Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 4, 23 January 1903 — Page 5

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  Francene H Aarona
This work is dedicated to:  To all with foresight and perseverance to attain dated information for all to know.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

                                                                        NUPEPA  KUOKOA,  IANUARI  23,  1903                                                 5

 

NUHOU  KULOKO.

---

            Ke neoneo aku nei ka hapaha Hawaii i keia manawa ae hiki mai ana ka la e @pu ai kona waiwai i ʻ o.

---

            Ola Kupa ka Peresidena o ka Papa @   i keia manawa a he kanaka i makaukau a @kiea hoi ma kana oihana.

    --- 

            @O  @  kuai o ka hoolimalima o ka aina @aupuni omaopio ua hoopaneeia a ka @Poalua la 30 o Ianuari, 1903, a ma ke @     @o  W. O.  Aiken, Paia, Maui, e kuai @  aole ma ka Hale Hookoloko.

---

            @Ua hopoia he 3 mau koa Amerika ma ka @Lapule nei la 18 no ka aihue ma ka @    Lunakanawai Kiekie Frear mauka o Tantalus.  Ua lawe loa ia aku lakou @o Kuapapanui.

---

            Ua @kapaeia ae nei o Chas. H. Clark ka Luna Nui no Waiokamilo Camp e ke Kiaaina.  Ke hookele nei o C. M. White i ka pa hoomalu no ka manawa a loaa ke pani ma ia wahi.

---

            Ma ka pepa o kela pula aku nei ua buke aku makou ua holo ka moku Sila@emown no Ladana aka ke ku nei po @hoko o ke awa o kakou nei.  He hoololi manawa holo paha ke kum aole nae i maopopo loa.

---

            Ua powaia he wahi Pake ma ke alanui hao kaaahi ma ka po Poakolu nei la 21 kokoke ma ka Palama.  O kana wahi iaia ua pau aku i ka laweia a ua kiolaia aku ua Pake nei iloko o ka lo ʻ i laiki.  Aole i loaa aku ke kanaka powa.

---

            Ma ka Lapule nei la 18 ua malamaia ae he anaina haipule hoomanao no Paul Isenburg i make mai nei ma Breman, Kelemania ma ka halepule e ku lama ke alanui Beretania.  Ua akoakoa ae ilaila na kanaka kalepa na ohana ame kana mau keiki.

---

            E hoouna ana ka Papa Ola kuloko o kakou he memorial e ku-e ikaika ana i ka lawe ia ana mai o na ma ʻ i lepera o Amerika ianei.  Ua olelo ae o Kauka Mays aole ona makemake e hoolilo ia o Hawaii Botany Bay no Amerika Huipuia.

---

            Ua paa i ka hopuiao Roger James ke kanaka loihi i hookau iho nei i ka weli maluna o na Iapana ame na Pake o ke kulanakauhale nei.  Na keia haole i powa aku ka halekuai mawaho o Punahou ame ka helekuai Iapana iluna o Pakipika Haiki wahi a na hoike.

---

            Ua huli hoi aku ka uhane o Kamarino i kahu mau ma ke kakahiaka Lapule nei ma ka hora 9:30 a. m.  E paina ana oia i kona ainakakahiaka i ka manawa panehe mai ai ka lima menemene ole o ka make a kaili aku la i kona uhane.  He kanaka ano nui no oia no keia kulanakauhale nei.

---

            Ma ke Sabati nei la 18, i kii mai ai ka make i ke ola o Mrs. Rebeka Kahaawinaaupo, kekahi hoahanu o Kawaiahao, a ma keia Sabati ae, la 25, e malamaia ai ka hoolewa o kona kino lehu ma ka luakini o Kawaiahao, ma ka hora 1 o ka auwina la.  He mea maikai no i na hoahanau e hele mai i kona hoolewa.

---

            Pakele mahunehune ke ola o ka hope Hamuku Kiliniwoki mai make ma Kakaako.  Mamuli o ka noonoo maikai ame ka piha eleu o Dan Renear kona kokoolua ua loaa ia Kiliniwoki ka palekana ame ka lanakila oiai ua aneane loa e kapalulu ka pahi a ka Poko Riko mahope o kona kua.  Ua paa aku ka Poko Riko i Kuapapanui.

 

Moku  i  ka  Pahi  a

ka  Poko  Riko

---

MAHOPE  O  KA  HOOHANA  ANA  I  KA

PAHU  UA  NOHO  AKU  OIA I  KUA-

PAPANUI.

---

            O ka okioki i hanaia e kekahi  Poko Riko makai o Kakaako oia ka pakui hou ana iho i ka ino ma ka aoao o ke kanaka Poko Riko.  Eia ua Poko Riko nei ke paa nei iloko o Kuapapanui no ka hoeha me ka mea make malalo o kekahi bona o $500 :  a o John Inu hoi he kanaka Hawaii oia ka mea i hoehaia ma ke oki ia ana me ka pahi ma kona papalina hema.

            Mahope koke iho o ka uhi ana mai o ka pouli o ka po, ua hele mai la kekahi Poko Riko i ka hale o kekahi Hawaii, a kuai aku la i kekahi uwati maikai no $25.  He ano hapa poepoe ka uwati ma kona mau aoao a elua, ua kinohinohiia, a he kaula uwati ka i hoopaaia i ka uwati  Ua weheia ae keia uwati mailoko mai o kekahi poho i ma-kaia me ka inoa no o ka mea nana i hana a i ole no ka mea nana i kuai aku.  "J. Williams & Co."  Hongkong Tientsin"

            Ua komo mai la o Inu i ua hale nei a olelo aku la i kanaka o ka hale aole e kuai i ua uwati la malia he waiwai aihueia paha ia.  Alaila ua huli hoi hou mai la ka Poko Riko no ka hoomaopopo ana i ke kuai o ka uwati, oiai, ua hala e aku oia ( Poko Riko ) mamua iho o ke komo ana mai o Inu, eia nae, ua hooleia mai, a no keia kumu ua huhu ka Poko Riko la Inu mamuli o kona komo ke ʻ akea ʻ a wale mai no.  I kela manawa koke no ua kauoha aku la o Inu e hookaawale koke ke Poko Riko mai kahi aku o ka hale, a mamua o ka hoomaopopo ana o Inu ua holo pakika aku la ka pahi makona papalina hema.  Alaila ua waiho aku la no hoi ua keiki Hawaii nei i kana mau puupuu elua, oia hoi, ua hoolei aku no oia i kana mau puupuu a elua i ka manwa hookahi a loaa pono aku la ma na maka o ua Poko Riko nei, ku no-o ka wala aku la no ia a waiho ana i ka papahele.  I kela manawa koke no ua kaheala ka makai a emoole no hoi hiki ana i kahi o ka hana, a i ka manawa i ala mai ai o ua Poko Riko la ua paapu oia i ke koko i hu mai mai ke ku ʻ i ia ana a paa ana ua Poko Riko la i Kuapapanui.  Ua loaa pu aku no ka uwati me ia.

            Ma ka halewai ua loheia o Relles, oiai, oia ka inoa o ua Poko Riko nei, e Gracia, ka makaikiu, e a ʻ oa ʻo ana i kana wahine, ke hiki mai i ka wa o ka hookolokolo, e olelo aku ua ike oia i ka Hawaii e hili ana me ka laau iaia a no ke pale ana nona iho ke kumu o kona lawelawe ana i ka pahi a na ke kanaka Hawaii no oia i oki iaia iho.

            He elua mau moku nui ma ka papalima o Inu he mau moku ano hohonu no, ma kahi o ka ekolu iniha ka loihi a ua hele loa aku ka moku e ka iwi.

 

Ka oiaio  hoohikilele

---

HE  HAPALUA  O  NA  KANAKA  O  KE  AO  HOLOOKOA  HE  MA ʻ I  OPU  KO  LAKOU.

---

            Hapalua o ka heluna o na kanaka apuni ke ao holookoa ua loaa wale no i ka ma ʻ i o ka opu ma na anuu ma ʻ i like ole.  O ke kumu maa mau o ka loaa ana ia ano pilikia mamuli o ka ai awiwi a i kekahi manawa no kekahi mau kumu e ae.  He hookahi wale no mea e lanakila ai mai keia mau pilikia mai oia nona kuhikuhi a kekahi wahi buke liilii a Kauka Williams Medicine Co., Schenectady, N. Y.,  e hoouna aku ai i ka manawa e kauohaia aku ai no ka hoouna ana.  O Mrs. Edith Benedict o Groton, Mass.  oia kekahi o ka lehulehu i hoolaia e keia mau kuhikuhi.  Eia kana olelo :

            " He loaa mau ia ʻ u ka lepo paa mai ka manawa no i hanau mai ai kuu kaikamahine uuku aneane he umi-kuma-malua makahiki i hala aku a ua ano lilo maoli no i ma ʻ i kumau.  He mea hiki ole ia ʻ u ke hoike piha aku i ka nui o ka ino i loaa ia ʻ u mamuli o keia ma ʻ i aka hookahi mea maopopo loa oia ko ʻ u noho mau iloko o ka eha.  Ua lapaau no na kauka aole no nae he loaa ia ʻ u o ka maha mau, pela hoi i emi mau aku ai kuu kino.

            O ka hope, he hookahi makahiki a oi i hala aku nei oia no ka wa i inoino loa mai ai kuu koko, oia ke manawa a kuu makuahine i olelo mai ai ia ʻ u e ai wau i na HUAALE AKALA A KAUKA WILLIAMS  no ka poe ma ʻ i hokii, ka laau hoi ana i olelo mai ai ia ʻ u oia ka mea i haawi mai iaia i ka palekana.  Ua hoolohe aku la no hoi wau a o ko ʻ u hele no ia e kuai, a o ko ʻ u hoomaka aku la no ia e ai, aole i liuliu o ko ʻ u ike mai la e ai, aole i liuliu o ko ʻ u ike mai la no ia i ka oluolu, a o ko ʻ u hoomau aku la no ia a hiki i kuu ola loa ana."

            Ina eia oe ke ehaeha nei mamuli o ka pilikia o ka opu, e pono e kauoha mai i buke liilii i kauia ma ka inoa  "What to eat and How to eat"  ( Ka mea e ai ai ame ke ano o ka ai ana. )  Aia iloko olaila na hoomakeike ana e pili ana i ka oihana hoowali ai o ka opu a he mea pono e loaa i kela ame keia mea i loaa i ka pilikia o ka opu.  Aia malaila na kuhikuhi no na mea ai kupono no ka ai ana a aia malaila na kuhikuhi ame na a ʻ o e pili ana i ka waiona e hiki ai e hoohanaia me ka lawe ole i na laau.

            O na Huaale Akala a Kauka Williams no ka poe ma ʻ i hokii i hoola ai ia Mrs. Benedict ame kekahi poe e iho he nui ma kahi o ke kaukani, he laau maikai loa ia no na ma ʻ i pili i ke koko ino a i nawaliwali mai mamuli o ke koko nawaliwali, na maeele o na aalolo---o laua no hoi na kumu o na ma ʻ i apau e ulu mai ai maluna o ke kanaka.

            E loaa no na Huaale Akala a Kauka Williams no ka poe ma ʻ i hokii i na kanaka kuai laau apau a i ole e hoounaia aku no ke kauoha mai me ka loaa mai o ke kumukuai, he 50 keneta no ke pono hookahi he eono poho i ka $2.50.  Ke kauoha mai e hooko ma ke kakau ana ia Dr. Williams Medicine Company, Schenectady, N. Y.

---

Anaina  hoomanao  no  Paul  Isenberg.

---

AKOAKOA  NA  KEIKI  AME  NA  OHANA  MA  KA  HALEPULE  KELEMANIA.

---

            Ma ka Lapule nei i hala la 18 ua malamaia ae ma ka halepule Kelemania e ku nei ma ke alanui Beretania he anaina hoomanao no Paul Isenburg i hala.  Ua hoouluwehiwehiia i kela la oloko o ka halepule ke kanikau eleele ka hoailona o ka luuluu ame ke kaumaha a i ka manawa i hoea mai ai i ka hora e hoomaka ai na hana ua akoakoa e ilaila na kanaka kuonoono o ka aina na ohana ame kana mau keiki ana i haalele iho nei ma keia ao.  Ua hoomakaia ae na hana ma ka himeni ame na haiolelo hoalohaloha ana.  Penei ka haiolelo hoalohaloha a ka makua Makinikoki i kaomiia e pili ana no ka mea i make :

            " Ua akoakoa mai kakou i keia la no ka hoomanao ana ia Paul Isenburg i make.  Aohe a kakou mau mea i lawe mai ai iloko o keia ao a aohe a kakou mau mea e lawe ae ai mailoko mai olaila.  O na huaolelo o na ano like ole aole ia i lawa no ka hoike ana i ke kumu o ko kakou akoakoa ana mai i keia la.  E noho kakou e like me kona noho ana ma keia ao i loaa ai ia kakou ka manaolana no ka halawai ana me ia kahi hoi e hoomaemae loa ia ai o ke kanaka hoopono.

            "E o ʻ u mau hoaloha, o ka hoomanao ana no Paul Isenburg e mau ana kona ola ana mamua o ko kakou ola honua ana.  O kona mau maka oluolu ame kona mau lima kokua e hoomanao mau ia ana ia e na haneri i keia mau makahiki e nee nei.  O keia kekahi mau hana kupaianaha loa a ke Akua ka a ʻ a ana e lawe i kekahi kanaka e like me ia ( Paul Isenburg ) mailoko ae o ka ohana ana i malama a hooulu hoomanawanui ai iloko o ka maka ʻ u o ke Akua.  O kakou ua kamaaina iaia i kona mau la e hoeueu ana i ka lepo o ka aina kulaiwi ana i aloha nui ai, a oiai ua huli hoi aku oia no kona aina makuahine a o ka waiho ana ʻ ku i kona mau iwi ma ka home puanuanu o na mea apau ua mau no kona aloha ia Hawaii.  Ia kakou ke ola nei no oia.  Ia kakou, oiai ua make oia, ke kamailio mai nei no.  Ke kamailio nei oia i ke aloha, ka oiaio, ke kaulike ame ka hoopono, a o kona lawe ia ana aku la, ua aloko ia aku kakou ma ona la.  Aole i make o Paul Isenburg.  Ke hiamoe nei oia.  E halawai hou ana no kakou. "  Mahope o keia ua hoomau ia mai na himeni.

            Ma na noho mua loa o ka halepule ua ikeia aku ka ohana o Paul Isenburg i make ; senetoa D. P. R. Isenburg ame kana wahine.  H. Alexander Isenburg ame kana wahine, Mrs. Otto Isenburg ame kana mau keiki elua, a me kekahi aoao na kanaka kuonoono a kalepa hoi o ke kulanakauhale nei.  Ua malama ia ka hana me ka eehia.

            ---

            O ke kunu aole ia i apola iloko o ka poai o ka ma ʻ i koikoi.  He hoailona ia e hoike mai ana na pehu ia ke akemama ame kekahi mau paahana e ae iloko.  O keia ano e  he alahele ia e aloko ana a loaa i ka ma ʻ i numonia.  O ka alahele oiaio loa no ke kaupale ana i keia ma ʻ i numonia oia no ka lawe ana i ka laau kunu Chamberlaine Cough Remedy i ka manawa e hoomaka ai o ke kunu.  He hooia mau keia laau a he hooia me ka hikiwawe.  Ee loaa no ma ka halekuai o Benson Smith & Co. Ltd., na agena kuai aku, no ke kumukuai kupono.

 

Nuhou  o  na  Uapo.

---

PAKELE  MAHUNEHUNE  KA  HONGKONG  MARU.

---

            Ma ke kakahiaka Poalua nei la 20 ua loaa iho la kekahi ulia ano e loa i ka mokuahi Hongkong Maru, iaia hoi e liuliu ana e haalele i ka uwapo no ka ipuka gula o Kapalakiko.  Mamuli o kekahi mau hana hemahema i hanaia i ka moku e haalele ana i ka uwapo ua poina na luina i ka huki ana i ka laina kaula nui iluna o ka oneki.  O keia kaula ua lewalewa iho mahope o ka moku a i ka manawa i hoomaka ai na huila e kapeku i ke kai ua loaa pu aku ke kaula.  Ua kukala ae la ka pailaka ua hihia ke kaula me ka huila a no kekahi manawa ua pihoihoi na mea apau oiai ina i hihia ke kaula e ha ʻ i ana no ia, aka ma kekahi ano aole i hihia aku i ka iho a pau ae la ke kaumaha.

            HAULE  ILOKO  O  KE  KAI.

           

            Me ka hana nui na keiki hoe waapa i hana ai ma ka po Poalua nei ma ka hora 8 p. m. a hoea aku la ka lakou @puolo hoonui hana makai o ka moku Silvertown.  Ma kela ahiahi ame ka hora i oleloia ua ku aku ia kekahi Haole imua o na keiki hoe waapa a ui aku la i kekahi o lakou e lawe iaia no waho o ka moku Silvertown.

            Ua hooko koke mai la kekahi keiki hoe waapa me ka ui ana mai i ua Puakea nei e kau mai iloko o ka waapa.

            Iloko o ka imo ana o ka maka ua lele mei ia ua Haole nei mailuna aku o ka uwapo no ka waapa aka ua poholo aku la oia iloko o ke kai.  I hakalia no a oili ke poo o ke kanaka i aneane e piholo ua paa aku la kona poo i ka lima o ke keiki hoe waapa a kau ana iluna o ka waapa.  Me ka hana nui na keiki hoe waapa i hana ai a hiki loa i kahi o ka moku e ku ana.

            Ua ike mai la kekahi luina ua piha loa keia hoa o lakou i ka swaipa a lalau ai la hoi iaia aka aole oia i makemake a i kona hoao ana e pii iluna o ka moku ua kuwala hou aku la oia mai auau kai hou i kela ahiahi.

 

NUI  NA  MOKU  LANAHU  A  KU  MAI

            Aia i ke ala e hele mai la mai Nu Kakela mai he aumoku i piha me na lanahu no Hawaii nei.  O keia mau moku malalo iho he 40 o lakou mau la iwaho o ka moana.  Ka moku kiakolu Amerika John Palmer, kalepa Amerika Louisiana, moku kiakolu Amerika Makaweli, kuna Amerika Eldrorado, kuna Amerika, Henry K. Hall ame ke kuna Amerika Alpena.

 

ALAMEDA  A  HOEA  MAI.

           

            E hoea a e kapalulu mai ana o Alameda mai Kapalakiko mai i ka la apopo ma kana huakai mua ma ke ano he moku i hoohanaia kona mau paahana me ka aila.

           

HOOPIHA  ANA  ME  KE  KOPAA.

 

            Ke hoopiha nei o Capena Curtis o ka moku kuna kia lima W. H. Marston ma ka uwapo alanuihao me ke kopaa.  E lawe ana o Marston he 38,000 eke kopaa no Kapalakiko a he 20,000 o keia huina i pau aku iluna o ka moku.

 

---

 

Na  Paele  Kue  i  na  Poko  Riko.

---

            Ma ka auwina la o ke Sabati nei ua ulu ae la he hakaka mawaena o na paele ame na Poko Riko makai o Kakaako.  Aole he maikai o na hui ana o keia mau lahui kekahi i kekahi,  a o na Poko Riko ka lahui maikai ole loa o keia mau lahui i malele mai na mahiko mai.

            Ma kela auwina la i olelo ia ae la, ua pa-ee ae la kekahi Poko Riko ma ka inoa o Pepe me kekahi o na paele, ke kumu hoi o ka unuhi ana o ka Poko Riko i kana pahi no ka hoohana ana.  He eha a elima Poko Riko i hui pu ae ma keia hakaka, ke kumu hoi o ka holo koke ana o ka paele no ka mea he poino ia nona o ka hookaulua iho.  Ma ka manawa i hiki aku ai o ka paele ma kekahi pa laau e apo puni ana i kahi o na Poko Riko ua uhae mai la ka paele i kekahi pine o ka pa a ame ia mea ua huli ae la oia a paio aku i kona kokoolua.  Ua lilo keia i mea kuha ʻ u no ka hapanui.  No ka nui loa o ka haluku ana ua lohe aku la na hoaloha paele o ka paele e hakaka nei, emoole ua paapu ae la ke kahua i kekahi mau paele no ke komo kokua ana mai i ko lakou hoa a puhee aku la no hoi ua poe Poko Riko nei.  He elima ka nui o na Paele i hui kokua mai i ko lakou hoa.

---

Nui  na  Powa  me  Aihue  ma  Maui

---

NUI  KE  POWA AOLE  NAE  HE  POWA  I  PAA.

---

            MAUI,  Ianuari 17.---Ma ka mokupuni o Maui, ua holo pono ae na hana a ka poe aihue, e kau aku ana i ke koikoi ame ke kaumaha maluna o ka poe kuonoono, a ma ka aoao o na makai ke hooikaika nei e hopu aole nae he mea i loaa.

            O ka hana aihue mua i hoohanaia ae, oia no kela i aihueia he elua po mamua iho o ka la Kalikimaka.  Ma ia po ma ka halekuai o Paia ua aihueia he hookahi haneri dala waiwai i ʻ o o na waiwai like ole o ka halekuai.  Ma ka puka ma ke alo ka puka ana o ka aihue.

            He umi la i hala ae, ua komo aihueia ae no ka hale hoolulu kaa-ahi o Paia a lilo ana he 13 dala mailoko mai o ka pahu.  Mahope o ka hale ukana ke komo ana mai o ka aihue.

            Ma ka po o ka Poalua, la 13, ua komo aihueia ae ka hale inu rama o George Forsyth e ku la i Pulehuiki, Kula a lilo aku he ewalu omole rama a he $2.50 ma ke kuike.

            Aia he auna Poko Riko e hoohuolia nei, no na hewa like ole a hiki no nae i keia manawa aole he mea i paa i ka hopu ia.  Ke hooikaika nui nei ka Hope Makai Morton aole nae he wahi mea i hoomamala mai.

---

Lunakanawai  Kiekie  a  Hoea  Mai.

---

            E hoea mai ana o Lunakanawai Kiekie Ladd o ko Manila Aha Kiekie i Honolulu nei ma kona alahele no kona aina makuahine mamuli o ka oma ʻ ima ʻ i o kana wahine.  Ua hookohuia aku oia ma keia kulana ma ka mahina o Iune 18, 1901.

 

Ko  kakou  mau  Hala

---

OIA  KA  HELU  EKAHI  A  PUNI  KE  AO.

---

            " O ka hala Hawaii ma ka nui ame ka momona, oia ka hala maikai loa a puni ke ao nei i keia ia."  wahi a Paul Taylor Brown, luna nui o ka hale hookomo hala o ka Paul Taylor Brown Company o Nu Ioka ma ka hotele Moana i kekahi po.

            Akahi no oia a hiki i Honolulu nei mai Singapore mai, ka aina ana i hele aku nei e nana i na hala no ka pomaikai o ka hui, a ua huli hoi aku nei oia no kona home maluna o ko Hongkong Maru.

            Ua makemake loa keia Haole i ka hala Hawaii no ka mea ua loaa aku kekahi mau hala Hawaii i kona Hui mamua aku nei.  "Aole he mau kumu, "  wahi ana i hoomau mai ai i ke kamalilo ana, o ka hiki ole ana ke ope ia na hala iloko o 500,000 pahu o ka makahiki hookahi mamua o ka hookomo ana iloko o 150,000 kini e like me kela makahiki aku nei.  Ua loaa ia oe na ouli maikai no ka hooholomua ana i keia hana.  He maikai ka lepo ame ka ea no ka hooulu ana i ka hala e like me ka momona o ka hala e hoike mai nei.

            Me ke kuhihewa ole e loaa ana he puu dala nui mamuli o keia hana.  Hoolohe ia !

---

He  Hoomanao  no  ka  Pauahi  Nui

---

NEE  I  KA  NUU  A  PIHA  INO  KA  MAHINA.

---

            Ma ka Poalua i hala aku nei la 20, ua malama ae na kane ame na wahine o Waiokamilo Camp, i hoopoinoia hoi ma ka pauahi poina ole o ka la 20 o Ianuari 1901,  he paina hoomanao no ia la.  Ma ke kakahiaka nui ua hoomakaukauia na mea apau a ma ka hora 4 p. m. o ka auwina la ua hoomaka iho la na kanaka hui pu me na keiki liilii e painuu i na ono like ole e waiho ana imua o ke alo.

            O ka hale nui i apo mau aku i na aha kanaka he nui wale ua hoohiwahiwaia ae ia e na lima maiau o na komite wahine me na lau maia, palapalai ame kekahi mau mea uliuli e ae.  Iloko o ka rumi nui ua halilia iho ka pakaukau i uhila me ka uhi keokeo a maluna ona na lau uliuli o ke kuahiwi me na umeke o ke au o na waawaa iki naaupo e kuku ana.  Ua malamaia ae ka paina mai ka hora mai o ke ahiahi a hiki i ka hora 10 p. m.  Mahope o ka paina ana ua malamaia ae he hulahula ame na hula paipu a hiki wale i ka oo ana o ke aumoe.

            Ma ka panina hoe loa ua ku mai o Chas. H. Clark a olelo mai la e haalele ana oia ia lakou.  Ua hoike ae ka nanaina o na mea apau i ke kaumaha no ka haalele o Clark ia lakou.

---

Nui  ia  Ano  ma  ko kakou  poai  nei

---

            O ke kua haneenee oia ka hoailona mua i loaa mai mailoko mai o na ma'i puu-paa.  A oia no ka eha e hae ana i hoola nona.

            Ina pela alaila o na Huaale Kikala Haneenee a Doan ka laau lapaau kupono nona.

            He ikaika ko lakou e hoopau ai i ka eha a hooikaika hou ae i na puu-paa i poino.

            E kilohi iki iho hoi i na hooiaio mai kekahi kamaaina mai o Honolulu nei:

            O Mr. Charles Comey e noho la ma ke alanui Cyclomere o keia kulanakauhale, kekahi hoi o ka poe i loohia i na popilikia kino a i ola mamuli o na " HUAALE  KUA  HANEENEE  AME  NA  MA'I  PUU-PAA. "  Ua hoike ae oia penei :  He kalaiwa kaa ohua wau no kekahi manawa i hala ae, he hana no hoi keia e aloia ai na ino, ke anu i ka po e naku ana iloko o na manawa ua ino, e lele mau ana me ka pii mau ana i ke kaa aole no e nele ka loaa o ke kanaka i ka ma'i o na puu-paa.

            Owau kekahi iloko o ia haawina no kekahi manawa i hala ae a he mau la loihi no hoi, a iloko o na manao kupilikii e hooikaika ana i pau ae ka pilikia, e hoao ana i na lapaau e ae aole nae he loaa iki ke kumu o ka eha, a kanahai iki mai hoi.

            Ike iho la wau i kekahi hoolaha e pili ana i ka ikaika hoola ona huaale kikala haneenee a Doan ua kuai iho la wau i poho laau ma ka Halekuai Laau o Hollister ma.  I kuu ai ana me ka hoomau no hoi, ua loaa mai la ka oluolu.

            E loaa no keia mau huaale kupaianaha nui wale i ka poe kuai laau apau a e hookoia no na kauoha ma na leta ma ke kuike e ka halekuai laau o Hollister Drug Co., Honolulu, he agena no ia hui no ka Paeaina nei.

            E lawe i na Huaale a Doan e waiho i na mea e ae.

---

Ua  Wili  mai  la  ka  Mahiko  o  Kona

---

            Ma ke ku ana mai nei o ka Mauna Loa ma ka Poalua nei i hala, la 20, ua lawe pu mai la oia i ka nuhou hauoli aia ka halewili o ka mahiko o Kona ke na'i mai la i ka wai huihui ono o ke ko a he maikai no hoi na mea apau olaila.  Ua lawe pu mai ka mokuahi manu nunu Mauna Loa i keia mau ohua maluna o kona oneki, M. F. Scott, G. K. Wilder, C. B. Hall ame Guy Maydwell.  Ua hoike ae o Guy Maydwell ua hoomaka ke oki ana o ke ko ma Kona a wili ma ka Poakhi nei Eleu no paha oe e Kona.

---

AHAHUI  EUANELIO  AME  KA  AHAHUI  KULA  SABATI  O  KA  MOKUPUNI  O  HAWAII.

---

            O na Ahahui i hoikeia maluna ae nei o malamaia aku ana ma ka luakini o Puula, Puna, Hawaii, ke hiki aku i ka hora 10 a. m. o ka Poaha mua o Malaki, la 5 A. D.  1901.

            O ka eleu ae o na hoa o ia mau Ahahui ma kahi i ka manawa i haila, oia ka holomua o na hana,      DAVID  ALAWA.   Kakauolelo o ia Mau Aha.

Holualoa, N. Kona, Hawaii, Ianuari 19, 1901.

 

O  NA  LAAU

CUTICURA

Ka  mea  e  Malama  ai

            HE KOPA CUTIKURA NO KA HOOMAEMAE ANA I KA ILI :  AILA CUTIKURA NO KA HOOLA ANA I NA KINA'UNA'U O KA ILI :  ME  KA LAAU CUTIKURA INU NO KA HOOMAEMAE ANA I KE KOKO.  A HE HIKIWAWE LOA HOI KE OLA ANA O NA MA'I HOINOINO I KA ILI O KE KINO, KE POO A ME NA PALAHEHE, KA PEHU, ME KA @MANEO A ME NA EHA AAI :  PELA HOI KA HALELELI WALE O KA LAUOHO,  I KA WA E PAHUA AI KA IKE O NA KAUKA KAULANA.  A PELA PU HOI ME KA LAKOU MAU LAAU.

           

            HE  MILIONA  A  OI  ka hui o na wahine e auau mau nei me keia KOPA CUTIKURA, no ka malama ana, hoomaemae ana, a no ka hoonani ana i ko lakou ili, i paa ai ka papua o ke poo ka uuahi-pii a i mea ao hoi kekahi e pau ai ka @hilelei ana o ka lauoho a i hoopalupalu hoa'ia'i ame ka hoou'iu'i ana i ka ili o na wahi i hele a a manoanoa i ka hooikaika i ka ha ha, e like me na lima a pela pu o hoi e hoodau ia ai i na eha ma ka holoi ana i na wahi ohu me keia Kopa, i ole ai e ike i ka aai me ka wewela ; a i ole no hoi e hou @nui, ma ka holoi ana i na wahi palahehe ; a he oi loa aku ka Waiwai nui o kela kopa ina makuahine e lawelawe ana i hina i pulehu e i ili ana i na @keia i ame lakou iho no hoi a i na @wahine no a pau  O ka @poe i ike maka i ka maikai o keia kopa, moe loa lakou e ae iki ana e hoao i kekahi kopa okoa aku ke koiia mai ; ina no e oleloia na he kupono ia ano akoa aku no na mea e pili ana ka@  @  poo ame ka lauoho o na bebe ame na keiki.  Ua loaa mai keia waiwai nui o ke KOPA CUTIKURA, mai loko mai o keia laau hoola ikaika loa i kapaia CUTIKURA, oia ke laau ikaika @loi ma ka hoola ana ina popilikia a pau o ka ili, no ka @pua ala iloko oia mau @laau kekahi mau mea ikaika loa i ka pale a a i na mea ino, he loaa no hoi ke a a hele maikai ona pua iloko o keia kopa.  Aole loa e hiki ke hoohalikeia mai kekahi ano kopa e ae ke hoohuihuia ke aku ma o kanaka me keia @kopa ma kani mau hanamalama, hoola ame ke hoolu'i ana i ke @  a pela aku.  Pela hoi i ka ili o ke poo, ka lauoho a pela hoi na wahi @ene   Aole no i @uhi launa mai na kopa o na aina e me keia, no ka auau ana a me ka hana o na keiki liilii.  Pela iho @la i lilo ai ka waiwai o na k pa a pau i HOOKAHI no ke KUMUKUAI hookahi, a he Helu Ekahi keia Kopa no ua poino o ka ili a me kahi Auau, a he Helu Ekahi no hoi no na Kapu @Ui o @puu ke ao nei.

            Ke kuaiia nei kaia laau ma na wahi a pau o ka honua nei.  Ma Aukekuila o R @Towne & Co., o Sydney N. S. W., ko laila Agena; ma Aferika Hema Depot ; Lennon Ltd   Na " @Hoe Maka no ka Hoola ana i na Bebe a me ko kakou mau kinaunau "  He loaa wale no ma ka kumukuai ole.

            O  POTTER  DRUG  AND  CHEM.  COMP.,  Boston, U. S. A., na Ona o na laau CUTICURA a pau loa.

 

Na  Mea

PAANI  AME  HOOIKAIKA  KINO

Ma  Kahi  o

Peaarson  &  Potter  Co.,

LIMITED.

 

ALANUI  HOTELE  ME  UNIONA.

 

HEMO  NO  KA  LEHULEHU  KE

 

"  Sunrise  Bakery "

 

Alanui  Nuuanu  ame  Beretania.

 

            Meaono ame Palaoa hou loa i na la apau.  I loaa no na Meaono Mare  ma ke kauoha.

            E like me ko makou wehe hou ana ae nei i ko makou halekuai palaoa, e kau aku ana makou i na kumukuai kupono no ano like ole a makou e hoolako aku ai i ka lehulehu.

 

E  HELE  MAI  E  HOAO  NOU  IHO !

 

Na Makai  kue i

na  Poko  Riko

---

E  PULUMI  PAU  IA  ANA  IA  PUNANA

INO  MA  KAKAAKO.

---

KE  LIULIU  NEI  KILINIWOKI  ME

KANA  MAU  KEIKI  WIWOOLE.

---

            Mamuli o ka pii mahuahua o na hana ino, na hana hou pahi ame na hana e ae e pili ana ilaila mawaena o na Poko Riko ma kekahi wahi o Kakaako ua loaa ka manao i ka Oihana Makai he mea pono e ulupaia a e hoopuehu liilii ia keia punana ino. No kekahi mau pule ua ulu ae kekahi mau hana lapuwale ma keia wahi nana i hoopilikia i na noonoo o ka Oihana Makai.  Ma ka manao o na makai mailoko mai o keia punana ino e holo hele nei na aihue ame na powa nana hoi e hooweli nei i na Pake ame na Iapana o ke kulanakauhale nei, a o na mea aihue apau e loaa nei ia lakou ke hoouna malu ia nei i Kapalakiko.  Ke manao ia nei eia kekahi lala o keia hui i Kawa e noho nei i keia manawa, a ke hoomaamaa nei, makaukau a liuliu nei no ka hoopio ana i keia punana moonihoawa.  I kekahi la oiai o Kiliniwoki e hooko ana i kana hana maa mau ma Kakaako, e hopu ana i ka Poko Riko kuai walona me ka laikini ole ua aneane loa e lilo aku kona ola i kekahi Poko Riko e anehe mai ana mahope o kona kua me kana pahi me kona manao e onou aku mahope o ke kua o ka hope Ilamuku.  Mamuli o ka piha eleu o Dan Renear ua onou aku la oia i kana pu panapana imua o kona puuwai.  Ia po hookahi no ua hooweliweli ae kekahi negero loihi me kana pahi, ma ka hale o Magoon Block.  Ma ka Lapule, ua hakoko ae la na Poko Riko o Kakaako ame na Negero o Magoon Blk., ke alakai Poko Riko me ka pahi iloko o kona lima.  Ia po hookahi no ua moku aku la ka papalina o kekahi kanaka i ka pahi a ka Poko Riko.  Ua olelo ae o Kiliniwoki e nana pono ana oia i keia apana me ka hoopio loa ana i na kanaka maikai ole o kela wahi, ma ka hoouna ana ia lakou iloko o na hale paahao a i ole mawaho aku o ke kulanakauhale nei.

---

            Eia aku a kapululu mai ka moku Korea i keia mau la me 120 okua maluna o kona oneki.  E hoao ana oia e wawahi i ka manawa holo o ke Moana Pakipika.  Ma ka mahina o Novemaba la 13 na hoao mai oia ianei mai Kapalakiko mai iloko o @5 la, @6 hora ame 50 minute me ka loaa ana i ka ino me @8 la.

He  Hana  Maalea  Nui

 

            He kakahiaka nui Lapule la.  Aia hoi ua hele aku la kekahi wahine poupou ma ke alanui e holo ioa la i iwilei.  Me ka paupauaho nui ame ke kani ana o ka hoe he hoailona hoi no ka nui o ka wela ua hiki aku la oia ma ke kahua piina maluna aku o na alahao kuaahi e moe lolii la.  Ua huli pono aku la kona alo no ka halepaahao o Kawa ame kahi puolo i hanaia me ka malau iloko o ke apo o kona mau lima palupalu ua hoomau aku la oia ma kona alahele.  Aole i loihi kana hele ana aku ua ku aku la oia imua o ka pani puka a ku ana imua ona ka makai kiai me kona kulana hiehie me he koa ia no ka Emepera Napoliana o ke aupuni Farani.

            Ua haawi koke aku la ua wahine nei i kana puolo me ke kunou haahaa ana a huli hoi aku ia no Kina taona.  Ua lawe loa aku ka makai kiai i kahi puolo iloko o ke keena o ka Luna nui.  Ma ka hiohiona o ka puolo ua like no me na puolo e komo mau nei iloko o Kawa i na Lapule apau.

            I ka wehe ia ana o ka puolo he meaono maikai loa ke waiho ana.  He meaono e momoni ai ka puu a e like me na meaono no apau ua oki ia ae la me ka pahi.  I keia manawa ua loaa aku la he mau hua inisi ame ka opiuma i hikiikii la me ka lopi.

            " Ah.  Wela ka hao, @sua kela ?"  He mea ano nui kela i ka Luna nui.  Warden Henry.  I ka ike ana o ka luna nui i kela mea ua minoaka ae la oia a hawanawana iho la.  " Ha, he mau hua opiuma keia a he alahele hou o ka hoouna ana i keia manawa.

---

KOE  IKI  KAHI  WAIWAI.

            Ma ka hala ana aku o D. G. Kamarino i ka make ua haalele iho oia mahope nei he waiwai nona ka huina o $350 i kulike ai hoi me ka Palapala i hanaia ma ka Poakolu nei, la 27 no ka hookohu ana i kahu hooponopono i kona mau waiwai.

            Ua noi aku o George Andrews e hookohuia i kahu hooponopono no keia waiwai a iloko olaila e hoike ana $250 ka loaa o kona mau waiwai oia ka halekuai e ku nei ma ke hiki o na alanui Moi ame Alakea.  Ua hookohuia aku o C. H. Balaunu me ka @bona o @$600 no ka hoomau ana i ka halekuai.  Ua olelo ia ae o na hooilina he hoahanau ame @ehelu kaikamahine e noho nei ma  @Operta.