Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 10, 6 March 1903 — Maleia no ke Aloha HE MOOLELO NO KE KAIKAMAHINE ALII IETIWA Ka Ui nohea i ahai ae i ka puuwai. [ARTICLE]

Maleia no ke Aloha HE MOOLELO NO KE KAIKAMAHINE ALII IETIWA Ka Ui nohea i ahai ae i ka puuwai.

MOKU.N'A XXIV. 'KAMOE XO KA HALE PŌULL ML"a komo aku la o I»re iloko o ka !<imi i keia. inanawa me ka nana ana nia o a maanēi tne ke ano hoomaka'uk&'u. "E ka mea, hanohano. pehea koa hauoli o ka, noho ana iloko o kekahi luml poull & pau kou ola ana?" - "Lapuwaie!* 'wahl a Gaberieta me ka luliiuli ana. |ho e iike me ka lau o ka kiau k& p& mai-i ka makani. "Aiaiia. e lawe I ka'u mau a'o ana; "Mal hana t ke karaim& pepehi kanaka. K hoolimaiima i kekahii mea okoa aku." I Ua nana pono aku kekah! 1 kekahii no kekahi manawa a huii aku la hoi ke: keiklalii iwaho o kii lumi pouIL I Ua kl aku la o Kuinoka I ka puka ame kekahi kukaepele | ho-aia ua kono ] a!feu la. ola I ka mea hanohano Gaberie-| U e hele maluna o na alapii oohaku. | Maloko o ka lumi ua heluheiu a heluhelu hou o Lore ! ka leta mal a letiwa mai. Eia ka manao ( o ka leka: f O keia wale no ke alahele. E kokua &1A& o Kuinoka i kou hok» maiu ana i keia po. Ee nol aku nei au ia oe e hele; e like me kou aloha la'u e hoolohe i keia. e hele. Aole e hoolohe ia ana ka Gaber!ela mau olelo oiai aole aua mau hoolaio. E haehaeia no oia iloko o na apana liilil. pela na olelo a Kuinoka. Aole maopopo ik! ia'u pehea la e hiki ai ia'u ke oia a hlki i ko'u ike ana ua palekana oe. O keia ka po loihl palena ole a kekahi wahine I hoohala al. Mai hoomanao ia'u, aka e hoaPiikele ia oe iho. E lilo no ko'u mau mea apau no ka hoopakele ia oe." Ua minoaka iho la 0 Lore me ke kaumaha i kona manawa i puhi aku ai I ka huikala" i ke ahl. O na hopunaolelo hope loa ua omau paa ia aku ia iloko o kona noonoo. "Mai hoomanao ia'u, aka e hoopakele ia oe iho. E lilo ko'u mau mea apau no ka hoopakele ia oe." Ua hillnai aku la oia ma ka paia pohaku me ka iuliluli malie ana o kona poo me ka minoaka e kau ana maluna o kona helehelena. 2 MOKUNA XXV. i NO KA MEA UA ALOHA AU lAIA.' '.[ ke kakahiaka nui okoa no ka pii uiuku nui ana o ke kulanakauhale. Ua pilha koke ae la no na alanui aupuni i na kane ame na wahine ame na kamalil ma na puulu nunui e nune nui ana 1 ke kakaulnoa ia aku o ka palapala e hooliio ana 1 ka hapa ma ka Akau Aia he poe kane ame na wahine ame na kamalii mai ka mauna mai, mai na owawa mai, a mai na kula mai o na aoao hikina a komohana o ka aina. Ua huliamahi maoli na kanaka, i Aole o na alanui w'ale no ka i piha ae i na kanaka, aka, o na hale hana, ame na halekuai ame na hale hlawai o na ahahui like oie apau kekahi i piha ae i na kanaka. I ka manawa i hookokokē- ajku ai ka manawa I ka hora eivia, ua nee aku la keia nul kanaka i ka paalil a piha ku'i ae la o waho o ka paali. O ke alanui Kakela, keia, ua piha kui ae i na kanaka. He mau kaukani o .na kanaka, na makaainana haahaa & ilihune o ka aina I piha ae me na manao uiuku, e iinl nui ana e hoopakelleia ko lakou aina ame ko lakou Moiwahine I ka panina hope o na hana o lt& la. Ua hoonohoia ae he mau koa kiai ma na pukapa o ka paali i mea e pale aku ai i ke komo mai o ka poe hoohaunaele iiolieo o ka pa. Ua panikuia ae la na hale hana apau ame na haha no apau o ka aina i kela ia. Me he mea ia, aia ka lahui holookoa mawaho o ka paalli me na manao uluku no ke kakauinoa aku o ko lakou Moiwahine I ka palapala a ka Moi o ka Akau e hoolilo ana hoi i ka hapa o ka aina o Grostaka i ka Akau. Ua kumakena ae kekahi poe o na kaikuahine i na kaikunane a .pela wale aku. Mamua koke iho o ka hora eiwa, ua holo mai la o Hale Anagusi me kona mau kiai no ka Halealii, a o ke kapena Makai oia kekahi maluna o kona lio. Ao'he lakou I komo mai i ka paalii ua iohela aku la ka hoohaunaele ana mai 0 na kanaka o ka Akau e hoike mai ana i ko lakou hae i'o a huhu iloko o keia kumuhana. Ua ploloke ae no na noonoo o ua poe nei aka, I ke komo ana iloko o ka paalli ua olu iho la ko lakoti manao. • 0 ka Mol Boloraza o ka Akau ame ke Duke Mlkaro ame na kuhlna o ka Akau aia lakou iloko o ka Halealil kahi 1 noho mua ai. ilaila no lakou i ka auwina la i hala iho. Iloko o ka Halealii ala na manao uluku a piholhoi. a ploloke, a kupikipiki-o. aka ala no he ma-) na hoomalu ikaika e kaomi ana ! na' maieiao uluku o ka hoohaunaeie. ( 1 ka manawa I hele aku ai na h&iaWainine I ka. iuml moe o ka Moiw&hine, leiiwa ! ka hora ehiku o ke kakahiaka ua puiwa »oa lakou I ke ku kiai ole ia o kona puka e ke koa. 1 Aole ! loaa aku Ha Moiwahine ilokd o kona iumi, a aoie no oia i noho iloko o- s lalla! ka po iho. Aole oia I moe malu-' na o kona wahl moe. No keia ano, ua hoopulw&ia na haiawahlne elua. ke kumu o ko laua holo ana iloko o ka lumi l hookipa malia aia ilaila, eia nae, aoie j I loisa aku aka ! ka hele ana aku I kona, lumi hoonanea, ala hoi. e moe mal ana ka Molwahine lluna o ke kokl me kona. lole no ana I komo ai 1 ke ahiahi manma aku. Ua hoike mai kona heleheiena. I ka iuhi. aole I hi&moeia kela pO. a lte po hook.vumaha maopopo maoll ia lala. O ka mea mua loa i loaa iaia ! kona manawa ! a!& mai aL oia no ka nlnan ana nd-' kapena Kuinoka. ' Ua makemake loa oia e ike ia K&pena Kuinoka i maopopo ai laia ina ua hala 0 L~~e e P&kele &i mai kela polno nui e kau ma! ana laia 1 keia ia. O ke kanaka kela I hoounaia e kii ia Kuinoka hoohala aku oiai he m&nawa lolhl mamua o kona hulii hoi ana mai. Ela nae. ua hoea mai ua kanaka la ! ka manaxra e komo lole ana ka MoiwaMne a holke raai ta iala aole he woh! mea & ikela o Kulnokau Ma kela mea. ua pi! koke ae !a k& hauoH Iloko ona. OI& wa!e no ka hlkl ke hoomaopopo U»o i kahi I hei|r al o ke kapena 1 kela manawa. O ka niea i loaa lala ola keia. ua hala a maleie aku o Lore mai ka Haieaii! aku.

A o kekalii of i keU, ala {kUml Iao» 1 fca2si <* na moneka 1 lc»la ka&a&ia&L. ;Me k*ff* manakol&nak I loaa lml« cta 'iho \*i& kf?ia rr'Anar. aob? no orut naaa $ ; aat i n& haj»,a hoofcolok*>!o e hekaa | ; kr-lkt>i ana maluEa ka aīru% \ ki%-; : scaJ>t-akJt. Aot»' oha fct»hAlabaUi i k& ' haawi ana i ki puiulal* i haawih* n-.* ■! 3sa |*\a& o ke kAOiiiA paaiui» ir-, A ao; ? ' >' v ;a l<>Aa oiai u& martat»>h> iho «oia u&, pak«i» ke iian»» aaa 1 matvpo?o J maoU &L [ Ma &a maoawa I ai ka h«na \ oi* oo hot Ka hf>ra umL ua wte*ī»mAi».[ ae ia -iloko o k& lumi kaīauau. Ua ptha I a» iar i £ta lan% &ns>uai o ko OnMiKaka ltK> ain* ko ka AXao. O Ica borsL umi oia ka mabaw* « hoomaka &! Ik& h&oa a e hui ai hoi na poo avtpunl—o ko Qrostaka iho ame ko ka Akau. O fca poe koikol 0 ka aioa iho» na. kohina, na allikoa ua he!e mai lakou no ka hana roe na noonoo kaumaiia tto na» e nuwkee azm 1 ko ka Akau. Iloko o kekalii !aml ke kaek&ualU Haiefocta ame ke kaukaaalilwahine Haiefonta kahi i noho ai. a e hoopuluia asa na papaUea o ua wahine iau O ka ukali w&hlne o k& Mol\!r%iilne aia ola me Hale'Anagus! kahi 1 hooheno ai ma na kukai kamailio ana. O ka wahloe oia ka mea oJ loa aku o ka plhoihoL Aka» ma ka aoao ke kanaka AmeHka ua Loohauoli aku no oia i mea e hooiana ai i ka manao o ka wahlne oplo. O na hlohlona kaumaha oia ka haatr!na e hekau ia maiuna o ka Haleaiii holookoa. He hapalua hora mamua.ae o ka manawa i hoouaa aku ai ka Molwahlne i ke kaukaualliwahine Halefonta ame Degamoa. Ia e ukali ana i ka wahlne oplo, ua tyuii mai la ua wahine \a a ninau mal la ia Anasusi: "Ke hauoli nei anel oe i ko makou komo iloko o keia poino? Ke nana aku nei au ia oe me he la aohe ou kaumaha* Ua poina anei oe i ka iinl nui i loaa ia makou e haawi ko makou kokua no ka hoopakele ana i kou hoaioha?" Aole au i ike i kekahi mea aloha ole e like me oe.'* "Ina he hiki ia oe ke hoomaopopo i na mea o ko'u naau alaila e hiki no la oe ke hooiaio Iho." wahf a Anagusl i pane aku &!. "E oluoiu oe e Koike mai I ka m«*a lloko o kou noonoo no keia mea," wahl a ka wahine, "no ka mea ua hoomaopopo no wau aia no he mea iloko ou." "E kali malie iki kou makemake e lohe i ka'u mau mea, e Demamoa a no kahi wa hou akif. Aole i keia manawa," wahi a Anagusi i pane alfu a o ka niua loa no hoi ia o ko Hale ka» hea ana i ka wahine ma kona inoa, a ua puiwa no hoi ka wahine I ka lohe ana 1 kona inoa mai a Hale mai. "Aole au i maa i ke kali ana," wahi a. ua wahine la. "Manao wau, e hiki no ia'u ke wehewehe pono. aku ia oe ma ke ano oiha pono ina e 'loaa hau aku ia*fi he manawa e noonoo hou aU" wahi a Anagusi, me ka ieo oiuolu. eia nae aole l hoomaopopo loa mai ka wahine i ka ianei olelo. Ua haalele aku ka wahine la Anagusi i ke alapii. a oJa no hoi ka hope loa o kana ike ana iaia a hiki i ka manawa a ka wahine i komo mai ai i ka lumi kalaunu. I ka Hale nana aku ua haikea maoli no ka helehelena 0 ka wahine. 0 ka Moi o ka Akau ame kona poe luna aupuni aia lakou ke ku la ma ka aoao akau o ka nohoaiii, a o ko Qrostaka iho, na kane ame na wahine aia ma ka aoao hema, a ma ka puka komo' ma na aoao a elua na koa o na aupunl; a elua kahi i ku ai. Ma kahi e nohoj ana o ke Duke o Mikaro e noho ana ke keikialH Gāberiela. Ua hiki hou mai no oia me kona mau hoa. Ua komo mai no hoi o Hale me kona hoa ka Makainui. a ua ku iho laua ma ka puka, ua hele nap ka helehelena o ka makainui a haikea i oi ae a i ike oie • ia hoi e ia mamua'ku. 1 ka hiki ana mai o ka manawa ol ka hana ua kau aku la na maka o na mea apau no ka Moiwahine. Ua wehe- ; ia ae ta ka pukaa hukiia.ia iho la ka paku a oia no hoi ka manawa i komo mai ai ka Moiwahine letiwa me ka hie-! hie nui. i E paaia ana oia, e ke kaukauaiii Halefonta. Ua aahuia oia me ka aahu e- j ieele o ke. ano maikai ioa. lala i hele ae ai no ka nohoulii aia na hiohiona oluolu a hoowahine maopopo maluna} ona, a oia no hol ka manawa ! kukull iho ai ke anaina holookoa imua o ka wahine ripio u'i nohea apuni ke ao halookoa. Aia na hiohiona u'i oluolu ahai puuwai maluna o ka wahine opio, oiai, nae oloko ona, he waihona no na mea huna 1 ike ole ia e ka hapanui. Ma ka nana ia aku, aia ka wlwoole iioko o kona mau onohi maka a lluna hoi o kona mau papalina. Ma ka aoao o na mea| apaū aia na haawina hooho mahalo i. ka u*i i'o no o ka Moiwahlne j Ma ka manawa i komo mai al o kai Molwahine ma ka puka aia o Alode ke ku la malaila, a I kona manawa ] ike ai i kona Moiwahine olal. oia kekahi kiai punahele a hiiinaiia e kona Mol, ua hoopuka ae la ola 1 keia mau olelo: "E hooliio anei oe i ka aina no ka pono o kela pepehl kanaka? Aole po- ? no e hanaia mal pela eka e aloha mal; ia makou. Mamua o kona noho ana I kona nohoalii ua hull mua ae la oia e nana I ke anaina hanohano. Ua ikeia aku no fce ano kaumaha. aia nae na waimaka ke haio ilo"! ia. Ua pil mai no ke ano' haalulu i kona mau kuii. Ma kona alawa ana, ua ike aku la ota me kona hoomaopopo ana ia AnaifU»i ame kona Makainui apie ke Keiklalli Gabertela~ Ma ka hoomaopopo ana aku o kona ike la Gaberieia o»lomo koke mai ka hoowahawaha laia nona. Emoole uo hoi, ua komo mai fto ka Hnl nul iala e ike oia, a e halawai aku km. Ike o kona mau maka I kona kapena Kuinoka ke aliikoa i hiiinai ioa la e ia. Ma kana hoomaopofH> ana iho aole kona pouhana. 6 hana anei ka iakui e like me ka Kuinoka i hana ai, a ! ole, e manaoio anel lakou 1 ka ke keiklalil [Gaberlela a ku-e aku i ka Moiwahine? I Ua, noho iho la ka MOiwahine iiuna o kouai nohoalii me ke ano pihoihoi oae. Emoole ua komo koke mal ia no hoi ka manao Uoko ona no ka hoomaka &n« i ka hana me ka Moi o ka Akau. Ia manawa koke no ua malama koke aē !a ola f kona ano wahine a hookuoo Iho la iaia. aiailn» pane aku la ola: "Ta hele mai oei oe e ka Mea Haaohano Boloraxa e unoiii I ka. walwai malloko aku o ko makou poino. Ua kulo n kupaa akijs no makou ! ka aeIlke e likē no hoi me oakou. Aka, no ka pono o kuu lahul ame ka pono kaulike ke 110! aku aH au la oe e hoo?olhi feou aku t manawa hoa aku » »1* kou- He kula&a lkaika kou a pu'ipu'i

eo etaL itaka o k& »«.««21'« vsdl a e hvx>mjuaa.w *nu i i k& h«&«« koi I tN&au iho owloaA o makou m« kahl ikajkit. i \& m*k,->u a u& hlkl ole nva Xa pau k*>k* ft?v* <;> k:t RtAr%>va. O ka !a t plV* ka Umlka.ntamalirrut mAkahlkl »> vr3tiltvv an« t> ko mako-a *h? īa au n<> hol t h*v*?aK> al o k-Ma i"o n > un Mnaw* I». I*4 h»aa ns*i r.o» i*"u swv *na n>»i Keu n\at.! kuka mai <• a<* au I na an«> kl#kE<> a k* «no |>(U kino a r«U uo hol «• kapae »1 i k* ihHM © kp an> lahai. & <? hiUaai aku i kou io> k<.>m?iik&i aiw kou ol«olu. lnrv »t>te cx> e ae toa| «oa i ka nuikou m>i e t«x»K>ihi hou «kku i i»At»«'4 no *ikl--1& h« hook&hl me* hikl i* makou k« fcana. Va hiki oo a e uku aku »n* makou I ko mokou &te. H Imua, o kA Moiwah!»« i ku aku at ka Mol o ka Akau s ua koom*<sfK>po ak* qo oi* i na manmo wmtohl& o k» trah>tM? oplo. \ "Aole au I potna Iho ma ka hoomaopopo m»u an» o w te poo aupuni maopopo o Oro«t4ka n«I aoie hoi o~ trau. Noiaila aote e k&u mat aa. koikol apau maluoa o'u no na. kumu ku-* e uiu mai ana maluna ou. aka, he mea koi aie maopopo vau nou. k» kumu o ko'u hele ana ma! iait«l no 1« m?a. O ka la iw&kalua keia o Novemaba. Ua loaa la oe h* urni - kumamallma makahikl nou e houluuiu ai a lawa ka haina no ka hook&a. an« i keia la. Ua ho«Aa«ha anei au i& oukou no n* hemahema i ioaa ma ko oukou aoao? Ala no he manao iloko o ka aeiik» no k*& manao. Acti« ia h« m«a e kuha'u iho mi o ka aeiike, no k* hiki oie ia oukou ke uku ma ke dala Kula. no ka mea. ala no he mau oieio iioko o ka pauku eono. e olelo ana, ua hlki no ke uku ta ma ka aina. A o ka aina. oia kela maheie o Grostaka nel ma ke kukulu akau mawaena o na maheie alna o Oeneluka ame Dorisana e moe ana ka laina oki mal ka hiklna a I ke komohana. O ka hookaa mal l ke dala ma ke gula a I ole e kakautnoa mal I ka paiapaia hooiilo aina ka mea e piha pono al ka manao o ka aelike. Aole e hlki la'u ke hoopanee hou aku." (Aoie I pau.)