Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 52, 26 December 1902 — UHAUHA NA KEIKI AIHUE I KE DALA A O KA HOPENA UA PAA AKU I KUAPAPANUI [ARTICLE]

UHAUHA NA KEIKI AIHUE I KE DALA A O KA HOPENA UA PAA AKU I KUAPAPANUI

Mahope o ka uhauha ana i ka lakou mau daila no elua la holookoa no ka 'hoohoihoi ana i ko lakou mau kino ame ko lakou mau maka a puni wale •i na mea makaheM a ka maka. | ua hoopaaia aku la he ekolu mau keiki liilii ma ka lumi liiiii ma Kuapap-anui, elua Pukiki ame hookahi keiki HawaJii ino ka i'ihue maloko o ka lumi o J. H. Froat he kanaka hoolimaiima ma ka bale uoho o Helen'« Court ma ke kakahiaka Lapule i hala iaku oei. 0 ka huina dala a lakou i lawe aku ai mai na ekeeke mali o keia kanaka Ihe $105 a ua mahele like ae la no hoi lakou i keia mau dala iwaona o lakou ekolu, a o sia dala i 'h'oolilo ole ia ma ka holoholo kaa ka luau ame ka papa-i oia eoa dala i haawi-ia aku i ko lakou mau aikane ame na hoaloha. Ua hoolilo ae lakou he elua la iloko o ka uhauha ame ka liauoli a i keia manawa kepaa nei lakou mahope o na iumi alohsf makamaka ole. Mahope. o kekahi mau ihana akamai a ka maleai kiu Ren.ear ua paa aku la iaia keia poe'keiki kolohe a lawe loa aku la no hoi oi>a ia lakou no ka halewai. 0 Willie Silva he keiki hoi i hoonaauaoia ma ka hale kula o Keoaieula nona na makahiki he 14 ua olelo ae oia i keia moolelo. O kona mau hoa kolohe i keia mau la oia no o Tom Silva, 16 makaihiki ame Keliikuewa a ma kekahi inoa o Kapena Kuke he 13 oiia makahiki. I ka manawa i hoea aku ai 0 Willie Silva,i kai o ka halewai ua hoaahuia oia me kekahi paa lole nani, a ua hoolilo aku hoi oia 4 kona manao maluua o kana pahu houmana i ku-ai ai, a i ae ai hoi ka -makai iaia e lawe iloko o kona lumi. He uwati gula kekahi 1 ikeia maloko o kona puliki. Ua kamaaina kela keiki Hawaii ia Mr. Forrest wahi a Willie i hoomaka ae ai e olelo; "Ua olelo ae oia(keild Hawaii)iaia loaa dala a ike no hoi oia 1 kana wahi e moho nei-ma Helen's

Court. Ua maopopo loa no lia oukou aole ou home mai kou manawa i haalele aku ai ka hale kula hoopololei o Keoneula a hiki i keia manawa, koe i kekahi manawa hoi no wau i ka hale 0 kuu ohana a moe malaila. 'Ma kela kakahiāka Sabati ma ka hora eono ua 'hele like aku makou i kela wahi Helen's Court a kuhikuhi mai la keia poe keiki ia'u i ka lumi o keia kanakā a olelo mai la no hoi ia'u e komo iloko a e nana ina e loaa ana ia'u kekahi dala maloko o ka lumi. Ua hoomaka aku Ja au e hele a hiki i ka puka me ke ku ana iho o kekahi o lakou e nana a e kiai hoi, ia'u hoi e komo ana lloko oka lumi. ,Ua hoao aku la au i ka puka a hemo aku la -no-aole i paa 1 ke ki la. Ua komo aku wau iloko, ua makau loa wau me ka mamao no ua ihele oia iwaho. Afci ua ike aku wa iaia e moe ana a e kani ana konapuka ihu. Wiau nui loa makau i kela manawa aka ua ike aku la wau i ka lolewa wae e kau ana maluna o ka noho a hele aku la wan me ka malie loa maloko o ke-la paiki a loaa la'u kela eke dala. Ua lawe koke wau i ksa eke dala a puka koke no wau mawaho a, aole iaia ala. Ua hele makou d kekahi wahi okoa a mahope kela keiki kanaka olelo mai ia'u e haawi aku iaia kela eke dala-a mahele makou. Ua hoomaka mai la oia e mahele i ka dala a wau olelo iaia aole hiki iaia helu i kela daJa. Wau haawi iaia. akahi dala gula nui like pu nui me kela dala keokeo, a malama alua dala gula nui ame akahi hapalua keokeo. Kela keiki knaka lawe akahi dala gula me kekahi mau dala keokeo a o kela keiki PuMki like pu no iaia me kela keiki kanaka. Kela keiki kanaka iaia hele a haawi i kela papa iaia akahi dala gula nui. "Pehea oe i hoolilo ai a pau loa kau dala?" 0 wau hele ma kela hale kuai o Sing Loy a kuai akahi

' paa lolē mani, $2 kamaa, 35 cents papale ame 25 cents kaawe. Wau hele ma kela hale aina a wau palna malaila a hoolilo 15 cents no ika ai ana. A mahope, ua kuai wau he pahu hou a ia manawa, makai Renear hopu ia'u lie $4 wale do mialoko o kuu eke. Aole [ wau i ike pehea la lokou i hooliilo ai i ka lakou dala. "Ua hoopaa ia no wau j mamua ma ka hale liula Keoneula no kuu lawe i ke kaa 'hehiwawae. Ua hemo mai au mailaila mai.ma ka malama o Aukake a ua manao no wau e noho hoopono aka ua halawai wau me keia mau keiki kanaka ame Pukikii a alakai ia'u ma ke alanui o kfa pilikia. Aole au i makemake e aihue i ke dala, aka >na kela mau keiki i olelo maii iau e aihue a hooko aku au. Mau keiki lamiwale kela." Aole loa i kulu iho kekahi waimaika o WiHie i keia ona e hai ueii i keia moolelo, aka ma ka nana aku ua noho iho kona amakua maluna ona. He $150 kai iloko o ka paiki dala o Forrest i ka mainawa i aihueia ai i leela kakahiaka aka ua haule aku .kekahi iiiau hlla i kona manawa i puka aku ai iwaho o ka lumi a me kekahi daia gula. Ua hopuia lakou ma ke alanui Papu mamuli o ka olelo ana o kekahi Pake i ka makai i ka nui hewahewa o ke dala'a keia poe keiki iiilii.