Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 10, 6 March 1903 — Page 4

Page PDF (1.74 MB)

This text was transcribed by:  Marti Steele
This work is dedicated to:  Harper Ka'ohupoliwewehi Steele

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, MARAKI 6, 1903.

 

ki iaia ke ike maopopo i kona alahele e hele ai, aka, eia hoi ke waiho hamama mai nei mamua on akahi e hele aku ai.  Ua huli hoi aku la oia i ka hotele me ka piha o kona noonoo i kela hana ana i noonoo ai; aole hiki iaia ke ai i ka ai, aole no hoi he hiki ke hiamore, no ka noonoo nui ia mea.

            Ikekahi kakahiaka ae ua ike iho la oia i ka hoolaha iloko o ka nupepa:

            Makemakeia:----Kekahi kahu-malama-hale, no ka malama a hooponopono hanohano iloko o ke kaona.  Ua maekmakeia ka mea lawelawe ma ka papa helu ekahi.  E waiho mai i ke noi mawaena o ka hora umikumamalua ame ka hora elua i o Mr. Kupa ma ia, helu ekolu ame ka helu eha.  Halehookipa o Davis.

            "Heaha la keia?" wahi a Daisy i hooho ae ai me ka pihoihoi.  Ua nana iho la oia  i keia poe huaolelo me kekahi manao e iini nui ana iloko ona, me he mea la ua hiki loa ia lakou ke hai mai iaia oia malalo ae o lakou ka mea huna kahi i moe loili ai.  Ua makemakeia kekahi kahumalamahale!  E Sir Kilinetona Adea, aohe wahi huaolelo e olelo nei inaanei e pili ana no ka wahine au i haalele aku nei i Farani, me kou manao ua oluolu no kona manao i ka noho no ilaila.  Mawaena o ka hora umi-kumamalua ame ka hora elua, wahi ana i hoomanao ae ai.  E hele ana au ilaila e kiai ai:  Ilaila au e ike ai i ka mea e lilo ai o ka hana.  Ua maopopo loa ia'u, e puka ae ana kekahi mea mailoko ae o keia hoolaha e hoolahaia nei."

            Nolaila, ua komo lole iho la oia, aole ma ke ano e hookiekie iaia iho, aka, ma ke ano hoohaahaa; ua huna iho la oia i kona lauoho nani malalo o kekahi papale lole, (bonnet) ana i kuai ai.  I kona nana ana iaia iho iloko o ke aniani, ua like loa, oia me kekahi luahine.

            "Aole o'u manaoio," wahi a Daisy noonoo iho ai, "ina oia e halawai pu ana me a'u i ke alanui, e ike mai ana oia ia'u."

            Ma kela huakai hele ana, aohe pohihihi o ka imi ana i ka Halehookipa o Davis.  I kona hiki ana aku ilaila, a kani ana ka uwati i ka hora umi-kumamalua.  Ua ike iho la oia, he lehulehu wale na lede ano e kali ana mawaho; ua nana aku la oia ia lakou me ka manao iini nui iloko ona.  "Alaila, olelo iho la oia iaia iho, "o kekahi ana o keia mau wahine ka mea nana e malama ana ka hale o kuu kane."

            Ua ae ia mai lakou e komo iloko o ke keena oihana, a mahope iho o kekahi wa pokole o ke kukai olelo pu ana, ua puka mai la kekahi o lakou me ka helehelena kaumaha loa---i ka hoomaopopo aku ua nele oia i ka hana; alaila, hoea hou mai ana elua, eu kamailio like ana laua me ka hoihoi.  Ua lohe aku ia o Daisy i ka olelo ana aku o kekahi o laua i kekahi:

            "He kahu-malamahale oia na ke Duke o Terelana mamua; ua ike no wau e lilo ana iaia ka hana i ko'u wa i ike ai iaia ilaila."

            "Ae," oia ka pane i paneia mai ai me ke kaumaha; "aohe wa kupono e ae no kekahi mea e komo mai ai ma ia wahi mamuli o kana palapala apono i waiho aku ai.

            Mahope mai, ua puka hou mai la elua, a i ka Daisy hoomaopopo aku, ua ike aku la oia i ka mea i lilo ai o ka hana ma ke ano oluolu o kona helehelena.  e kamailio ana no hoi oia i kona kokooua i puka pu mai ai iwaho, a i ka Daisy hoolohe ana aku, ua lohe aku la oia iaia e olelo ana:

            "E hele ana au i ka Poaha; e hele ae oe e ike ia'u mamua o ia manawa."

            Nolaila, ua ukali aku la o Daisy mahope ona; oia hoi, mahope o keia wahine ka mea nana e malama ana ka hale o kana kane, a ua hoohihi loa aku la kona manao iaia.  Ua ike aku la oia iaia e kauoha aku ana i kekahi kaa nui e ku iho, a olelo aku la i ka ohi kikiki.  "E hookuu iho oe ia'u i ke Alanui Medo."  Me ka hoohakalia hou ole iho, ua kau pu aku la o Daisy iluna o ia kaa hookahi.

 

MOKUNA XXXVIII

KA HANA HOOHALUA  A DAISY.

 

            O ka wahine keia nana i hookomo mai kekahi manao iini nui loa iloko o Daisy, aole oia i hoike mai i kona ano ua hoomaopopo oia i ka manao o keia wahine i kau pu ai me ia iluna o ke kaa hookahi; oiai, oia ma kon alahele, ua hoolilo iho la oia i ko hapanui o kona manawa ma ka heluhelu ana iloko o kekahi buke moolelo nahaehae e hoike ana i na hoike helu o kekahi mau mea liilii; ua hala ae la na alanui e maalo mau ia ana e na kanaka, na kumu laau kumimi o ka ulu ana me ko lakou mau pua o ia kaina hookahi, ame he mea la e haawi mai ana lakou i kekahi hoailona o ka ea oluolu maikai.  Ua hiki aku la lakou i kahi i kauohaia ai, a nana aku la o Daisy i ke alanui Medo.  Ua kani ae la ka bele; a ku iho la ke kaa.

            "O ke Alanui Medo keia," wahi a ka ohi kikiki i olelo mai ai; a ia wa i puka aku ai ke kahumalamahale i koho ia mai ai nana ka hana.

            Ua ukali aku la no o Daisy mahope ona.  Ua iho aku la oia ma ua alanui la a hiki i kona hoea ana aku i kekahi mau lalani hale nani e kuku ana me na kihapai pua e ulu ana mamua pakahi o lakou.  Ua komo aku la ua wahine ia iloko o ka hale ekolu, a o Daisy hoi me kona manao hauoli, ua ike aku la oia he mau keena no ka hoolimalima, ola na huaolelo e kakau mai ana i ka ipuka aniani.

            "Auwe no hoi ka pau o kuu pilikia," wahi a Daisy i olelo iho ai iaia iho.  "Ua hiki loa ia'u ke komo iloko o ka hale i keia manawa, mamuli o ka hoolalau ana aku e noi i lumi hoolimalima me ka manao oiaio, e lawe io no au i mau lumi no'u."  Aka, ua ulu koke ae la kekahi manao iloko o Daisy.  Pehea ana la.  Ina i ka manawa aku mahope e hiki mai ana, oia hoi ka wa o Sir Kilinetona e hoihoi mai ai iaia ma ke ano he wahine oia nana?  He hana kupono ole loa ia no kanaka e hoomaopopo mai ai iaia.  E pono oia e hoano e iaia iho.  Nolaila, ua hui aku la ua Daisy nei, me ka hoohakalia hou ole iho i kekahi manawa, a i ole ia kuihe iho ka manao, aka, o kana wale no e pihoihoi ana o ka hooko koke ina hana apau e like me ka hikiwawe iaia ke hana.  Nolaila, ua hele aku la oia e kuai i uhi eleele no ka lauoho ona; kuai pu aku la  no hoi i papale kapu keokeo ame ka uhi maka eleele i mea uhi i kona helehelena i hiki ole ke ikeia mai.  I ka loaa ana o kela mau mea ua huli hoi aku la oia i ka hotele ana i noho ai.  I kona hiki ana aku ua hoi aku ia oia a loko o kon rumi a kahiko iho la iaia me keia mau mea ana i kuai ai.  Ua owili ae la oia i kon alauoho a kaubpono iluna o kona poo, a kau mai la i ka uhi eleele ana i hoomakaukau ai no ia wahi.  Ua hoano e loa ia  kona nanaina a hiki ole iaia ke hoomaopopo i kona ano iho.  Ua papale ae la oia i ka papale kapu ana i ike ai oia ke kaila (style) o na poe malamahale apau e papale ana iwaena o na ohana hanohano apau o ke kaona.  Ua ninau aku oia i ka halekuai no ia mau mea apau.

            I kona ike pono ana i kona ano ua akaaka ae la oia a nui iaia i ho no.  "Pela no hoi o pepe aole oia e ike  mai ana ia'u," wahi ana i olelo ae ai.  e hoolilo mai ana oia ia'u he mea malihini."

            Ua huki iho la ola i ka uhi maka manoanoa ona ilalo, no kona manao ina ole e halawai pu ana me kekahi o na kauwa hana o ka hotele, aole i e hiki ia lakou ke ike mai i kona ano e; alaila, hoomakaukau iho la oia ia wa no ka lanakila ana i manao ai, a niau hou aku la oia no ke Alanui Medo.  Ua ano molehulehu keia wa ana e hele nei; a kikeke ana o Daisy mawaho o ka ipuka.  He wahi keiki uuku ka mea nana i hele mai e wehe, me ka papale lole nui maluna o kona poo.

            "He poe lumi hoolimalima hoi paha ko oukou, ea," wahi a Daisy i olelo aku ai.  "Ua makemake wau e nana ia lakou."

            "E mama e," wahi a ua keiki uuku la i kahea aku ai, "eia kekahi mea maanei e makemake ana e nana i na lumi."

            "O, he laki kela i manao mua ole ia, e Ilaisa Ana, "oia ka Daisy mau huaolelo i lohe aku ai; "e oluolu loa ana wau ina he mea hiki la ia'u ke haawi aku oiai oe e haalele mai ana."

            "He pomaikai nui kela," wahi a kekahi leo kakana i pane mai ai, a ike koke iho la no o Daisy o ke kahumalamahale ia; alaila, uka  mai ana kekahi wahine aoo puipui iwaho me ka nanaina oluolu maluna o kona helehelena.

            "He makemake oe e nana i poe lumi?" wahi a ua wahine la i olelo mai ai ia Daisy.  "He elua o'u mau lumi, he hookahi lumi hookipa ame ka lumi moe e pili pu ana me ia."

            "Ua makemake au e ike la laua," wahi a Daisy i olelo aku ai; a alakai aku la ka haku wahine o ka hale iloko o ka lumi hookipa mamua.  Ua nana ae la oia ma o a maanei o ka lumi me ka manao mahalo iloko ona.

            "He lumi nani maoli keia i hoomaemaeia me ka mikioi loa," wahi a ka wahine i olelo aku ai me ka manao mahalo iloko ona no ka lole o kana malihini i hiki aku ai.  "Aole i oi aku mamua o ka elua dala me ka hapalua o ka pule," wahi no a ua wahine la i olelo iho ai iaia iho no.  "Eia nae, amlia e loaa ana no ia'u ia huina."

            Oiai o Daisy e noonoo ana, ua ike aku la oia he helehelena oluolu kona, a malia he puuwai hamama aku la no kona; a ina au e noho malie ana, e lohe ana au i na mea apau mai iaia mai."

            Aole no i hala hu ka Daisy noonoo ana e pili ana no ko Mrs. Firimana ano.

            "E wehe mau ia ana na puka i na la apau i komo mai ka ea huihui maikai," wahi ana i olelo mai ai; a o kuu hoahanau, o Mrs. Jodana, oia no ka mea nana i noho kena mau lumi i kona wa e noho ana me a'u."

            "A e haalele mai ana ua hoahanau nei ou ia oe?" wahi a Daisy i ninau aku ai me ka leo oluolu.

            "Ae; a hele hou ana no oia ma ke ano he kahumalamahale.  E hele ana oiai kahi o Sir Kilinetona Adea e noho ai."  Ua hoopuka mai la oia i kela poe huaolelo ekolu me ke kalele ikaika ana iho o kona leo maluna o lakou a ulu wale ae la no keia manao iloko o Daisy:

            "Heaha la kau e olelo mai ai ina oe e ike ana o Lede Adea keia e kamailio pu nei me oe?"

            "O kuu hoahanau, o Mrs. Jodana, he wahinekanemake oia no kekahi mau makahiki loihi i hala ae nei.  He nui na ohana hanohano ana i noho kahumalamahale ai.  I kahi o ka Duke o Terelana oia i noho hope iho nei."

            A ku nana hou iki iho la o Mrs. Fidimana no ka hoomaopopo ana iloko iho ona ina ua hoopio aku kana mau huaolelo i hoopuka aku ai i ka manao o kana malihini.  Aole no o Daisy i hoike aku i kekahi hoailona o la ano, aka, ua hoomau mia la no oia i ke kamailio ana:

            "He hookahi wale no keiki kane a kuu hoahanau, a ke oleloia mai nei he kanaka waiwai oia e noho mai la i Amerika; e kauoha mai ana hoi la i ka makuahine e hoi aku me ia, eia nae hoi, aohe wahi mea a kakau leta iki mai.  I haalele oia i ka noho hana ana me ka Duke o Terelana no ka manao e hele i kahi o ua keiki la ana; aka, no kona kauoha ole ana mai nei, oia ke kumu o kana lawe ana mai nei i keia hana.  He ekolu dala me ka hapalua kana i haawi mai ai ia'u, oia ka uku hoolimalima o na lumi no ka pule hookahi, aka, mamuli no hoi o ko'u ike o ko'u hanau mua no hoi ia, ua lawe mai au i elua dala me ka hapalua.

            "I elima dala a'u e haawi aku ai ia oe no ka pule," wahi a Daisy i olelo aku ai me ka maile, a huli koke ae la ka wahine anana mai la iaia.

            "Na'u ia e noonoo aku i ka mea e pili ana ina lumi nei, e madame," wahi a Mrs. Firimana i olelo mai ai.  "A eia wale no ka mea pilikia, aole e kaawale ana keia poe lumi a hiki i ka wa e hele ai o kuu hoahanau i keia Poalua ae---oia hoi, he eha la okoa i koe."

            Ia wa loha iho ia ko Daisy helehelena; ua manaolana loa oia e hoi koke mai ana oia iloko o ka hale e noho ai i hiki koke iaia ke ike i ka mea huna a kana kane.

            "Malia paha," wehi a Daisy i olelo aku ai, "aohe no hoi ia he mea nou e hoole mai ai i ke kokua ana mai mamuli o ko'u hoao ana e hele pinepine mai o ike ia oe a hiki i ka hoea ana mai o ia wa?  Aohe no o'u ekeeke ina mea apau, a aohe no hoi o'u makemake e lawe mai i poe lumi hou ae mahope iho o ko'u ike ana i keia mau lumi."

            "Alaila, na'u ia e kamailio aku i kuu hoahanau, ia Mrs, Jodana," wahi a ka wahine i olelo mai ai.  a hoomaka ae la oia e kahea me ka leo nui, "e Ilaisa  Ana e, ua makemake au ia oe e hele mai maanei," alaila ike hou aku ia o Daisy i ka wahine i puka mai ai mailoko mai o ke keena o Mr. Kupa ma me ka mino aka maluna o kona helehelena.  Ua kanalua kona ano i laua mai ai i kon alohe ana kau i ke kumu ona i kahea ia aku ai.  I kona huli ana mai ua kamailio nui ia oia i kona hoahanau:

                                                                        (Aole i pau.)

 

MEA HOU O KA HALE AHAOLELO.

 

HALE O NA LUNAMAKAAINANA.

            Feb. 24.---Weheia ka Hale me ka pule Heluheluia he palapala mai ke kakauolelo Carter mai e hoike mai ana aia he mau buke kanawai Hawaii iloko o kona keena.  A'o aku ka lunahoomalu i ka makai e noi i ke kakauolelo oka Teritori i na buke i makemakeia e ka Hale.

            Hoouna ka senate i ka Bila Helu 3 iloko o ka Hale e hookaawale ana $25,000 no na hoolilo o ka senate, a heluheul ekahi ia mai malalo o ke kapaeia ana o na rula.  Heluheluia ka olelo hooholo a senatoa W. C. Achi, e hoolilo ka teritori nei i mokuaina malalo o ka kapaeia ana o na rula a hooholo lokahi ia.

            Hoike mai o Kumalae ua kipa aku ke komite Papa Ola i ke keena o ka Papa Ola a ua haawiia aku i na lala o ka Hale he kope o na rula ame na hooponopono ana o ia keena.  Ma kana noi, ua apono ka Hale.  Na Aylett he olelo hooholo e hooponopono hou ia na alanui kulanakauhale e like me ia malalo iho:

            Alanui Lunalilo, $3,000; alanui Manoa, nui $500; Hikina $2,000; Komohana, $1,000 alanui Piikoi, mai Lunalilo aku a hiki i ke alanui Moe, $3,500; alanui Metcalf, $3,000; alanui Moiwahine, $15,000; alanui Iana, $15,000.

            Na Keliinoi i haawina dala no na mea pili kula ma Maui; Wailuku, $12,500; Spreckelsville $1,000; Kihei, $4,200; Puunene, $5,200; Makena, $800.  Na Lewia i haawina dala no na mea pili kula ma Hawaii:  Onomea, $2,400; Honomu, $2,400; Laupahoehoe, $2,200; Pahakupuku, $1,200; Hilo, $2,400; Kapoho, $3,400; Pahoa, $3,000.  Na Purdy he olelo hoololo i haawina dala o $60,000 i alanui mai ka pali mai o Kahuhine a hoea i Puaahuku, owawa o Waipio.  Na vida he manao e waiho mai ana oia he bila e pili ana no ka hooponopono ana i ka hoomoe ana i na uwea o ka Oahu Ice and Electric Company ma na alanui o Honolulu, a puni ka mokupuni; i haawina dala o $35,000 no ke alanui Moiwahine; dala o $35,000 no ke alanui Moiwahine; a no ke alanui Kukui a hoea i ke alanui Liliha, $20,000.

            Na Kiliniwoki he hoolaha e waiho mai ana oia he mau bila no ka hookuu ana i  na koi no ka auhau maoli maluna o na waiona ikaika ole, a no ka hoolaikini ana i na hale puhi lama.

            Noi mai o Pulaa i $600 no ka home o ka wiliki o ka Halepaahao ma Kohala Akau; $1,000 no ka hooponopono hou ana i ka hale hookolokolo; $500 i ka kahua hoolulu apo ma'i lepera ma Kohala Akau; $800 i alanui mai Mahukona mai a hoea i Puuhue; $1,200 i alanui home hookuonoono; $1,000 no ka halekula o Kaauhuku.

            Na Andrade he hoolaha e waiho mai ana oia he mau bila e pili ana no ka ohi ana i ke Kiure a i lunahooponopono waiwai no ka lehulehu a malalo o ke kapae ana o na rula ua holo na bila elua ma ka heluhelu ekahi a waihoia i ke komite pa'i.

            Na Aylett he bila e pili ana no ka hookaawale ana i na lepera a holo ma ka heluhelu ekahi.

            Hapai hou mai o Paele i kana kanawai e hoopauia ke o.

            Na Keliinoi he hoolaha e hookomo mai ana oia he paku'i i ka bila kalana e waiho ana i ka hoomalu o na kula ana i mau alanui a i alanui hookolo iloko o ke awawa o Iao.

            Hapai mai o Harris i ka Torrens land bill, a holo i ka heluhelu ekahi a kauoha, ia e pa'i.

            Na Damiana he hoolaha e hookomo mai ana oia he mau bila no ka paipai ana i ke kanu ia o ke kalo; e ae ana i na makaainana e oki i na palapalai ame na maile maluna o na kuahiwi; no ka paniku ana i na limahana Asia ma ka wapo; a no ka hoohana ana i nahana kuuwle ma na alanui ame na uwapo aole hoi me na limahana paahao.

            Na Kumalae he olelo hooholo no $7,500 i mau hale no ka halekula o Kehehuna.

            Na Pulaa he olelo hooholo i haawina dala no na alanui ma Kohala, huina nui $23,600.

            Na Oili e hookaawaleia i $30,000 no na alanui ame na uwapo ma Waialua.

            Na Purdy he noi i $10,000 no na alanui o Puna.

            Makemake o Nakaleka $4,000 no na mea e pili ana i ke kula.

            Aeia o Kumalae e waiho mai i kana bila e papa ana i ka Papa Ola mai ka hoopoino ana i na waiwai me ka uku ole.

            Hookuuia o Kupihea e waiho mai i kana bila ana i hoolaha mua ai.  e kukuluia i halekula kiekie a'o mahiai; kuai pooleka ana no na lepera; ame ka wehewehe ana i ka la hana ku i ke kanawai.  Holo keia mau bila ma ka heluhelu ekahi.

HANA O KA AUWINA LA.

            Na Purdy he kauoha i $28,000 no ke alanui mai Kaa aku a hoea i Kaola.

            Na Kealawaa he noi i $26,000 no na alanui like ole o Puna.

            Na Purdy hou no he noi i $15,000 no ka hooponopono hou ana i  na alanui ma Puna.

            Na Vida he hoolaha e hookomo mai ana oia he bila e hoomana ana i ke Ilamuku ame na hope Ilamuku e hooikaika ma ka aoao hoopii iloko o na aha apana apau o na mokupuni.

            Na Kumalae he olelo hooholo e unuhi a pa'iia na rula o ka Papa Ola.  Makemake o Andrade e pa'iia i mau heluna kupono no ka hoolako pu ana i ka senate a holo ka olelo hooholo e like me ia i hapaiia.

            Na Kupihea he hoolaha e waiho mai ana oia, i keia mau bila:  E hooku'u ana i na makaainana apau i loaa elima a oi ae mau keiki mai ka auhau mai, e papa ana i ka kuai ia o ka i'a e kekahi i lilo ole hoi i makaainana; e hookaawaleia i aina no na kanaka i hoopoinoia e ke ahi o ka ma'i bubonika; ka papa ana i na limalima i lilo ole i kupa mai ka hana ana maluna o na mokuahi holo pili aina, a i ole ma na uwapo ma ka hu'e ana a hoopiha ana i na moku.

            Na Kaniho he olelo hooholo i haawina dala o $1,000 i halekula no Honomakau.

            Na Wright keia mau noi haawina dala:  Alanui mai Honauau aku a hoea i Keokeo, $3,000; alani mai Kalihiuka aku a hoea i Pahoehoe uka, $5,000 Hookena a hoea aku i Kealia, $1,500; halekula ame ka hale noho.  Hookena, $5,800; halekula ame hale noho, Kona waena, $6,000; hale noho, Honaukau, $800; hale noho, Papa, $600; hale hookolokolo ma Hookena, $5,000 a i hale paahao, $800. 

            Na Long he hoolaha e hookomo mai ana oia he bila e wehewehe pono ana i ke ano o ke koho ana i na alakai o ka hui.

            Waiho mai o Kaniho he olelo hooholo ma keia huina dala no na halekula.

            Kawaihaekai, $1,200; Puako, $600.

            Na Long hou no he noi i $10,000 i alanui ma ka owawa o Palolo mai ke alanui Waialae aku.

            Na Kupihea he olelo hooholo e kahea ana i ka Papa Ola e waiho mai i hoike ka nui o na limahana ame na kala apau i hooliloia i na makahiki elua i hala ae nei.  Ma ke noi a Harris ua waihoia ma ka papa.

            Na Hala he olelo hooholo i mau hale kuia ame hale noho:  Kaena $1,200; Kipahulu, $1,500; Mokulau, $500; Hana, $1,500.

            Na Andrade he noi e kohoia i komite o ehiku iaia no ka noonoo ana i ka bila Kalana, a e a oia ke komite e hana pu me ke komite o ka senate.

            Na Pali he noi i haawina dala no na kula:  Olowalu, $1,200:  Lahaina, $1,000; Honokohau, $700; Kahakuloa, $700.

            Noi mai o Kaili i $500 no ka halekula ma Hanalei.

            Na Keliinoi he noi i $15,000 i hale hookolokolo ma Wailuku.

            Waiho mai o Kumalae he olelo hooholo e a'o ana i ke komite aha hookolokolo e noiiia ka hookohuia ana o Chester Doyle ma ke kulana maheleolelo Iapana.  hoike mai o W. W. Harris he lunakanawai o De Bolt i hookohuia e ke aupuni Federala a ua hiki ole i ka Hale ke hoomalu aku i kana mau hana.

            Aponoia ka olelo hooholo me ke ku-e ole ia.

            Hookuuia o Kumalae e waiho mai i kana mau bila:  No ka halii unu ana i ke alanui Sheridan; no ka hookaawale ana i $25,000 no ka uku ana i na hoolilo o ka bona koi poho pauahi; a no ka hoonaauao ana i na opio i ka Aina Makua.

            Na Pali he olelo hooholo e hooponopono hou ia ke alanui mai Maalaea a hoea i Lahaina, $5,000.

            Na Vida he noi i $10,000 no ka hoakea ana, halii unu ana a hoomalamalama ana i ke alanui Pupule.

            Hapaiia mai ka Bila Helu 1 o ka Hale a holo ma ka heluhelu ekolu ana me 28 ae a elua i hiki ole mai.

            O keia no ka bila e hookaawale ana $40,000 no na hoolilo.

            Hoopanee ia ka Hale.

KA AHA SENATE.

            Akoakoa na lala apau.  Waiho mai o senatoa Baldwin i kana Palapala Noi mai na lepera mai a waihoia i ke komite o ka Papa Ola ame Hoonaauao.

            Hoike mai o senatoa C. Brown o ke komite pa'i ua pau ka Bila Senate Helu 15 a hiki i ka 19 i ke pa'iia a ua makaukau no ka haawi aku.

            Na senatoa Kalauokalani he hoolaha no keia mau bila:  He kanawai e hoololi ana i ka Mahele 837 o ke Kanawai Kivila e pili ana no kahoopau ana; no ka hoopau ana i ka mahele 463 o ke kanawai Karaima e pili ana no ka hookomo ia mai o na waiona; no ka hoomana a hooponopono ana i ka hoomoe ana i na uwea uwila ma na alanui o Honolulu: he kanawai e hooponopono ana i ka kuai ana i na waiwai kalepa a no ka hoopau ana i na kanawai e ku nei i paonioni me keia bila; he kanawai e hoololiia ka mahele Helu 14, Kanawai 51 o na kanawai ahaolelo o 1896, i kapaia, Auhau kuloko, a pela wale aku, oia hoi ka mahele 817 o na kanawai Kivila:

            Ku-e o seantoa Kaiue i ka unuhi ana i keia mau hoolaha manao hookomo bila wahi ana he hoopau manawa.

            Na senatoa Aehi he hoolaha bila kanawai "e pili ana no na lala o ka Papa Ola ame ka hoololi ana ia mea.  "Nana no he bila e haawi ana i kamea moraki mai kona hope a i ole kona agena ka mana e hoopaa i ka waiwai iloko o ka makahiki hookahi mahope o ka panikuia ana i na i makemakeia.

            Na Aehi he olelo hooholo e kahea ana i ke Kiaaina ka huina o na koi i waihoia mai e na lahui e e ku-e ana i ka Repubalika o Hawaii i ke kanawai koa e hoohanaia ana i ka makahiki 1895.  Apono lokahi ia ka olelo hooholo.

            Na senatoa McCandless he olelo hooholo e kahea ana i ka luna nui o na hana hou e haawi mai i lumi no ka halawai o na komite, hooholoia.

            Na Crabbe he hoolaha he kanawai e hoopau ana i kapooleka dute maluna o na palapala mahele o ka hui, a he kanawai e pili ana no ka kuai ana i ka waiona.

            Na McCandless he bila e wehewehe i na rula e pili ana i ke koho ana o na luna alakai a kahu malama waiwai o ka hui, heluheulu ekahi ia a hoapono lokahi ia.

            Ma ke noi a Isenberg us hoopaneeia ka senate.

 

HALE O NA LUNAMAKAAINANA.

            La hana ehiku. Feb. 25.---Waiho mai o Paele he noi i halekula ma Kaawa, Koolauloa.

            Waiho mai o Lewis he memoriala mai a George W. Paty mai o Olaa e ku[e ana i ka noho o Antone Fernandez.  Noi mai o Aylett e waihoia ma ka papa; hooholoia.

            Waiho mai o Kealawaa he noi mai na kanaka hoolimalima mai o Makakeku e noi ana e ae ia lakou e kuai i ka aina a i alaniui mai ka uwapo mai.

            Hapai mai o Pali i ka noi a na kanaka o Kohala i $3,000 no ka hooponopono ana i ke alanui mai ka Pali mai o Pololu a hoea i Honokane.

            Waiho mai o Kalama he noi mai na kanaka mai o Maui i $10,000 i alanui hookolo mai Ulupalakua aku a hoea i Kaupo, 25 mile.

            Na Kupihea i waiho mai he palapala noi na na makaainana e weheia i alanui mai ke alanui Kula ame Liliha aku a hoea i ke alanui Kamehamea IV.

            Na Vida he noi i $16,350 i mau uwapo maluna o keia ailana.

            Na Wright he noi i $7,000 no ka hoaahu hou ana i ke alnaui mai ka palena aina mai o Kona-Kau a hoea i Kahuku $3,000 no ka hooponopono ana i ke alanui home hookuonoono o Waikaolona, $10,000 no ka hooahu hou ana i ke alanui Volcano mai Pahala aku; a $1,000 no ke alanui mai Waiohinu aku.

            Na Kou he noi i $29,999 i mau alanui, mau uwapo a i mau alahaka ma Koolauloa.

            Na Haia he noi i $6,000 i mau alahaka no Hana, Maui; $5,000 i alanui mai Iluna aku a hoea i Kailua; $3,000 i alanui mai Kipahulu aku a hoea i Kahikinui; $2,500 i alanui mai Waihuanui aku a hoea i Keanae, a i uwapo no Keanae, $3,000 i halekula no ia ahi, $1,000 a no ka hoakea ana i ke alanui mai ke alahaka aku a hoea i ke awa ku moku, $5,000. 

            Na Pulaa keia mau noi malalo iho:  I alanui mai Keahualona aku a hoea i Koholo, $12,000; mai Kiholo aku a hoea i Huehue, $20,000; mai Kiholo aku a hoea i Huehue, $20,000 hooponopono i na lanaui, Kona, $30,000, hooponopono alanui Kau, $25,000.

            Na Keliinoi he noi i $30,000 i alanui mai Lahaina aku a hoea i Wailuku.

            Na Kou he noi i $700 no ka hooponopono ana i ka hale hookolokolo ma Koolauloa.

            Na Long he hoolaha e hookomo mai ana oia he bila e hoohui wan i ke kulanakauhale a kalana o Honolulu.

            Na Keliinoi he hooiaha e waiho mai ana oia he bila kukui uwila ame kona mana hooiakika maluna o ka mokupuni o Oahu.

            Na Aylett he hoolaha e waiho mai ana oia he bila hooponopono i na kaa ame ka hoolaikini ana ia lakou.

            Na Lewis he manao e loaa ana iaia he bila no ka haawi ana i kuleana alahao uwila ma Hilo.

            Na Keliniwoki he olelo e hookomo mai ana oia he bila no ka hoolaikini ia o ke kuai ana i ka waiona ikaika ole.

            Na Andrade he manao e hookomo mai i bila e haawi ana i ka Standard Telephone Co., ka mana e hoomoe i na uwea malalo o na alanui.

            Na Kupihea he bila kalana i hooponoponoia e ka loio Poepoe a heluhelu poo ia, aka ilaila no a panukuia no ka manawa.

            Na Kaniho i waiho mai he bila e hoololi ana i ke poo o ka Mokuna 63 o na kanawai karaima.

            Na Kaili he noi i $10,000 i halekula ma Lihue Kauai.

            Na Wright he noi i mau haawina dala no Kona:  Uwapo ma Kailua, $2,000; i alanui mai Kailua aku a hoea i Keauhou, $6,000; alanui holo mai ia wahi mai a hoea i ke alanui Keauhou, $5,000; ala nui mai Kailua aku a hoea i Kaloko, $2,000; alanui Kona-Kau, $32,000.

            Na Kealawaa i haawina dala no na kula:  Halekula ma Kehena ame Kamaili, $`,500; halekula ma Keaukaha, Hilo, $1,500; halekula no Puueo uke, Hilo, $1,500.

            Hookomo mai o Paele i kana bila e hoopau ana i kekahi mahele o ke kanawai e pili ana i na rula o ka Papa Ola.

            Hookomo mai o Kaniho i kana bila e hoopau ana i ka auhau kino a holo ma ka heluhelu ekahi.

            Keliinoi malalo oia kuleana hookahi ua waiho mai i kana bila ka kukui uwila.

            Waiho mai o Kiliniwoki i kana bila puhi a kuai lama ikaika ole.

            Na Pulaa he olelo hooholo e hooponopono hou ia na alanui mai Waimea aku a hoea i Nohoanookalua, $10,000, mai Waimea a hoea aku i Wawaekea, $5,000.

            Waiho mai o Vida i kana bila e kukulu i komisina e noii i na lepera a e wehewehe ana i ka mana o ke komisina.

            Waiho mai o Kiliniwoki i kana bila e hoopau ia ka auhau puhi lama a no ka hookuu i na koi.

            Na Kupihea he olelo hooholo i mau haawina dala:  $40,000 no ka hooloihi ana i ke alanui Kukui a hoea i ke alanui Hale Pupule; $3,000 i kelepona mawaena o Kalaupapa ame Kaunakakai, a $15,000 i mau alahaka palainapuna iloko o ka apana o Ewa maluna o na kahawai o Halawa Aiea Kulauao, Waimalau, Waiawa, Honouliuli ame Waianae.

            Na Kumalae he olelo hooholo e waele i komite o elima iaia no ka noii ana i ka waihona o na Pake.  Heluhelu a aponoia, a eia na komite, Kumalae, Long Kiliniwoki, Jaeger, ame Fernandez.

            Waiho mai o Kumalae i kana bila e, ae ana i na mea apau e lapaau i ka ma'i lepera a holo i ka heluhelu ekahi.

            Waiho mai o Lewis i kana bila e pili ana i ke kukui o na kaa.

            Waiho mai o Kaniho i kana bila e hoopau ana i na kanawai o a holo ma ka heluhelu ekahi.

            Hoopaneeia ka Hale.

AHA SENATE.

            Heluhelu mai ke kakauolelo he leta mai ke Kakauolelo mai o ka Teritori e haawi mai ana i na Kope o ke kahawai i ka senate.

            Heluhelu mai ke Kakauolelo he palapala mai ke Kiaaina mai a ma ka noi a Dickey ua waihoia ma ke komite Papa Ola ame Hoonaauao.

            Waiho mai o J. T. Borw he olelo hooholo mai ka hui Rububalika Apana, mai o Kau e noi ana e haawiia ka hoomalu hoonaauao ana i na Kalana, a na na Kalan no hoi e hookoku i lunakanawai apana.

            Na Wilikoki he palapala noi mai na kumukula mai o Kauai e waiho ia na halekula malalo o ka hoomalu ana o ke Kalana a e aponoia ka hoololi i ka bila Kalana.  Ua waihoia ia komite hookahi no.

            Na Dickey he bila e haawi i Palapala Hookuleana ea mahu ia W. W. Diamond ame kekahi mea e ae a mahope o ka heluhelu ekahi ia ana ua waihoia i ke komite pa'i.

            Heluheuluia mai ka bila a Kalau kalani e pili ana i ka hookuu ana e hapai ana i ka huina o ka hookuu ana $300 a i ka $1,000 a kauohaia e pa'i.

            Heluhelu ekahi ia ka bila a Kalauokalani e hoopau ana i na kanawai o ka Teritori e pili ana i ka hookomo ia mai o ka waiona a waihoia i ke komite hookolokolo.

            Heluhelu mai o Kalauokalani i kana bila e hoololi ana i ka auhau kuloko maluna o na waiwai paa a aponoia ma ka heluhelu ekahi ana.

            Na Kalauokalani he hoolaha e hookomo ana oia he bila pili i ka auhau maluna o na mea kalepa, heluhelu ekahi ia ma ke poo a waiho ia ke komite pa'i.

            Na Wilikoki he bila e papa loa ia ke kiola upena ana no ka lawe ana i na i'a mailoko mai o na wai a apono ia ma ka heluhelu ekahi ana.

            Hoopaneo ka senate.

HALE O NA LUNAMAKAAINANA.

            La hana ewalu Feb. 26.---Heluhelu mai ke kakauolelo he palapala mai ka keena Papa Ola mai a ma ke noi a Paele ua hoopaaia iloko o ka moolelo o ka Hale.  Na Harris e hookohuia i komite e noii pono aku i kela kumuhana ame ka hoolala a Kumalae e kauoha hoea mai imua o ka Hala ua hoaponoia.  Aponoia ka hoolilo ana i ka Hale holookoa i komite.

            Auwina la.

            Na Purdy he olelo hooholo; i alanui mai Kaauhuhu aku a hoea i ke alanui Waimea, $10,000; i alanui hou mai Kukuihaele aku a hoea i ke alanui Kaauhuhu.  $40,000; hooponopono alanui mai Kukuihaele aku a hoea i Kapulena, $4,000; mai ia kiko hope mai a hoea i Pauahiele, $4,000; mai ia kiko mai a hoea i Halekoula, $5,000 hooponopono

(E nana ma ka aoao)

 

HOOLAHA KUMAU

 

Ka Hui Banako Hoahu

Malama Dala o Hawaii

(KAUPALENAPA)

 

Huina i hoahuia                       $27@ @

Peresidena                   Kiki@a @

Hope Peresidena         W. P. E@ @

Puuku                          W. G. @ @

Keena Hana Nui

Alanui Papu, kokoke i alanui Kalepa

Keena Lala ma Hilo, Hawaii

E lawelawe ana i ka

Oihana Banako Hoahu Dala

            ma Honolulu a me Hilo

            E laweia mai no na huina @ me ka haawila o na ukupanee @ @ ahu makahiki ma ka huina @ @ keneta no ka makahiki.  E loaa @ na Rula a me na hoopnopono @ @nau ae ma ke Keena Hoahu.                            2838-1yr.

 

KAUKA T. MITAMURA

Alanui Kukui Ololi Helu 68, @ @ Na Hora Hana:

            Hora 8 a 10 kakahiaka; hora 1 a 3 ame hora 6 a 7:30 p.m.  Sabati:  Hora 6 a 8 p.m.

Telephone White 153.             P. O. Box 842

 

KAUKA GEO. W. BURGESS,

            Keena hana ame kahi noho Helu 860 S. Alanui Moi,---10 a.m. a 3 p.m.  ame 7 p.m.  na hora hana.

            Telephone-Main 128.

 

KAUKA GEO. J. AUGUR

 

Keena Hana 481 Alanui Beritania.

Hora Hana 10-12 a.m., 3-4 ame 7-8 p.m.

Sabati 3:30-10:30 a.m.

 

D. KALAUOKALANI, JR.

Loio ma ke Kanawai

me

T. McCants Stewart

Loea ma ke Kanawai

Halepohaku o McIntyre, kihi o Alanui Papu ame Moi.

Pahu leta 569  Telepona 181 Honolulu

T. H.

 

LEWERS & COOKE

LUI A ME KUKE, Kaupalenaia

Na Mea Hookomo mai a Kuai aku i na

LAKO HANA HALE

O Kela ame Kena Ano

Malaila e loaa ai na mea malalo iho:

 

            NA PAPA N. W., NA PAPA HOLE, PILI HALE NA PUKA, NA OLEPELEPE AME NA PONO PUKA ANIANI, NA KUI, AME NA MEA PILI I KA OIHANA KAMANA NA PONO PENA.

            NA PENA LIKE OLE AME NA HULU PENA, NA ANIANI, NA PEPA HALE, PALE PUKA ANIANI, MOENA, ETC.

           

            O na kauoha pono hale apau loa e hiki mai ana ia makou e hoko koke ia no me ka eleu ame na KUMUKUAI HAAHAA LOA.

LEWERS & COOKE

 

            He Huaale Maikai

            Aole he like o na

            "Huaale a Ayers"

            me na huaale e ae no ka mea he mau huaale kokua keia i ka hana a na naau, a he laau hoomaha maikai loa hoi.  Ina he paa kou hanalepo o na

            "Huaale a Ayers"

            ka laau e hemo maiaki ai, a e hemo maikai mau ana hoi mahope aku oia manawa.

            Aole loa he hiki i kekahi kanaka ke Olelo ae he maikai kona oia kino ina aole he hemo o kona hanalepo he hookahi manawa o ka la, a oi aku paha.  Ina e maopopo keia kanawai o ke ola i na kanaka apau, aole loa e like ka nui o ka poe ma'i me ka mea e ike ia nei i keia mau ia.

            Ua hana ia owaho me ke kopaa he maikai loa ka lawe ana.

            Aohe mau Huaale i oi ae ka maikai mamua o na

            "Huaale a Ayers"

            Hoomakaukau ia e Kauka J. C. Ayers & Company, Lowell, Mass., U. S. A.

            E loaa no keia mau Huaale ma ka Hale Kuai Laau o Hollister, alanui Papu.

 

            O ka wa keia e holopapa nei ka hiohiona make maloko o ka aina mamuli o ka numonia.  O ka mea pale maopopo i keia piliia ola no ka laau kanu a Chamberlain (Cough Remedy).  He loaa i'o ke ola a he hakalia ole.  Aia ma ke halekuai laau lapaau o Benson Smith & Co., Ltd., e loaa ai no ke kumukuai kupono.