Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 10, 6 March 1903 — Page 5
| This text was transcribed by: | Sally Vrana |
| This work is dedicated to: | Na Lei Hulu I Ka Wekiu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUPEPA KUOKOA, MARAKI 6, 1903.
Hauoli na Koa o
ke Aupuni.
Ma ke ahiahi Poaono i hala, la 25 o ka malama i aui aku la, ua malamaia iloko o ka hale koahu mea kaua he a@aaina hoohauoli na ka pualikoa F, ka pualikoa i ahai ae i ka lanakila i ka la hookuku paikau. Ua hoohiwahiwaia ae oloko o ka hale me na hae like ole a ma ka puka komo ua kowelo ae he hae Amerika nui, e kono ana i na makaainana i hoea aku ilaila no ka awaiaulu pu ana iloko o ka papaaina i hoomakaukauia. Ua hoea ae ilaila ke Kiaaina, ka lole kuhina, na lukaneia o ka pualikoa pukaa o ko Amerika mau pualikoa e hoolulu nei ma keia kulanakauahale, @enai@a Papau ame ka lunahoomalu o ka Hale ka Hon. W. F. Beckley.
Ua hooheno pu ae na keiki puhi hokeo o ke aupuni i ka lakou mau mele nahenahe a kaili puuwai no hoi e hoolale ana i ka puuwai o na koa apau i hiki aku ilaila e paio hou me ka ikaika no keia mua aku. Maluna o na pakaukau ua ikeia aku ka pelehu, ka moa, poi, luau, na hua mea ai, ka soda ame ka bia. Ilaila i hiaai iho ai ka manao o na mea apau a ua huli hoi aku lakou me ka hauoli.
----------
Ka hooiaio Lawa Pono.
E PONO I KE KAMAAINA O HONO-
LULU E AE I KEIA HOOIAIO.
O ke kanaka nui Sir Isaac Newton, kekahi o na kuhikuhi puuone a ke ao nui i hoopuka mai ai nona, ua po’a aku ia oia ma ka pa-papa he puka nui e poholo pono ai kana popoki nui e hiki ai i ua popoki la ke hele i na kihapai elua a pela no hoi he wahi puka uuku kupono no na popoki keiki e hahai ai mahope o ka popoki nui. O ka nawaliwali i ikeia ma ka hana a Sir Isaac mamuli no ia o ka nele mai i ka manao ole. O ka mea heluhelu e papaleo mai ana no ka hooiaio e waihoia aku ai pili i na HUAALE KUAHANEENEE AME PUUPAA A DOAN e hiki mai ai i ka panina o na hooiaio o ka hooiaio oi ae mamua o na hoiaio ma o na olelo a keia kamaaina ua like kona pokole me na mana haawi kumu e like me ka mea kilo-hoku i ka manawa ona e lilo ai i kamana.
Eia ka M. H. S. Swinton olelo o ke kulanakauhale nei e olelo nei: “He manawa loihi ko’u loaa ana i na ehaeha o ke kuahaneenee no na makahiki he 12 i ka maopopo ana he hiohiona o ke kuahaneenee ka ma’i e nali mau ana ia’u nolaila ua hoao wau i na Huaale Kuahaneenee ame Puupaa a Doan i hoolahaia no ia ano ma’i. Ua loaa i’o ia’u ka oluolu a nolaila au i hoomau ai i ka ai ana i keia wa ua oia loa wau. Ua ike loa ia ka ikaika o na Huaale Kuahaneenee ame Puupuaa a Doan ma ko’u ma’i a oia ka’u e haawi aku nei i ka hoolana manao i ka poe apau i loohia i keia ano ehaeha.
O keia Huaale Kuahaneenee ame Puupaa a Doan he kauiia e ka poe kuai laau lapaau apau no 50 keneta o ke poho hookahi eono poho no $2.50, a i ole e hoounaia aku i ka loaa ana mai o ke kumukuai ia HOLLISTER DRUG CO., o Honolulu, na Agena Kuai Kukaa o ko Hawaii Paeaina.
----------
Mamua o ka hiki
ia makou.
ke hoohana ia lakou, o ke ano hao ame gula na mea mua e holoi mua ia mai ka pauku hoao ae. O ia rula hookahi ka mea hiki ke hoopoliia i ka aila akepaa o ka i’a cod. O ka ikaika o keia laau aole ma ka momona o ke akepaa. O na kumu hoomailo ame na kumu hoehaeha i ulu mai na ma’i like ole hoomailo kino ua loaa mai na haawina
maikai ma ka hoopau ana i keia mau ino e ke cod liver oil. O na ano ikiiki mai na aalolo mai, ke ano maikai ole mai ka opuaiai mai, o na mea hohono hoonaluea i ka ihu ame ke poo, ua lawa ia no ke kaomi ana i ka ikaika maikai i loaa iloko o ke laau no ka hapanui o kanaka. O keia aohe he mea e kamailio ai no ka maalahi i ka oihana hoowali ai a ka opu. Aia no he manaoio i loaa pinepine e pili ana i na mea waiwai nui iloko o keiea aila o ke akepaa o ka i’a cod. he mau mea waiwai nui hoola hoi. Aka he mea kupono loa e mawehe ae i na ano lilina i hoohuiia me ia. A ua pau ia i ka hooponopono ia a maikai e ka
WAMPOLE’S PREPARATION
a ma keia laau waiwai nui a i ano like kona ai ana me ka hone (meli) ua loaa pono ia makou ka waiwai i’o o ka Pure Cod Liver Oil i hoohuiia me ke Compound Syrup o ka Hypophosphites, Extracts of Wild Cherry. O kiea huina, he waiwai hooulu kino ia a hoomaemae koko a he mea hoanao hou i ke kanaka e hiki ole ai ke hookuku ia me kekahi ano laau e ae. He haawi pio wale na ano ma’i apau i keia ano laau ame ka hikiwawe no hoi kana hoola ana, ke kumu o ka hoopuiwa ia o kekahi poe kauka e like me ka hauoli i loaa aku i ka poe i ma’i i hoolaia e ia. Aole e haule kana mana hooluolu a he ola maoli no ma ka holoi ana ae i na ma’i like ole o ka alaala, koko ino, la gripa, hanapilo o ka leo, ame na ma’i o ke akemama, a pela aku. Eia ka olelo a Kauka Louis W. Bishop: “Ke hauoli nei au ma ka olelo ana o ka loaa ana ia’u o kekahi laau i hoomakaukauia he laau i loaa na waiwai i’o apau o ke ano hoola kino a he laau ono maoli no i ka ai ana.” O ianaei ka mea oi loa i na laau e ae apau. He loaa ka oluolu i ka oolopu mua, a he kuai ia ma na halekkuai lapaau apau.
-----
Ua hanaia ka Chamberlain Cough Remedy no ke kunu, anu, kunu kalea ame ka influenza. Ua lilo loa keia laau i mea kaulana no ka hoola i keia mau ma’i ma na aina malamalama. Aia he mau manao hoohauoli, i loaa mai e hoike ana i ka hoola i’o ia o na ma’i kunu ame ka haawi pio koke o ke anu me ka hakalia ole e loaa ai ka oluolu i ka mea ma’i, a o ka onowaliwali e kau ana maluna o na keiki he hikiwawe loa ka hoopau ia o ka pilikia e nele ole ai ka pakele o ke ola o ke keiki. O ke kunu kalea oia no kekahi e kaomiia mai kona ino mamuli o keia laau kunu. He laau kokua nui kela i na makuahine no ka mea aole mea ano inoino e loaa iloko o keia ano laau, e loaa ole ai kekahi pilikia mamuli o ka laau. He loaa i’o ka maha a he hakalia ole. Aia keia laau ma ka halekuai o Benson Smith & Co., Ltd. no ke kumukuai kupono. O lakou no hoi na agena.
----------
MEA HOU O KA HALE
AHAOLELO.
(Mai ka aoao 6 mai)
Na senatoa Achi he mau kanawai no ka hoa@o hou i na mana hookolokolo, pakui i kanawai pili i ka haawi laikini loio ana a pili i ka oki mare, hookaawale ame ka malama ola ana.
Na Achi he bila e haawi kuleana kuku-ea ia ia A. L. C. Atkinson ame kona mau hoa hui no ke kukulu ana iloko o Oahu.
Hoopanee ka senate.
HALE O NA LUNAMAKAAINANA.
La hana 12, Malaki 3.—Na ka Senate he hoike o ka bila pakui kanawai pili waiona—hooholoia ma ka heluhelu ekahi, pela ka olelo hooholo o $250,000 mai na loaa dute awa no na hana hoonaauao.
Na ke komite kuwaena Repubalika he olelo hooholo ku-e limahana Asia no na hana o ke aupuni.
Na Keoho o Kipahulu no ke poho o kona aina i holoia e ke alanui aupuni.
Na Paele he mau bila—hooponopono hou i ka Papa Ola ame hoopau kanawai o 1892; olelo hooholo o $5,300 uwapo no Kaneohe, $3,000 no ko Kahuku, $5,000 palekai no Waiahole ame Kaalaea.
Na Kundsen he bila hnalima hoowaiwai like ole.
Na Keliinoi he bila haawi kuleana no A. L. C. Atkinson ame kona mau hoa hui no ka hoolako ea mahu a he bila pili i na kamalii holoholo wale i ka po.
Na Vida he mau olelo hooholo pili i na paahana o ka Teritori holookoa.
Na Kumalae he mau bila haawi laikini kuai waiona i ka mea malama haleaina, a pili i na aina morakiia.
Na Daimana he bila kaupalena manawa hookuleana aina hou.
Na Gili he bila pili auhau o ke ko aupuni ka Paeaina.
“Na Pulaa he mau haawina dala o $25,000 no ke alanui mai Kahuku a Kaulanamauna, Kohala; $40,000 alanui mai Pahala a Kaluaopele.
Na Kalii he bila pakui i na kanawai pili hoonaauao.
Na Pulaa he bila hoopau i na mahele 1481, ame 1482 o ka mokuna 5 kanawai karaima.
Na Pali he mau haawina dala o $15,000 alanui o Lahaina, $10,000 alanui mai Lahaina a Honuaula.
Na Pulaa he bila pakui pauku kanawai kivila o 1882.
Na Kou he mau bila paniku hana o na kamalii iloko o na halekuai rama a hookokoke ilaila, a i keena oihana no ka luna alanui iloko o ke kalana, a he hooponopono i na uwea uwila o na alanui o Honolulu.
Na Kaniho he olelo hooholo haawina dala o $5,000 no ka hoolako ana ina kula aupuni me na hae Hawaii ame Amerika.
Mahope o ka heluhelu elua o ka bila hae Hawaii ua hoopaneeia ka Hale.
MA KA AHA SENATE.
Na McCandless he noi e hoomoe paipu wai nunui i ke alanui McCully.
Na Baldwin he noi pili i na hooponopono kula aupuni ana.
Na Dickey he mau noi e kakoo ana i na hooponopono kula aupuni o keia manawa; mai Hawaii, Oahu ame na haumana o ke kula Kiekie mai.
Na Kalauokalani he olelo hooholo haawina dala o $40,000 no na ilina.
Na Achi he bila pili i na waiwai morakiia; nana no, he olelo hooholo o $13,000 alanui mai Moiliili a Maunalua.
Na Paris he bila pakui kanawai pili i ka uku o na hoike, a paipai kanu kope, ame hala-kahiki.
Na Achi he bila e hoololi ana ia Lahainaluna i kula a’o mahiai.
Mahope o ka noonoo ana no ka bila kalana ua hookomo mai o Paris he olelo hooholo noii keena oihana aupuni. Hoopanee ka Aha a noho hou.
HALE O NA LUNAMAKAAINANA.
La hana 13, Malaki 4.—Noho ka Halema ka noonoo i ka leka a ke Kakuolelo Carter e hoole mai ana aohe buke kanawai, a hooholoia e hoolahaia no 30 kope no ka hoolako ana i ka Hale.
Mai ka Senate mai, he hoike hooholo heluhelu ekahi o na bila puhi rama ame limahana o na hana Aupuni.
Na Vida he noi pili i ka luna nana oihana hana mahu ame hao.
Na Wright he noi o $300 no ke alanui mai Napoopoo a Kahakuloa, Napoopoo a Honaunau $400.
Na Keliinoi he memoriala pili i na hooponopono kula aupuni.
Na Fernandez he noi hana alanui no Ahualoa, Honokaa.
Na Wright he manao kokua i ka manao o ka mahele 7, apana 2 pili i na hooponopono kula aupuni a he noi e koho balota ia na lunakanawai apana aole e hookohuia aku.
Hoike komite Aina Aupuni hoapono i ka hale $600 no ka wiliki-paahao o Kohala Akau; $600 hale hookolokolo o Kohala; $500 hale hoolulu o na lepera, $800 alanui mai Mahukona a Puuhue, $1,200 alanui o Kaauhuhu Home Hookuonoono, $500 hoonee kia hoomanao o Kamehameha i ka pa hookolokolo o Kohala, hooleia; $1000 halekula o Kaauhuhu waihoia i ke komite hoonaauao, $5,000 alanui o Waimea o Kawaihae kai; $5,000 alanui o Puokoa a Kaahualono; $600 hale hookolokolo o Kohala; $800 halepaahao o Kohala $8,000 alanui o Kalapana a Ka-ola, Puna.
Na Paele he olelo hooholo i mau hale, no ka wiliki paahao o Waianae $4,000 pakahi:
Na Keliinoi he mau bila pili i na kula aupuni.
Na Kundsen he bila hookuu auhau maluna o na aina mahi malina, koli a vanila.
Na Damiana he mau bila hoeueu kanu kalo ma ka hookuu auhau ana i na aina; hookuu laula ia na launahele, paniku limahana Asia ma na hana o na uwapo; hana o na uwapo a pili i ke kaupalena o 20 makahiki pili i na aina.
Na Pulaa he pakui pili i na kanawai ukuhana o n kiure.
Na Wright he bila haawi mana i ka Teritori e paa mai i na aina hoohana ole ia no umi makahiki no ka pono lehulehu.
Na Vida he bila haawi mana paani kinipopo ame paani hooikaika kino e ae ma na Sabati.
Na Gandall he bila pakui kanawai kivila paahao o Waianae.
Na Fernandez he olelo hooholo pili i ke komite pa’i a waihoia no ia komite. Mahope o ka hooholo ana i ka bila hae no Hawaii hoopaneeia ka Hale.
MA KA AHA SENATE.
He leka mai ka Hale mai e hoike ana i ka hooholo olelo hooholo o $250,000 bila haawina no na hana hoonaauao.
Noi mai O@aa mai i haawina dala halekula, a mai Honolulu mai $1,000 i uku kumu a’o lihilihi iloko o na kula aupuni.
He noi na ka poe o Mountain View $10,000 alanui nolaila iho no.
Na C. Brown ame Dickey he mau hoike komite.
Na Baldwin he hoike komite o na ala ame na loaa.
Na C. Brown he hoike komite hookolokolo.
Na McCandless he mau hoike komite aina Aupuni pili i na alanui ame pailina.
Na C. Brown he mau hoike komite hookolokolo pili i na kanawai karaima.
Na Dickey he olelo hooholo okomo iho o $62 i ka bila haawina no ka papa hoopaa inoa o Maui.
Na Achi he olelo hooholo huli kuleana aina o Lahainaluna.
Na McCandless he olelo hooholo o $5,000 no na halekula o Aiea ame Ewa.
Na Kalauokalani he olelo hooholo o $59,000 no na alanui Papu, Puowaina Kinau ame kekahi mau alanui e ae.
Na Achi he noi i $10,000 alanui o Kalihi-uka.
Na Baldwin he bila ahahui hoomalu papa hoomainoino kamalii.
Na Paris he bila hoeueu kanu halakahiki.
Na Isenberg he bila haawina dala halekula hou no Kauai mawaena o Koolau ame Hanapepe.
Na Paris he bila pakui pili i na uku hoike.
Na Achi he olelo hooholo noii i ke komite ola ame hoonaauao no ka hoopuka laikini ola ia i ka Occidental Hotel.
Na Dickey he olelo hooholohui ku-e i ka manao hoolilo ia Hawaii i kahua ma’i lepera no Amerika holookoa. Hooholo lokahi ia ma ka hui pu ana mai o J. T. Brown, Palmer Woods, ame Nakapaahu me na Repupalika.
Heluheluia a holo ke kanawai waiona Mahope o ka waiho bila ana i na komite hoopaneeia ka Aha.
----------
HE HOALOHALOHA.
Ia Mr. ame Mrs. T. K. R. Amalu, Mr. Obed M. Kaai, ame na keiki pu.
Me ka Walohia: Oiai, ua oluolu i ka Makua Lani i ka lawe ana aku i kana o ka uhane mai ke kino aku o ko olua Pokii Aloha Mrs. Cornelia K. Kaai ma ka hora 4 P. M. o ka la 31 o Ianuari 1903 ma Honokaa, S. Kona, Hawaii, a haalele mai la i ka ohana ame na hoaloha pu. A ua kau iho maluna o oukou na haawina o ka ehaeha, a kaumaha.
Nolaila, e hooholoia, o makou o na haumana o ke Kula Sabati o Pukaana ma Hookena, S. Kona, Hawaii, ma o ko makou mau komite la, ke komo pu aku nei makou e auamo pu i na luuluu, ame na kaumaha i kau iho maluna o oukou a o makou pu a pau.
Ke noi ae nei ka makou pule i na Mana Lani no ka hoomama ana mai i na haawina ehaeha i kau iho maluna o oukou, a o kakou pu apau.
O makou iho no me ke aloha. Komite:
THOS. N. HAAE,
JOHN KEALA,
E. K. KAAUA,
G. WAIAU,
PILIPO HAAE,
Hookena, Feberuari 14, 1903.
----------
HALAWAI HOEUEU.
O ka Halawai Hoeueu Kristiano o na Opio kane ame wahine o ka ekalesia o Pukaana i hoala a kukuluia e ke komite hoeueu o ka Paaina, ka makua Rev. E. S. Timote ma ke Sabati la 16 o March 1902, eia no ia ke ku nei a ke holo nei imua ma na hana pono mai ke ahiahi i hookumu ia ai.
Ma ka Sabati la 8 o January ua waeia ae he eha mau opio kane a kohoia iho la lakou i mau luna ekalesia.
Hauoli na makua hapauea o ka ekalesia ma o ka loaa ana he mau koo ikaika ma ka hana.
Ma ke Sabati la 15 o March e hiki mai ana oia ka piha ana o hookahi makahiki o ke ku ana o keia halawai hoeueu a no manaoio ma ia la ka hooponopono ana i na mea apau.
Ua makemake nui ia ke komite hoeueu nana i hoala keia hana iwaena o na opio e hiki kino mai oia ma ia la no ka halawai pu ana me kana mau pepe.
----------
He Hoaloha.
Ia Mr. ame Mrs. Amalu ame Mr. Obed Makaila,
Me ka Walohia:
Oiai, ua oluolu i ka Makua Lani ka lawe ana aku i kana o ka Uhane mai ke kino aku o ko olua Muli pokii i aloha nui ia Mrs. Cornelia Kamaka Makaila ma ka hora 4 P. M. o ka la 31 o Ianuari A. D. 1903 ma Hookenae S. Kona Hawaii a haalele mai la ia olua a i na hoaloha.
A ua kau iho maluna o oukou na haawina o ka ehaeha, luuluu, a kaumaha pu no hoi.
Nolaila, o makou o na hoa o ka halawai Hoeueu o ka ekalesia o Pukaana ma Hookena S. Kona, Hawaii ma o ko makou komite la, e hooholo nei, ke komo aku nei makou e auamo pu me oukou i na haawina o ka ehaeha a luuluu, a ke kalokalo ae nei ka makou mau leo pule i ka Makua Lani no ka hoomama ana mai i na haawina ehaeha luulu.
O makou iho no me ka oiaio,
Komite, E. K. Kaauai, Wm. O. Kanui, H. K. Naope, Mrs. Luika Kaaua ame Miss Mary Kanui.
Hookana, S. Kona, Hawaii, Feb. 11, 1903.
----------
Na Oki Mare i Mana
Ole.
Mamuli o ka olelo hooholo a ka Aha Kiekie ua mana ole kekahi mau oki mare i keia manawa no lakou na huina malalo iho o ka umikumamalua a e like me ke ka-wa i hoike ia ma ka buke hoopaa no na hoolaha i ku ole i ke kanawai iloko oia huina pau, he hookahi o keia mau hoolaha i kauohaia e lunakanawai Gia ame Hamapera.
Ua olelo ae ke kakauolelo o ka Aha mamua o ka makahiki 1900 na pa’i mau ia aku na palapala Kii Oki mare iloko o ka Hawaiian Gazette ame ke Kuokoa e like me ka kuhikuhi a ke Kanawai a he kakaikahi loa ka manawa ka haule o keia. Ma ka buke hoopaa o na hihia oki male mai na makahiki 1897 a hiki i ka 190@ e like me ka hoike a ka Aha Kaapuni, ua hana mau o lunakanawai Stanely i na hoolaha apau iloko o ka Gazette ame ke Kuokoa e like no hoi me ka lunakanawai Davis i hana ai. He hookahi hoolaha i hana ia e lunakanawai Perry iloko o ka nupepa Independent ame ka Makaainana, oia hoi ka hihia o Da Costa a aole he mau hoolaha e ae i ku ole i ke Kanawai i hana ia eia e like hoi me ka hoike a ka buke hoopaa. I kulike ai me ka buke hoopaa ua hahai mau aku o lunakanawai Robikana ame lunakanawai De Bolt i ka olelo oia buke a o lunakanawai Gia ame Hamapera wale no ka i haule i ka hahai ana i ka rula a ka Aha Kiekie e like me ia i waihoia mai ka Poaha nei. Iloko o kekahi mau hihia aohe inoa o ka lunakanawai i hoopaa ia iloko o ka buke hoopaa a iloko o kekahi hihia i hoolahaia aole i hoike mai ka buke hoopaa iloko ia o ka pepa hea i hookomo ia ai ka hoolaha. O keia malalo iho na hihia mawaho ae o ka Da Costa i hoolahaia hoi iloko o ka Bulletin a i mana ole i keia manawa:
J. M. Lopez kue ia Evalin Lopez, Minnie Merril kue ia L. M. Merril, Kate Hottendorf kue ia Henry Hottendrof, Christine Morgan kue ia H. V. Morgon, Alice A. Bryant kue ia E. Bryant, Amelia Aurendel kue ia Jas. Aurendel, Aloaf Sorenson kue ia Franka Sorenson. Ua hahai mai nei o lunakanawai Liilii i ke kanawai ma o kona kauoha ana e hoolaha ia ka hihia o Tewksbury kue ia Tewksbury iloko o ka nupepa Gazette ame ka nupepa Kuokoa.
-----
Ua haawi ae na keiki puhi hokeo o ke aupuni i ka lakou mau mele maikai ma ke kahua hoolulu kaaahi i ka po Poalua nei la 3 a ua hoea pu ae ilaila na kamahele makaikai o ke ahiahi. -----
Ua paa aku he wahi koa Amerika no Camp McKinley i ka hopuia no ka ona a iloko o kona ekeeke ua loaa aku he $140 ma ke gula a $500 ma ka buke banako. “Hi a, nui loa waiwai!”
----------
O kou mau niho kou
mau hoaloha maikai
O ka hoohemahema ia lakou oia kou ehaeha, a maeele ana iloko o ke kino, ka noonoo ame ke ano e o ka helehelena. Ina he manao kou na ka hana ia aku, e kipa mai i o makou nei no ke kuka pu ana me ka auhau ole. O na hana apau me ka maikai wale no e lawelaweia ai a eha ole no hoi, a nui no hoi ka poe i ike ia makou o ko Honolulu nei ame ko na mokupuni a lawa ko lakou makemake a na lakou e hoike no makou.
Na auhau no ka Hana ana.
Papa Niho Gula $5.00
Papa niho pono $5.00
Hoopiha me ke gula $1.00 a pii aku.
Hoopiha me ke dala 50 keneta.
New York Dental
Parlors
Helu 1057, Alanui Papu mawaena o na Alanui Moi ame Hotele.
Ma ko William Pa’i Kii ipuka no e komo ai a loaa ko makou keena.
----------
WAAPA KUAI.
Ma kahi o Suzuki Boat Builder (wahi kapili waapa o Suzuki) ma alanui Mililani, Honolulu, kokoke i ka Makeke Kuai I’a e waiho la he waapa lawe ukana ma ke kulana maikai. E kuaiia aku no, no ke kumukuai kupono o $60 wale no. E hele mai e ike nou iho.
2953—March 6, 13.
----------
Ka moolelo Walohia o
ka @Hoole Waiona.
(Kakauia e Mrs. J. M. Whitney.
Owai la ke hiki e ku a kamailio mai a hoike heaha la ka hewa ame ka ehaeha e hoopakele ia mai ana ina i apoia keia manao o ka lehulehu o ka nohona kristiano! O na moku e lawelawe ana i na oihana kalepa mawaho ae o na mea a na makaainana i kauoha ai, e like hoi me na lole aah u, na mea hao o kela ame keia ano a pela wale aku no hoi, ua malama mau aku lakou iluna o ko lakou mau moku i na waiona ikaika a pela no hoi na kanaka i apo aku ai i keia mea me ka ulolohi ole. Ma keia alahele ua hoomakaia mai la ka hoopalahalaha ana i keia mea o ka waiona iloko o keia mau paeaina ame kekahi mau ailana e ae. Mahope o ke ku ana mai o John Turbull maluna o ka moku kalepa Pelekane Makaleka ua ike maopopo lea iho la oia i kekahi mau kanaka lawehala mai Botany Bay mai, he wahi ailana uuku hoi malalo aku o ka ailana nui o Aukekulia a mamuli o ka hana ana o keia mau kanaka lawehala i kekahi hana malalo o Kamehameha. I ua haawiia mai la ia lakou kekahi mau apana aina, a maluna o keia apana aina ua kanu iho ia lakou i ke ko a mailoko aku o keia ko ua hoao iho la lakou e hana i kekahi ano waiona. Oiai o ke kapae ana i ka hana e hua mai ana ia i ka hua awaawa mananalo o ka haunaele, uluaoa, paonioni ame ka hakaka, ua hoao aku la ka moi e papaleo i kela mau hana ma ke ano haahaa. O keia mau papaleo a ka moi me ka iini nui iloko o kona puuwai e maliu ia mai kona leo i maikai hoi ka noho ana o kona mau makaainana mai o a o o ka aina aole ia i hooloheia mai a mamuli o keia mau kumu oia hoi ko lakou hookuli ana i keia mau papaleo a ka moi ua hoike aku la oia i hoomaopopo ai hoi lakou, ma keia hakoko hou ana aku o na aoao elua e hoao ana oia me ka hiki iaia e hoihoi hou mai i ka noonoo maikai o kekahi o keia mau hui nana hoi i lawe mai i keia poe kanaka lawehala mai Botany Bay mai iloko o keia mau ailana.
Aka e like me ka manao i upu ia mamua a aole no hoi i loihi loa mai ka la ana i haawi aku ai i kana mau leo papa i kona mau makaainana, aia hoi ua komohia aku la ka moi iloko o ke apo hahani ono i ka waiona, a o na kanaka holo moku e kipa ana ianei i kela mau la kulipolipo ua halihali pu mai la lakou maluna o ko lakou mau
(ARTICLE CONTINUES AFTER NEXT ADVERTISEMENTS)
Laau Ili no na Bebe
NO KONA POO AME KONA LAUOHO
kekahi mea ano nui loa @ Makuahine e noonoo @i
UA HANAUIA KELA A ME KEIA KEIKI ILOKO O KA HONUA NEI me ke ew@ o na mai lehulehu e ulu @ i ana iloko o ka ili, ke poo a e @ ana hoi ke koko ia wa i mea nui loa no i a panee ana i keia popilikia, a pela i@ ai ia i mea nui loa e hookaumaha mau ai i ka noonoo o kela a me keia mea i loohia i ka na@ ana a na ma’i lehulehu. Aole keia mea i hookaumaha ia ma kekahi ano e ae, aka, mamuli no o ka hoopalalehaia ana e ka mea i kupono e malama a makaala i keia poino. Nolaila, ua lili i kumuhana na kela ame keia makuahine maikai e makaala mau ai i ka lakou mau keiki e loohia ana i na popilikia lehulehu e ulu mai ana mamuli o ke koko ino, e hookamaaina mau lakou me na mea a pa ue hiki a ke pale akku i keia mau popilikia lehulehu, i mea hoi e loaa ai ke ola maikai, malalo o na lapaau noeau ana me ka hikiwawe a me ke ola loa no hoi.
Ua olelo ia o k aauau me ka wai pu mehana a me ke KOPA CUTIKURA no ka hoomaemae ana i ka ili no ka papaa i ka lepo a me kahi mau ino e ae, a pela hoi no ka unahi-pii, a pela hoi, ina ka e kapili maile i ka Aila Hamo CUTIKURA no ka hooki koke ana i ka maneo o ka ili, ka eeke ano manene o ka ili ame ka pehu, a pela hoi no ka hoomalielie ana i ka hu’i a me ka hoola ana i na palapu, a mahope aku oia wa, ina ka e inu i ka Laau Hoohainu CUTIKURA, oia wale ae la no ka na mea a pau e hana ai no ka pale ana aku i keia mau kinaunau o na keiki liilii i na wa apau e hoomaka mai ai, a ina no ua loaa mua, he mea pau wale no ia i keia mau laau ae la, ke malama pono ia na kuhikuhi. Ma keia hana ana pela, e loaa ai i na makuahine hoomanawanui ka maha a me k oluolu o ka naau, a he mea no hoi ia no lakou e hookaumaha ole ia ai i ka wa a pau. Ua hooiaia keia mau haawina pomaikai ma na home lehulehu a puni ka aina.
Mamuli o ka momona, ka maemae, ame ka hikiwawe o ke ola o keia laau, i makemake nui ia ai e na lahui kanaka a pau i hoao a ikemaka i kona waiwai nui ma ke ano hoola, a pela no hoi i hilinai nui ia ai kona waiwai no ka hoopakele ana i ka luhi a me ke kaumaha o na makua lehulehu ma na wahi a pau, a pela no i malama nui ia ai maloko o na home.
HE HOOLA MAOPOPO NO NA MA’I MALOKO A MAWAHO O KE KINO.
Oia hoi ke KOPA CUTICURA e hoomaemae ai i ka ili a me ke kepia o ke poo a hoowaliwali i ka alualu, o ka AILA CUTICURA HAMO no ka hoopau koke i ka maneo a hooluolu a hoola, a me ke CUTICURA RESOLVENT no ka hooluolu a hoomaemae ana i ke koko. Ke kuaiia nei ma na wahi a pau o ka honua nei. Keena Kuai ma Auseteralia, R. Towns & Co., Sydney, N. @. W. Keena ma Aferika Hema, Lamron Ltd., Cape Town. “I loaa ai ka ili pahee maikai, ka lauoho a me na lima.” @
----------
Na Mea
PAANI AME HOOIKAIKA KINO
Ma Kahi o
Pearson & Potter Co.,
LIMITED.
ALANUI HOTELE ME UNIONA.
----------
Na Palaoa Maikai ame na Meaono Ono aia
i ka
SUNRISE BAKERY
Alanui Nuuanu ame Beretania.
Eia me makou na palaoa ano maikai loa ame na mea no ame na mea like ma ko halekuai makou palaoa no ke kumukuai haahaa.
E hele mai e ike maka.
----------
KUAI NUI
E hoomaka ana i ka Poaono Feberuari 28, 1903. O keia ka manawa kupono o kou ola ana e loaa ka papale, kawele, na kopa aala, halii moe, kolo@ kilika, lole kalakoa ame na apa i ole e ae, na uhi pakaukau, muumuu moe po, holoku, uwati ame na mea like a lehulehu wale aku ma ka
HALEKUAI O
GOO KIM,
ALANUI NUUANU MAUKA O KE ALANUI HOTELE.
----------
(CONTINUATION OF PRIOR ARTICLE)
moku ina waiona like ole o kela ame keia ano. Ua hoike ae o John Turnbull o keia mau hoopa ana i ka waiona ua pii ae la a ku mawaho o ka palena kupono maka aoao o ka moi a iloko o keia mau pidiriota o kona haulehia ana malalo o ka ona ua hoao iho la o Young ame Davis, he mau haole ilipuakea e noho ana ianei i kela manawa no ko laua pakele iho, e holo mahuka mailoko aku o keia mau ailana. I kekahi o kona mau manawa iaia a noho ana me ka noonoo maikai a aole hoi i hoopouliia me ke kulu o ka waiona, ua olelo aku la ka moi ia lakou me ka leo ikaika.—Heaha na mea hiki ke kono aku ia lakou i keia mau hoao papalua ana no ka haalele iaia, oiai ke hoohoihoi ia aku nei no lakou me ka manao oluolu a ke loaa mau mai nei hoi ia lakou mai iaia mai kana mau mea e haawi mai ana. “He oiaio kela,” wahi a lakou i puana like mai ai, “aka ke hoopoinoia nei ko makou mau ola e like me ka pinepine o kou uwilaia ana e ka wai ikaika o ke waiona. Aole loa oe he kahu i keia manawa maluna o kou kino iho.” Ua apo aku la na pepeiao o Kamehameha Na-i Aupuni i keia mau papaleo a lakou a ua hoapono aku la no hoi, a hoohiki iho la oia mai ia la aku e kaupalana no oia i kana mau mea e inu ai, a o kela hoohiki ana e like me ka oleloia, ua malama aku oia a hiki wale no i ka kikoo ana mai o ka anela o ka make iaia a lawe aku la iaia ma kela aoao, ka home hoi o na kanaka apau. Ua loaa aku no i kona mau makaainana keia mea o ka ono i keia laau make (waiona), aka i ka manawa e ola ana keia moi lokoino (despot) ua hoao mau aku o@a e ke’ake’a i ka ona. Aole i loihi mamua o ka upaupa ana o ka eheu o ka anela o ka make imua o kona buke a hoopio iho hoi i kona
upukukui malamalama a waiho iho i kona kino puanuanu, ma kekahi olelo ana hoi mamua o kona make ana, ua hookapu aku la oia i ka hoohanaia ana o na waiona iloko o kona aupuni, a aole loa he wahi kulu uuku o ka waiona i ae ia me ka malaelae e hana ia, a o ke kanaka e uha’i ana i keia kanawai e pau ana kona mau aina i ka laweia. O ke keiki hiapo kekahi a ka moi oia hoi o Liholiho, mahope iho o Kamehameha II kai haulehia malalo o ka ono o ka waiona, aka a hiki i kona manawa i noho ai iluna o ka noho kalaunu, ua kupaa iho ola ma o ka ke’ake’a ikaika ana o keia manao kauoha.
Aka i ka manawa i akaku’u iho ai ka upaupa ana o na eheu o ka anela o ka make a hoopio iho la i ke kukui malamalama iloko o Kamehameha Na-i Aupuni ma ka makahiki 1819, ua kapae loa ia ae ia keia manao haalele ona i ka waiona oia hoi o Kamehameha II. Iloko o ke kulana kupouli o ke kahi’ohi’o ame ka ona ua uha’i iho la o Kamehameha II i ke kapu, (e malama a e hoohana ikaika ia ana no i keia manawa), ma o kona ai ana i ka i’o o ka ilio me na wahine, ka inu ana i ka waiona me na wahine alii, ame ka puhi paka ana me lakou ma ka ipupaka hookahi no.
I ka uha’iia ana o keia kanawai e ke alii a mamuli o ka ike ole ia ana o kekahi mau haawina ino mai keia mau hana mai a lakou hoi i hoohana like ai ua hoomaka ae la na makaaainana e kukala me ka leo nui: “Ua uha’iia ke tabu!” Ua hoounaia aku la ma na wahi apau o ke aupuni na elele e hoike aku hoi i keia mea ina makaainana, a mai ia manawa mai ua aluka aku la na alii ame na makaainana iloko o ka nohona kupouli ana o ka ona ame kekahi mau mea hoomalule kino e ae.