Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 10, 6 March 1903 — Page 2

Page PDF (1.81 MB)

This text was transcribed by:  Joanne Ha'o
This work is dedicated to:  joseph Kamae Ha'o (KS1939) & Dora Naumu Ha'o (KS 1940)

Ka Nupepa Kuokoa, Maraki 6, 1903.

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

2@

 

KA Nupepe Kuokoa

@[NOTE-NEED TO INSERT CHART DETAILS BELOW-B/4 SUBMIT PAGE]

 

No ka Makahiki - -$2.00

 

No @o@o Mahina  1.00

 

Kuike ka Rula.

 

NA PUKA ANA        1 Pule  2 Pule. 3 Pule  1 Mal.  2 Mal.  3 Mal.  1 Mak.

1 Iniha.                        $1.50   $2.00   $2.50   $3.00   $5.00   $6.75   $12.00

 

2 Iniha.                          2.00    2.75    3.50    4.00    7.00    8.00    18.00             

 

3 Iniha.                          2.50    3.50    4.50    5.00    9.00  12.00    24.00           

 

4 Iniha.                          3.00    4.00    5.00    6.00  11.00  13.00    20.00

 

5 Iniha.                          3.50    4.75    6.00    7.00  12.00  15.00    36.00

 

6 Iniha                           4.00    5.50    7.00    8.00    13.00              16.00              42.00

 

            O NA OLELO HOOLAHA A PAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU, A I NA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA.

            O na Dala a pau o ka pepa nei e hoouna polo lei mai i ka HAWAIIAN GAZETTE COMPANY.

 

HOOPUKAIA I KA HAWAIIAN GAZETTE CO

Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu, Pa nalaau o Hawaii, ma ke ano mea o ka Papa Elua.

DAVID L. A-I, Lunahooponopono.

A. W. PEARSON, Luna Nui

Honolulu, Oahu

POALIMA     :           :           :           MALAKI 6, 1903.

 

NA NOI A NA HUI KALEPA.

            Iwaena o na hana o ka Ahaolelo o kakou ua hookomo pu ia aku he mau noi na na hui e aeia mai lakou e kukulu a e hoohana i ko lakou mau hui. kalepa iloko o ka aina.  E haawiia mai ke kuleana piha e hoohana ai.  He eha keia mau hui e noi nei, ka hui kukui uwila, e loaa ia lakou he kuleana hou oiai e pau aku ana ko lakou kuleana, ka hui kukui ea e loaa pu ia lakou he kuleana i hoomoe ai lakou i ko lakou mau paipu malalo o na alanui o Honolulu he mau paipu hooholo ea ke kumu e a ai no kukui, me ka hoapono ana no nae o ka Ahaolelo nui.  O ka hui telepona i kuleana nona a o ka hui uwila o Hilo i kuleana hooholo kaa make alahao.

            Aia ka lakou poe noi ke waiho nei iloko o ka Ahaolelo o kakou no ka noonoo ana, a ma kekahi olelo ana ae e noi ana keia poe i ka waiwai o ka lehulehu e hana lakou maluna oiaiia.  A o ke kuleana e loaa mai ai e puka mai ana ma ke ano he kanawai.

            He mea kupono no e loaa iho keia manao i keia poe hui e panai aku lakou ma ko lakou aoao i waiwai no ka lakou hoohana ana i ka mea nona ke kuleana i hoohanaia.  O na alanui aupuni, no ka lehulehu ia mau waiwai a aole hoi ma ke ano pilikahi, a ina o ka pilikahi ka i hoohana i ka waiwai o ka lehulehu i mea hoopomaikai iaia iho a nona ponoi iho alaila aohe he kumu hoohalahala, aole no e nele ka loaa o keia manao e haawi mai ka pilikahi i panai na ka lehulehu ka mea nona ka waiwai.

            Aole i pili wale no keia manao i keia kumuhana aka ua pili aku i na hana a i na mea apau.

            Eia kekahi, he mea pono e auhauia i loaa ai na panai a keia mau hui e haawi mai ai i ka lehulehu ma o ke aupuni la maluna o na loaa holookoa o ka hui aole maluna o na loaa koena mahope iho o ka unuhi ana i na lilo apau.  O ka manao ana e auhau maluna o na koena loaa alaila e anoninoni ana ke kahua auhau a ke aupuni e kukulu ai oiai aole e hiki pono i ke aupuni ke hoomaopopo piha pono ia kahua, no ka mea, aole e mau ana ka heluna lilo i kela ame keia manawa.

            Malia, aia ma ka aoao o ka hui he akamai e hoonui wale aku ai i na lilo ma na mea pili i ka lawelawe a hoohana ana i ka hui ma na huahelu wale no alaila o na loaa auhau, e loaa mai ana lakou ma ke kulana maopopo ole.  Aka ina e auhauia maluna o na loaa apau loa o ka hui oia no hoi na loaa holookoa me ka unuhi ole ina lilo alaila aole he wa e hoohewahewaia ai ke kahua paa.

            Ke manao nei ke Kuokoa o ka auhau ana maluna o na loaa holookoa oia ke kupono maoli aole hoi maluna o na loaa koena mahope iho o ka unuhi ana i na ilio oiai aole i pili kela mau lilo no ke aupuni, e komo kuleana ai oia i ka auemo ana i ke koikoi o la mau hoolilo.  O ka hui no ka mea nana i hoohana, ke kumu i ulu mai ai ia mau lilo a he mea hoohewahewa ole ia ia o ke kaa aku nana e auamo oiai oia no ka mea e ohi ana i na hua o ka hana ana, kahi i kupu mai ai na hoolilo.  Ina aole ka hoolilo, aole no e hua mai ana, a o ka hua ole mai oia ka nele o ka hui.

            Nolaila ua pili aku no kela hoolilo maluna o ka hui ke kumu e hiki ole ai i ka hui ke mawehe ae a nane iho e auhau mai ke aupuni maluna o na loaa koena mahope iho o ka lawe ana i na lilo apau.

            A oiai he mau la keia e noonooia ai kela kumuhana he pono nui keia no ka lehulehu o ka hoomalele ole aku i keia mau mahele manao no ka hooaiai ana.

            1.         He mea pono na hui e auhauia no ko lakou kuleana hoohana maluna o ka waiwai o ka lehulehu aole o ka hookuu wale ia lakou.

            2.         E kau aku keia auhau maluna o na loaa holookoa aole maluna o na loaa koena mahope iho o ka lawe ana i na lilo.

 

E KAU LEKA MA KEIA MAU INOA.

            E hoomanao mai e na makamaka, oia hoi, i ka poe e hoouna leka mai ana ia, makou pili i na hooponopono dala ame na mea pili ilaila e hoouna pololei mai ma na inoa malalo iho nei.  "Keena o ka Nupepa Kuokoa a i ole "Ka Hawaiian Gazette Co, Ltd." malalo nae o keia wahi noho "@ Alanui Moi, Honolulu, H. T. Moi poina i keia aka e hoomanao a e hooko ma ke kakau i'o ana ae ma keia mau inoa."

            O na hana apau e pili ana i ka lawelawe ana ma ke dala ame na kuka ana apau pili ilaila aole ia he hana na ka lunahooponopono, pela i pili ole ai la mau hana iaia, aka, ua pili aku ia mahele i keia mau inoa i hoike mua ia ae la.  O ka hana wale no a ka lunahooponopono oia na mea e pili ana i ka hooponopono nupepa ana i na manao ame na mea hou ame na mea apau e hookomoia ana iloko o ka oukou Kilohana a mai poina ia mahele ma ka aoao o ka lunahooponopono.

            Ke hoomakili hou ia aku nei oukou ma keia mea, oia hoi, aole e hoouna hou ia aku ka nupepa Kuokoa ma ke ano hoomau ke ole e loaa mua mai kona ola.  Ina e makemake kekahi e hoomau aku i ka lawe ana i ka nupepa e hoike koke mai ia makou mamua ae o ka manawa i loaa ai ia makou ka ike no ka makemake e hoomau aku, no ka mea, e hoopau koke ia no ka hoouna ana aku i ka nupepa i ka manawa e pau ai ka manawa i ukuia.

            Ke hooikaika nui nei makou e hoomaikai ae i ka nupepa, a i mea e holopono ai ka makou hana, he mea maikai e kokua like mai kakou i ka ola o ka nupepa.  I hiki no ka makou hana i ka loaa pololei mai o na kokua mai ia oukou mai, nolaila e oluolu e nana pono i keia a hoike mai ia makou.  E hoomanao no hoi i ke ola he elua dala no ka makahiki a he hookahi dala no eono mahina, me ka loaa pu aku o ke kii makana i kela ame keia mea lawe pepa kumau i kela ame keia hapaha.

            Ma ko makou aoao, ke noi aku nei makou i ko makou poe lawe pepa kumau e hoike mai i ko lakou manao, ma ke kakau leka ana, pehea ia i ko lakou makemake no na kii makana e haawiia nei.  He mea hoohauoli no ia ia makou.  Aole o ia wale aka o na manao no pili i ke kulana o ka oukou Kilohana ma na mea no apau.  Aole no hoi e luhi loa i ke kopekope iho i wahi mau lalani pokole.

 

KAA AKU MAWAHO, KA PONO OLE

            O kekahi mau lawelawe hana ana o ka Ahaolelo o kakou i keia mau la i hala iho la ua komo aku ia hapa maloko o ke apo o ke poomanao e kau ae la maluna nona hoi keia kino manao; a o kekahi hapa o na lawelawe ana, a oia no ka hapanui ua kaa no iloko o na palena kupono.

            Ma keia mea ua kau aku no ka Ahaolelo ma ke kulana maikai o ke ano ulolohi no nae oiai mai ka wehe ana o ka Ahaolelo a hala aku la ka 28 o Feberuari he umi la hana a he elua wale no kanawai i puka pono mai ua like ia me elima la hana o ka bila hookahi.  He mea oiaio no aole o na bila wale i puka mai ia na mea i hanaia aka o no mea i hoopaaia ma ka moolelo.  Aka nae hoi, o ka hoomau ana ma ke alanui mau a maloko o na palena kupono oia ka mea e nee holomua ai.

            Aole me keia kekahi lawelawe hana ana o ka Ahaolelo a ke Kuokoa e manao nei ua kaa aku mawaho o na palena kupono.  O ka hana i laweia mai imua o ka Ahaolelo e like me kekahi mau olelo hooholo a ka Lunamakaainana J. Kumalae e pili ana i ka noii a huli pono ana i ka Papa Ola ame ka Maheleolelo Kepani ame kekahi o ia ano like o lakou na mea i hooi loa aku i ka hoohikilele noonoo ma ko lakou lawelawe ia ana.

            Aole a makou olelo no ua mau mea la i waihoia mai iloko o ka Hale no ka noonoo ana e like ma ka hoohalahala ole i kekahi mau bila e ae, aka maluna o ka lawelawe hana ka makou leo.

            Maluna o keia mau mea i hanaia ae ai na lawelawe hana ana, a kekahi i hooho ae ai i ka hoonakolokolo ia o ka papahele o ka Hale, a hooho mahalo kekahi poe, aka i ke kilohi ana ua maopopo loa me ka hoohewahewa ole ua oni aku ka lawelawe hana ana a ua kaa aku mawaho o na palena kupono.

            Aia maloko o ka moolelo o ka Ahaolelo e maopopo ai keia mau lawelawe hana a maloko o na nupepa kuloko o kakou a o lakou iho la no na ainani e hoaiai ana ia mau pa-ee pili i keia mau kumhana, a o ka hana pono i ua kanaka la e hana ai oiai, ua hu i'o aku iwaho, oia kona hoi mai maloko o na palena kupono e lawelawe hana ai.

            O ka lunakanawai, e hoolohe oia i na hihia i waihoia mai imua o kona alo ma ka oihana a huiia no me na hana apau pili iaia maloko wale no nae o kona mau palena ponoi a o kana hana aku a kaa mawaho o kona pa oihana aiaila ua a'e aku oia a komo hewa maloko o kahi pa oihana e aku.  Pili no keia i na lawelawe oihana apau.  O ka Ahaolelo maloko o kona palena kupono iho, o ka Mana Hooko maloko o kona mau palena iho e pono ai ka lawelawe ana.

            Aole o keia wale, aka, " o na mea e ae no apau.  O ka ai ana a maona maikai oia ka oluolu ame ka ikaika aka o ka ai ana a oi aku mawaho o ka palena kupono oia ka luai hou ia mai iwaho, loaa i ka ma'i a emi mai ka ikaika.  E like me ka oiaio o keia pela na haawina e kau mai ana aole e nele ka luai ia mai o na haawina o ka hoowahawaha pili laula ke kumu e emi mai ai ka ikaika hoohana, aole no ka nele i ka ikaika aka ua hoopahu aia ka ikaika @ lilo i mea hoowaiwai'ole oia no hoi ka piha pono o ka hapa hope o ka poomanao "ka pono ole."

            Aole keia he manao pii wale no i na lawelawe hana ahaolelo ana, oiai nae malaila mai i loaa ai keia manao, aka, ua pili no keia i na hana apau a o ka hu ana aku mawaho o na palena kupono he hana naauao ka ike iho ia kuhihewa a hoi hou iloko o na palena kupono.

 

            He ano holopapa no ka ma'i influenze ma ke kau o ka makahiki e like me keia.  Ua ano like loa aku no keia a'i me ke anu ikaika a ina e hookuukuu wale ia alaila e lilo ana i mea nui loa.  O ka laau kupono loa no keia oia no ka Chamberlain's Cough Remedy.  Ina e lawelaweia keia laau malalo o na rula aole e nele ka loaa o ka maha me ka hakalia ole.  He mana kona e hoihoi hou mai ai i ke kino i kona ano mau a ola maikai no haoi.  Aole e nele ka loaa o ka maha me ka hakalia ole.  Aia ma ka halekuai o Benson Smith & Co., Ltd., e loaa ia no ke kumukuai kupono.

 

            Ua paa i ka hopuia i ka Poakolu la 4 nei he 103 Pake e ka hope makai nui Kuiaiwoki a noho ana i kuapapanui.  He pili waiwai mai ke kumu.

 

He kupaianaha ma Kauhale

PIHOIHOI KE KAUHALE UUKU O BIG SPRINGS MOKUAINA O WISIKONI.

Pahaohao maluna o ka Moolelo o kekahi wahine i makemake e make.--Kona Kulana pili i ke Oia Kino Maikai ole.

            O Big Springs iloko o ke Kalana aina o Adamu mokuaina o Wisikoni ua like no ia me na kauhale o kekahi mau aupuni e ae kahi o na pono o na makaainana e ike maka mau ia nei e na poe apau.  Nolaila aole keia he mea malu o ka hoohala ana o Mrs. Jennette Wilber i kona mau la iloko o ka nohona hauoli ole a i iini nui ai hoi oia i ka make ma ke ano oia ke laau e maha ai mai keia ehaeha mai.  "No iwakalua kumamalima makahiki ua hoehaehaia mai au mamuli o ka hana pono ole o na paahana hoowali kuloko o ko'u kino" wahi ana i olelo ai, "aka i keia manawa ua maikai au a ke mahalo nei au i ka Huaale Akala a Dr William, a ua kamailio aku wau i ko'u mau hoaloha apau ina hana hookaiakupua a keia laau ma o ka hoolaia ana o ku'u ma'i. 

            "Ua ike na mea apau iloko o kauhale i ko'u ma'i loihi.  Mahope o kela ame keia ai ana ua hoomaka koke no ka ea mama (gas) e hookino iloko o ku'u opu a nui no hoi ko'u hoehaeha ia.  Ua hele ku'u eha a nui loa a ua nui ka manawa a'u i noonoo ai he mea ia e maha ai o ka make ana.  He mea oiaio ua lapaauia mai au e na Kauka akamai loa o ko makou apana aka o na kokua a lakou i haawi mai ai ia'u no ka manawa wale no.  Ua akahele loa wau i ka'u mau mea ai aka i ko'u manawa i ano e loa ai ua pohihihi loa au i ka malama ana i na mea ai maa mau, a o ka mea oiaio, o ka aaia o na mea ai ua hoopoluea mai ia ia'u.  Hookahi la ua ike iho wau i ka Huaale Akala a Kauka Williama no na Kanaka Haikea e kamailio ia ana iloko o ka nupepa, a oiai ua hoao aku wau i na laau he nui me ka hoopomaikai ole ia, ua hooholo iho la wau e hoao i keia laau.  Ua maopopo le'a ia'u o keia ma'i o'u, he ma'i i ku loihi hoi aole ia, e hoola ia iloko o ka la hookahi nolaila ua haawi aku la au i keia mau Huaale he hoao ana.

            Ua hoomaka mai la ko'u ano maikai mahope o ka lawe ana i ke poho mua a iloko o na inahina pokole ua puka malelae mai la wau mailoko mai o keia pilikia a ua hiki no hoi ia'u ke ai i na mea apau a'u e makemake ai.  Mai ia manawa mai ua hoopilikia hou la mai au ma o ke keehi ana o ka nui hana a hu aku ma ka mea kupono maluna o ko'u hokua.  Ua huli hou aku wau i na Huaale Akala a Kauka Wiliama a iloko o ka manawa pokole ua maikai loa iho la au."

            O na mea apau i loohia i keia ma'i oia hoi ka hooko pono ole o ka paahana hoowali kuloko o kakou ua hiki no ia ke hoola ia e ka Huaale Akala a Kauka Wiliama no na Kanaka Haikea ina e haawi ia i manawa kupono nona e hoao ai.  He hoohana keia mau Huaale, aole maluna o ka ouli o ka ma'i aka maluna o ke kumu ame ka loina o ka ma'i i hookumuia e ke koko ino ame na aa koko nawaliwali.

            He hoola keia mau Huaale i ka ma'i hapa lolo, locomotor atakia, St. Vitus dance, scatica, hu'i ma na aa lolo, eha malulu o ke poo na eha hope o ka la gripa, ka pana kapalili o ka puuwai, na helehelena haikea a poopoo ame na onawaliwali o na ano like ole iloko o na kane ame na wahine.

            E loaa no ka Huaale Akala a Kauka Wiliama no na Kanaka Haikea ma na halekuai laau apau a i ole mai a Kauka Wiliama Medicine Co., Schenectady, N. Y. kanalima keneta o ke poho hookahi:  eono poho no elua dala me ka hapalua.

 

KOMITE HOEUEU.

            E hui ana ke komite Hoeueu o ka Ahahui lunakahiko o Maui ame Molokai, ma ka luakini o Haiku, ke hiki aku i ke Sabati la 22 o Malaki nei.

            Ke kono ia aku nei na lala o ke komite e hui pu ae ma ia la.

            A e hoolaaia ana ka luakini o Kahakuloa ma ke Sabati elua o Aperila, o ke komite no i hoikeia maluna ae ka mea nana e hooko ia hana.

            Ke kono pu ia aku nei no hoi na hoahanau ame na hoaloha o ia ekalesia e akoakoa ae malaila ia la.

S. KAPU,

Lunahoomalu o ia komite.

Lahaina, Maui Maraki 2, 1903.

 

Hoolaha Mana Hookolokolo.

PALAPALA KII.

ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO APANA O KIPAHULU, MAUI

            Meinert H. Rueter, Hope Luna Ohi o na Auhau kue ia Keawe Keaumoku.  Hooii.  Dala.

            I ka Makai Keikie o ka Teritori o Hawaii, kona Hope, a i kekahi makai iloko o ka Apana o Kipahulu, Mokupuni o Maui, Aloha:

            Ma keia, ke kauoha ia aku nei oe e kii aku ia Keawe Keaumoku o Kipahulu, Maui, Teritori o Hawaii ina e loaa ana oia iloko o keia apana e hele mai imua o'u ma kuu keena iloko o Kipahulu, ma ka la 16 o Feberuari, 1903, ma ka hora 11 a. m., a malaila e panemai ai ia Meinert H. Reuter, Hope Luna Helu o na Auhau o a no ka Apana o Hana, Mahele-aina Auhau Elua o ka Teritori o Hawaii, iloko o ka hoopii kahi a ka mea Hoopii i hoike ai e olelo ana:

            O ka mea Hoopiiia Keawe Keaumoku ua aie oia i keia mea hoopii, ku i ke kanawai ma kona kulana oihana i hoike mua ia ae nei i ka huina o eiwa dala ame kanaono keneta ($9.00) no na auhau i heluia maluna o ka waiwai o ka mea hoopiiia i oleloia ma na buke o ka Luna Helu o na Auhau no ka Apana o Hana, Mokupuni o Maui, no ka makahiki 1897, 1898, 1899, 1900, 1901, 1902.  A o ka mea hoopiiia ua haila aku oia no keia mea a ua haule a hookuukuu wale, a ke hookuukuu wale a hoole nei i ka uku ana i na auhau ia, a i kekahi hapa o ua auhau la, ke kumu e koi nei ka mea hoopii no ka olelo hooholo kue i ka mea hoopiliia i oleloia no ka huina o eiwa dala ame kanaono keneta ($9.00) i oleloia hui pu ia me umi pa-keneta ame ka lilo o ka hoolaha ana i hoopiliia mai e like me ka ke kanawai i hanaia ai no keia mea, a no na koina o ka Aha.

            Ma ka ike ia ana ia Keawe Keaumoku ma kona hiki kino ole i'o ana ae ma kahi, ma ka la ame ka hora i hoikeia maluna ae, e haawiia ai ka olelo hooholo ku-e iaia no kona hiki kino ole i'o ana ae (ex-parte).

            Malalo o ka'u haawi ana i keia la 12 o Feberuari, 1903.

J. K. PIIMANU.

Lunakanawai Apana o Kipahulu, Maui.

 

ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO APANA O KIPAHULU, MAUI.

            Meinert H. Reuter, Hope Luna Ohi o na Auhau kue ia Keawe Keaumoku.  Hoopii Dala.

(Kauoha no ka Hoomau ame Hoolaha ana.)

            A ua hele mai ka mea hoopii i hoikeia maloko nei a noi mai i ka Aha Hookolokolo no ka hihia maluna ae e mau aku ia a hiki i ka la 21 o Malaki, 1903, a iloko o ka manawa kupono e pa'iia a hoolahaia i kope pololei o ka palapala kii i hoikeia maloko nei, iloko o ka nupepa Kuokoa, he nupepa i pa'iia a hoolahaia iloko o Honolulu, no ekolu manawa neepapa, o ka hoolaha hope i umi la mamua o ka la e hooloheia ai e like me ia i hoakakaia, a o ka nupepa i oleloia he nupepa puka pule ia.

            Ua hookahuaia keia noi maluna o ka moolelo o keia hihia a maluna o ka palapala hoike hoohikiia i hoopili pu ia a hanaia i hapa nona.

MEINERT H. RUETER,

Hope Luna Helu o na Aauhau.

Hanaia i Kipahulu, Feberuari 17, 1903.

2951--Feb. 27.--Mar. 6, 13.

 

PALAPALA KII.

ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO APANA O KIPAHULU, MAUI.

            Meinert H. Rueter, Hope Luna Ohi o na Auhau ku-e la J. A. Akina, Hoopii Dala.

            I ka Makai Kiekie o ka Teritori o Hawaii, kona Hope, a i kekahi makai iloko o ka Apana o Kipahulu, Mokupuni Maui, Aloha:

            Ma keia ke kauoha ia aku nei oe e kii aku ia J. A. Akina o Kipahulu, Maui, Teritori o Hawaii, ina e loaa ana oia iloko o keia Apana e hele mai imua o'u ma kuu keena iloko o Kipahulu ma ka la 16 o Feberuari, 1903, ma ka hora 11 a. m. a malaila e pane mai ai ia Meinert H. Rueter, Hope Luna Helu o na Auhau o a no ka Apana o Hana, Mahele-aina Auhau Elua o ka Teritori o Hawaii ma ka hoopii kahi a ka mea Hoopii i hoike ai e olelo ana:

            O ka mea Hoopiiia J. A. Akina ua aie ola i keia mea hoopii, ku i ke kanawai ma kona kulana oihana i hoike mua ia ae nei i ka huina o Iwakaluakumamaono dala ame kanaono-kumamaha keneta ($26.64) no na Auhau i heluia ma na buke o ka Luna Helu o na Auhau no ka Apana o Hana, Mokupuni o Maui, no ka makahiki 1899, 1900, 1901, 1902.  A o ka mea hoopiiia, ua ha'iia aku oia no keia mea a ua haule a hookuukuu wale a hoole mau i ka uku ana i ua auhau la a i kekahi hapa o ua auhau la, ke kumu e koi nei ka mea hoopii no ka olelo hooholo kue i ka mea hoopiiia i oleloia no ka huina o Iwakalua-kumamaono dala ame kanaono-kumamaha keneta (26.64) i oleloia hui pu me umi pa-keneta ame ka lilo o ka hoolaha ana i hoopiliia mai e like me ka ke kanawai i hana ai no keia mea, a no na koina o ka Aha.

            Ma ka ikeia ana ia J. A. Akina i oleloia no kona hiki kino ole i'o ana ae ma kahi, ma ka la ame ka hora i hoikeia maluna ae, e haawiia ai ka olelo hooholo kue iaia no kona hiki kino ole i'o ana ae (ex-parte).

            Malalo o ka'u haawi ana i keia la 12 o Feberuari, 1903.

J. K. PIIMANU,

 

ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO APANA O KIPAHULU, MAUI.

            Meinert H. Rueter, Hope Luna Ohi o na Auhau kue ia J. A. Akina.  Hoopii Dala.

(Kauoha no ka Hoomau ame Hoolaha ana.)

            O ke noi a ka Mea Hoopii i hoikeia maloko nei no ka hana ma ka hoolaha ana, a o keia hihia e hoomauia a hiki i ka la 21 o Malaki, 1903 e hiki mai ana no ka hoolohe ana mahope iho o ka noonoo ana i keia noi i oleloia, ame ke ka palapalaia hoike hoohikiia i hoopili pu ia mai a lilo i hapa no keia mea ame ka hoike a ka makai maluna o ka palapala kii i hoikela maloko oonei, a i ikeia maloko o ka hoike i oleloia i ka loaa ole o ka mea hoopiia i hoikeia maloko nei, iloko o ka Apana o Hana.  Mahele-aina Auhau Elua, a mai ka palapala hoike hoohikila i oleloia e olelo ana aole ka mea hoopiiia he kamaaina a mea noho paa no ka Mahele-aina Auhau i oleloia.

            Ua kauohaia e p'iia a hoolahaia ke kope oiaio a pololei o ka palapala kii kumu iloko o ka nupepa Kuokoa, he nupepa puka pule, pa'iia a hoolahaia iloko o Honolulu, no ekolu manawa neepapa, o ka hoolaha hope i umi ia mamua o ka la e hooloheia ai, a o ka hihia i oleloia e mau aku ia a hiki i ka la 21 o Malaki, 1903.

J. K. PIIMANU.

Lunakanawai Apana o Kipahulu, Maui.

Hanaia ma Kipahulu, Feberuari 16, 1903.

            2951--Feb. 27.--Mar. 6, 13, 20.

 

Hoolaha Hooko Moraki

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

            MAMULI o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o John M. Vivas o Honolulu, Oahu, o ka aoao mua, ame W. R. Castle, Malama Waiwai, o ka aoao elua, ma ka la 29 o Ianuari 1898, i kakau kope ia ma ka buke 174, aoao 388 i lilo i ka Hui Western and Hawaiian Investment Company Limited, a mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi ka uku ole ia o ka uku panee me ke kumupaa nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai.

            A KE hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, alaila, e hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana ma ke keena kudala o James F. Morgan, ma Honolulu, ma ka la 4 o Aperila 1903, hora 12 o ia la, ke ole i uku ia ua moraki nei me na ilio mamua.

            Aia ma kahi o W. R. KAKELA na olelo hoakaka no keia mea.

            Hanaia i keia 6 o March, 1903.

 

WESTERN AND HAWAIIAN INVESTMENT CO., LTD.

Hope o ka Mea Moraki Mai.

            Penei na aina i moraki ia:

            2 53-100 eka ma Kalihi. i hoikeia ma ka moraki, na apana 1 ame 3, aila nui 3500 ma ka Kui.  (L. C. A. ) 3178 ia Keuwiwi.

            A'ina aole e lawa ia aina no ka hoihoi ana mai o na dala aie ma ka moraki me na lilo, alaila, e hoolilo aku na moraki me na nota ia Vivaa i hookomo pu ia ma keia moraki i mea e hoopaa hou ia ai ka uku ana mai o ka aie penei:

            Moraki a Manuel Gouveia, Ian. 25, 1898, Buke 174 aoao 382.

            Moraki a Maria de I. Souza, Ian. 25, 1898, Buke 174 aoao 384.

            Moraki a Antone Freitas, Ian. 25, 1898 Buke 174, aoao 385.

            Moraki a J. de Freitas, Ian. 23, 1898, Buke 174, aoao 386.

            2953--Mar. 6, 13, 20, 27,--April 3.

 

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI.

            Ma keia ke haawi ia aku nei ka hoolaha i kulike ai me ke kanawai ame ka mana kuai i hanaia iloko o kekahi moraki i hanaia e Jose Maria ame Caroline Honan ia James Steiner, ma ka la 18 o Feberuari, 1898, i kakau kope ia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni iloko o Honolulu, iloko o ka Buke Helu 179. aoao 94 et seq., a na James Steiner i oleloia i haawi maoli aku i ka mea nona ka inoa malalo iho nei Robert W. Shingle, ma kekahi palapala i hanaia ma ka la 21 o Feberuari. 1903, ke manao nei o Robert W. Shingle i oleloia, e paniku i ka moraki i oleloia no ka uha'i ia ana o na kumu i hoikeia maloko o keia moraki, e hoike ana, no ka uku ole ia o ke kumupaa ame ka ukupanee i ka wa e uku ai.

            Ke haawi hou ia aku nei ka hoolaha, o na aina apau loa i hoopaaia maloko o ka moraki i oleloia ame na hana hou apau maluna o ua mau aina la a i hoakakaia malalo iho nei, e kuai kudala ia aku ana ma ke akea e R. W. Shingle i oleloia, ma ke keena kudala o James F. Morgan, alanui Moiwahine, Helu 42, iloko o Honolulu, Oahu, ma ka Poaono, ka la 28 o Malaki, 1903, ma ka hora 12 awakea o ua ia la i oleloia.

            O ka waiwai i hoopaaia maloko o ka moraki i oleloia e manaoia nei e kuai kudala e like me ia i hoike mua la ae nei oia kela waiwai paa apau ame na hana hou apau o ua waiwai paa la, he waiwai paa e waiho la iloko o Honolulu i oleloia oia keia malalo iho:

            1.         Ka Apana ma ka aoao mauka o ke alanui Moi e hoomaka ana ma ka apahu ma ke kihi Hikina-hema o ka apana Helu 7 a holo:

            Akau 24@ Hik., 155-5-12 kapuai a hiki i ka apahu ma ke kihi Hikina-hema o ka apana Helu 12; malaila aku holo.

            Akau 79@ 15' Kom., 50-8-12 kapuai, ma ka Apana Helu 12; malaila aku holo.

            Hema 24@ Kom. 155-5-12 kapuai a hiki i ka laina mauka o ke Alanui Moi:

            Hema 79@ 15'' Hik., 50-8-12 kapuai holo a hiki i kahi i hoomamaka ai.

            Oia no hoi ka mahele hapalua like oi nui Moi he hapa ma ka aoao Hikinahema o ka Apana Helu 7, i hoakakaia iloko o ka R. P. Grant Helu 77 hoopukaia ia Isaac Cummins.

            2.         Ka Apana ma ka aoao mauka o ke alanui Young i hoakakaia malalo iho nei:

            Hoomaka ana ma ke kihi Akau o keia apana e pili kokoke ana i ka pa-hale o H. S. Trelogan a holo malaila aku:

            Hema 68@ 47' Hik., 98 kapuai ma ko Trelogan ame ka apana Hikina;

            Hema 21@ 13' Kom., 151 kapuai holo ma ka Apana Hema a hiki i ke alanui Young;

            Akau 68@ 55' Kom. 98 kapuai holo ma ke Alanui Young.

            Akau 21@ 13' Hik., 151 kapuai holo ma ka Apana Komohana a hiki i kahi i hoomaka ai, nona ka iliaina ma kahi o 14798 kapuai kuea; a pela no hoi kekahi apana aina e ae o umi (10) kapuai ka laula e pili ia i ka apana i hoikeia ae la maluna, ma ka aoao Komohana no nae.

            O ka apana i oleloia ae nei ame kahi apana uuku iho, e piha ana he 108 kapuai no ke alo o ua mau aina ia ke hoohuiia ma ka aoao nae mauka o ke alanui Young; ame 151 kapuai hohonu; a e hoomaka ana ua laina alo ia ma ka maka he aneane 268@ kapuai mai ka huina ke'a aku o ka laina mauka o ke alanui Young me ko ka aoao Ewa o ke alanui Kapiolani.

            Puike a ma ke dala gula Amerika ka makemake.

            Ma ka aoao o ka mea kuai mai na lilo palapala apau.

Hanaia ma Honolulu, Feberuari 25, 1903.

ROBERT W. SHINGLE,

Mea Malama o ka Moraki.

            No na mea aku i koe e ike ae ia Henry Waterhouse Trust Company Ltd. kihi o na alanui Papu ame Kalepa, Honolulu.

Smith & Lewis ame Louis J. Warren, na Loio o ka Mea Paa Moraki.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI.

            Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o keaahi palapaia moraki i hana ia mawaena o Waialua Hotel Company Limited, he Hui Hawaii, o ka aoao mua, ia Lewers & Cooke, Limited, he Hui Hawaii no, o ka aoao elua, ma ka la 14 o Sepatemaba, 1901, i kakau kope ia ma ka buke 227, aoao 168, a mamuli o ka uhai ia o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi ka uku oleia mai o ka uku panee, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai.

            A KE hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku on na pule ekolu mai keia la e@a alaila hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma la moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o James F. Morgan, ma Honolulu, ma ka Poaono la 21 o Maraki 1903, hora 12 o ia la.

            Aia ma kahi o W. R. KAKELA na olelo hoakaka no keia mea.

            Hana ia i keia la 20 o Feberuari 1903.

LEWERS & COOKE, LIMITED,

Mea Moraki Mai.

            Penei na aina i moraki ia a e kuai ia aku ana ma ia la ma ua kuai kudala la, ke ole e uku ia mai ka huina aie o ua moraki la me na lilo paniku:

            He kuleana hoolimalima i hanaia e Kepena Mele ame Kaaeamoku ia Chas. David, ma ka la 23 o Iune 1890, koeia ma ka buke 206 aoao 399, a i hooliloia i ua Waialua Hotel Company Limited la, ma ka palapala hoolilo i kopeia ma ka buke 210 aoao 27, o ka aina iloko oia hoolimalima he apana o 47-100 o ka eha ma Paalaa, Wailua, Oahu, (kokoke loa i ka Hale Hoolulu o ka Hui Alahao ame Aina o Oahu) i hoike pihaia oia ka apana 3 o ke kuleana 2900 la--- Palapala Sila 1491, aka nae e @ ana nae he wahi apana e paaia nei @ k@ alahao.  O keia hoolimalima no ia makahiki mai keia la aku, no ka uka hoolimalima o $120 no ka makahiki.

            Aia ke ku aia maluna o keia apana aina he hale nani o elua hale ke k@ia i kukulu maikaiia, me na @umi kapono no ke ano hotele liilii.  Aia pu ao me na hale mawaho kupono ame na pono hale, e komo pu ana ma ke kuai

            O ke kulana e ku nei keia aohe ua e like ai o kahi auau kai ua k@ loa ma ka ipuka hale, he kulana ainaina ike kamahao kau e ike a ka maka @ hoihoi ai maluna o ka moana @ maana, me na kula uliuli ma k@a @ keia wahi.  Kau Hooilo a @ kau me hana, o ke ea oia wale no ka mea i kau nui ia.

            Feb. 20, 27,--March 6, 1@, 190@

 

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI

            I kulike ai me ka mana kuai ame kekahi mau manao e ae o kekahi mraki i hanaia ma ka la 29 o Malaki A D 1899, a i kopeia ma ke K@a Kuai Kope ma Honolulu, Mokupuni o Oahu Teritori o Hawaii, iloko o ka Buke Helu 192, aoao 87 88 ame 89, mai a K@ Goo Lung, Nee Pank, Cha@ K @ Young Yee, Wong Kai ikeia @ inoa kapakapa Won Kok, H@ K@ ame Hung Tai, no ka Oawa o K@ lakou apau, Koolauloa, Mokupuni o Oahu i olelo mua ia ae nei h@ hui e lawelawe oihana kalepa ana malalo o ka inoa hui o Hop Lee Wai Company ia Tai Hop Wai ame Lee Wai ka Oawa o Kahana i oleloia he m@ hoa hui e lawelawe oihana kalepa ana malalo o ka inoa hui o Tai Lee Wai Company, a na Tai Hop Wai ame Lee Wai i oleloia, na hoa hui lawelawe @ hana kalepa i olelo mua ia ae na haawi aku i ua moraki la no ka malama ana ia Lum Kin, Kahu, n o @ Oawa o Kahana i oleloia ma k@k@ palapala i hanaia ma ka la 12 o Okatoba, A. D. 1899, a i kopeia ma ke K@ Kakau Kope Aina i oleloia iloko o ka Buke Helu 193, aoao 444-450, ma keia @ haawiia aku nei ka hoolaha o ka @ nona ka inoa malalo iho nei Lum Kin Kahu, ka mea malama a mea paa @ moraki i oleloia i kela manawa, ke @nao nei oia e paniku i ka moraki i oleloia mamuli o na kumu i uha'lia e hoike ana, o ka uku ole ia i ka manawa uku ai ke kumupaa ame ka ukupane ame ka nota hoopaa aie i hoopaaia ka moraki i oleloia.

            Ke haawi hou ia aku nei ka hoolaha o na kuleana, ma ke ano al@lio @ pono apau loa o ka poe moraki mai lawelawe oihana kalepa ana e like me ia i hoike mua ia ae nei, iloko o i@ waiwai apau i hoakakaia a i hoopaia iloko o ka moraki i oleloia e keia kudala ia aku ana ma ke akua ma ia keena kudala o James F. Morgan @ Honolulu, Mokupuni o Oahu, i olelo m@ ia ae nei, ma ka Poaono, la 14 o Malaki, A. D. 1903, ma ka hora 12 a@kea o ua la la i oleloia.

            No na mea aku i koe e ike ae ia Mott Smith ame Mattewman, Keena H@ 606 ame Helu 607, Stangenwald R@ing, Honolulu i oleloia, na loio o ka mea nona ka inoa malalo iho nei.

Hanaia ma Honolulu 1 oleloia, Feb@ari 18, 1903.

LUM KIN, Kahu

Mea Malama o ka Moraki

            O ka waiwai apau i olelo mua ia @ nei, i paa maloko o ka moraki i oleloia oia na kuleana ma ke ano aloiio a@ na pono apau o ka poe moraki mai oleloia oia keia malalo iho:

            1.         O kela palapala hoolimalima @ ka manawa hoolimalima o umikumamalua makahiki, mai ka la 1 mai o Iulai 1899, i hanaia hoi ma ka ia 29 o Malaki A. D. 1899, mawaena o Tai Lee Wai Company i oleloia ame Hop Lee Wai Company i oleloia, a o na aina i hoopaaia maloko o ua palapaia hoolimalima la, a e waiho la 1 Kahana i olelo no ka huina eka aina o 40 emi a oi @ no ka uku hoolimalima makahiki @ $12.00 no ka eka hookahi.

            2.         O na hale, na pa-laau, ia hana hou, ame na hale e ae apau maluna ua aina la i oleloia.

            3.         O na lio, na holoholona hana @ puaa, na manu, na mea hana lakou hanalima, palau, ilikaa, kua@p @ kaa huila-balala, na lako hale ame i@ waiwai lewa apau o na ano like @ apau ame na mea o ka poe moraki @ i oleloia a hoohanaia pili i na aina hoolimalima i oleloia.

            4.         Laiki maemae ame ka laiki me i@ ili maluna o ka aina hoolimalima i @ loia.

LUM KIN, Kahu.

Mea Malama o ka Moraki

2961--Feb. 20, 27, ---Mar. 6, 17

 

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI

            I kulike ai me na olelo o kekahi moraki i hanaia e J. M. Monsarrat @ Bruce Cartwright, Kahu Malama Waiwai o R. W. Holt ma ka la 5 o Iune 1894, i hoopaaia ma ka Buke 147, aoao 305, e paaia nei e Henry Smith i @  manawa kona nani ma ka oihana koho pono ia, ke haawiia nei ka hoolaha ma keia ke manao nei ka @ paa moraki e paniku i ua moraki ia @ ke kumu i uhaiia e hoike ana ka @ ole ia o ka ukupanee ame ke @  paa i ka manawa e uku ai.

            Ke haawi pu ia aku nei ka hoolaha mahope o ka hala ana o ekolu pule @ ka la aku o keia hoolaha e hoolaha @ aku ai na waiwai apau i paa iloko @ ua moraki la no ke kuai ana ma @ kudala akea, ma ke keena kudala @ James F. Morgan, ma Honolulu, ma @ Poaono, ka la 21 o Malaki, 190@, @ ka hora 12 o ka la 1 oleloia.

            E loaa no na mea i koe mai a @ R. Kakela mai a i ole P. L. Weaver (Wiwa) loio o ka mea paa moraki.

Hanaia ma Honolulu, Feberuari 20, 1903

HENRY SMITH.

Kahu malalo o ka Palapala Kauohi @

R. W. Holt.

            Mea Paa Moraki

            O na waiwai i hoopaaia iloko @ moraki ia oia no kela aina apau e waiho la ma Manienie, Apana o Hamal@ mokupuni o Hawaii, Teritori o Hawaii nona ka iliaina o 13 eka oi a emi @ oia no ka aina hookahi i hoopaaia @ ka Palapala Sila Nui (Grant) Helu @ i haawiia ia Kuaana, koe wale no h@ hapa o ka aina i oleloia nona ka @ aina o 1 37-100 eka i hoolilo mua ia Kuaana i oleloia ia Kahele, a aia @ hoi ka aina i lilo i ka mea moraki @ i oleloia e, Kuaana i oleloia ma @ palapala kuai i hanaia ma Dekemaba 2, 1899 @ i hoopaaia iloko o ka Buke 122, aoao 17@.

            2961 Feb. 20, 27,--March 6, 11