Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 7, 13 February 1903 — E LAWELAWEIA NA HANA AHAOLELO APAU MA KA OLELO BERETANIA. [ARTICLE]

E LAWELAWEIA NA HANA AHAOLELO APAU MA KA OLELO BERETANIA.

O ke popmanao e kau a*e la nona hoi | kelu kino manuo ola kekahi hapa o kal Pauku 44 o ka Mokuna 2 o ke Kanawai j o ka Panalaau o Hawali a o keia no ka unuhi pololei ana mai ka Olelo Beretania mai (All regislatlve proceedings *ha\i be comlucted In the Eng\insh ian-! g:uage). O kela kekahi mea i kamailio nui ia iloko o ko kakou mau pepa kuloko—e hoike ana i na hoapono ame na hoapono ole. Ke olelo nel kekahi poe e hanaia, oial ua hoomaheleia i ke kau i halai a o kekahi e olelo ana e lilo ana ia l! mea hooku'l wawae i ka lahui. Ma ko makou aoao, he mea maopopo i'o no, he; mea ia e eha ai ka manao, aole e hlki ke alo 'ae ia haawina, aka aole he pili o ia mau manao aloha a makee i ko kakou olelo ponoi. oiai he ninau keia 0 pili ana i kekahi kanawal Ahaolelo nme ka Ahaoielo. Aohe olwi Hawaii 1 nele i ke aloha 1 kona olelo Makuahine e llke no mfe na lahui e ae l ko lakou iho pela no i loaa ai ia makou keia manao makee i ka kakou olelo, kekahl kumu I hoopakaia ai ka oukou KUohana nei, he mea a'o. hoonaauao hoomakili noonoo, aka, houiuulu i Ueia mau mea apau ame na mea e ae no apau aole he wahi piiikana a hlki paha ke kulai i ka manao o ke. poomanao nona keia kino manao ma kekahi olelo alia ae ke kanawai panalaau o Hawail. "E \awfe\awfeia na haiia Ahaolelo apau ma ka Olelo Beretania." Aole hookahi hnna ahaoleio e koe i ka hoohana ole ia ma ka Ole'.o Beretania aka o na hana no apau. Aole keia he olelo wale iho no na makou e wehewehe nel a i ole nu na noao kalaiaina paha oiai aohe he piil o keia īiinau i na aoao kaiaialna, a I ole kekahi' poe e ae paha aka he wehewehe keia maoii i ke kaona 0 keia kanawai me fto makou ike iho aohe he wahi pili IKI o kela mau vr^a 1 ka manao o kela kanawai, ke kumu o ko makou hooplll ole aku ia niau wawa. Ke olelo maopopo nei ke kanawai e lawelaweia na hana ahaolelo apau ma ka oielo Beretania. He elua mahele wahele n?- cmfwyp vbfrkq3 maopopo o keia kanawai—l Na hana Ahaolelo apau.—S Olelo Beretanla—ma ka lawelawe ana. Ke hoike mai nel ka Pauku 69, Mokuna 3. i na hana Ahaoleio, oia hoi, na mea a ke Kakauolelo o ka Panalaau e knkau ai a e malama at (koe ka ke Kiaalna) oia hol na kanawal apau me na moolelo apau o ka Ahaolelo, a o kela mau mea ina ka olelo Beretania e lawelaweia aj. Aole he hoohewahewa ma keia mea. Eia ka lua o ka mahele Oielo Beretania. Ma ka wehewehe olelo o ka oleio Beretania eia ka manao o *kela mea he olelo (ianguose) o na leo hoopuka manao apau «me a« huapalapala kakau ta no ka manao: «ilaUa o na hana ahaolelo apau e lawelnwe la iakou ma keia mau maheie leo hoopuka manao ame na huapalapaia kakau ia no ka manao, ma ka Oleio BeretiU)ia no nae a «o)e ma kekahi o\eio e ae wahi a ke kanawai. He mea maopoi>o no aoie i neie ka eha o ko kakou man&o mamull o keia» aka, o ka paee wale ana i ku ole I kahi 0 4ce kumu o ka pilikia ke olelo nel ke Kuokoa aohe he waiwai o !a mau mea 1 ka lehulehu, aka e w«lho aku i na hoohalahala ame na noi | kahi o ke kanawai i puka mai aL oia hoL ka Ahaoielo o Amerika Hulpula. He mea oiaio no ia na ko kakou poe i kakau l keia Kanawal Panaiaau o Hawaii aole nae i mana la hana ana. A oia ta manawa malkai e paio al. aka I ka Uio ana I mea mana ma o ka Ahaoieio nui i& aīaiia iaia no kakou e kau ai i na manao. Ko makou iho, ki? heie nel makou ma ka manat» <> ua kanawal ia, a o na hemahema i hanaia lloko o na Akaolelo o kakou aoie ia he mea e mahani ae ai o ka i'o o ua kanawal 1% « ua ol pakeia ioa ae hoolohe | ke kaaawal a kauoha paha mamua o ka hoopilipiH *ale ae no he hikl no ka oieio HawaU. Ma ka hoike a ka luna nui» ua *oaa nul I ka hui 'pa'i paiajvala HawaHan Gaaette l ke kau ahaolelo kumau 1 hala «» ke pa l l ana l keia unuhi olelo. a he inea loaa ia o ka manao e kakoo «k« i k« maaao uimhi I pahemo oie ai ta mau loaa maopopo o ka hui, aka, o «a hooko ana ia maaao oia ka hookuii

! ana ī ke kanawai. No2aJla ua. h<Krfruli { ■ i'o aisu ke Kuokoa a aa hoolohe I ke| ' siAna-sira« a kauoh* boi. He mea pono : ; no e hoona aku i ka Ahaelelo Makua. M& ke ahiahl Lapule 1 2a 1 o kel» mahina ua pa-a ae l»e waM; ; abl uaku tna k« atrawa o Mauoa ma ■ kekahi bale >apaa nona. hoi ka huina pohe o kanailma daia. O keia. wai?i i i hale papaa J ai» la ae la e ke ahi ua: ' noho onaia e H. L. Bbodes a mamua o ! ike la ana oke ahl e holapu ana I; keia hale papaa i hoike mua ia ae la [ \ maluna ua Ikeia ako he lapana me ke ; kukui helepo. \ Ua hooko aku ke kaawal o Makiki me ' ka hikiwawe i ka ieo kahea a mahope j o kekahi mau hoohanini ana i ka paI keke wai maluna o ke ahi e a ana ua i plo iho la.