhina o na Aina E; Loio Kuhina; Puuku; Luna Nui .na Hana Aupuni; a malalo o ke Auj puni Repubalika ua loaa aku no iaia | ke kulana o ke Kuhina Waiwai ame ka i kulana Lunakanawai, a he Peresidena ! hoi no ka jnanawa ia Dole i hele aku | nei l. Wakinetona mamua o ka Hoohui Aina. ! O J. H. Fisher ka Luna Hooia o ka . Teritori o Hawaii i keia manawa a i i hoaponoia iho nei e ka Senate Kuikawa j ima ka la 6 Q Dekemaba, ua hanau ia (oia ma Kapalakiko Augate 22, 1857, a | j ua hoonaauaoia oia ma ke kula aupuni | { o Kapalakiko. Mamuli o kona iini nui e launa pu iloko o ka Banako o Pihopa i & Company ma ke ano he lala ua hoea j mai la oia ma Honolulu nei ma ka ma- | hina o Feberuari la 8, 1883. Ua noho pu iho la oia iloko o na hana ana a ka i banako a hik| 1 ka mahina o lanuari I me kona nol\o pu ana ilaila no eha ma- ! kahiki ma ke ano he lala no la hui, a I ia manawa, ua haalele aku la oia ia ku- | lana a hoolilo loa aku la i kona manawa ( apau ma na hana pili waiwai paa, boroka ame ka hana inisua. Ma ka mahina o Okatoba, 1883 ua kukulu ae oia 1 ka pualikoa mua loa o ka Honolulu i Rifles i kaulana hoi i kona mau la e noho ana. Ua kohoia ae oia he Luta-< J nela ekahi no ia pualikoa, No kekaKi manawa ua haalele aku la ola i ka pualikoa aka ma ke kaua kuloko o ka makahiki 1887 ua leomo hou aku la oia iloko o kona puallkoa i haalele ai ma ; ka malama o May. Ua hoookohuia aku ; I la oia he Kapena no ka puaii o ka Ho- , j nolulu Rifles Battalion a haalele aku la i | i ka pualikoa i ka makahiki 1890 i ka 1 i manawa i hoopauia ai. Ika manawa i hookahuliia ai o ke aupuni moi a ma : ka Poaono la 14 o lanuari, 1893 me Ka r | pena Gunn, 7>iegler, ame Camara ua , hoakoakoa hou aku lakou ina koa i- J j hiko iloko o na Komite Malama Ola i | ame ka Maluhia a ma ka Poakahi la ; | 16 oia mahina ya hookohuia aku la oi?. he Lutanela-Konela no ke Kornite Ma- ) lama Ola ame ka Maluhia ma Ka la 23 oia mahina hookahi no, ua hookohuia aku la oia ma ia kulan no ma ka pualikoa kumau o Hawaii, a i hope loa j no hoi ua loaa aku la iāia ko'a anuu o ke Konela o ia pualikoa a haalele aku la hoi ia kulana ma ka la 8 o Maraki, I 1889. | He lala oia no ke Komite Ku- Waena; 0 ka aoao Repubalika a he kanaka ika- | ika ma kana mau hana apau loa. No. kekahi mau manawa pokole ua paa aku | oia i ke kulana kakauolelo o l:e Ko- ; mite Ku-Waena. Ua hookohu aku ko! 1 Kiaaina iaia he Luna Hooia no ka Te- j ritori o Hawaii a aponoia e ka Senate | Kuikawa ma ka la 6 o Dekem iba, I^o2