Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 10, 6 March 1903 — Ka moolelo Walohia o ka Hoole Waiona. [ARTICLE]
Ka moolelo Walohia o ka Hoole Waiona.
(Kakauia e Mrs, J. M. Whitney.
Owai la ke hiki e ku a kamaiiio mai a hoike heaha la ka hewa ame ka ehaeha e hoopakeie ia mai una ina i apoia keia manao o ka lehulehu o ka nohona krlstianoI O na moku e law elawe ana i na ofhana kalepa mawaho ae o na mea a na makaainana J a!, e like hoi me na lole aahu, na mea hao o kela ame kela ano a pela wale aku no hoi. ua maiama mau aku lakou iiuna o ko lakou mau moku 1 na AVaiona ikaika a pela no hoi na kanaka i apo aku ai i keia mea m» ka uloiohl ole. Ma keia alahele ua hoomakaia mai la ka hoonalahalaha ana 1 keia mea o ka waiona iloko o keia mau paeaina ame kekahi mau allana e ae. Mahope o ke ku ana mai o John Turnbull maluna o ka moku kalepa Pelekane Makaieka ua ike maopopo iea iho la oia i kekaM mau kanaka Iawe-| hala mai Botany Bay mai, he wahi j aiiana uuku hoi malalo aku o ka aila- j na nui o Aukekulla a mamuli o ka hanti ana o keia mau kanaka iawehala i kekahl hana malalo o Kamehameha r uai haawiia raai la ia lakou kekstll mau apana aina. a maluna o kela apan» aina ua kanu iho la iakou i ke ko malloko aku o keia ko ua hoao iho Jia lakou e hana i kekahi ano wa!ona. Oiai o ke kapae ana 1 ka hana e hua niai ana ia l ka hua awaawa mananalo o ka haunaele. uluaoa. paonionl ame ka hakaka, ua hoao aku la ka nnoi e papaleo 1 kela mau hana ma ke Jino haahaa. O keia mau papaieo a kai moi me ka iini nui iloko o kona puuwai e maliu ia mai kona leo ! maikai INoi ka noho ana o kona mau makaainana mai o a o o ka aina aoie ia I hooloheia mai a mimoli o keia mau kumu oia hol ko lakou hookuli ana I kela mau papaleo a ka moi ua hoike akn la oia l hoomaopopo ai h«i lakou. ma keia hakoko hou ana aku o na aoao elua e hoao ana oia me ka Wki iaia e hoihoi hou mal ! ka noonoo mal)ud o o keia mau hu) naoa hOi i iawe mai | keia poe kanaka lawehaia mai Bola:ny Bay mai Uoko o keia mau ailana,. . Ak;a e ISke me ka manao i upu ia mamea a aoie no hoi I lolhl loa mal ka 1a aiaa i haawl a k« ai I kana ma«i Q*m i mau makaainana. ala hol o» l omohia akn !a ka mo! iloko o ke apo hahanl oao I ka wakma, a o na kamik& liolo mok» e kipa. aaa ianel i WSralipolijx» haiihaii pm naal o k» x*s«*'
moku ina waiona like ole o kela ame keia ano. Ua hoike ae o John Turn« hull o keia mau hoopa ana i ka waiona ua pii ae ia a ku mawaho o ka palena kupono ma ka aoao o ka moi a iloko o kela mau pidiriota o kona hau- * iehia ana maHalo o ka ona ua hoao iho la o Toungr ame l>avi#, he mau haole ilipuakea e noho ana ianei i kela manawa no ko laua pakeie iho, e holo mahuka mailoko aku o keia mau aiiana. I kekahi o kona mau manawa iaia e noho ana me ka noonoo maikai a aole hoi i hoopouliia me ke kuiu o ka waiona. ua olelo aku ia ka mol ia la* kou me ka ieo ikaika,- Heaha na mea hiki ke kono aku ia iakou i keia mau hoao papaUua ana no ka haaleie r iala, oial ke l*ooboihol ia aku nei no lakou me ka manao oluoiu a ke ioaa mau mai nei hol ia iakou mai. i&ia mai kana mau nw* e haawl mai ana. ;*He oiaio kelā." wahl a lakou i puana likA mai ai. ' aka ke hoopolnoia nei ko makou mau ola « like me ka pinepine o kou uwilaia ana e ka wai ikaika o iea waiona. Aoie ioa oe he kahu i keia manawa maiuna o kou kino iba" Ua apo aku ia na pepeiao o Kamehameha Ka-l Aupuni i keia tnau papaleo a lakou a na hoapono aku 1« no hol, t. hoohiki iho t& oia inai la ta aku e kaupaiena oia i kana mau mea e inu ai. a o keia hoohiki ana e lik* me ka oieloia» ua malama aku oia a hikl waie no i ka kikoo ana mai o ka aaela o ka make iaia a iawe aku ta fala ma keia" aoao, ka h<m« boi o na kanaka . apao. Ua loaa akit no I koaa mau mtkaainana keia m<a o ka ono i keia laau mak# (nton«k). aka I ka manawa e oia ana keia mol iokoleo fde»pot> ua hoao mau aka oia e ke'ake'a i ka «m. A£fe i ioihi mamnai o ka upaupa ana o k« «Ni o ka <uMbt o ka «naka imoa o k««a a tKM p»o lbo b«i t lbai
upukukui m&lamalam* a w«lbo tbo | •kona klno puanuanu. ma kekah! ol«l« ana hol mamua o kona make ana, ua hookapu aku la ola 1 ka hoohanala ana o na walona lloko o kona aupuni. 1 a aole loa he wahl kulu ouku o ka walona i ae ta rne k& malaela» e hana la. a o ke kanaka e uha l ana l kek. kanawai e pau ana kona mau aina I ka laweia. O ke kelkl hiapo kekahl a ka mo| ola hol o Uhollho. mahope Ih» o Kamehameha II kal haulehla malaio o ka ono o ka waiona. &ka a hlki ( kona manawa i noho ai iluna o ka ooho kalaunu,, ua kupaa Iho ota wa o ka ke'ake'a Ikaika ana o kela manao kauoha. Aka i ka manawa I akaku'u iho ai ka ypaupa ana o na eheu o ka anela oka make a hoopio ihq Ike kukttl malamalama Uoko o Kamehameha Na*4 Aupuni m* ka makahiki tsis, ua kapa» loa in ae la keia manao haaleie ona I ka waiona ola hol o Kamehamehā 1L Iloko o ke kulana kupouli o ke kahl'o* hi'o ame ka ona ua uha'i iho Ja <t Ka> meiuuneha II i ke kapu» (e malama » x e hoohana Ikaika la ana no I kela raanawa). ma o kona al ana I k% i*o o ka llio me na wahlne, ka inu ana I ka walona me na wāhine alli. ame ka puhl p*ka ana me lakou ma ka ipopaka hookahi no. 1 ka uha'lia ana o keia kaoawai e ke aIU a mamulk o ka ike ole. la ana o kek&hi mau haawlna io« mai kela mau hana mai a lakoa hoi i hoohana like al ua hoomaka ae la na makaainana e kukala me ka leo n«dt: "Ua tob«l" Ua hooonaia. aku la ma na wahl apau o ke aupani n» elele e hoik« aku hoi 1 keia mea ina makaainana. a mai ia manawa mat ua alaka aku la na aiii «utne oa raakaainana iloko o ka nohoaa kupMll a»a o ka oaa ame kekakl mau hh» ktno #