Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 1, 2 January 1903 — Page 3
This text was transcribed by: | Mary Deguzman |
This work is dedicated to: | randy deguzman |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUPEPA KUOKOA, IANUARI 2, 1903.
HOOLAHA KUMAU
----------------
Ka Hui Alahao ame Aina o Oahu
MANAWA HOLO
Mahope aku o Ianuari 1, 1902
MAI HONOLULU AKU
----------------------
HALE HOOLEHU
A.M. A.M. A.M. P.M. P.M.
@auia 7:@0 9:15 11:05 3:15 5:10
M@ 8:@ 9:48 11:40 3:45 5:30
K@M@ 8:@2 10:08 12:00 4:05 6:10
@ae ------ 10:50 ------ 4:45 ------
Waia@ ------- 11:55 ------- 5:40 ------
Ka@u@ ------ 12:@2 ------ 6:13 ------
MAI WAHO MAI
-------------------
HALE HOO@LU
@ --------- 5:35 -------- 2:08
@ --------- 6:@0 -------- 2:50
@ -------- 7:10 --------- 3:55
@ 5:30 7:@5 1:@5 4:32
@ 6:15 8:0@ 1:@8 4:52
@ 6:30 8:@5 2:@5 5:25
--------------------------
@nnison, F. C. Smith.
@ Nui Luau Kuai Kikiki
--------------------------------------------
Kakela ma Kuke
(KAUPALENAIA)
------------
Poe Kalepa ma ke Komisina
A HE
POE LAWELAWE KOPAA
-------------
POE AGENA NO NA MAHIKO
LEHULEHU.
--------------------------
NA
WAIWAI KALIKIMAKA
EIA KAHI E KUAI AI
@ AU MAKANA
@ NA WAIWAI KEPANI NANMA KA HALEKUAI O
S Ozaki,
H@ 178, Alanui Hotele
---------------
Poe Akepau i loaa hou
ke Ola Kina Maikai.
He hoike mau mai nei na Kauka ia @ mai na wahi like ole mai o ke @ no ka nui o ka poe i aneane e E i ka ma'i Akepau i hoopakele ia mai kiea ma'i mai mamuli o ka laau "AYER'S CHERRY PECTORAL." Ke ioaa i keia laau e loaa ana i ka E ka maha no ka we mauloa, a @no kekahi manawa pokole e like @ kekahi ano laau okoa ae. Aohe Laau Kunu i oi ae o ka maikai @ua o ka LAAU KUNU "AYER'S CHERRY PECTORAL." @ mea maikai e ike kakou i keia, no @ua hoola keia laau i ka poe i @keia haawina no aneane kanaono @iki. E malama mau i keia laau. @au omole laau kunu o keia @kuai koke mamua o ka loaa @kunu. Ina ua loaa kekahi @ kunu. Ina ua loaakekahi oloko @ohana i ke anu e hooinu i keia @ loaa no ka maha. @ kaukau ia e Kauka J. C. Ayers @owell, Mass., U. S. A. @no keia mau Huaale ma na @ laau a pau.
-------------------------
ME KA MAHALO.
---------------
@ o ka poe no lakou na inoa @ nei, a ma ka aoao hoi o ke @Sabati o Kaumakapili: no ka mea @we oluolu mai o Mrs. Kuaihelani @ Parker me ka lokomaikai i @ @ Kanalima i ua Kula Sabati @ keano @ makana "Mele Kalikimaka."
@ ma keia ke haawi aku nei i @ @alo ana a nui, a e hoomanao @@@ ne kau mau hana maikai, a @ makou hauoli ana . e hoopoina ole o @u Hoomanaoia ana.
O makou iho no me ka haahaa,@ B. F. Billingham, kahu Kula Sabati Rev. L. K. Kakani, Hope Kahu Kula Sabati, S. H. ONI, Puuku, D. K. Hoa@, Kakauolelo Wm. Paikule, Hoa Kuka.
Ma o le makou Komite la,
SAM'L K. KAMAIOPILI
-------------------
Ka Poka Nui
ame ka
Poka Iki
---------------
He Moolelo no kekahi mau Opio Elua
loko o ke Kaua Kulokoi wawahi
Mana Kauwakuapaa o
Amerika Huipuia.
(Unuhiia, e S. K. Nawaa.)
---------------
MOKUNA XVIII.
PAIO A PAIO HOU AKU NO.
"O na leo kukala kaua,
Ke holopuni nei,
Me na manao o ka hopena la keia."
------------------------------------
"Aole! aole! E noho no wau me a'u keiki. E pono no'u ke make iho oiai lakou ma ko'u mau aoao. A! aole wau e hoonohonoho hou ana ia lakou iloko o ka laina. Aloha oe e ke Konela. Aloha oe e Palanike: e loaa no ia oe ka inoa ame kahi noho o kuu mama iloko o ka'u puke pakeke. Ina wau e make, e Palanike, e hai aku iaia ma ka leta i ke ano o ko'u make ana, a e hai pu aku iaia o ko'u mau hoomanao hope loa nona no ia . Auwe kuu makuahine! He lono kaumaha ana keia iaia. E kakaou anei oe e Palanike a hai aku i kuu mama aloha?"
"Ae, Fiti, ina wau e oia ana."
"A! oia, ke poina nei wau. Aole ka, hoi i pau keia kaua. Ina aole oe e Palanike, alaila na kekahi mea okoa ae e kakou aku i kuu mama.'
I ka akukana i hoopuka ae ai i keia 'mau olelo me ka nawaliwali o kona leo, ua lohe koke ia aku na leo hooho hauoli mai lalo mai o ke awawa.
"Ua uahee aku na enemi a ua lilo ke kahua kaua ia kakou," wahi a ke Kauka i pane aku ai me kona kawele ana ae i ka hou e puapuai mai ana mai ka lae mai o ka akukana.
"Nani wale keia. E hoala ae ia'u e Palanike i ike aku ai 'wau ia lakou no ka wa hope loa."
Ua hooko aku wau i ke kauoha a hoala malie ae la iaia a noho iluna a hoomaka aku ia oia e nana ilalo o ke awawa. Ua nee ae o Girifina a paa ae la i kekahi kahua ikaika, a e ku ana kona mau koa me he mau liona la e ake ana e apo aku i ko lakou mau enemi. Oiai no naae ua uhi paapuia ae ke kahua kaua e ka uwahi ua hoomaopopo aku no o Filigerela i ke kulana lanakila o ko makou mau hoa.
"E hoomaikaiia na Lani! ua hookuemi aku nei kakou i ko kakou mau enemi" wahi a Filigerela i puana ae ai. "Ke hauoli nei wau no keia. Gudi bai, e a'u mau keiki! Gudi bai, Zouzou! Mai poina ia Tome-Fitigerela ke make oia. Gudi bai, Palanike? E hoomanao ia ma-ma.
I ka hala ana aku o kona uhane ma ke alahele hoi ole mai, ua waiho iho la makou i kona kino uhane ole liuliu hou ae la no ke kaua.
Ua la weia ae ka lohe i ko makou mau koa e hana ae i mau papu pohaku no ke pale ana ae i na poka iki e lele mai ana i o makou a iloko o na minute pokole ua paa ae la kekahi pa pohaku haahaa e hiki ai ke nalo iho ko makou mau poo. O na koa iwaena konu o ka ihona pali, ua eli iho i mau lua no lakou a me ia ano o pakele ae ai lakou mai na poka iki mai.
la'u e nana ana i ko makou mau hoa e hana ana i keia pa pohaku, ua hoopa mai ia, o Denisa i ko'u poohiwi me ka hawanawana ana mai,---
"E, ka lutaela, aia o Generaia Warena. Me he mea ia aole no i manao aku o Generala Miki."
'Aia mahea?"
"Aaia nohoi la. Aole anei ou ike aku i kona noho mai iluna o keia pohaku?"
"Oiaio: Ke ike nai wau iaia, Heaha la kana mea e uana pono nei?"
"Me he mea la e nana ana oia ina paha e loaa hou ana he manawa e paio hou aku ai."
Ia maua e kamakamai@io nei, ua ku ae la ke gernerala iluna a nee mai ia'u la.
"Lutanela, e hoomaopopo no anei oe ia Gernerala Kokopoka ke ike oe iaia?" wahi a Generaia Warena i ninau mai ai ia'u.
"Ae, e ke Kenerala," wahi a'u.
"Well, aia oia ke noho mai la me kona mahele malalo ia." wahi ana me ke kuhikuhi ana aku i ke alahele a makou i hele mai ai he mau hora mamaua iho. "Ke makemake nei wau e haawi aku i ke kauoha iaia, eia nae aole he kokua aliikoa me a'u."
"E hele no wau ina ia he mea oluolu ia oe," wahi a'u me ko'u hoo ana iho i ka'u pahikaua iloko o kona wahi, "Heaha kau kauoha, e ke Keneraia?"
"Ke makemake nei wau e lele kaua aku oiai i kela kiekiena. Aole anei ou ike aku aia ka enemi ke hoopuipui ae la malaila no ka lele kaua mai i keia wahi? "He mea pono e liio mua na kakou ke kaua aku mamua o k lakou ikaika ana mai."
Aole anei he mea pono ia'u e kii aku ia Gereraia Kolopoka a lawe mai i ou nei? Ua hiki ia oe ke hai aku i kau mea i makemake ai."
"Ae, ina ae hiki ia oe ke hana aku me ka hikiwawe, ina aole hai aku iaia e nee aku me ka awiwi ma ka aoao akau o kela puu pohaku nei," wahi a ke Keneraia me kona kuhikuhi ana aku i ke kahua o kana papahana i manao ai.
"Ua pono." wahi a'u me ko'u holo ana aku no kahi i kauohaia.
Ia'u e hoomau ana i ka holo, ua ike aku ia wau i kekahi kanaka e hele mai ana maluna o ka lio. Aole keia he mea e, o Generaia Kolopoka no.
"Ua hoounaia mai nei wau e huli ia oe." wahi au. "Ua makemake o Generaia Warena e ike ia oe."
"Aia oia manea?"
"Eia maluna aku nei. Na'u no e lawe aku ia oe iona la."
"Auwe aole ka oe i hala aku nei?" wahi a Generala Warena me kona leo huhu. "Aole anei au i olelo--------------,"
"Eia o Generala Kolopoka. Ua loaa aku nei oia ia'u e huli mai ana ia oe," wahi a'u i kahamaha aku ai, oiai na maopopo @a'u he mea waiwai ole ke ku wale ana aku a hoolohe i ka nukuia mai oiai ua hanaia ka hana a ua ko elike me ka makemake.
"O, ua pono. E kala mai ia'u e ka luanela.---E Kolopoka, ihea oe kahi i hiamoe ai?"
"Kahuhu, aole paha wau i hiamoe, Nau no i waiho ae nei ia'u i hope, a mailaila mai la no hoi wau i hele mai nei e hui me oe a e lohe hoi ina paha ke wahi hana kau na makou."
"Ke makemake nei wau e lawe aku oe i eha a i ole i elina regimana, ma ke awawa i kapaia aku nei e lakou nei, Ke Awawa o na Diabolo. He wahi @ welawela io no keia. He uwila no nae paha kou mau koa?"
"Manao ka naha oe pehea? He oi aku lo lakou iini e komo koke aku epaio me ko lakou mau hoa a ke uluhua nei i ko lakou kuwale a nana aku i ka lele mai a na poka iki."
"Ina pela, alaila e alakai aku ia lakou me ka hakalia ole, E hoouna aku i mau laina koa ikaika @.o ka wawahi ana i kela papa hana e hoonohonohoia mai la mamua o ka ikaika loa ana ae. Manoa anei oe ua hiki ia oukou ke hana aku me ka pololei?"
"In ia he mea hiki i kekahi pualikoa e ae, alaila ua hiki no ia i ka Puali Kumau o Peneselevania," wahi a Generaia Kolopoka me kona nanaina hauoli me kona kahikahi ana iho i kona umiumi Pelekane.
"He mea pono no ia lakou ke paio aku me ka ikaika, oiai o keia no ko lakou aina kulaiwi," wahi a Generaia Warena me kona panai u ana aku i ka hoailona aloha i haawiia mai e kona hoa alihikaua.
He mau minute pokole mahope mai, ua oli mai la ua pualikoa Huelodia (ka inoa kapakapa o ka regimana o ka Mokuaina o Peneselevania) la; a ia'u i nan aku ai ma ke alahele a makou i hele mai ai, aia hoi e moe ana kaoo o na regimana nui a lehulehu e nee papa ana no kahi o ke kaua i manaoia ai. Iloko o na leo huro i nee aku ai ka pualikoa o Peneselevania me ka mama nui, o ko lakou gereraia hoi o na pukuniahi a na Konofedereta e haaholo ana mamua o lakou me kekahi hae ma kona lima. Ua hoomaka koke mai na pukuniahi a na Konofedereta e haawi ae i na ai a ka papaa a iloko o ka wa pokole ua hunaia aku ua pualikoa la o Peneselevenia iloko o ka uahi ame na oiapa ahi o na pukuniahi a mailoko mai oia mau mea i pu-amai ai na leo hooho hauoli e hoike ana ua lanakila ka papa hana a Generala Warena.
Ke hoomaka mai nei ke ano ahiahi, a ua loaa mai la ka manaolana ua pau keia la me kona mau haawina weliweli Ua kuhihewa no nae keia mau nonoo ana, oiai ia Kolopoka i hoihoi mai ai i kona regimana ihope, a i kahi hoi o ko makou iaina hoomoana, ua houluulu hou ae la na Konofedereta i ke lakou mau pualikoa a hoao hou mai e paio.
Ma kekahi wahi oioina uuku e pili pu ana me ke alanui aupuni, ua hookauia ae kekahi mau pukuniahi kakaikahi, aole no nae i nalowale ae mai na maka maai o na enemi. O keia kahi ano nawaliwali o ko makou kahua kaua, a maanei no hoi na enemi i manao ae e paio mai me ka manao e mahele ae i ko makou kahua kaua a e oki ae hoi ia makou e noho nei iluna o kapuu mai ko makou mau hoa mai.
O ke kani pinai ana mai o na pu o ko makou mau koa kiai ia lakou e noho ana ilalo o ke awawa, oia ka hoailona i loaa mai ia makou no ko ka enemi nee ana mai a liuliyu koke ae la na koa apau no ka paio aku. Ua haawiia mai ke kauoha i na koa apau aole e ki wale aku i ka lakou mau pu a hiki i ka maopopo ana o ka lakou mea e hana aku ai.
"Mai ia Generala Warena mai ia keia kaueha, wahi a Kapena Buka:"Ke hoomanao ae nei wau i kona nuhu nui ia kakou no ke ki wale aku me ka maopopuo ole ia kakou ka kakou mea e hana ana oiai kakou e paio ana ma Betela Nui."
Iloko o ka pouli i nee mai ai na Konofedereta, a ua hiki ia makou ke ike aku i ka pouliuli o na koa e nee ae ana, a ia wa koke no i olowalu like ae ai na pukuniahi nui e kau ana ma ko makou mau aoao e huai pau ana i na poka paa ame na poka pahu maluna o na enemi. O ka hoomalamalamaia ana ae o ke kahua kaua e keia mau pukuniahi, ua ike aku la wau ua hele a nunu a haawe o lalo o ke awawa me na koa. I ka lua o ka manawa a na pukuniahi i huai hou ae, ua hoomaka aku la ko makou mau pualikoa e ki papa ilalo o ke awawa. Ua hoopuiwaia na Konofedereta no keia hana a makou, nolaila, ua hoomaka ae la, e noha ko lakou mau pualikoa a emi pu aku la no hoi ihope me ka uhaiia ana e elua o ko makou mau mahele koa hele wawae, a lilo hou no ia makou ke awawa.
O keia ka panina o ke kaua ma ko Generala Miki aoao hana no ia la , a hoomalu iho la hoi ka pouli maluna o na aoao paio a i elua, e hoomaka ana mai ka Luna Poepoe Iki a hiki i Kapa Hila, a oiai hoi aole he ma ano nui loa i puka mai mamuli o keia paio ana no ka pau ae o ke kaua, ua maopopo loa e hoea mai ana kekahi la ae me kona mau haawina o ke kaua.
MOKUNA XIX
KO'U HOU O KE KULUA'UMOE.
"Ia oe e pupue ana me ko kihei pelekunu. Me he tiga la wau e poi ana i ka'u mea ai."
Oiai ka eheu malu o ka po e uhi paapu ana ia makou, aia wau ke hooluolu la ma ka huli makani o ko Makou kahua hoomoana, a iwaenakonu o ka po, ua hoalaia ae ko'u hiamoe e Koneia Loila. Nana i hoike mai ia'u e hoounaia aku ana kekahi poe kakaikahi e kiu i ke kulana o na enenmi ma ka aoao hema o ko makou kahua hoomoana, oiai ua hoikeia mai e na koa kiai aia kekahi hana ano e e hanaia la e na enemi ma ia aoao:
a owau kai kohoia no ke alakai ana i keia pualikoa kiu i na enemi, a na'u no e koho i iwakalua poe koa e hele pu me a'u.
"E wae ae i kou mau kanaka me ke akahele e Wilimona," wahi a ke Koneia, "a mai no hoi oe a hana aku a o@ wale aku mamua o ka mea kupono."
"Aole no kau he hana, e ke Koneia, he hoopaani wale no. Ke hoouna nei oe ia'u e hana i keia hana ano nui, eia noe ke kauoha mai nei aole e hooi aku i ka mea e hana'i."
"Ua ae aku nei wau ia Generala Filita e a'o aku ana wau ia oe pela 'aia i hoopuka mai nei i kou inoa no keia hana. O kau wale no e hana ai oia ka huli ana i mea e loaa mai ana ia oe, a aole hoi i makemake ke keneraia e hana ia kekahi hana naaupo. Ke hoouna nei oia i kekahi poe kakaikahi e hele pu me oe oiai ua hiki ia oe ke hoomalu pono ia lakou."
"Ua pono," wahi a'u: "e hana no wau i ka mea hiki ia'u ae noao pu ana no hoi wau e hoi mai me ka maalani a hoike aku i na mea i loaa ia'u. E hele ae paha wau e hai ia Mekia Hadina no kou hele aku?' '
"Aole na'u ia e hai akku. E pono ia oe ke hele aku me ka mallu. Ina e lohe ana keia wahi Kapena hoohalahala mau o oukou i kou kohoia ana no keia hana, e hoomaka koke no ia e hoohalahala a o ke ala koke no ia o ka regimana holookoa.'
"Aole ia he mea ano nui a Kaapena Buke e hoohalahala ai. He kanaka koa oia e like me ka liona," wahi a'u.
"He oiaio he kanaka koa oia, Ina aole kona koa aole ia e noho aliikoa no ko'u regimana. Aka mai hoopau manawa ma ke kamailio wale ana e Wilimona, e hele aku a e wae ae i kou mau kanaka." Aole i loihi loa, ua loaa ae la ko'u mau kanaka. Mahope o ka houluulu ana ae ia lakou ame ka hoolohe ana i ka kauoha mai ke Koneia mai, ua haawi aku la wau i ke kauhoa, a iloko o ka wa pokole aia makou ke iho la ilalo o ke awawa, a mahope o na luia liilii i loaa mai ia makou mamuli o ke kakaa ana o na pohaku ua hala aku la makou mamua o na koa kiai a hoonohonohoiho la i ko'u wahi pualikoa uuku ma kae o ke awawa.
Ma hope o ko makou nee ana aku ma ke awawa e nohoia ana e kekahi mau puallikoa, ua hoea aku ia makou ma kakahi alanui e holo pololei ana i ke kahua hoomoana o na Konofedereta, a hoomau aku la makou i ka hele ana ma ia alanui a hiki i ka wa a makou i lohe aku ai i na leo hauwalaau o na enemi, ua ku iho la makou malaila, Oiai ua ae oluolu ma iko'u mau hoa o hele pu me a'u ma keia hana ano nui, nolaila ua akahele ke ano o ko lakouhele ana. Me keia ano iho la lakou i nihi hele aku ai e like me na ilio hahai dia e huli ana i ka mehau i nalowale. Mahope o ko'u a'o ana aku ia lakou aole e hele mamao loa aku, ua noho iho ia wau a owili ae la i ko'u koloka me ka hilinai ana maluna o kekahi pohaku nui me ka noonoo ana no na mea e hoea mai ana i kekahi la ae. Oiai no nae e holo ana keia mau noonoo ana iloko o ko'u poo, ua ano hiamoe, iho wau no ka maluhiluhi maoli no, a na Denisa i hoala ae ia'u.
"Eka lutanela, aia ke hookalakupua mai la na enemi ma kela aoao.
"Aia mahea? Heaha ka lakou mea e hana nei?"
"Aia malalo aku nei aole no hoi i mamao aku mai nei aku. Ua ike aku nei maua me Kakiana Poka i ko lakou nee ana mai nei.
"E hai mai hoi paha oe heaha ka lakou hana malaila.'
"Ua ike anei oe i ko'u hoopuiwa wale?"
"Aole pela e Maleno; aka heaha hoi kou mea hai piha ole i kau mea i ike ia?"
"O, ka oukou hana mau no ia o ke kapa@ mau mai i ke kanaka Ailiki he hupo."
No ko Denisa hai ole mai ame kona hoopau manawa wale no ma ke kamailio ana, ua hele aku la wau ma kana wahi i kuhikuhi mai ai ia'u me ko'u kauoha pu ana aku iaia e houluulu ae i ko'u mau hoahele a hahai ae ia'u. I kou hiki ana ma kahi a Kakiana Poka e moe ana, ua moe iho la wau ma kona aoao me ko'u ninau ana iho iaia i ke kumu o keia lohe i laweia mai ia'u.
"Ke maopopo ole nei ia'u,' 'wahi a Kakiana Poka: ke manao nei no nae wau aia kekahi hana ke hanaia la ma o."
Ua nana aku la wau ma kahi ana e kuhikuhi ana, he ole nae ka mea a ike@ aku o kekahi wahi heailona o kekahi hana hookalakupua.
'Me he mea la ua ike i'o no oe e Samuela i kekahi mea a oia kou mea i hoouna a'e nei ia Denisa io'u la."
"Well, ia Denisa ame a'u no hoi i hoea mai nei maanei ua ioaa iho nei ia maua he wahi kumulaau ohelo. Ia maua e haha ana no ka hua, ua lohe aku lawau me ka moakaka loa i kekahi leo kahea e ku iho a iloko no oia manawa i naluku iho ai na pu iluna o ka lepo. He mau minute pokole mahope mai, ua, haawiia ae kekahi kauoha, aole no nae wau i lohe pono loa; a ia manawa no i pahu iho ai kekahi mea ilalo. Nolaila, ua haalele aku la maua i ke kumulaau a hoouna aku nei ia Denisa iou la."
Aole a'u panae no keia mau hawanawana ana a Kakiana Poka oiai aia wau ke hoolono la ia manawa. He mau sekona pokole mahope mai , ua lohe aku la makou apau i ke pahu ana iho o kekahimea iloko o ka wai. Ua hauoha aku la wau i ko'u mau hoa e noho malie a hele aku la wau ame Poka no kae o ke kahawai.
"O, aia la!" wahi a Kakiana Poka i hawanawana mai ai ia'u me ka pihoihoi nui.
"Aia mahea?"
"Aia no hoi la!" wahi hou ana me kona kuhikuhi pu ana aku i kekahi mea e oni ana iloko o ka wai.
"Hus! E hai aku i ko lakou mau hoa aole e walaau," wahi a'u me ko'u hoomau ana aku i ka nana i ke kanaka e au nei iloko o ka wai.
I ka hui ana mai o ko'u mau hoa me a'u, ua hoomaka aku la makou e kolo no kae o ke kahawai a me kahi hoi o keia kanaka e makemake ana e pai. Iaia i kau mai ai i kula, hopu like aku la maua me Poka i ka puana-i o ua kanaka la, a me ia ano aole he wahi pu-a. leo iki. Ua hoohikileleia ke kanaka Konofedereta no keia hana a maua maluna ona, nolaila ua haawi pio mai la oia me ka hoohakaka ole mai, a no kona makou no hoi paha kekahi i ke kaupono aku o ka'u pu panapana ma kona lae. E paa nana he kaula ma kona opu, a'u hoi i koho iho ai he me kekahi e hukiia ana ma keia aoao o ke kahawai. Ua hoomaka iho la ko'u mau hoa e huki a iloko o ka wa pokole ua mau mai kekahi poo o kekahi apahu laau nui, a ma ia poo e paa ana he kaula okoa. Ua kauoha hou aku la wau i ko'u mau hoa e huki, a iloko o ka manawa pokole ua hau hou mai la ke poo o ka lua o na apahu laau. Ua maopopo loa mai la ia'u eia leia poe ke hoao nei e pae mai ma keia aoao.
Ua hoonohonoho iho la wau i ko'u poe kanaka no ka hopu ana i ka poe e hele mai ana. Aole i pau pono ae ko'u hoonohonoho ana i ko'u mau koa, ua hoomaka mai la e kolo kekahi alii koa Konofedererta. Ua hopu koke ia oia a paa me ka loaa ole i kekahi kuia, eia nae ke pihoihoi la wau o ikaia mai ma kou e ka poe i koe aku mahope.
Ua hoomaka mai la ko'u mau hoa e pohoihoi no keia hana a makou, a he kohu pupule ko lakou ano. Aole i loihi iho mahope o ka paa ana i ke aliikoa, ua hoomaka mai la na Konofedereta e kolo pakahi maluna o keia ano uwapo a lakou; a ia lakou i hoea mai ua lawe pioia ae lakou e hoihoiia aku no hope o ko makou kahua. He kanakolu ka nui o keia poe i paa ia makou e like me ka Denisa helu ana, iaia e helu ana me ka hauoli nui.
(Aole iu pau.)
NA ALOHA ELUA
i ka
IPO HOOKAHI.
MOKUNA XXX
KA HOOHOKA IA ANA O KA MANAO O KEKAHI LEDE.
-------------------------
"Aohe keia o ka wa e olelo mai ai no iamea," wahi a Lede May i olelo mai ai me ka akaaka. "Manao au aole paha i pau kona ano pihoihoi i ka ike ana mai ia'u."
I kona wa e kamailio mai ai aole nele kona akaaka pu'mai. Me kana ipo oia ia kakahiaaka holeokoa, a aole oia i hoopuka iki mai i kakahi huaolelo e pili ana no ke aloha iaia--aole nohoi oia i hoopuka mai ai e pili ana no ka mare ana, no ka mea i na ia i aui ae aole loa oia i molowa i ka kamailio ana mai iaia no ia ia.
Ua oi ae ke ano e o keia mau hana mamua o ka mea hiki ke hoomaopopoia.
Ua hoao iho la oia ae hoihoi hou mai i kela manao kahiko ona--oia hoi, nana ponoi no i imi i ka hewa; a nana no i hoano e ke ano o ke kanaka ana e aloha nei; ake, ua waiwai ole na mea a pau i keia wa,
Ua iho pu aku la no laua ilalo i ka lumi aina, alaila manao iho la oia ua kuhihewa paha kona manao e noonoo ana ia wa. Ua hoike mai la o Sir Kilinetona i kona ano oluolu a me kona aloha; ua hoohauoli aku la oia ia Miss Lokawahie a me ia mamuli o kona hai ana aku i na kaao hoolealea, a me ka hoike ana aku i ke ano o kekahi poe ana i halawai pu ai. Ua loihi no ko lakou noho pu ana, a hiki i ko. Lede May wa i huli ae ai i kona hoa me ka helehelena olioli.
"Ua makemake no anei oe e hele kaua i ka holo loi i keia auwina la?" wahi a Lede May i ninau mai ai.
No kekahi manawa ua ala ae la iloko ona ka noonoo, ina paha e hoolaha ia ae ana kona mare ana, aole ia ha hana maikai o kona ike ia mai e na poe a e holo loi pu ana me ia. He mea maopopo loa e nui mai ana na kamailio ia a o ka hana pono wale no o ka waiho loa aku ia manao.
"Manao au aohe kaua e hele," wahi a Sir Kilinetona i pane aku ai; "he la welawela Ioa keia. E heluhelu aku au i kekahi moolelo ia oe ina oe e makemake ana."
Aka, ua paneia aku ka pane me ke ano kakanalua loa a hiki ole iho la ia Lede May ke pale ae i kona ninau hou ana aku.
"E kuu kaikamahine," wahi a Miss Lokawahie i hawanawana aku ai, ia lakou i haalele iho ai i ka lumi hookipa--"E kuu May aloha, ua hauolli maoli no oia; ake, ua ike anei oe, he wahi manao ano e ko'u e lul wale ae nei no."
"Heaha ia manao?" wahi a Lede May i ninau mai ai.
"Manao au i ka hoomannpopo aku i kona ano, aohe ona makamake e hele i ka holo lio me oe; aole anei ou manao pela?"
"I ka hoomaopopo io aku no i kona ano he kanalua io no aka, he la wela loa io nohoi keia, a aohe nohoi ona ano oluolu kupono no ia hana. Aohe no he kumu e ae e hiki ai ke noonoo ia aku no kona hoole ana."
"Pela no." wahi a Miss Lokawahie i olelo aku ai; eia nae, aohe iho la no i pau ke ano nonohua o kona wahi manao. E olelo mau ana oia iaia iho @ kela la, oia hoi, ua loli ano e loa ko Sir Kilinetona ano.
MOKUNA XXXI.
KE KANAKA I HOANO E IA KONA ANO.
I ka wa o Sir Kilinetona i komo aku ai iloko o Kilife i kela kakahiaka, ua paa loa iho la kona manao e hai i kana mea huna mamua o ka po ana o ia la---aohe oia i makemake e hoopanee a kahi wa hou aku. He la hookahi ia iloko o ka hauoli e kaili ae ai i kekahi mau noonoo inoino ana, eia nae aohe iho la no i lilo loa iloko o ka hauoli; i na manawa a pau ana e hele pu ana me ia. he wa ia e komo mau mai ai o na manao kaumaha iloko ona; i kona wa e nana aku ai i ko Lede May helehelena, i kona kulana hiehie, kona lihe aku i kana mau olelo aloha e olelo mai ana, i kona mau manao, a me kana mau hana e pau--he mau mea ia e hoonui loa mai ana i kona aloha iaia.
E noonoo nau ana oia iloko iho ona i na wa a pau i na hana lokoino o hana ia mawaena o laua. Aka, no kela mare pupule ana i hooko ai--ua hiki loa iaia ke noi aku ia Lede May i keia wa a no no ka hoomakaukau ana no kona la mare e hiki mai ana. Ua ike iho la oia ua aloha maoli o Lede May iaia i keia wa. Ua pau na hana aloha ole mawaena o laua--a o keia wahine wale no i aloha ole ia ka mea i koe mawaena, ona a me kana ipo aloha; aole loa he hiki iaia ke lilo mai nana i keia manawa, a o kana ia e hai au ai iaia mamua o ka hala ana ae o ia la.
He mau hora loihi ko laua i noho pu ai me ka hauoli iloko o ka lumi hookipa. Ua olelo aku la o Lede May iaia. "Auwe nohoi oe, e Kilinetona, ua noho pu iho nei kaua i keia la a po, a eia nae aohe oe i hai iki mai nei ia'u i kau hana i hana ai oiai oe i kaawale aku nei i kahi e. He mau makahiki loihi loa ia, a aohe a'u mea i lohe no lakou."
"I keia po au e hai aku ai ia oe i na mea a pau e pili ana no lakou," wahi a Sir Kilinetona i ipane aku ai, aka, ha nanaina ano e, a pihoihoi nae kona e hoike mai ana.
Ia wa koke no i hoomaopopo aku ai o Lede May aohe oia i makemake e hai mai i ke ano o kana hana i hana ai iaia. Malia paha ua noho oia me ka palaka pu a me ka hoomanao ole ae iaia a ua hilahila oia i ka hai mai iaia pela; malia paha ua hele auwana, oia mai kekahi wahi aku a i kekahi wahi me ka noonoo ole, a aohe nohoi ona manao nui e hai mai iaia i ke ano o ka manawa ana i hoopalaleha wale ai. Ua hooholo iho la oia i kona manao aole e hoea hou mai ana ia wa e like me mamua ---e kamailio aku na oia iaia i na mea e pili ana no keia mua aku, aole hoi e hoopuka hou aku i na mea o ka wa i hala--e lilo ana ia ia olelo paa e Sila ia ai mawaena o laua. Ua hiki no iaia ke hilinai aku iaia; ua maopopo loa no iaia aole oia i hana i kekahi hana oiaio ole iaia iloko o keia mau makahiki loihi ona i kaawale aku ai.
Nolaila, i ka wa i pau ae ai o ka ainawakea, a hookokoke mai ana ka malu o ka po, ua ike iho la oia ua kokoke loa ka manawa ana e hana aku ai i ka hanai hoehaeha aku ai i ka manao o ka mea ana i aloha ai. E pono e hana kkoke ia ia hana. O hoomaka mai auanei na poe a pau e kamailio no laua. Ahe ia he nana pono o ka huna ana iho i keia mare an ona a kahi la okoa aku.
ua hele aku la laua ma kekahi kuono mawaho o ka lumi i huli pono la i na ipuka aniani o ka lumi hookipa, alaila olelo iho la o Kilinetona iaia iho, e pono oia e hoike aku iaia i ka mea oiaio; aole hiki iaia ke waiho aku i mau olelo pale ma kona aoao--no ka mea ua nele no ia. O ka mea oiaio maoli ua manaoio loa oia ua mare o Lede May a ua lilo mai iaia aku no ka wwa mau loa, oia ke kumu o kona mare ana ia Daisy, no ka mea ua hoike mai oia nona iho e make an oia ina oia e hele io ana i kahi e. Aohe moolelo e ae i oi ae ka moakaka a me ka pokole e like me ia, No keaha ia i lilo ai ia i mea paakiki i ka hai ana aku? Ua nana aku la oia i ka helehelena i palua ia kona nani e waiho papa mai ana imua o kona aio iloko o ka po mahina lailai. Ua ike aku la oia i kekahi oiwi kino iloko o ka aahu ailika keokeo me na llihilihi nahenahe e kuuwelu ana; ua ike aku ln oia i ka hulali mai o kona mau mea gula a me ka nanaina hauoli a kona mau maka e hoike mai ana; ua ike aku la oia aia ke aloha oiaio nona ma kona helehelena kahi i hoike mai ai , a oia kona wa i huli ae ai a nana ma kahi e me ka naau pilihua a walania nohoi. E pono oia e hai aku iaia--hai aku ua mareia oia.
"May," wahi a Sir Kilinetona i hoomaka aku ai e kamailio me ka leo haalulu--"May, ua noi mai oe ia'u kakahiaka nei e hai aku ia oe i na mea a pa a'u i hana ai a pela nohoi me na mea a'u i ike ai oiai au i kaawale aku ne i kahi e. Ua makaukau au e hai aku ia oe i na mea a pau i keia manawa, ina ua makaukau oe no ka hoolohe na mai."
Ua noho malie loa iho la o Kede May no ka hapa minute, alaila olelo mai la oia:
"E kuu Kilinetona aloha, aole au e hoolohe aku ana i kekahi huaolelo; ke hoole loa aku nei au ma na ano o pau. Hookahi no mea a'u i maopopo loa--oiahoi keia--malia paha ua noho hoopalaleha wale ia no e oe ka hapanui o kou manawa me ka auwana hele ana ma o a maanei, aka, ua ike no au ua noho no oe me ka hoomanao ia'u; aohe mea nana e hoonaueue mai i kuu manaoio nou iloko o ke ao nei a puni e pili ana no ia mea. Ua malama malie no oe i kou aloha no'u me ka oiaio a me ke kuokoa: a o na mea aku i koe aohe o'u kuleana ia, a ke hoole loa aku nei ua i ka hoolohe ana ia mea."
Ua ano hoohalahala iho la o Kilinetona i ko Lede May papa ana mai iaia; ua hoao aku la no oia e kamailio hou, aka, ua paa ae mai la nae kona waha i ka paluluia ae na lima palupalu keokeo o kana mea i aloha ai.
"A aia la," wahi a Lede May i olelo mai ai me ka hoihoi, "aole hiki ia oe ke kamailio mai i keia manawa. Aole au e hoolohe aku ana. Aohe e loaa ia oe kekahi olelo mahalo i oi ae mamua o keia, aka, mai ka wahine wale aku no au i aloha ai e hilinai nei mahope ou. Ma kahi o ka kaua kamailio ana e pili ana no na mea i hala a'u hoi e hoopuka aku nei ua make kanu loa ia la mau mea mawaena o kaua, e pono kaua e kamailio no keia mua aku--ke au e olino mai nei kona malamalama mamua o kana i like kona malamalama a me ke aiai me na ao o ka lani i ka wa malie-ua oi aku ka hauoli oia mamua o ke kikoo ana aku i na mea ua popopo."
Aka, aia no ka haohao iloko ona, i kona noho mumule mai aohe wahi leo pane.
"He mea keia e hoihoi ai, oiai nae i keia manawa ua ano hookano loa mai la hoi oe i ka olelo ana nai pela. Aia ko'u noonoo ana ma ia mea; aohe hora a'u e noho nei me ka hoomaikai ole aku i na Lani no ia mea/" wahi a Kede May i olelo hou mai ai me ka hikiwawe. E 'kuu aloha e--kuu aloha! pehea la ke ano o ka noho ana o keia mua aku ina ale o eo pu kekahi?"
Alaila aohe ona wa hou aku e kamailio hou ma iai i mau kamailio hou, no ka me ua uka mai la o Miss Lokawahie i o llaua la , a i ka hoopau loa ana ia o na kukai kamailio ana no ia ahiahi, a aohe ia ia hai aku i ka mea huna ana iaia. Ua olelo aku la oia iaia, "aloha ahiahi," me kona paa an i ka lima o kana aloha iloko o kona, e nana aku ana kona mau maka haikea i kona helehelena, a e hukeke ana kona mau lehelehe. Ua nana iho la oia i na lima keokeo ana e paa ana, aka, aole nae oia i aa e honi iho ia laua; ua nana aku la oia i ka helehelena onaona me ha pua la, aka, aohe o ke ano pumehana maoli o ke aloha e hai aku ana iaia i ka nui palena ole o kona aloha iaia.
"Aloha ahiahi oe," wahhi a Lede May i olelo mai ai, a e nana mai ana kona mau maka me ka piha pahaohao i ka helehelena o kana ipo. E hoike mau mai ana anei oia i kona ano puanuanu iaia? E hiki ana no anei iaia ke hoomaopopo mai ua lolli no kona ano? Alaila, me kela ano nanaina ano e no ona, ua haalele iho la oia i kana aloha me kona noonoo pono ole e ui ana iloko ona.
"Aohe ke na o ka ano o ka hookaawale ana o na ipo i aloha ia laua @no." wahi a Miss Lokawahie i olelo mai ai me ka mino aka; he ano e maoli no ka manao o kau ipu. Manao au ke noonoo la oia he hana hewa loa ia o ka honi ana mai e hoihiihi loa mai la hoi." "He mau hewa nohoi kekahi i oi ae ke ono mamua oia," wahi a Lede May i olelo mai ai. "Ka hapanui o na kanaka a'u i ike ai he wahi lihi uuku wale aku no ko lakou ano ihiihi i ko Sir Kilinetona.'
Aka, aole no i nana aku o Lede May ; kana mau hana hoihiihi, ua uumi malie iho la no ia iloko ona me ka noonoo ululu. I kona wa i hoi aku ai iloko o kona lumi i kela po ua noono iho la oia me na manao like ole e pili ana no kana ipo. O ke kanaka no keia i aloha loa ai iaia, i hele ai me ka noonoo pupule no ke aloha iaia wahi ana i olelo mai ai; o ke kanaka no keia e kau mau mai ana kona mau maka iuma nohoi o kona mau maka. He hookahi la holookoa ona i noho pu ai me ia, eia nae, aole loa oia i hoopuka iki mai i kekahi wahi huaolelo aoha, aole nohoi i i ka huaolelo e pili ana no ka mare ana iaia, he oki loa no; aohe oia i kikoo aku i na mea o ka wa i hala oiai laua i hooipoipo ana, aole nohoi i na mea o ka wa e hhiki mai ana e hoolilo ai ia lauai kane a i wahine; aole loa oia i apomai iaia, aole nohoi i kahea mai i na huaolelo aloha i maa mau iaia i ke kahea mai iaia. Heaha la keia? Aole no ka nele i ke aloha, ina he mea oiaio ka kona mau maka e hoike mai ana; aole hiki ke manao aku aia kekahi paku nana e alai nei mawaena o laua. Heaha la keia pilikia?