Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 13, 27 March 1903 — HE MOOLELO WALOHIA NO NA ONA MILIONA I LAWE A HUNA MALUIA MA KA AINA MEHAMEHA. [ARTICLE]

HE MOOLELO WALOHIA NO NA ONA MILIONA I LAWE A HUNA MALUIA MA KA AINA MEHAMEHA.

MOKUNA I. LAWE A HUNA MALUIA. Ke panaiia aku nei keia moolelo walohia imua o na makamake heluhelu o ka Nupepa Kuokoa i ike mai ai kona mau kini i ke au nui ame ke au iki e pili ana i na kanaka "\Vaiwai ame na kanaka ilihune, ka hana wiwoole a ke kanaka i ioaa na haawina ikaika ame na manao ikāika no ka hoao ana e hookoia kona niakemake oia hoi ina ua hiki loa ke hoohoiomua ia ke aupuni imua me ka hookaawaleia o kek;i'-; mau kanaka onamiliona ma kahi e. O keia mau kanaka onamiliona ka mea nona keia moolelo ua hoouluwehiw«hiia 'lakou me na ulakolako o keia honua, a ua kau aku hoi ka maka .o ko lakou aupuni maluna o lakou me he la o lakou maoli no na kahua paa o ke aupuni. Ma na hana like ole a ke aupuni»- manao'ai aole e nele'kona hele mua ana e ike i keia mau onamiliona a o ka mea e hele ana i keia mau onamiliona ka mea hoi nona keia mooleiq walohia ua liolo pu me ka manao o ke aupuni. O na hana pili i na oihana kalepa apau o ko lakou aupuni ua pau loa lakou i'ka umiiia a paa iloko o ko* lakou mau poho lima, nolaila ma keia e ike mai ai oukou i ka waiwai maoli 0 keia mau kanaka ame ka ulakolako ma na ano apau. • I mea e lilo loa ole ai o ko kaua manao i ke alakoia mahope o r.a mea hunahuna e hoikeike aku nei e pili ana 1 ke ano ame ke kulana o keia mau onamiliona, e pono kaua e hoomaka i keia moolelo nanea a ke manaolana nei ka mea unuhi o keia moolelo e apo mai ana oukou me ka ulumahiehie i maa mau ia kakou Hawaii i na moolelo apau i hoopuka mua ia ma ka nupepa i hala o kela makahiki aku nei a na ka moolelo no hoike mai i ka puana o ka hihi-o moeuhane. Uoko o na makahiki kulipolipo o Amerika Huipuia, e like me ka nee ana o ka manawa imua ame na mea no hoi apau, ūa hoopuipuiia ae 5a ka huina o na miliona hanauna hou mai kekahi pea a i kekahi pea o ka aina, a iwaena o keia poe hanauna hou i oili mai ai a makili ae ai hoi na maka a hanu iho la i ka ea oluoiu o ka aina no ka manawa mua loa, i ka aina nona na hopuna olelo e o mau nei ma na poopoo a puni ke ao hoiookoa nei. "Ka aina o ke Kuokoa ame ka Hae o ka lanakila." Ua hanauia keia mau onamiliona maluna o ka lepo o ka mokuaina hookahl oia hoi ke poo mokuaina o ka Uniona New York a ma ia wahi hookahi like lakou i pii ae ai mai ke kulana o ke kanaka eli lanahu mai a hiki i ka anuu o ka hanohano kiekie loa i loaa ole 1 na emepera ame na moi oia manawa. Nuf na kuia i halawai pu mai me lakou aka aole lakou i paupauaho a hik! wale no ma keia kulana Wekle a kakou hoi e hi&l&oi nei ma

I keia moolelo, na onamiliona i lawe a huna maluia ma ka aina mehameha. O na inoa o keia mau onamiliona ka moa nona keia mau hoowehiwehi ana ma keia moolelo oia no o Palrner J. Morton Andrus Carmody, Simon Peneee aine R. J. Kent. E iike me ka pii ana ae o ko lakou kulana ma kela kulana kiekie o ke aupuni pela i hoohoiomuain aku ai na hana like ole o ka aina a o ko lakou mau inoa ua paa a walewaha i na kanaka like ole o ke ao nei. O na Pake ame na lapana o ka Aina Hikina iloko o. na hana kalepa ua kamaaina i ko | lakou mau inoa ame ko lakou mau kii maloko o na nupepa: o na kanaka Helene ame na kanaka Inia o Europa ame Asia ua kamaaina i keia mau onamiliona ka mea nona keia moolelo a ma ka hoopokole ana ua kamaaina ka honua nei a puni ia lakou oiai e o mau ana ko lakou mau inoa maloko o ka lakou mau palapala pili i ka hana kalepa a pela wale aku. Ma• ko' lakou (onamiliona) wa e kau ai iluna o na kaa a holo aku maluna o na alanui aupuni no ko lakou mau keena paha a i ole no ko lakou mau home paha e piha mau ana na alanui i na kanaka ame na wahine ame na kamalii e ake ana e ike i ko lakou mau helehelena ame ko lakou mau hiohiona, oiai ua nana aku na kini o ke kulanakauhale o Nu loka maluna o lakou he moi no na waiwai paa a he r»ohaku kihi no ko lakou aupuni. Ina manawa apau mai ke kakahiaka mai a hiki wale i ke ahiahi e paa mau ana keia mau onamiliona iloko o na hana ano nui loa a aole loa he minuke e hoohalaia ana iloko o kekahi mau hana ano ole. O ko lakou mau keena ua hoouluwehiwehiia me na mea a ka maka e makahehi mau ai a e olu ai hoi ka manao, a e holoke mau ana ka lakou mau elele iloko a iwaho o ke keena me na i)aiapala a i oleia me na poe e makemake ana e ike i kekahi o lakou. O na kelepona e kani kapalili mau ana ia iloko 0 na 10 kekona apau a he mea pohihihi loa i kekahi mea i makemake e ike i kekahi o lakou e loaa ka manawa e ike ai, aka e nana aku no kakou imua me ka hoomanawanui ame ka paupauaho ole o ko kakou moolelo nei i !ke ai kakou me ke kuio ina aole io he manawa e ikeia ai lakou. O na hana pili ma ka oihana kalepa aia no ia ke holopapa mau Ia e like me ka ma tnau ma Wall Street ma ke kulanakauhale hoi o Nu loka a Ua hoopuiwaia ae ke kulanakauhale ma o na loaa kiekie loa i Ike mua oleia a no ia kumu ua laweia ae ia i mea e kamailioia ai na ka lehulehu ame ka aina holookoa mai kekahi kihi hoi a i kekahi kihi o ke aupuni. O na kanaka kiekie keia o ka aina mawaho ae o keia maū onamiliona no lakou hoi keia moolelo walohia ua awaiaulu pu aku la lakou me na kanaka haahaa a ilihune hoi o ka aina iloko o na kuka kamailio ana e pili ana i keia mau loaa kiekie loa i ike ole ia mamua, a o na kanaka ma na huina alanui ua alakoia aku lakou maloko o na keena lumi ame na hotele no ke kukai ana maluna o keia mau mea hou. O na keena lumi keia o ka oihana kalepa ua piha kui me na a e hekau ana hoi ka hoailona. o ka pioo maluna pakahi o lakou, mamuli o na ieo nune e holopapa ana a puni ka aina. I kekahi la oiai 1 na ao hakumakuma e paialewa ia ana mluna o ke kulanakauhale me na hana maa mau e holopapa ana iwaena o na oihana kalepa ame na kanaka hoi e holoke ana ma na alanui, a e hookokoke mai ana hoi 1 ke ahiahi ua holo aluka mai la na keiki kalewa nupepa iwaena o na puulu kanaka e hookeke ana ma na kihi alanui o Nassau ame Park Row. Ma ke kihi o keia mau alanui i haiia ae la maluna e holoke ana na kaa like ole o na kanaka o na lahui like ole ika aole i nana iho na keiki kalewa nupepa i keia mau mea aka me na leo nui i hiki i ko lakou mau kileo ke hoohana. ua puai mai la ko lakou mau waha mai keia mau huaolelo me ka moakaka loa ame ke kuhihewa ole: "Nui loa ka mea hou e pili ana i na onamiliona i lawe a huna maluia!" "Nupepa Kuwaho! Ka moolelo o ka nalowale kupaianaha o na Onamiliona! Nupepa Kuwaho'" O keia iho la na hopuna olelo a na keiki kaleVa nupepa e noke mau ana i ka uwa a iloko o ka manawa pokole ua hoowena ulaia ae la na paia lewa ma]una iho o ke kulanakauhale o Nu loka me na hua ulaula -nunui o ka nupepa, "Reeord Extra." Maloko o keia ma\i nupepa ua paiia aku na kii o keia mau Onamiliona ame Vo 1 - '"ou mau moolelo piha mai ko lakou '"iinau ana mai a hiki i ko lakou nalowale kupaianaha ana mai ka ike ana aku a ka maka a ua hoopohihihiia na kanaka apau o ke kulanakauhale i ka lakou mea e hana ai no ka iml ana i na Onamiliona i nalowale. O na Keena Hana Kalepa keia ua hoopiooia, oiai i keia mea hou i laweia aku ai a hookui ia lakōu, aka ua umii hoomanawanui iho la lakou i ko lakou mau manao. Ma kela kakahiaka Poalua ua hoopaaia aku maloko o ka aoao mua o ke kino lahilahi o ka New York Record keia mau hua nunui e hoike ana hoi i keia kuahaua: LAWE A HUNA MALUIA. MA KA AINA MEHA MEHA. EHA ONAMILIONA I NALOWALE KUPAIANAHA A UA HOPOHOPOIA NO KO LAKOU LAWE MALU lA. Aole i loaa o Palmer J. Morton. Andrus Carmody, Simon Penee ame R. J. Kent. Ploo ma ka Wall Street. "Ua nalowale kupaianaha o Palmer J. Morton, AndruB Carmody, Simon Penee ame R. J. Kent, a aole i loaa a hiki i keia manawa. Aole lakou I hoea mal ma ko lakou mau keena i keia kakahiaka. Ma ke kelepona ua hoikeia mai aole lakou 1 hoea aku ma ko lakou home oiai no nae e kakall mai ana na ohana. Nui a lehulehu na olelo e wawaia nei ma ke kulanakauh&le nei aka aole i hoomaopopo ponoia ka mea oiaio. O ko lakou mau waiwai ke hoohuiia.ua hoea aku maluna o ka huina o 5750,000,000." (Aole i pau.) —M

O ka wa keia e holopapa nel ka hlohiona make maloko o ka alna mamuli 0 ka numonla. Oka mea pale maopopo 1 keia pllikia oia no ka laau leunu a Chamberlaln (Cough Remedy)..He loaa i'° ke ola ahe halealia ole. Afa. ma. ka halekual laau lapaau o Benson Bmith & Co., L»td., e loaa ai ne ke kumukuat kupono.