Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 2, 9 January 1903 — Page 3
This text was transcribed by: | Kelly Murray |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII
NUPEPA KUOKOA, IANUARI 9, 1903.
HOOLAHA KUMAU
_____
Ka Hui fAlahau ame Aina o Oahu MANAWA HOLO
Mahope a@ o Ianuari 1, 1902
MAI HONOLULU AKU
HALE HOOLULU Na la apau Na la apau Na la apau Na la apau Na la apau
koe ka Sabati koe ka Sabati
Honolulu 7:10am 9:15am 11:03am 3:15pm 5:10pm
Manana 8:03am 9:48am 11:40am 3:45pm 5:30pm
Ewa @ 8:32am 10:08am 12:00pm 4:05pm 6:10pm
Waianae - 10:05am - 4:15pm -
Waialua - 11:33am - 5:10pm -
Kahuku - 12:32pm - 6:15pm -
MAI WAHO MAI
HALE HOOLULU Na la apau Na la apau Na la apau Na la apau
koe ka Sabati koe ke Sabati
Kahuku - 5:25 - 2:08
Waialua - 6:10 - 2:30
Waianae - 7:10 - 3:35
Ewa @ 5:30 7:45 1:05 4:32
Manana 6:15 8:03 1:30 4:52
Honolulu 8:30 8:35 2:05 5:26
G.P. Dennison, Luna Nui. F.C. Smith, Luna Kuai Kikiki.
_____
Kakela me Kuke [KAUPALENAIA]
Poe Kalepa ma ke Komisina A HE POE LAWELAWE KOPAA
POE AGENA NO NA MAHIKO LEHULEHU
_____
NA WAIWAI KALIKIMAKA
EIA KAHI E KUAI AI I KAU MAKANA
NUI NA WAIWAI KEPANI NANI -MA KA HALEKUAI O-
S.OZAKI,
Helu 178, Alanui Hotele
_____
He Huaale Maikai
Aole he like o na "Huaale a Ayers" me na huaale e ae no ka mea he mau huaale kokua keia i ka hana a na naau, a he laau hoomaha maikai loa hoi. Ina he paa kou hanalepo o na "Huaale a Ayers" ka laau e hemo maikai ai, a e hemo maikai mau ana hoi mahope aku oia manawa.
Aole loa he hiki i kekahi kanaka ke Olelo ae he maikai kona ola kino ina aole he hemo o kona hanalepo he hookahi manawa o ka la, a oi aku paha. Ina i maopopo keia kanawai o ke ola i na kanaka apau, aole loa e like ka nui o ka poe ma'i me ka mea e ike ia nei i keia mau la.
Ua hana ia owaho me ke kopaa he maikai loa ka lawe ana.
Aohe mau Huaale i oi ae ka maikai mamua o na Huaale a Ayers" Hoomakaukau ia e Kauka J.C. Ayer & Company, Lowell, Mass., U.S.A.
E loaa no keia mau Huaale ma ka Hale Kuai Laau o Hollister, alanui Papu.
_____
O ka mea kuhohonu loa e loaa, mai ana mai ke anu ame ka nalulu mai oia no ka ma'i aumonia. Ina e malamaia keia me ka noonoo maikai a hoohana pu ia ka laau kunu Chamberlains' Cough Remedy e hookaawaleia no keia mau pilikia apau. E hoola no keia laau i ke anu ame ka nalulu iloko o ka manawa pokole mamua o kekahi mau ano laau e ae. He hoola mau keia laau a he hoola iloko oka manawa pokole. E loaa no ma ka halekuai laau o Benson Smith & Co. Ltd., na agena kuai aku, no ke kumukuai kupono.
_____
Ua pau ka holo ana o ke kaa hapaumi ma ke alanui Moi, a hiki i ka holopono ana o na kukai kamailio ana o ka Hui Kaa Hapaumi ame ka Hui Kaa Uwila a maopopo loa ai na hana e hana hou ia aku ai.
_____
NA ALOHA ELUA i ka IPO HOOKAHI
MOKUNA XXXII. KE ALOHA AME NA PUA.
I ka la ekolu mahope mai o ko lakou wa i hiki aku ai i Tereveliha Hale, ua hoonui hou ia mai la ko lakou poai mamuli o ke kono hou ana mai o Kenelala Kalani, he kanaka koa opiopio a ua nohoi, a ua ike oia i kekahi hooili kaua hahana loa i lawelawe ia ai iloko o Inia, a i kona huli hoi ana mai ua make naupo loa iho ia oia i ke aloha ia Lede May. Hekaikuaana hanauna oia no Lede Lui, a nana ponoi no i kono aku laia iho e hele mai i Terevelina Hale malalo o na manao hoonalonalo no ka makemake e ike i kona kaikuahine hanauna. Aole loa i hoao mai ke kenelala e hoike mai i kona hiohiona ano e, a o kona aloha a me kana mahalo ana ua akaka wale no ia i ke akea-i ka hoomaopopo aku i kona ano ua maonao oia o Lede May ka moiwahine o ke ao nei a puni. O ke ano o ko Sir Kilinetona aloha nona, he aloha kaawe maoli no ia a lilo ai ia i mea nana e hoopupule i kona noonoo; aka, o ko Kenelala Kalani hoi, he akahai kona aloha, he oluolu, a he olalo, me ka loaa ole o kekahi mau kumu e ala mai ai o kekahi hana weliweli, aka, eia nae, he aloha no e hoolilo aku ai i ka noonoo o kekahi wahine i mea nona e haakei ai. Aohe hiki i kekahi mea ke noho pu iloko o ka lumi hookahi a loihi me Kenelala Kalani me ka maopopo ole iaia ua aloha oia ia Lede May me kona puuwai a pau.
He mea makemake no ka olelo ana aku i ka hoowahawaha ino loa o Sir Kilinetona Adea iaia. Aka, no ke kenelala a me kona kulana oluolu, ua hiki ole loa iho la ia Sir Kilinetona ke noho iki iho a loihi i Terevelina Hale; aka, ma kekahi ano ae, aohe nohoi he hiki iaia ke hoi a haalele iho i ka aina e waiho hamama me ia oiai aia kona hoa paio i ka makaha kahi i kiai ai.
"Aka nai," wahi a Sir Kilinetona i olelo ae ai; 'ua hele mai la o loko o'u a hoonaukiuki; aole loa nohoi he hiki i'a'u ke kaili mai iaia na'u, a aole nonoi au e ae aku ana e haawi i wa kupono no kekahi mea okoa ae e kii mai ai iaia."
Na kona manao lili ino i hoomalimali aku ia Lede May. E hoopohihini mau ia ana kona noonoo i kona ano e loa i keia manawa: e hilinai mau ana no o loko ona malia paha ma kona ano oia i loli ai, aka, o kona aloha aia no ia ke mau la aole i loli. Ua ike iho la oia ua ku maoli iho la no oia i ka pohihi i ka loaa o keia mau ipo a i elua i hoopili i ko laua mau aloha iaia. Ua lilo iho la ka Kenelala Kalani mau mahalo ana iaia i mea nona e oluolu ai aka, aia kekahi mea ano e loa i hiki ole ke pale ae e pili ana no ia mea.
"Ua ahona ko'u hoi hou ana i Ladana," wahi a Sir Kilinetona i olelo aku ai ia Lede May i kekahi kakahiaka; aka, pehea hoi e hiki ai ia'u."
"Aohe hiki ia oe! No keaha noi?" wahi a Lede May i ninau mai ai.
"No ka mea aohe hiki ia'u ke hoomanawanui i ka hoomanao ae e haalele iho ana au ia oe me Kenelala Kalani," wahi a Sir Kilinetona i pane aku ai.
"Heaha auanei ko Kenelala Kalani," leo nahenahe, "a o oe hookahi wale no wahi a Lede May i olelo mai a i me ka ko'u pili aoao ana me ia."
Alaila noonoo iho la o Lede May iloko iho ona:
"Ina hoi ha ua pihoihoi loa oia i ka paa ana mai ia'u, a heaha hoi kona mea a ka noi ole ana mai ia'u e mare me ia?" Na kona mau maka ponoi no i hai okoa mai i kona mau manao apau me ka moakaka lea, a oia ko Kilinetona wa i huli aku ai i kahi e me ka pioloke oloko o kona naau.
I keia manawa iho la ua hoea mai la o Lede May i ka hopena o kana mau mea a pau i hana ai, a no Sir Kilinetona hoi, he oia mau no kona aloha iaia, eia nae ua hooholo iho la oia i kona manao e hoao aku iaia - e hoao aku mamua o kona mare ana aku iaia - aohe hiki ia Lede May ke imi a loaa kekahi mau kumu e ae e pili ana i ko Kilinetona ano.
"Ua pono no au e hoohokaia mai," wahi a Lede May i olelo iho ai iaia iho, "aka, e hoomanawanui ana no au ia mea. Ua hoao mai no oia ia'u mamua, a ua ike no au ua nele au la mea: i keia manawa ua kaa aku la ka eo ma kona aoao ma ia hoao ana."
Ua hai aku la no oia ia Miss Lokawahie i kona manaoio, a hui pu mai la nohoi oia ma ia manao hookahi, a ua nui loa iho la ka hoopohihihiia o ko laua manao no ka imi pono ana i ko Sir Kilinetona ano.
"He hana aloha ole maoli no kau i hana aku ai iaia, e May; oia no paha kona mea i makemake mai la e hoao ia oe, Malia paha ua ike iho la ia he mea paakiki ka manaoio ana aku he mea hiki ke hoohuli ana ae i kou ano kahiko a lilo i ano hou."
Nolaila ua hoolei loa aku o Lede May i kela naau haakei ona, ua akahai loa oia i keia manawa i hoao wale mai no oia i kana aloha i ka oiaio o kona manaoio - ua ike maoli no oia i kona oiaio.
He hookahi wahi mea uuku i koe iloko o ko Sir Kilinetona naau kahi i hoopaa naau mau ai - ua ike aku la o Kenelala Kalani i ka pulelo ana ae o ka lole o Lede May mawaena o na kumu laau, a, e like nohoi me ka hana maa mau iaia ua puka koke aku la oia iwaho. O Lede Lui kekahi i hele pu aku me laua, a o lakou ka hele like ana aku a hiki i ko lakou hoea ana i ka ululaau.
Alaila ua hiki ole loa iho la ia Sir Kilinetona ke hoomanawanui hou aku; no ka mea e noke ana ke kanaka koa opio i ke kamailio me ka hauoli nui - e nana pono loa mai ana oia iloko o kona mau maka, a i ka helehelena nohoi o Lede May.
"He mau wahi kapuai wale nohoi koe, alaila kakou hiki aku i ka ululaau," wahi a Lede Lui i olelo mai ai, "a maluna nohoi o na mea a pau, o ka'u mea makemake ia o ka holoholo malalo o ka malumalu o na laau i ka la maile e like me keia. E hele loa kaua a hiki ilaila, e Lede May."
"Ina hoi paha e loaa ana ka mea nana e wehe ka ipuka pa no kaua, alaila hoi kaua hele loa ilaila," wahi a Lede May i pane mai ai. "I ko'u wa i hiki hookahi mai ai ia nei i kela makahiki aku nei, e hele mau ana au iloko o kela ululaau i na kakahiaka a pau."
"Owau nohoi ka mea nana e wehe aku ka ipuka pa," wahi a ke kenelala i olelo mai ai. "Ua hiki la'u ke wehe i ka ipuka pa ina he palua ae kona nui mamua o keia, a palua, ae noho kona kiekie, ina o kou makemake ia e Lede May."
"Ua makaala maoli no oe ma na ano a pau, e ke kenelala," wahi a kona kaikuahine hanauna i olelo aku ai. "Aole loa e haule ana ia oe ka wa kupono no ka uku ana aku i kau mahalo ana ia Lede May."
Ua hoolohe pono loa mai la ka hoohina wahine o Terevelina me ka mino aka ole maluna o kona mau lehelehe! Heaha la ke ano o kana mau mahalo ana a pau iaia. Hookahi huaolelo mai ia Sir Kilinetona ua oi aku kona waiwai io mamua o lakou a pau.
"He ululaau nani maoli no keia," wahi ana i olelo mai ai; "aia na pua like ole a pela nohoi me na kumu laau like ole ke ulu mai la. Aole anei keia he nani a ka naau e kaena iho ai?"
"Aia iwaena o kekahi poe kumu-laau kekahi ponaha mauu uliuli kahi i ulu ai, a noho iho ia lakou ilalo malaila, me ka poha iho o ka la maluna o lakou, a moakaka lea iho la nohoi ko lakou poe aka; e himeni iho ana na manu maluna o lakou, e hooluli malie mai ana ke ahiahi makani i na lala laau. Ua kamailio iho la lakou no kekahi mau mea liilii no kekahi manawa loihi, a hiki i ko Sir Kilinetona hoopuka ana ae i kekahi mea e pili ana i na pua. Na Kenelala Kalani i pane aku iaia.
"Manao au," wahi ana i olelo aku ai, "he noonoo naauao a maikai loa nohoi ia o ke kahea ana aku i na lede ma ka inoa o na pua. Ua makemake nonoi wau ina nohoi aohe o lakou mau inoa e ae."
"Aohe no he nui loa o ia poe inoa," wahi a Lede Lui i olelo mai ai.
"Aohe nohoi wau i maopopo loa la. O ka'u i ike, he Vaiolelta, Rose, Lilia, Azalia, Haiasina, Daisy, a o ka hope loa nohoi a me ka onaona, o May."
"He loihi maoli nohoi ha ke na papa inoa au e helu mai la," wahi a Lede Lui i olelo mai ai.
"Manao wau o na inoa wale iho la no ia e kahea ia nei i na wahine," wahi a ke Kenelala i olelo aku ai; "ma ka hoohalike ana, he loihi ko Vaioleta ano me na maka onaona a akahai, a me ka lauoho hauliuli aeae, he helehelena ui, e hoala mai ana i ka manao ua like kona nani me ke kuakea o ke kehau iloko o ka po mahina lailai. O ka rose hoi, ua hoohalikeia kona nani me ka nani o kekahi kaikamahine e akaaka ana me ka piha olioli me ka malamalama o ka la iloko o kona mau maka a pela nohoi maluna o kona lauoho. O ka Lilia hoi, he kulana wiwi a loihi kona me na maka mohaluhalu nunui, he mau lehelehe nani, a me ka lauoho i ano like aku me ke gula. O ka Azalia hoi, he ano hauliuli kona me ka helehelena ui e like me na poe Paniolo. O ka Haiasina, he kaikamahine ia e kamailio pupule mau ana malalo o ka malamalama o na hoku. A o ka Daisy hoi -ae-ke hoopohihihi mai nei ke ano o ia pua ia'u - ua like ka kona ano me kekahi kaikamahine noho kuaaina, me na onohi maka polu a me ka oiwi kino ano e. O, no May, hoi, ina au he mea haku mele, ua hiki loa ia'u ke himeni aku no May; aka, i keia wa, eia mamua pono o'u ka hoailona o ua inoa ui loa la. Ua lohe nohoi wau mamua aku nei e kahea ia ana kekahi lele ma ka inoa a Bluebells, aka, manao au, aohe ia he inoa maa mau i ke kahea ia i na lede. E haohao mau ana nohoi au, no keaha la i kahea ole ia ai na kaikamahine ma ka inoa a lailesa a me mikinolia; o keaha aku la ka inoa e ae i oi ae o ka ui mamua o Vabine no na kaikamahine? O ke ano o Vabine, he kaikamahine me ka oiwi kino loihi, he mau maka eleele, a me na lehelehe ulaula.
Ia wa o Lede May i kulou iho ai ilalo a ako iho la i kekahi pua daisy keokeo mai loko ae o ka mauu; ua paa malie iho la oia i ua pua la me ke aloha iloko o kona lima.
"He pua ui nohoi keia," wahi a Lede May i olelo mai ai; "ina he like kona ike mau ole ia e like me kona ike mau ia, alaila o ka kakou ia e kamailio ai. Manao au o kekahi keia o na pua nani loa i hooulu ia ai; a ua ike no anei oe," wahi ana i olelo hou mai ai me ke ano akaaka ana iho, "aole loa he hiki ia'u ke hehi i ko'u mau kapuai wawae ina he mea hiki ole ia ia'u ke alo ae, o hehi aku auanei au iluna o kekahi pua daisy. Aole o'u makemake e pepe liilii kekahi o lakou malalo o ko'u mau wawae; ua like no ia me ka lawe ana ae i ke ola mai kekahi mea ola mai."
"E lawe ana au i ka pua daisy imea na'u e haaheo mau ai," wahi a Kenelala Kalani i olelo aku ai; o na pua a pau a'u e ike aku ai, e Lede May e aloha ana au ia lakou mamuli ou."
Ia wa o Lede May i huli ae ai me ka akaaka a nana aku la ia Sir Kilinetona.
"Aohe anei au wahi mea maikai e olelo mai ai ia'u?" wahi a Lede May i ninau mai ai.
"O Kenelala Kalani wale no ka mea i makaukau ma ia hana. Ua apono no anei oe i ka'u mea i makemake?"
"No na pua daisy anei kou manao, e Lede May?"
"Ae, no keia po pua daisy nohoi o kula nei," wahi ana i pane mai ai.
"O kela huaolelo daisy oia ka huaolelo nana i hou aku ia Sir Kilinetona me kekahi eha kukonukonu loa. Ua hoomanao ae la oia i kona kahea mau ana ia huaolelo. Ua kulou iho la o Lede May ilalo a ako hou iho la i kekahi pua daisy nui, i like kona poepoe me ka hoku, me kona mau lihilihi keokeo; a he melemele oloko o ka piko o ka pua e like me ka lelo o ke gula.
"Aole anei i oi ae ka nani o keia pua mamua o na pua e waiho ia nei iloko o kekahi hale hoolulu mea kanui?" wahi a Lede May i ninau mai ai.
Ia wa o Lede Lui i akaaka mai ai, a olelo mai la oia:
"Ke pii nei ka ula maluna o na papalina o Sir Kilinetona."
"Ke hoomaopopo la no o Sir Kilinetona aia ka hahana ke pii la iluna o kuna lae.
"Heaha la hoi ke kumu o ka hui ana ae la o ka ula maluna o ko'u mau papalina?" wahi ana i olelo aku ai.
"Malia paha na kena pua daisy i hoala hou mai la i ka manao iloko ou no kekahi mea i hanaia i ka wa i hala ae." wahi a Kenelala Kalani i olelo aku ai me ka akaaka.
"Aole paha," wahi a Lede May i olelo mai ai:" eia na mea e puai ai o ka ula maluna o ko Sir Kilinetona mau papalina - o ko lakou kamailio e pili ana no ka pua rose a i ole ia no ka pua waioleta - paha - aka, no ka pua daisy la, aole loa: he wahi pua kuaaina loa ia, a he kupono ole nohoi iaia."
Oiai o May e kamailio la e like me la me he mea la aia mamua ona kahi i ku mai ai o kekahi helehelena opiopio me na onohi maka polu maemae a ma na lehelehe e mino aka mai ana. He helehelena akahai a ano kaumaha, aka, he maemae nae i ka nana aku; he mau maka kona e like me ka pua haleaina ka polu i piha mau i na waimaka. Me he mea la e pa-e mau mai ana kekahi leo nahenahe laia, "Good-by. Caro. good-by." Auwe, heaha la kana hana e hana ana ilaila? Ua kiloi iho la oia i ua wahi pua daisy la ilalo, alaila lalau koke hou iho la no iaia, a paa ae la iloko o kona mau lima me he mea la e makemake ana oia e milimili iaia.
"Aloha ino nohoi o daisy!" wahi a Lede May i olelo mai ai, a nana pono aku la o Sir Kilinetona iaia me ka piha pahaohao iloko ona.
"No wai kau e kamailio nei?" wahi a Sir Kilinetona i ninau aku ai.
Ua hu ae la ko lakou aka i kana ninau i ninau aku ai.
"E kamailio ae ana hoi au e pili ana no ka pua daisy mua au i paa ai iloko o ko lima, alaila kiola ia nohoi e oe i kahi e," wahi a Lede May i olelo mai ai, alaila, Iho hou iho la no keia huaolelo daisy i huaolelo e hou aku ana iaia a eha me kekahi eha walania loa e hui mau ana iloko ona; ua haalulu iho la kona kino me he mea la ke kokoe loa mai la e puka ae ka mea oiaio.
Alaila ku koke ae la oia iluna.
"Heaha hoi ke ano o ka kakou kamailio e kamailio nei i keia kakahiaka kalae maikai!" wahi a Sir Kilinetona i olelo aku ai. "Aohe nohoi he hiki ia kakou ke imi ae i mea okoa na kakou e kamailio ai mawaho ae o na pua; e kamailio ai mawaho ae o na pua; e kamailio mau ana nohoi na poe a pau e pili ana no na pua."
"Manao au ua loaa iho nei no ia kakou he mau manao maikai i ka kakou kamailio ana," wahi a Kenelala Kalani i olelo aku ai. "He kaikamahine nohoi ka'u i ike mamua ma ka inoa o Daisy."
"Oia anei? I hea a owai oia?" wahi a Lede Lui i ninau mai ai.
"I Ina au i ike ai iaia. Aka, no ke kamailio ana aku e pili ana no kona ano naaupo a kuaaina nohoi aohe oia ma ia mau kulana; ma ka hoohalike ana aku i kona ano ua like oia me ka pua Dalia."
"E manao mau ana wai i na wa a pau he moa hoopokole o Daisy no Makaleka," wahi a Lede May i olelo mai mai.
Alaila nana ae la ko lakou mau maka a pau iluna me ka haohao nui, no ka mea ua ku koke ae o Sir Kilinetona iluna mai kona noho ae, a hele aku la oia a ma kahi o kekahi kumu laau nui a ku iho la oia malaila.
Ua hene iki iho la ka aka a Lede Lui.
"He wahi manao ko'u e halialia wale mai nei no, oia hoi, he Daisy paha ka Sir Kilinetona i aloha ai mamua," wahi a Lede Lui i olelo mai ai; "i ka hoomaopopo aku i kona ano e puiwa mau ana oia i ka wa e puka ae ai o kela huaolelo."
"Aole pela," wahi a Kenelala Kalani i olelo aku ai; "ua aloha oia i ka May i hoope ia i ke ala onaona, a aohe no ona huna mai i kona aloha."
"Aohe o'u makemake e lohe hou aku i kekahi huaolelo hou," wahi a Lede May i olelo mai ai.
E hoi kakou. Heaha la ka MissLokawahie mea e olelo mai ai ina oia e lohe aku ana iloko iho nei kakou o ka ululaau kahi i noho ai?"
Aka, mai kela manawa mai e ano kaumaha mau ana ko Sir Kilinetona helehelena i na wa a pau ana e ike aku ai i ka pua keokeo o ka daisy e ulu mai ana mawaena o ka manienie. Aole loa ona hoopoina iki i kela poe huaolelo:
He pua daisy kau i paa ai iloko o ko mau lima, alaila nau no i kiola aku i kahi e."
E haohao mau ana oia i na wa a pau ina paha ua lohe mahui iki o Kenelala Kalani ikekahi mea e pili ana i kela wahine opio ana e kali mai la iaia o ka hoi aku e pili me ia i Farani. Alaila ala ae la na noonoo like ole iloko ona me ka ehaeha nui, a komo iho la iloko ona ka hoowahawaha iaia iho i oi ae mamua o kona hoowahawaha ana i kana hana inoloa i hana ai.
MOKUNA XXXIII.
HE LETA MAI FARANI MAI.
"Aole hiki ia'u ke hai aku pehea la kona ano," wahi a Kenelala Kalani i olelo aku ai.
"He ano maka'u ko'u e like nohoi me kau i olelo mai ai, e Luisa, oia hoi ua aloha maoli no oia ia Lede May."
"Oia maoli no ka mea oiaio," wahi a Lede Lui i olelo mai ai. "Ua hakilo au i kona ano a ua ike au aole hiki iaia ke hookaawale iaia mai ia Lede May mai.
"Alaila, heaha nohoi kona mea o ka olelo ole ana mai e like me ia? Aohe o'u maopopo iki i keia mau ano hana. Ina hoi ha ua aloha oia iaia, a ua manao e mare iaia, no keaha hoi oia i hoopuka ole mai ai i kona manao?"
"E pono no oe e ninau aku iaia, e ke Kenelala; he makehewa kou huhu ana mai ia'u."
"Aole au i huhu ia oe; aka, e hoomaopopo iho nohoi oe, he hana lapuwale hoi ia. Ina hoi ha ua aloha oia iaia, a ua makemake e mare iaia, heaha hoi kona mea o ka hoike ole ana mai: a ina aole, heaha hoi kona mea o ka hookaawale ole ana iaia i kahi e, a waiho iho hoi i ka aina nui e waiho hamama nei me ia no kekahi poe okoa ae?"
"Alaila ua manao oe nau."
"Ae, pela ko'u manao: ua makemake au na'u," wahi a ke Kenelala i pane aku ai. "Ina o wau kela aole au e hookakanalua e like me kela ke ano. Ina ua aloha au i kekahi wahine, aole au e huna i ko'u manao, e hoike ana au i ke akea, a noi aku iaia e mare me a'u. Aole au e hoohakaila i ka hana ana pela; aka, aohe ona hookuu mai i manawa no'u. E hoopipili mau ana oia ma kona aoa, a ina oia e ike mai ana i kekahi mea okoa ae e hookokoke aku ana ma kona aoao, o kona wa ia e nana hoohuhu mai ai."
"O, aohe nana i kela," wahi a Lede Lui i olelo mai ai, "koe wale iho no keia malia paha ua makemake no oe iaia, a oia no kona mea i ae mai ai iaia e pili paa mau aku ma kona aoao i na wa apau."
I kela kamailio ana o Lede Lui pela ua hoike mai ia ka helehelena o ke kenelala i ke ano hilahila.
"Ua pololei oe," wahi ana i olelo aku ai. "A kahi no wau a hoomanao mai eia o Lede May ke haawi nei i wa kupono nona i na wa a pau. I kakahiaka o nehinei me a'u oia no na minute he umi kahi i paani koloke ai, a e kuhikuhi ana au i kekahi poe paani ilikini iaia. Ua hoihoi maoli nohoi oia, ua hoike mai nohoi i kona ano oluolu, a ia wa koke no puka mai ana o Sir Kilinetona Adea iwaho. A oia kona wa i hoopoina loa mai ai ia'u, ua kahea aku la oia iaia e hele mai ma kahi ana e ku ana me na mino aka hoomahie, a he nanaiua hauoli maluna o kona helehelena. Ua hele mai la no oia; aka e Luisa, o kona nanaina, he nanaina oluolu ole. Ina ia'u ola i hana mai ai i kela hana ua makaukau wau i ka kukuli ana iho a hoomaikai aku iaia."
"Me nei ua ui loa oe i ke kukuli mai me kou mau kuli," wahi a kona kaikuahine i olelo mai ai me ka akaaka. "Aka, o ka'u mea nohoi i hoomaopopo aku ai oia no ka hoi kau. Ua ano e maoli no kona ano. Ua ano e maoli nokona ano. Ua ano maka'u oia a ua ku maoli no paha i ka pihoihoi, i ka wa hoi o kekahi kanaka e ae e nana mai ana me ka helehelena hauoli."
"Aole o'u manao ua piha oiloli oia," wahi a ke Kenelala i olelo aku ai. "Ma kekahi ano e ae nohoi, e Luisa, ina au e hai aku ana ia oe i kekahi mea, aole oe e hai hou aku i kekahi mea okoa?"
"Aole au e hai," wahi a Lede Lui i olelo mai ai.
"O ka oiaio wale no ka'u e hana ai, me la makou e olelo ai iloko o ka puoli e hele ana i ke kaua," wahi a Kenelala Kalani i hooho aku ai.
"O ka oiaio wale nohoi ka'u e hana ai, e like nohoi me ka mea e oleloia nei a puni ka honua," wahi a Lede Lui i olelo mai ai.
"Ke hoomanao la no anei oe i kekahi kakahiaka a kakou i kamailio ai e pili ana no na inoa o na lede," wahi a Kenelala Kalani i ninau aku ai.
"Ae, ke hoomanao nei no au la mea," wahi a Lede Lui i pane mai ai.
"O ko'u manao," wahi a Kenelala Kalani i hoomau aku ai i ke kamailio ana, "i ka hoomaopopo aku i ko Sir Kilinetona ano e hookuemaka nui mau ana oia, i na wa a pau; ka mea oiaio aohe ona makemake e lohe ia mea."
"Aole," wahi a Lede Lui i olelo mai ai; "aole no o'u manao he makemake oia i ka lohe mau."
"Ia la no ua hele mai oia e ninau ia'u ina ua ike au i ka manao o ka'u mea i olelo ai. Ua pane aku wau iaia, he manao ko ka'u mau mea a pau e olelo ai. A oia kona wa i hoomaka ae ai e ano e a ano paupauaho mai la oia.
"He mea kino anei kau e noonoo ana, ia oe e kaha ana i ka helehelena o kela poe kii?" wahi ana i ninau mai ai.
"Oia ko'u wa i nana aku ai iaia me ke kahaha o ko'u naau, a pane aku ai au, aole loa." Alaila ano e hou iho la no kona ano a noi mai la oia e kala aku iaia.
"He wahi manao kai ulu wale ae no iloko o'u, wahi ana i olelo mai ai, oia maoli no la kou manao au e hana ana ia hana; a ua hikiwawe nohoi kou ike a me ka hoomaopopo ana, e Kenelala Kalani, ua ike no wau e hai mai ana no oe i ka mea oiaio ia'u ina wau e ninau aku ana ia oe."
"Mawaena o ka'u poe kii ui apau a'u i kaha ai, o ke kii hea ka kou manao ihialaai loa ai?" wahi a'u i ninau aku ai iaia.
"Ua minamina au i ka olelo ana aku, he mea hiki ole ia'u ke pane aku i kau ninau,' wahi ana i pane mai ai me ka mino aka.
"Nolaila, e Luisa, ma ka nana ana aku i kela, ua ike no anei oe i ka hopena o ko'u manao? Oia keia, manao au he aloha okoa ae no kekahi a Sir Kilinetona, oia ka mea nana e kaohi nei iaia i hope mai ke mare ana aku ia Lede May."
"Aohe hiki ia'u ke noonoo aku ia mea. He loihi na makahiki i hala ae nei o ko'u ike ana iaia; aole loa au i lohe iki i kona inoa e hoopukapuka a ae ana ua mare oia me kekahi mea okoa aku. Ua manaoio wau, oia, oia hoi o Lede May hookahi wale no kana mea i aloha ai."
(Aole i pau.)
_____
Maleia no ke Aloha HE MOOLELO NO KE KAIKAMAHINE ALII IETIWA
Ka Ui nohea i ahai ae i ka puuwai.
MOKUNA XVI. KA PAIO HAHANA ME KONA HUA.
_____
Aole i paneia mai ka haina o kana ninau no ka mea ua pihoihoi loa na kanaka. Ia laua e ku ana malaila ua ike koke aku la laua i ka makainui o ke aupuni o Grostaka e holo mai ana me ka mama nui me ka maopopo ole la Lore ma ua koi ikaika aku oia i na kanaka Amerika e holo pu me lakou me ke kali hou ole aku ame ka hoohokalia ole, a mamuli o keia ano i hiki ole ai ia Lore ma ke hooponopono aku ua hahai wale aku la no laua i ka pane a ka makainui a o ko lakou hoomaka aku la no ia i ka holo-o ka mua oia ka hele ma-lu ana mahope o ka hotele me he poe aihue la, a i ke kaa ana aku i waho, o ko lakou hoomaka aku la no ia i ka holo me ka hooponopono ole a hiki wale i ka paupauaho ana a ninau maoli aku no o Lore i ka makainui aole he mea i paneia e maopopo ai ke kumu o ka holo ana e like iho la me ia. Ma ka manawa o ko lakou manawa i puka ai iwaho o ka hotele ua hui aku la lakou me na makai i hoonohoia malaila no ke kali ana la lakou a o keia mau hana na ka makai nui no ia.
Aole i maopopo keia mau mea a hiki wale i ko lakou komo ana iloko o ka halepaahao a ia Lore e noho ana iluna o ka noho me ka maemae nui a pela no hoi lakou apau, ua hoomaka koke aku la no o Lore e ninau no keia ano hana:
"He manao anei keia e hoopau i ka hakaka i hooholoia mawaena o maua?" wahi a Lore i ninau aku ai.
"Aohe he hakaka ana i koe, no ka mea, ua make loa o Lorenz i ka po nei. Ua make oia maluna o kona moe ana i moe ai. Ua pahuia i ka pahi ma ka umauma." Wahi a ka makai-nui i pane ae ai me ka nui no o kona hanu.
"A no keia kumu makou i holo aku nei mek a hoohakalia ole no olua, no ka mea, ua manaoia na olua i hana i kela ano hana weliweli maluna o ke kino o ke keikialii opio.
Mamua iki o ka hora eono o ke kakahiaka ua hele aku la ke Duke o Mikaro e hoala i ke Kiekialii Lorenz Ua hele aku la oia a kikeke mawaho o kona puka he elua manawa a no ka wehe ole ia mai o ka puka ua wehe aku la no ua kanaka la, a i kona komo ana aku ua ike koke aku la oia i ka haukae o ke Keikialii i ke koko a ua ahuwale kona kino, alaila holo loa aku la oia i ka moe kahi i loaa ai iaia ka ike piha ua make i'o no ke Alii Opio. Ua hoomaka koke aku la oia e hoike i keia mea hou ano nui a ku no hoi i ka weliweli i ka poe apau o ka hotele a ua hoike pu ia no hoi i na makai. A i kela manawa pokole no ua komo ai la na kanaka iloko o ke ano uluana a loheia aku la na leo pa-ea.
"A pehea kaua i kaihuluhuluia mai nei iloko o keia wahi me he mau kanaka hewa la?" i ninau aku ai o Lore.
"E kuu hoaloha, ua hookauia aku ka hoahewa maluna ou," wahi a ka makai-nui i hoike aku ai no ko hoahewa ia o Lore ua pilikoke ae la ka huhu ame ke ano hana o ke ano haahaa loa, o ke ano hohewahele a maka'uwale. Ma ka aoao o ka Makai-Nui ua hoomalielie aku la oia i na kanaka i kupikipiki-o na manao a hiki no hoi i ke kuu ana mai.
"E Mr. Lore," wahi a ka makai-nui i pane aku ai, ma keia mea ua hookania mai ka aole oe e hookolokolo pono ole ia ana aka o ke kanaka e loaa ana ka manao e hoopii ia oe no kela hihia pepehi-kanaka e hele ana oia imua o ka Moiwahine a hoohiki aku imua ona me ka hooiaio aku no ka hopu ana i ua kanaka la ame kona hoopaa pu aku i kona oia no kela hoopii ana, a i ka manawa e ikeia ai aole i hewa ka mea i hoopiiia alaila e kau mai ana na hoahewa maluna o ia kanaka nana ka hoohiki imua o ke Alii a o kona ola ka mea e hooponoponoia mahope aku no ka mea i hoopiiia. Pela iho la ke ano o ke kanawai o keia aina. Nolaila aole oe e hopohopo no kou nana pono ia mai no kou pono. I kii aku nei au la olua a ke paa nei au la olua no ka mea o keia kahi ou e pakele ai mai na lima mai o kela poe koa o ka Akau no ka mea ua hooholo iho nei kakou e pepehi ia oe a e haehae liilii ia oe i kela kakahiaka nui aka aole i lanakila ko lakou iini mamuli o ko olua loaa mua ana aku nei ia makou."
"Aka, pehea lakou i manao ai na'u i hana keia pepehi-kanaka a lakou e hoahewa mai nei, ia'u?" wahi a Lore i ninau aku ai.
"Pela paha kau olelo aka-"
"Ina e hoahewa mai ana oe ia'u, alaila e pepehi aku ana wau ia oe a make," wahi a Lore i hawanawana aku ai, a oia no hoi ka manawa a Anagusi i lele kau ai a paa ia Lore.
"E akahele oe," wahi a ka makainui. He okoa no paha kau ike no keia mea aka e hoike aku wau ia oe i ka'u i lohe ai. No'u iho aole e hiki ia'u ke hoohiki aku i ka Moiwahine mou aka e hoolohe mai oe:" Ua loheia oe e olelo ana ua makemake oe e pepehi i ke Keikialii Lorenz a make. A o oe nokamea i hoomaka ma ka hakaka ana.
O oe wale no ka mea i hewa a aohe he mea okoa ae i ka lakou noonoo i keia mea i makemake e lawe i ke ola o ke Keikialii. O ke kanaka nana i hana keia pepehi kanaka, ua hele aku oia ilaila a hou i ka umauma o ke Keikialii me ka pahi alaila hoi mai no ua kanaka la mailaila mai ma kahi no ana i komo ai ola hoi ka holo (hall) ua hoi mai no oia mai ia wahi mai mo ke kulukulu no o ke koko a hikiwale no i waho o ke alanui a mailaila aku i ka hotele o olua i noho ai, a malaila aku no ke kulukulu hele ana o ke koko a hiki i ka puka o ka lumi o kekahi o olua, a i ka nana ia ana ua ike ia aku ka haukae o ke poheoheo o ke panipuka o kou lumi."
"O keia ka mea nana i hoohikilele loa ae i ka noonoo uluku nui o kanaka, oi loa aku o kela poe o ka Akau pela hoi i loaa aku ai ka manaoio ia lakou nau i'o no i hana i kela hana a ua paa maoli no ko lakou manao e haehae liilii ia oe. Ma ka manawa a makou i hele aku nei a wehe i ka puka o kou lumi aole oe iloko olaila a o ka mea a makou i ike ai ua haukae i'o no ke poheoheo-puka. Ma ko makou ala i kahi o olua ua ike i'o no makou i na kulu koko e hoike i'o mai ana nau i'o no ia hana ke kumu o ke ala ana mai o kela haunaele ano nui i hala aku ia. A o ka'u hana i hoopakele aku nei ia oe ua lawa ia no ka hooiaio ana i ko'u manao makee i kou ole. Ua aloha au i kuu Moiwahine, pela no hoi au i aloha ai ia oe ame kou hoaloha pela au i hana ai i keia hana hoopakele ma ko'u aoao i na kanaka i hana mai i ka maikai loa i ko makou Moiwahine a makou i aie nui ai oia hoi ia olu. O keia mau uluaoa he make ia no olua a aole e hiki ia'u ke olelo ae i ke kulana o kuu poe kanaka e noho mai la i ka hotele. Ke pepehiia mai nei paha aole nae e hiki ia'u ke ike aku!
"Ke manao nei no nae au e akakuu mai no ka lakou uluaoa ana alaila oia paha ka manawa e malele aku ai olua mai kela wahi aku. Aka o ka hoao ana e puka aku i keia manawa aole e loaa ka maluhia o ke oia." Ma keia mea a ka Makai-Nui e kamailio nei i na malihini ua hoike pu aku oia i kona ano kaumaha ma keia mea ma kona mau hiohiona. A ua lilo no hoi keia he mea nana i ume mai i ka noonoo o na kanaka Amerika e hoolohe pono aku a i ka pau ana o na wehewehe ua hoike koke aku la laua me ke kali hou ole aku e noho laua iloko o ka puuhonua i mea e pakele ai laua.
Ua haawi pu aku no hoi laua i ka laua hoomaikai. Ua hoike mai no hoi ka Maka-nui aole o Lore he paahao i keia manawa aka a hiki i ka manawa e hoohikiia ai kekahi palapala hopu a hookoia maluna o kona kino alaila e heluia ai oia he kanaka malalo, o na kanawai o keia aupuni. Ma ka nana aku a na malihini ua kono iho ka manao iloko o laua ua manaoio ka Makai-nui i kela moolelo e wawa ana mamuli o na hooiaio i ikeia.
"Manao anei oe e hoao no kekahi o kona mau hoaloha e haawi iaia iho no ka hoohiki ana imua o ka Moiwahine no ka hopu ana mai ia'u?" i ninau aku ai o Lore.
"Ae, e hanaia mai ana pela." Wahi a ka makai-nui.
"Aka, aole oe e hana ia ano hana ina e nolia mai oe no ia mea?" i ninau hou aku ai o Lore.
"Aole, aole loa.
"Mahalo, e ke Kapena, oiai ua hoomaopopo aku nei au ua manaoio oe ua hewa i'o no wau."
"E hoomanao oe aole au i olelo na hewa i'o oe, aka ke olelo nei au ina ua hana i'o oe i keia hana alaila ua hana aku oe i ka hoohauoli loa ia Edelewai holookoa mailoko mai o ko lakou puawai mai no ka mea o lakou ka poe i hookomo aku i keia lahui iloko o ka eha nui, a ua maha iho la ka aina holookoa mamuli o ka hala ana aku la o ka mea hookaumaha."
MOKUNA XVII
_____
ILOKO O KA HALEPAAHAO.
_____
Me keia ae ana o Lore ma e noho iloko o ka halepaaahao aole ma ke ano ...