Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 13, 27 March 1903 — Page 2

Page PDF (1.55 MB)

This text was transcribed by:  Shari Fukuyama
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

2          NUPEPA KUOKOA, MARAKI 27, 1903.

 

KA

Nupepa Kuokoa

No ka Makahiki          $2.00

No Eono Mahina         1.00

 

Kulike ka Rula.

NA PUKA ANA        1 Pule  2 Pule  3 Pule  1Mal.

2          Mal.     3 Mal.  1 Mak.

1 Iniha $1.50   $2.00   $2.50   $3.00   $5.00   $6.75   $12.00

2 Iniha 2.00     2.75     3.50     4.00     7.00     9.00     18.00

3 Iniha 2.50     3.50     4.50     5.00     9.00     12.00   24.00

4 Iniha 3.00     4.00     5.00     6.00     11.00   13.00   30.00

5 Iniha 3.50     4.75     6.00     7.00     12.00   15.00   36.00

6 Iniha 4.00     5.50     7.00     8.00     13.00   16.00   42.00

 

O NA OLELO HOOLAHA APAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU, A INA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA.

 

O na Dala apau o ka Pepa nei e hoouna poloei mai i ka HAWAIIAN GAZETTE COMPANY.

 

HOOPUKAIA E KA

HAWAIIA GAZETTE CO

 

Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu, Pa ualaau o Hawaii, ma ke ano mea o ka Papa Elua.

DAVID L. AI, Lunahooponopono,

A. W. PEARSON, Luna Nui Honolulu, Oahu

 

POALIMA     MARAKI 27, 1903

 

KA HAE HAWAII KA HAE TERITORI.

 

            Iwaena o na bila kanawai i hooholoia iloko o ka Ahaolelo o kakou nei, o ka bila kanawai Hae Hawaii kekahi i hooholo pono ia a kakauinoaia e ke Kiaaina. Ua hanaia keia kakauinoa e ke kiaaina i ka la 13 o keia mahina. He kanawai keia e hoolilo ana i ka Hae Hawaii o ke au o ke Aupuni Moi o Hawaii nei i hae no ke aupuni Teritori o Hawaii nei.

            Ma keia mea ua loaa aku keia manao i na makaainana o kaTeritori o Hawaii nei, oiai, ua hanaia a ua kukuluia ia kanawai malalo o ia ano--o ka Hae Hawaii he hoailona aupuni ia ma ke kulana helu elua. O ka Hae Amerika, oia no ka hoailona aupuni ma ke kulana helu ekahi, oia hoi, he mana kona maluna o ra mokuai na apau ame na teritori apau o Amerik Huipuia e like no me kona ano mau e ike mau ia nei. A e like me na mokuaina ame na teritori apau o ke Aupuni Amerika, he mau hae ko lakou no keia ame keia mokuaina ame teritori pakahi iho pela hooholoia ai keia kanawai no ka hoolilo ana i ka @@@ Hawaii i hoailona aupuni no ka Teritori o Hawaii. Nolaila e hoomanao kakou, ala ke kulana o ka Hae Hawaii ma ka helu elua, ka mea hoi i upu nui @ e kona mau makaainana @ @lopa nui ia a @ela no hoi i ka poe i noho kamaaina mala@ ona i kona mau la e noho hoomalu ana ma o kona mana la i na la i hala.

            Ma ke aoao o ke Kuokoa ke hauoli nei, no ka welo hou ana o ua hae ia e welo mau ai i na la i hala, maluna o na kai ame ka lepo o Hawaii. A ke manao pu nei hoi ke Kuokoa ala na makaainana o ka Teritori o Hawaii ma ia mahele hookahi o ka hooho mahalo, a o ka loaa ana o ia haawina maikai i ka lahui oia ka haawi ana i na hoomaikai i na hoe kaukanawai ke kumu i hole ai ua kanawai la pili i ka Hae Hawaii, a pela no hoi e pahola aku ai i ka mea nana i hoolilo loa mai ia mea i mea mana, ke Kiaaina.

 

KA OIHANA WAI O KE AUPUNI.

 

            O kekahi ninau nui iloko o ka Ahaolelo o kakou i keia manwa oia no ka ninau e pili ana i ka oihana wai no ke kulanakauhale nei. He mau mea i hookomoia mai iloko o ka Ahaolelo no ka noonoo ana o na waipuna o Pauoa ame ka wai a Gear ma ma Pahoa, Honolulu, Ma keia kumuhana, ua loaa keia manao e kuai aku ke aupuni ililo mai ai keia mau kuleana wai iaia mai na ona mai o keia mau kuleana wai. O ke kuleana wai o Pahoa aia ia ke onaia nei e Gear ame Lansing a ke ohi nei ia hui i na loaa o ia kuleana wai ma o ka hoolawa ana aku i ka poe i lawe i mau kuleana wai no lakou pakahi iho.

            Ma keia kumuhana he hookahi mea maopopo loa e pono e loaa ka wai ma ke ana lawa kupono i ka lahui a i na makaainana e noho ana ma kekahi wahi e like me ka hiki ole ae i ke kanaka ke alo ae mai ka iini mai o ka ono ai. Hemau kanawai paa keia i hanaia mai no ke kanaka a ua hanaia mai nohoi i mea hoopomaikai i ke kanaka. A e like me ka oiaio o ia mea pela e kau mai ai ia haawina maluna o na makaainana o ke kulanakauhale o Honolulu nei, a ina pela, e pono e hoolakoia mai lakou me ka wai lawa kupono no ka pono lehulehu, a aohe no ia he mea e hoohewahewa ai i ka olelo ae i ke kaa aku o ke koikoi o ka auamo ana i keia kumuhana maluna o ke aupuni.

            O na waipuna o Pauoa aia lakou iloko o ka oawa o Pauoa, he oawa hoi i kupono mauka pono mai o ke kualan kauhale o Honolulu, a he kulana maikai kona e hooiho mai ai iloko o ke kulanakauhale. Ke manao nei ka Ahaolelo ma o ka mea nana i hookomo mai i kela bila e kuai ke aupuni i ua mau waipuna ia no ka lehulehu. Ma keia mea, aole he mea hoohalahala, aka, o ka mea koikoi loa mamua o ka hooholo ana i ke kumuhana kuai oia no ka noonoo ana--akahi, ua makewai anei ke kelanakauhale i ka wai e hoolako hou aku ai iaia me ka wai, alua, ina ua makewai alaila e pono e kuaila keia mau kuleana wai i ko ai ka makemake alaila e pono e kuaila ma ke kumukuai maloko o na palena kupono, oia hoi he kumukuai e hoopoho ole ai i na ona o na kuleana wai, a aole hoi e oi hewahewa wale aku ka auhau a na mea nona na kuleana wai, ke kumu hoopilia wale mai i ke aupuni ka mea hoi e kuai aku nei. O ka hoao ana o kekahi kanaka e hoolilo i ka papale nona ka waiwai io o 24 keneta, no ke kumukuai o $50.00, he mea maopopo loa a aohe he mea hiki ke hoohewahewa i ka ike iho i ke kupono ole loa o keia kuai ana. A e like me ka oiaio o ia mea, peia ke kupono ole o ka hana e kau mai maluna o ka Teritori o Hawaii a ua kaa aku no hoi ke koikoi o keia hooponopono ana malua o na hoa ahaolelo.

            Ma ka noonoo ana me he la he mea maikai no e lilo mai keia mau kuleana wai, ina nae, i kulike me ka iini nui a ka lehulehu, alaila he hana maikai loa i na hoa ahaolelo e kuka pu me na ona o na kuleana wai no ke kumukuai, a e pono no hoi i keia mau ona no lakou na kuleana wai e hoolilo mai i keia mai kuleana wai e hoolilo mai i keia mau kuleana wai maluna o ke kumukuai kupono. Ma ka aoao o ke Kuokoa aohe he hoohalahala ana no ka maikai o keia kumuhana ke hanaia maloko o na palena kupono, a ku no hoi i ka makemake o ka lehulehu.

 

Ka mooleo Walohia o ka Hoole Waiona.

 

            O keia Palapala Noi i hoomakaukauia, ua kakau inoa koke ia ae la no e na alii kiekie eono o Oahu a aneane ekolu kaukani o na makaainana ame keia huina nui ua awaiaulu pu hou mai la no he mau tausani o na makaainana o na mokupuni e ae me keia pahu hopu hookahi no. o keia kumuhana ua hoonahaia aku ia a ua ano holopono no ma ke kulana e waiho malaelae ana i ke aupuni mai ke kalele ana o keia kupueu ino.

            I keia manawa ua kuahaula ia ae la keia kanawai e like me ia malalo iho--kekahi o na kanawai kulipolipo loa i pa'lia iloko o ke aupuni Moi.

            "He Kanawai e pili ana i ka ona, hanaia i ka makahiki o ko kakou Haku 1835:

            "1.  Ke papa nei makou i ka ona--O na mea apau e inu ana i ka waiona a ona ma ia inu ana a hele aku ma ke alanui me ke kulana hoohaunaele, hoino ana i na mea e hele ana ma kona alahele, ua hewa oia ma keia kanawai. E uku no oia eono dala ma ka papaa dala maioli a i ole ma kekahi waiwai e ae oia huina hookahi, a no ka makemake e pili ana ilaila, e hiliia i iwakalua-kumamaha hili kaula maluna ona, a i ole, hoawewaia e hana no hookahi malama, a i ole hoopaahaoia no hookahi malama.

            "2.  Ina e wawahi ana ke kanaka ona i ka pa, e uku no oia i hookahi dala no keia ame keia anana, e oi ana paha ia mea hookahi a i ole emi paha. A ina ka lawehala e hana ole ana i kekahi hana e hoihoi mai ana i ka poho i hoopoinoia e like me keia kanawai, e kukulu hou oia ia ka pa ana i kulai ai ilalo. Aka ina aia ka poino iloko o kekahi na a i ole iloko paha o kekahi hale uuku, e uuku no ka hoopai a ina a hoole ka lawehala i ka uku ana e hoopaahaoia oia no hookahi mahina, alaila hookuuia--o keia ka hoopai no ka hoopoino i ka pa a i ole i kekahi hale.

            "3.  I ka manawa o ka mea nana i hoopoino aku i ka pa a i ole hoi ka hale e uku mai ai i ka huina ana i haalelel ai no kona karaima i ka ona, e uku no ka ona i ka lunakanwai hookahi hapaha o na dala apau a ka mea nana i wawahi ka pa a i ole ka mea nana i wawahi ka hale e uku ai.

(Kakauinoaia)  KAMEHAMEHA III, "Kakauluohi."

            Iloko o ka mala o Maraki i ka makahiki 1838, ua hanaia iho la ke kanawai laikini mua loa, e papa ana i ka kuai ana i na waiona o na ano like ole me ka laikini ole malalo o ka hoopai o $50 no ka hewa mua, a no ka hoomahuahua ana i kei i $50 pakui no kela ame keia hana hewa hou ana.

            O na hale kuai waiona apau e pani no lakou i ko lakou mau ipuka ma ka hora umi o ka po, a mai ka po Poaono mai a hoea i kakahiaka nui Poakahi. O ka ona ua papa loa iaia iloko o na hale i laikiniia, malalo o ka hoopai koikoi i ka mea e inu ana ame ka lilo o kona laikini i ka mea kuai aku.

            Iloko o ka makahiki 1840 ua hanaia iho la keia mau kanawai e like me ia malalo iho, e papa ana i ka hana ame ka inu ana i ka waiona, a kakauinoiaia e Kamehemeha III.

            "Iloko o ka makou mau ninaininau ana mahope o na loina maikai loa e hapai ai i ka hiohiona ulumahiehie o ka aupuni. Moi, ua loaa mai ia makou he hiohio o ka hoomahuahua ana i na mea i kupono i ka ai ia ana oia kekahi mea ano nui loa.

            O ka pokole ma keia mea o ka ai, he pilikia nui keia i ka aina.

            "Ua oleloia o keia manawa he manawa keia o ka hune, a no keia kumu ua noii aku makou i ke kumu ame ka mole o keia mea. Hookahi kumu a makou e hooia nei a oia keia: O na mea ai, e like me na uwala, ko, ipu ama kakahi mau mea e ae ke lawe ia nei lakou a ke hooliloia nei iloko o na waiona; ke noho molowa nei na kaainana me kakhi wahi hana ole mamuli o ka moe hihipea ana o ka ona, a no keia mea ke ulu nui ae nei maluna o ka aina na nahelehele a e hoilihune ana hoi i ka aina.

            "Mamuli o ko makou makee nui a iini nui e hapai hou ia ae ka maluhia ame ka nohona kuonoono o ke aupuni Moi, ua akoakoa mai makou no ka noonoo ana maluna o keia kumuhana a e hana nei hoi i keia kanawai i keia manawa.

            "1.  O na kanaka apau e lawe ana i ka uwala, ke ko, ka ipu ame kekahi mau mea ai e ae a hoolilo ia lakou iloko o ka waiona a inu hoi, e hoopai ia no oia hookahi dala, a ina e hana hou oia pela, e hoopa'lia no oia elua dala a pela e papaluaia ai ka hoopai no na hewa apau, ina no ia e hoe ana i ka nui laula.

            "2.  Ina e hana kekahi mea i ka waiona e like me ia i hoikeia ae nei maluna a haawi aku i kekahi e inu, oia pu kekahi e hoopai ia e like me ka pauku mua o ke kanawai.     

            "3.  O na mea e inu ana a kekahi mea i hoomakaukau ai i hoohua mai ia i ka hua o ka ona, e like me ia i hoikeia ae nei maluna, oia pu kekahi i kue i kei akanawai a e hoopalia ma ke kulana hookahi e like me ka mea nana i hoomakaukau ka mea inu."

            O keia iho ia na la malino o ka misiona Hawaii. Penei na olelo a Mrs. Judd e pili ana no keia manawa: "Ua piha kui aku na halepule me na haipule i makemake e hoomana aku i ka Mea Kiekie Loa. Ua a'o ia aku he mau kaukani o na kamalii iloko o na kula Sabati. Ua apo aku na puali o ka wai huihui i na ligiona o ke koa wiwoole a haaheo, a e @abu mai ana lakou i ko lakou mau aahu la nui, ame keia kulana hiehie ua maki aku lakou ma na alanui me na hae e puloelo haa heo ana i ke aheahe a ka makani, a maluna o keia mau hae e pulelo ana ua hoolilelileia me keia mau hua olelo, "Ilalo me ka waiona! Wai huihui wale no!" Akahi no a kuu ka luhi oiai ua hoopakeleia ma na wahi apau ke ola ame na waiwai e ae a he kakaikahi loa na poe apau i manao ole aole lakou he Karistiano."

            I keia manawa ua hookaia aku la na dute koikoi maluna o ka waiona, a papa loa ia ka hookomo ia ana mai o na waiona iloko o ka aina.

(Aole i pau.)

 

Ke Kuhina Pake Hou.

 

Ku Mai Maluna o ke Korea a Holo Loa aku no Wasinetona.

 

            I ke ku ana mai o ke Korea i ka Poaha o ka pule i hala, ua lele mai iuka nei ke Kuhina Pake hou Sir Liang Chen Tung, e hoohala ai i kekahi mau hora mamua o kona hoomau ana aku i kana huakai no Wasinetona. Ua laweia aku oia e ke Kokua Kanikeia Goo Kim ma ke kalapu o ka poe Pake kalepa ma ke alanui Moi i ka auwina la, a laweia aku e hoomakaikai i ke kulanakauhale. I ke ahiahi, hoihoi ia aku oia i kahi noho o ke Kanikela. Ua lulu lima oia me na Pake i hele aku e ike iaia. He kanaka oia i hoonaauao kiekie ia, ma kona aina hanau a ma Amerika. Ua hiki iaia ke olelo i ka olelo Pelekane me ka pololei.

            I ka Iubile o ka Moiwahine Victoria i na makahiki i hala, oia ka elele a ke aupuni o Kina i hoouna aku ai i Pelekane. Ua hoohanohanoia oia e ka Moiwahine Victoria, oia ka mea i loaa ai iaia kela hua kumu hoohanohano Pelekane, "Sir."

 

Hoolaha Mana Hookolokolo.

 

PALAPALA KII.

ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO APANA O HANA, MAUI.

 

Merinert H. Reuter, Hope Luna Ohi o na Auhau kue ia J. Maunaloa. Hoopii Dala.

            I ka Makai Kiekie o ka Teritori o Hawaii, kona Hope, a i kekahi makai iloko o ka Apana o Hana, Mokupuni o Maui Aloha:

            Ma keia ke kauoha ia aku nei oe e kii aku ia J. Maunaloa, o Kawaloa, Hana, Maui, Teritori o Hawaii, ina e loaa ana oia iloko o keia Apana e hele mai imua o'u ma kuu keena iloko o Wananalua, ma ka la 19 o Feberuari, 1903, ma ka hora 9 a.m. a malaila e pane mai ai ia Meinert H. Reute, Hope Luna Helu o na Auhau o a ho ka Apana o Hana, Maheleaina. Auhau Elua o ka Teritori o Hawaii ma ka hoopii kahi a ka mea Hoopii i hoike ai e olelo ana:

            O ka mea Hoopiila J. Maunaloa ua aie oia i keia mea hoopii, ku i ke kanawai ma kona kulana oihana i hoike mua ia ae nei i ka huina o kanakolukumamakolu dala ($33.00) no na Auhau i heluia maluna o ka waiwai o ka mea hoopilia, ma ka buke o ka Luna Helu o na Auhau no ka Apana o Hana, Mokupuni o Maui, no ka makahiki 1899, 1900, 1901, 1902. A o ka mea hoopiilia, ua haila aku oia no keia mea a ua haule a hookuukuu wale a hoole mau i ka uku ana i ua auhau la a i kekahi hapa o ua auhau la, ke kumu e koi nei ka mea hoopii no ka olelo hooholo kue i ka mea hoopiilia i oleloia no ka huina o kanakolu-kumamakolu dala ($33.00) i oleloia hui pu me umi pakeneta ame ka lilo o ka hoolaha ana i hoopiliia mai e like me ka ke kanawai i hana ai no keia mea, a no na koina o ka Aha.

            Ma ka ikeia ana ia J. Maunaloa i oleloia no kona hiki kino ole i'o ana ae ma kahi, ma ka la ame ka hora i hoikeia maluna ae, e haawiia ai ka olelo hooholo kue iaia no kona hiki kino ole i'o ana ae (ex parte).

            Malalo o ka'u haawi ana i keia ia 14 o Feberuari, 1903.

            J. K. Hanuna, Lunakanawai Apana o Hana, Maui

 

ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO APANA O HANA, MAUI.

 

Meinert H. Reuter, Hope Luna Ohi o na Auhau kue ia J. Mauna loa. Hoopii Dala.

            (Kauoha no ka Hoomau ame Hoolaha ana.)

            O ke noi a ka Mea Hoopii i hoikeia maloko nei no ka hana ma ka hoolaha ana, a o keia hihia e hoomauia a hiki i ka la 18 o Aperila, 1903, e hiki mai ana no ka hoolohe ana mahope iho o ka noonoo ana i keia noi i oleloia, ame ko ka palapala hoike hoohikiia i hoopili pu ia mai a lilo i hapa no keia mea ame ka hoike a ka makai maluna o ka palapala ki i hoikeia maloko oonei, a i ikeia maloko o ka hoike i oleloia i ka loaa ole o ka mea hoopilia i hoikeia ma loko nei, iloko o ka Apana o Hana, Maheleaina Auhau Elua, a mai ka palapala hoike hoohikila i oleloia e oleo ana aole ka mea hoopilia he kamaaina a mea noho paa no ka Maheleaina Auhau i oleloia.

            Ua kauohaia e pa'ila a hoolahaia ke kope oiaio a pololei o ka palapala kii kumu iloko o ka nupepa Kuokoa, he nupepa puka, pule, pa'lia a hoolahaia iloko o Honolulu, no ekolu manawa neepapa, o ka hoolaha hope i umi la mamua o ka la e hooloheia ai, a o ka hihia i oleloia e mau aku ia a hiki i ka 18 o Aperila, 1903.

            J. K. HANUNA, Launakanawai Apana o Hana, Maui.

Hanaia ma Hana Maraki 20, 1903.

2956--Mar. 27--Apr. 3, 10.

 

PALAPALA KII.

 

ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO APANA O HANA, MAUI.

 

Meinert H. Reuter, Hope Luna Ohi o na Auha kue ia Naiwalau (w). Hoopii Dala.

            I ka Makai Kiekie o ka Teritori o Hawaii, kona Hope, a i kekahi makai iloko o ka Apana o Hana, Mokupuni o Maui Aloha:

            Ma keia ke kauoha ia aku nei oe e kii aku ia Nawiwalau (w) Wailua, Hana, Maui. Teritori o Hawaii, ina e loaa ana oia iloko o keia Apana e hele mai imua o'u ma kuu keena ma Wananalua ma ka la 19 o Feberuari, 1903, ma ka hora 9 a. m. a malaila e pane mai ai ia Meinert H. Reuter, Hope Luna Helu o na Auhau o a no ka Apana o Hana, Maheleaina Auhau Elua o ka Teritori o Hawaii ma ka hoopii kahi a ka mea Hoopii i hoike ai e olelo ana:

            O ka mea Hoopilia Naiwalau (w) ua aie oia i keia mea hoopii, ku i ke kanawai ma kona kulana oihana i hoike mua ia ae nei i ka huina o eha dala $4.00) no na Auhau i heluia maluna o ka waiwai o ka mea hoopilia, ma na buke o ka Luna Helu o na Auhau no ka Apana o Hana, Mokupuni o Maui, no ka makahiki 1898, 1899, 1900, 1902. A o ka mea hoopilia ua halia aku oia no keia mea a ua haule a hookuukuu wale a hoole mau i ka uku ana i ua auhau la a i kekahi hapa o ua auhau la, ke kumu e koi nei ka mea hoopii no ka olelo hooholo kue i ka mea hoopilia i oleloia no ka huina o Eha dala ($4.00) hui pu me umi pakeneta ame ka lilo o ka hoolaha ana i hoopilia mai e like me ka ke kanawai i hana ai no keia mea, a no na koina o ka Aha.

            Ma ka ikeia ana ia Naiwalau (w) i oleloia no kona hiki kino ole io ana ae ma kahi, ma ka la ame ka hora i hoikeia maluna ae, e haawilia ai ka olelo hooholo kue iaia no kona hiki kino ole io ana ae (ex parte).

            Malalo o ka'u haawi ana i keia la 14 o Feberuari, 1903.

            J. K. HANUNA, Lunakanawai Apana o Hana, Maui.

 

ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO APANA O HANA, MAUI.

 

Meinert H. Reuter, Hope Luna Ohi o na Auhau kue ia Naiwalau (w). Hoopii Dala.

            (Kauoha no ka Hoomau ame hoolaha ana.)

            O ke noi a ka Mea Hoopii i hoikeia maloko nei no ka hana ma ka hoolaha ana, a o keia hihia e hoomaula a hiki i ka la 18 o Aperile, 1903, e hiki mai ana no ka hoolohe ana mahope iho o ka noonoo ana i keia noi i oleloia, ame ko ka palapala hoike hookihila i hoopili pu ia mai a lilo i hapa no keia mea ame ka hoike a ka makai maluna o ka palapala kii i hoikeia maloko oonei, a i ikeia maloko o ka hoike i oleloia i ka loaa ole o ka mea hoopilia i hoikeia maloko nei, iloko o ka Apana o Hana, Maheleaina Auhau Elua, a mai ka palapala hoike hoohikila i oleloia e olelo ana aole ka mea hoopilia he kamaaina a mea noho paa no ka Maheleaina Auhau i oleloia.

            Ua kauohaia e pa'lia a hoolahala ke kope oiaio a pololei o ka palapala kii kumu iloko o ka nupepa Kuokoa, he nupepa puka pule, pa'lia a hoolahaia iloko o Honolulu, no ekolu manawa neepapa, o ka hoolaha hope i umi la mamua o ka la e hooloheia ai, a o ka hihia i oleloia e mau aku ia a hiki i ka la 18 o Aperila, 1903.

            J. K. HANUNA, Lunakanawai Apana o Hana, Maui.

Hanaia ma Hana Maraki 20, 1903.

2956--Mar. 27--Apr. 3, 10

 

PALAPALA KII.

            ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO APANA O HANA, MAUI.

 

Meinert H. Reuter, Hope Luna Ohi o na Auhau kue Estate Ilipau. Hoopii Dala.

            I ka Makai Kiekie o kaTeritori o Hawaii, kona Hope, a i kekahi makai iloko o ka Apana o Hana, Mokupuni o Maui Aloha:

            Ma keia ke kauoha ia aku nei oe e kii aku ia Estate Ilipau, Haou, Hana, Maui, Teritori o Hawaii, ina e loaa ana oia iloko o keia Apana e hele mai imua o'u ma kuu keena ma Wananalua ma ka la 19 o Feberuari, 1903, ma ka hora 9 a. m. a malaila e pane mai ai ia Meinert H. Reuter, Hope Luna Helu o na Auhau o a no ka Apana o Hana, Maheleaina Auhau Elue o ke Teritori o Hawaii ma ka hoopii kahi a ka mea Hoopii i hoike ai e olelo ana:

            O ka mea Hoopilia Estate Ilipau ua aie oia i keia mea hoopii, ku i ke kanawai ma kona kulana oihana i hoike mua ia ae nei i ka huina o Umikumamaono dala me kanahikukumamalima keneta ($16.75) no na Auhau i heluia maluna o ka waiwai o ka mea hoopilia ma na buke o ka Luna Helu o na Auhau no ka Apana o Hana, Mokupuni o Maui, no ka makahiki 1897, 1898, 1899, 1900, 1901, 1902. A o ka mea hoopilia, ua ha'lia aku oia no keia mea a ua haule a hookuukuu wale a hoole mau i ka uku ana i ua auhau la a i kekahi hapa o ua auhau la, ke kumu e koi nei ka mea hoopii no, ka olelo hooholo kue i ka mea hoopilia i oleloia no ka huina o Umikumamaono dala me kanahikukumamalima keneta ($16.75) i oleloia hui pu ia me umi pakeneta ame ka lilo o ka hoolaha ana i hoopilia mai e like me ka ke kanawai i hana ai no keia mea, a no na koina o ka Aha.

            Ma ka ikeia ana ia Estate Ilipau i oleloia no kona hiki kino ole io ana ae ma kahi, ma ka la ame ka hora i hoikeia maluna ae, e haawila ai ka olelo hooholo kue iaia no kona hiki kino ole io ana ae (ex parte).

            Malalo o ka'u haawi ana i keia la 14 o Feberuari, 1903.

            J. K. HANUNA, Lunakanawai Apana o Hana, Maui.

 

ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO APANA O HANA, MAUI.

 

Meinert H. Reuter, Hope Luna Ohi o na Auhau keu Estate Ilipau. Hoopii Dala.

            (Kauoha no ka Hoomau ame Hoolaha ana.)

            O ke noi a ka Mea Hoopii i hoikeia ma loko nei no ka hana ma ka hoolaha ana, a o keia hihia e hoomauia a hiki i ka la 18 o Aperila, 1903, e hiki mai ana no ka hoolohe ana mahope iho o ka noonoo ana i keia noi i oleloia, ame ko ka palapala hoike hookihila i hooili pu ia mai a lilo i hapa no keia mea ame ka hoike a ka makai maluna o ka palapala kii i hoikeia maloko oonei, a i ikeia maloko o ka hoike i oleloia i ka loaa ole o ka mea hoopilia i hoikeia maloko nei, iloko o ka Apana o Hana, Maheleaina Auhau Elua, a mai ka palapala hoiek hoohikiia i oleloia e olelo ana aole ka mea hoopilia he maaina a mea noho paa no ka Maheleaina Auhau i oleloia.

            Ua kauohala e pa'lia a hoolahaia ke kope oiaio a pololei o ka palapala kii kumu iloko o ka nupepe Kuokoa, he nupepa puka pule pai'ila a hoolahaia iloko o Honolulu, no ekolu manawa neepapa, o ka hoolaha hope i umi la mamua o ka la e hooloheia ai, a o kahihia i oleloia e mau aku ia a hiki i ka la 18 o Aperila, 1903.

            J. J. HANUNA, Lunakanawai Apana o Hana, Maui.

Hanaia ma Hana Maraki 20, 1903.

2956--Mar.27--Apr. 3, 10

 

PALAPALA KII.

 

ILOKO O KA AHA NOOKOLOKOLO APANA O HANA, MAUI.

 

Meinert H. Reuter, Hope Luna Ohi o na Auhau kue ia Estate Kaaiohelo Hoopii Dala.

            I ka Makai Kiekie o ka Teritori o Hawaii, kona Hope, a i kekahi makai iloko o ka Apana o Hana, Mokupuni o Maui Aloha:

            Ma keia ke kauoha ia aku ne i oe e kii aku ia Estate Kaaiohelo o Muolea, Hana, Maui, Teritori o Hawaii, ina e loaa ana oia iloko o keia Apana e hele mai imua o'u ma kuu keena ma Wananalua ma ka la 19 o Feberuari, 1903, ma ka hora 9 a. m. a malaila e pane mai ai ia Meinert H. Reuter, Hope Luna Helu o na Auhau o a no ka Apana o Hana, Maheleaina Auhau Elua o ka Teritori o Hawaii ma ka hoopii kahi a ka mea Hoopii i hoike ai e olelo ana:

            O ka mea Hoopilia Estate Kaalohelo ua aie oia i keia mea hoopii, ku i ke kanawai ma kona kulana oihana i hoike mua ia ae nei i ka huina o Umikumamakolu dala me iwakalua keneta ($13.20) no na Auhau i heluia maluna o ka waiwai o ka mea hoopilia, ma na buke o ka Luna Helu o na Auhau no ka Apana o Hana Mokupuni o Maui, no ka makahiki 1897, 1898, 1899, 1900, 1901, 1902. A o ka mea hoopilia, ua ha'lia aku oia no keia mea a ua haule a hookuukuu wale a hoole mau i ka uku ana i ua auhau la a i kekahi hapa o ua auahau la, ke kumu e koi nei ka mea hoopii ao ka olelo hooholo kue i ka mea hoopili i oleloia no ka huina o Umikumamakolu dala me iwakalua keneta ($13.20) i oleloia hui pu me umi pakeneta ame ka lilo o ka hoolaha ana i hoopilia mai e like me ka ke kanawai i hana ai no keia mea, a no na koina o ka Aha.

            Ma ka ikeia ana ia Estate Kaalohelo i oleloia no kona hiki kino ole io ana ae ma kahi, ma ka la ame ka hora i hoikeia maluna ae, e haawili ai ka olelo hooholo kue iaia no kona hiki kino ole io ana ae (ex parte).

            Malalo o ka'u haawi ana i keia ia 14 o Feberuari, 1903.

            J. K. HANUNA, lunakanawai Apana o Hana, Maui.

 

ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO APANA O HANA, MAUI.

 

Meinert H. Reuter, Hope Luna Ohi o na Auhau kue ia Estate Kaalohelo, Hoopii Dala.

(Kauoha no ka Hoomau ame Hoolaha ana.)

            O ke noi a ka Mea Hoopii i hoikei maloko nei no ka hana ma ka hoolaha ana, a o keia @hia e hoomaula a hiki i ka la 18 o Aperila, 1903, e hiki mai ana no ka hoolohe ana mahope iho o ka noonoo ana i keia noi i oleloia, ame ko ka palapala hoike hoohikila i hoopili pu ia mai a lilo i hapa no keia mea ame ka hoike a ka makai maluna o ka palapala ki i hoikeia maloko oonei, i ka loaa ole o ka mea hoopilia i hoikeia maloko nei, iloko o ka Apana o Hana, Maheleaina Auhau Elua, a mai ka palapala hoike hoohikila i oleloia e olelo ana aole ka mea hoopilia he kamaaina a mea noho paa no ka Maheleaina Auhau i oleloia.

            Ua kauohaia e pa'ila a hoolahaia ke kope oiaio a pololei o ka palapala kii kumu iloko o ka nupepa Kuokoa, he nupepa puka pule, pa'lia a hoolahaia iloko o Honolulu, no ekolu manawa neepapa, o ka hoolaha hope i umi la mamua o ka la e hooloheia ai, a o ka hihia i oleloia e mau aku ia a hiki i ka la 18 o Aperila, 1903.

            J. K. HANUNA, Lunakanawai Apana o Hana, Maui.

Hanaia ma Hana Maraki 20, 1903.

2956--Mar. 27--Apr. 3, 10.

 

Hoolaha Hooko Moraki

HOOLAHA MANO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI

 

            Ma keia ke haawila aku nei ka hoolaha mamuli o ka mana kuai iloko o kekahi moraki i hanaia ma ka la 26 o Iune, A. D. 1897, i hanaia e Amoy Silva wahine mare a M. E. Silva o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, ka Mea Moraki mai, ia Maria L. Hoffmann o Honolulu i oleloia, ka Mea Paa Moraki (make mahope mai) a kopeia iloko o ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni, ma Oahu, iloko o ka buke helu 170, aoao 396-7, Owau, o W. O. Smith, Kahu Hooko Kauoha o ka Palapala Kauoha hope loa a Maria L. Hoffmann i oleloia, ka mea i make, ke manao nei e paniku i ka moraki i loeloia mamuli o na kumu i uhalia, e hoike ana no ka uku oleia o ke kumupaa i ka manawa e uku ai.      

            Ke hoolaha pu ia aku nei no hoi, o ka waiwai i hoopaaiia maloko o kei amoraki i oleloia e kuai kudalaia aku ana ma ke akea maloko o na keena kudala o James F. Morgan, Alanui Moiwahine, iloko o Honolulu i oleloia, ma ka Poaono, la 25 o Aperila; 1903, ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia.

            O ka waiwai i hoopaaia maloko o ka moraki i oleloia a i manaoia e kuai kudala aku e like me ia i hoike mua ia ae nei oia kela apana a mahele aina e waiho la ma Kamakela, Honolulu i oleloia, i apoia a i hoakakaia e like me ia malalo iho:

            E hoomaka ana ma ke kihi Komohana Akau o keia Apana ma ke ananuina o na apana elua a holo:

            1.  Hem. 4° Hik. 46-1/2 kapuai ma ka Alanui Front (Alanui Alo.)

            2.  Akau 70½ Hik. 135 kapuai holo ma ka hapa Hema o keia pahale,

            3.  Akau 30° Kom. 36 kapuai holo ma ka palaau.

            4.  Hem 75º Kom. 115.4 kapuai holo ma ka hapa Akau o keia pahale a hiki i kahi i hoomaka ai, nona hoi ka iliaina o 115-1000 o ka Eka, a oia no hoi ka hapa o ka Palapala Sila Nui Helu 1758, L. C. A. 980, a oia no hoi ka pahale i hooliloia ia Amoy Silva i oleloia ma ka palapala kuai a J. D. Holt opio i hanai a ma ka ia 9 o Maraki, 1894, a i kopeia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni, ma Oahu, iloko o ka bue helu 146, aoao 195-196.

            Pau pu me na hana hou apau, na kuleana ame na pono apau i pili ilaila.

            Aia he hale noho ke ku la maluna o ua aina la ai inisuala hoi no $800.

            Ma ke kuike a ma ke dala gula Amerika no hoi ka makemake.

            Ma ka aoao o ka mea kuai mai na lilo palapala apau.

            No na mea aku i koe e ike ae ia W@ Smith, Judd Building. (Judd @ Honolulu.

            Hanaia ma Honolulu, Maraki 25, @@@@

            WILLIAM O. SMITH, Kahu Hooko Kauoha o ka P@@@@@ Kauoha a Maria L. Hoff@ make.

            2956. Mar. 27--Apr. 3, 10 17@

 

HOOLAHA MANAO PANIKU @ A KA MEA PAA MORAKI

 

            Ma keia ke haawila aku nei@ laha mamuli o ka mana kuai @ kekahi moraki i hanaia ma @ o Augate, 1900, i hanaia e Eu@ ford, no Honolulu, Mokupuni @ Teritori o Hawaii, Mea Moraki @ W. O. Smith, Kahu Malama W. @ S. W. Wilcox o Honolulu i ol@ Mea Paa Moraki, a i kopeia @ Keena Kakau Kope o ke Au@ Oahu, iloko o ka buke helu @ 154-156 ke manao nei ka Mea @ Moraki e paniku i ka moraki i @ na kumu i uhaila, e hoike ana @ oleia o ke kumupaa ame ka uk@ ka manawa e uku ai.

            Ke hoolaha pu ia aku nei @ ka waiwai apau i hoopaaia @ ka moraki i oleloia e kuai kudala @ ana ma ke akea ma na keena @ o Jas. F. Morgan, Alanui Mo@ iloko o Honolulu i oleloia, ma @ aono, ia 25 o Aperila, 1903, ma @ 12 awakea o ka la i oleloia.

            O ka waiwai i hoopaaia maloko @ moraki i oleloia a i manaoia e ku@ like me ia i hoike mua ia ae nei, @ keia malalo iho:

            Akahi: O keia apana a mahele @ e waiho la ma Alanui Quarry, ma @laokahua, iloko o Honolulu, Moku@ o Oahu, nona ka iliaina o 6000 @ kuea, emi a oi iki, a oia no hoi ka @ hale i kuai liloia ia W. H. Wine@ ma ka palapala kuai a W. E. Foster Kahu Malama Waiwai, i hanaia ma @ ia 21 o Augate 1895, a i kopeia ma @ Keena Kakau Kope o ke Aupuni @ Oahu, iloko o ka buke 155, aoao 272 @ hoakaka pono ia hoi ma ke ano @ hapa o ka Palapala Sila Nui (Gran@ Helu 3564, i apoia a i hoakakaia e like me ia malalo iho:

            E hoomaka ana ma ka maka ma @ aoao makai o ke Alanui Quarry 200 7@ kapuai mai ka aoao hema mai o ka Alanui Alapai hooloihilia, a holo e @ me ia malalo iho:

            Hem 37º 31' Kom. 120 kapuai ma kapahale o ke Kalabu (Club) o na Pukiki; malaila aku holo.

            Hem. 52º 30' Hik. Kapuai ma ka Apana 511, malaila aku holo;

            Akau 37º 30' Hik. 120 kapuai a, Akau 52º 30' Kom. 50 Kapuai ma ke Alanui Quarry, nona ka iliaina o 6000 kapuai kuea.

            Elua: O keia mau apana, maheleaina, he mau apana a mahele o ka aina e waiho la ma ke Alanui Cartwright kokoke i ka hale noho o J. M. McDonald ma Waikiki iloko o Honolulu i oleloia, oia no hoi na apana helu 35, 36 ame 37 o Kekio Tract (Maheleaina o Kekio) nona ka iliaina o 15000 kapuai kuea, nona ke alo e holo la ma ke Alanui Cartwright i oleloia he 150 kapua; a 100 kapuai ka hohonu, a he hapu o ka Palapala Sila Nui Helu 5667, L. O. A. Helu 5931 a o na aina no hoi ia i kualia la W. H. Winchester ma ka palapala kuai a W. C. Achi, Kahu Malama Waiwai, ame C. B. Maile. Kahu Malama Waiwai, i hana ai ma ka la 11 o Mei, 1897, a i kopeia ma ka buke aupuni helu 167, aoao 442.

            O na pahale apau i hoikeia maluna ae ua hooliloia i ka Mea Moraki Mai i oleloia, ma kekahi palapala kuai a W. H. Winchester i oleloia, i hanaia ma ka la 3 o Augate, 1900, a i kopeia maloko o ka buke aupuni helu 210 aoao 194.

            Pau pu me ma hana hou, na kuleana ame na pono apau i pili ilaila.

            Aia he hale maluna o ka pahale e ku la ma ke Alanui Quarry, i inisuala no $400.

            Ma ke kuike a ma ke dala gula Amerika no hoi ka makemake.

            Ma ka aoao o ka mea kuai mai na @ palapala apau.

            No na mea aku i koe e ike ae ia W. O. Smith, Judd Building, (Judd H@ Honolulu.

            Hanaia ma Honolulu, Maraki 26, 1903.

            WILLIAM O. SMITH, Kahu Malama Waiwai o S. W. Wilcox, Mea Paa Moraki.

            2956. Mar. 27.--Apr. 3, 10, 17, 24.

 

HOOLAHA PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI.

 

            I kulike ai mea na mana kuai i hanaia maloko o kekahi mau moraki elua i hanaia e Wilhelm Kelie, no Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, ia Pioneer Building and Loan Associatton of Hawaii, i hanaia ma ka ia 22 o Maraki, 1897, a ma ka la 24 o Feberuari, 1900, he mau ia no laua i hana pakahi ia ai, a i kopeia, no laua pakahi iho, iloko o ke Keena Kakau Kope @ ke Aupuni ma Oahu, iloko o ka Puke Helu 170, aoao 145-147, a iloko o ka buke 304, aoao 273-275, ke haawilia aku nei ka hoolaha ke manao nei ka mea paa moraki e paniku i na moraki i oleloia mamuli o na kumu i uah'ila, e hoike ana ka uku ole ia o ka ukupanee, kumupaa, na auhau ame na ukumakahiki i ka manawa e hookaa ai; a maluna o keia paniku ana, e kuai kudala la ai ma ke akea ma na keena kudala o James F. Morgan, ma alanui Moiwahine, @oko o Honolulu i oleloia, ma ka Poaone, ka la 11 o Aperila, 1903, ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia, na pahale i hoakakaia iloko o na moraki i oleloia e like me ia malalo iho:

            O kela mahela aina apau loa e waiho la i Kalia, Wakiki, Honolulu i ha'i mua ia ae nei, i apoia e like me la malalo iho:

            E hoomaka ana ma ke kihi Hema o keia mau apana ame ke kihi Hikina o ka apana i ikeia ma ka helu 3 a i onaia e R. W. Bennett, ma ka aoao Kemohana o ke alanui maheleliilii a malaila aku hoi

            Akau 27º 40' Kom. ma ka apana o R. W. Bennett i oleloia 100 kaupai.

            Akau 49º 50' Hik. 100 kapuai.

            Hema 27º 40' Hik. holo ma ke alanui nui Waikiki 100 kapuai.

            Hema 49º 50' Kom. holo ma ke alanui maheleliilii i oleloia a hiki i kahi i hoomaka aioia no hoi na apena i @@@a ma keia mau helu 1 ame 2 e like me ia i hoikeia ma ka palapala aina a Bruce Waring & Co., a oia no hoi ka aina i kualia ia Wilhelm Kelle i oleloia ma i a J. A. Magoon mai ma kekahi palapala kuai i hanaia ma ka ia 22 o Maraki, 1897.

PIONEER BUILDING AND LOAN ASSOCIATION OF HAWAII,

Ma o kona loio la,

A. G. M. ROBERTSON.

Hanaia, Honolulu, Maraki 17, 19@@.

1955 Mch. 20, 27.--Aperila @, @@.