Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 15, 10 April 1903 — Page 2
| This text was transcribed by: | Tina |
| This work is dedicated to: | Miriam Morimoto |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUPEPA KUOKOA, APERILA 10, 1903.
KA NUPEPA KUOKOA
No ka Makahiki - - $2.00
No Eono Mahina - - 1.00
[ad chart]
O NA OLELO HOOLAHA APAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU, A INA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA.
O na Dala apau o ka Pepa nei e hoouna pololei mai i ka HAWAIIAN GAZETTE COMPANY.
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO
Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu, Pa nalaau o Hawaii, ma ke ano mea o ka Papa Blua
DAVID L. A-I, Lunahooponopono.
A. W. PEARSON, Luna Nui
Honolulu, Oahu
POALIMA : : : APERILA 10, 1903
NA KULEANA WAI.
O na kuleana wai o Pauoa ame Pahoa oia kekahi ninau ano nui loa iloko o keia kau-ahaolelo a he mea pono e noonoo pono ia me ke akahele loa. He ninau pili keia i ka lehulehu oi loa aku i ke kulanakauhale nei a e pono e ninau ia ka manao pili laula o ka lehulehu o na mea apau mai ka poe waiwai ame ka poe ilihune me ka nana ole ae owai la ia. Ina pela, alaila o ka makou e hoike aku nei oia kekahi o ka ka lehulehu, no ka mea, oia ka makou hana o ke ku ma ka aoao o ka lehulehu, he waha olelo na ka lehulehu. A o ka puka ana o keia manao o makou e puka aku nei maluna o keia kumuhana a i hoopuka mua ia iho nei ma na helu mua iho nei e maopopo ai he manao ia na ka lehulehu a no ka lehulehu ia a i hanaia no ka lehulehu, a ke kue ole ia mai ia, aka, holopono me ka maalahi loa, alaila, e manaoia ua like iho la ka manao laula o ka lehulehu me ia, ke kumu hoi e lilo ai ia na ka lehulehu.
A e like me ka oiaio o ia manao pela no i ka ninau pili i keia mau kuleana wai, oiai ua hoopuka aku makou i na manao pili i keia kumuhana aole nae i paneia mai alaila ua like ka manao o ka lehulehu ma keia kumuhana, a ina pela, alaila e pono keia poe hoa ahaolelo e nana i ka manao pili laula.
Ala no he mau lawelawe hana ana o na kuleana wai o ka manawa i hala o kakou nei, a ko kakou poe i hala e aku i ka make i noonoo nui ai, a o kekahi hana a lakou i hana ai, oia ka poe o ka ahaolelo, oia ka waiho ana aku i keia kumuhana iloko o ka aha komikina wai a na lakou e noonoo i ke kupono ame na mea apau pili ilaila a i ka hookoia ana ua ikeia ka maikai a ke olelo nei ke Kuokoa, e kapaeia na pilikahi ame na mea like e pono ai a e kau aku i na maka no ka pono nui, alaila aole e nele ka puka pono mai o ka hua mohaha.
O ka paukiki o ke komike pili i keia kumuhana aole ia he hana e kauolokoia ai o ka ahaolelo holookoa. O ka hoomaopopoia o ka nui galani wai e hoohainu ai i ka lehulehu e kupono ai no ke kuai io i ua wai la, o ka lilo pu mai o na kuleana wai ame na aina pili pu me ua kuleana wai la ame na mea apau, o ke kumukuai kupono aole o ka huina nui hewahewa loa, i ka manawa e laweia ai ka wai aole e nele ka noho o kanaka ma ka owawa e nele ole ai ka hoopaumaeleia o ka wai e ka poe noho kokoke malaila, alaila e like me ko ka luawai ma Kapena pela auanei keia, a pehea la e manao ai ua poe kaukanawai la e malele ae ia ino mai Pauoa ae ke kumu hoohalahala hoi a kekahi poe hoa ahaolelo ia Nuuanu, a ke puka malaelae mai, mai keia mau mea ame na mea e ae pili ilaila, alaila ua manaoia ua holopono.
No ka wai hoi o Pahoa e pono no e makaala ka noii ana i na paipu - ina he mau paipu ia e ola ana a hala kekahi mau makahiki loihi e hoonui lilo ole ai i ke Aupuni, ina lakou he mau paipu e paiahe aku ana i ka manawa koke iho, alaila ua oi aku ka maikai loa o ke kuai ole i keia mau kuleana wai a pakele ke Aupuni ma ka hoonui lilo ole, mamua o ke komo poo ana a lawa ole ka makemake o ka lehulehu.
KA BILA KOHO BALOTA KUAI WAIONA.
Ma ka manawa i waihoia ai a i moe ai ka bila koho balota kuai waiona ma ka papa iloko o ka Ahaolelo a oia no hoi ia e moe mai nei ke kumu i manao ai ka poe na lakou i hookomo aku i ua bila nei e hana hou aku i kahi hana ma ko lakou aoao no ka hoala hou ana mai i ka noonoo o ka poe hoa ahaolelo e pili ana i ua bila nei, nolaila ua laulima ae la ka Hui Hoole Waiona ma ka hele ana e ike i ka poe no lakou na manao kokua i ka bila i waiho hiamoeia a ua loaa i'o aku no he heluna o na inoa ma ka papainoa a o ka mea i ikeia ua waiho aku la ka Senatoa Dickey he mau noi mai kekahi poe mai o na mokupuni e noi ana; e hapai hou ia mai ua bila koho balota kuai waiona nei no ka noonoo ana a hooholo loa aku.
Ma keia ninau, o keia kekahi o na kumuhana ano nui loa a he mea pono e noonoola me ke akahele loa. Maluna o keia kumuhana ke nana aku me he ia ua like ke ko'iko'i o ka ikaika ma na aoao elua - o ka aoao kakoo waiona a o ka aoao kua waiona.
Ma kekahi nana ana no hoi me he mea la, ua kapakahi ke kaupaona no keia mau aoao elua ke kaupaonala oia hoi ma kekahi olelo ana ae ua ko'iko'i aku ka aoao kakoo waiona ma ka heluna kanaka a ua emi ka aoao kue waiona, a ke nana ae ma kekahi ano me ka hoohewahewa ole ua kaa aku ke ko'iko'i o ka ikaika hoapono ole ma ka aoao kue waiona, oiai o ka poe onalama no kekahi i hoapono ole ai ia mea oiai no nae lakou e ona ana.
He mea oiaio no he uuku ka heluna o ka poe hoopono maoli iloko o ka aina a he mea hoopono maoli iloko o ka aina a he mea maopopo loa no ia o ka lakou aoao i pili ai oia no ke kue i ka waiona. A ke hoomaopopoia keia kulana e like me ka aina e ku nei i keia manawa ma ka hapanui o ka nui kanaka e nanaia ai, nolaila, he mea maopopo no o ka aoao kakoo waiona ke puka ena. Aka ma ka mea i ku i ka pono e hiki ole ai ke hoole ae oia no ka hoomalele aku i keia kumuhana ka ino luma'i lahui, a he hana pookela no hoi ia ke lanakila ka hoolala ana. O na hana pookela apau he mau hana ko'iko'i loa lakou i ka lawelawe ana, a he ola oili laula ia no ka lehulehu ina e lanakila.
Nolaila. ma keia kumuhana, i ka noonoo ame ka manao o ke Kuaokoa he mea pono e hooholoia i kanawai paniku i ka waiona ina aole no ka pau loa aka no ka emi mai o ka ino. O ka onalama ka hua ino o ke kumuhana kuai waiona oia kekahi ino nui nana e luma'i nei i ka lahui Hawaii ilalo. he nui na kanaka Hawaii naauao i keia manawa e like no me ka nui naauao o na haole, aka o ka holomua o ke kanaka, Hawaii a haole a Kepani paha aole ma ka nui naauao aka ma ka naauao i pili ia e ka pono ame ka maikai ame ka pololei. A o ka waiona oia ke kupuino nana e lumai nei i ka poe i hoonaauaoia ma na kula nui a hoihoiia mai ko lakou kulana e like me poe i hoonaauao ole ia a i kekahi mau manawa ua emi loa iho ua kanaka hoonaauaoia nei malalo loa iho o ka poe hoonaauao ole ia. He pilikia nui keia a he mea pono e nanaia keia pilikia a o ka poe kaukanawai o keia kau kekahi poe kupono loa e nana i keia kumuhana, a aohe no a lakou kumu kupono e mana ole ai i keia kumuhana oiai ua hiki aku lakou i kahi o ka hana.
Ke manaolana nei ke Kuokoa e hapaiia mai ana ua bila koho balota kuai waiona nei no ka hooholo loa aku. Aina aole e holopono keia manao alaila he mea pono e loaa iho keia manao i ka lehu'ehu e pono e kaomiia mai keia ino e pahola nei i keia manawa ma na alanui e hiki ai ke kaomiia.
O ka bila a Lunamakaainana Kumalae i hookomo ai pili i ka haawi mana ia James H. Boyd ame kona mau hope e lawelawe i ka hana lawe opaia o na pa-hale ame na hale oihana o Honolulu nei, he hana hoopuiwa keia i ke kulanakauhale. Eia keia hana ke lawelaweia nei e ke Aupuni a ma ka ke Aupuni kaki ana ua loaa keia ike he 25 keneta no na home a he $1.00 no na hale oihana no ka mahina. Ma keia bila haawi mana o ka oihana lawe opala ua loaa keia ike e like me ka mea i loaa mai ia makou, he papalua ae na auhau e kauia mai ana maluna o na home ame na hale hana. He keu ke ano e o keia ano auhau. Ma ia kumu aole no e lanakila, no ka mea, aole no e nele ka holo o na pa-hale i kahi o ka emi. Aka ina e lilo ana ka mana lawe opala ma keia ano, a oiai he hana hiki ole ke malama iho i na opala aka e pono e laweia i kahi i kupono no na opala, ke kumu hoi i ikaika ai ke aupuni ma ia hana, alaila e puikaika loa ana keia kumuhana ma ka aoao'o na mea pa-hale. Aole e hiki ia lakou ke hoole aku i ka laweia o ka opala a ke lilo ae ka mana ia lakou aole e hiki i na pa-hale ke haawi aku i ka poe okoa aku, e like me ka makemake o ka mea nona ka pa-hale aka ua paa iho la i ka umilia alaila he haawina koikoi ia e auamoia ai ma ka aoao o ka mea pa-hale.
Aole o keia wale, aka, o ka mau o keia mana no na manawa loihi no kanalima makahiki, e like me ka mea i loaa mai ia makou, alaila, oia iho la ka manawa e mau mai ai keia ano koikoi maluna o na pa-hale ame na hale hana he keu maoli ka ikaika o keia mau home i ka auamo ana i keia mau auhau papalua i ka ke aupuni e kaulele nei. Ke manao nei ke Kuokoa ina e hoomaopopo ka hapanui o na home i keia kulana aole e nele ko lakou puiwa a hoakoakoa ia lakou iho a kua aku i keia haawi mana ana i kekahi kanaka hookahi, oiai, ke loaa keia mana iaia alaila he pomaikai kuakahi ia aole no ka lehulehu (ma na loaa loaa mai) oiai hoi o ke Aupuni lawelawe lawe opala nei a o na uku ana e loaa aku ai mai na home aku ame na hale hana he mau loaa aupuni ia ma kekahi olelo ana ae, he mau loaa ia no ka lehulehu.
He hookahi mea maopopo loa, me ka nana ole ae owai la ia ina oia he Hawaii, haole Pake a Kepani paha, he hana hilahila ia o ke kau papalua aku i ka auhau a e hoomau aku no kanalima makahiki oiai nae aia he wahi e kalaia ae ai ia pilikia me ka auhau kupono loa.
He mea oiaio no ma ka akiuma ana aia no keia ano hana auhau papalua ke lawelaweia nei i keia manawa no ma na hana e ae aka o ka ke Kuokoa e olelo nei o ke kanaka e lawelawe ana ia ano hana, a e lawelawe aku ana, ua pili keia haawina hilahila ole iaia.
Ka moolelo Walohia o ka Hoole Waiona.
(Hoomauia.)
I keia wa o ka maluhia, ua hoea mai la ma ka ia 9 o Iulai, 1839, ka mokukaua Farani L. Artemiae, a ua waiho mai la ke kapena, La Place, i kekahi mau koi i ke aupuni me ka olelo hooweliweli ana mai e ki poka pahuia no ke kulanakauhale ina aole e hookoia na koi. Ua hiki ole i ka moi ke kaohi i ke kakauinoa ana i kekahi kuikahi e ae ana e komo mai na kahunapule e a'o i ka hoomana Kakolika me ke keakea olela, a e hookuunia hoi na kanaka Farani mai ka halepaahao mai i hoopaaia no ano hana karaima apau i ahewa ia e na aha o ke aupuni moi. Eia kekahi o na pauhu:
Pauku 6. Aole e papaia ka hookomo ana mai i na waiwai kalepa Farani, a mau waiwai paha i hoomaopopola ua hana ia ma Farani a e malama loaia no nae, aole e hiki ke papaia na waina Farani ame ka palani, a aole hoi e ukuia ka dute waiwai hookomoia mai i oi aku mamua o 5 pa-keneta o ka waiwai io.
I ka wehe hamama ana a hookomo ana mai i ka rama iloko nei o ka aina, he hewa keia e pono ai e hoohilahilaia ai ka lahui Farani imua o na lahui aoau o ka honua nei, a he mea hoi e hoopoino ai i ka lahui akahi no a waiho i na hana o ka pouli. O ke kumu pale wale no e hiki ke haawiia, o ka waiona ame ka palani wale no na waiwai a Farani e hoouna ai i na aina e a i mea hoi e pono ai ia lahui ma ka lawelawe ana i ka oihana kalepa, e pono e imlia i wahi e hiki ai ke komo keia mau mea ma na wahi apau.
Ua laweia ae keia kuikahi e ka poe kuai rama o na ano apau i mea no lakou e pakele mai ai mai na Kanawai mai o ke Aupuni e kau mai ai maluna o lakou.
I ka maopopo ana ua hoonawaliwaliia na kanawai o ka aina ma ke akeakea ana a Farani, o ka hana pono o ka hooikaika i ka hoala ana i ka manao hoolewaiona, a i ka makahiki 1842 ua kukulu ae la ka moi ame na alii Kiekie o ka aina i ahahui hoole waiona me ko lakou manao lokahi ana. I ka wa a ka moi i kau ai i kona pulima i ka hoohiki ua olelo ae la oia: "Owau kekahi e makemake nei e kakauinoa i keia hoohiki. Ua loaa no ia'u keia noonoo mamua aku nei, a ua maopopo lea ia'u na mea ino apau e pili ana i ka rama. He makua wau no ka lahui ame ka aina, a aia ia'u ka mana hooponopono i na alii apau o ka aina nei.
Ke hilahila loa nei wau, a aole loa wau e inu hou ana i ka rama. O ke kumu ae ia keia o ko'u mea e kakau nei i ko'u inoa."
He mau makahiki loihi ka manawa o ke ku ana o keia ahahui hoole waiona me ka moi ma ka noho peresidena, a he nui no hoi o na kanaka Hawaii i huli mai, a a'o aku i ko lakou mau keiki i ke ino o ka waiona, a ma keia mau hana, ua kaohiia na hana a ka poe aloha ole i ka lahui.
?Aole hoi he hiki ia kakou ke kapae ae i ka haawi ana aku i ka mahalo i na alii ame na makaainana i kupaa mai ke kue ia ana mai. O ka poe kahiko i hiki ke hoomaopopo mai ka makahiki 1840 mai a hiki he mau makahiki mahope mai ua hiki ia lakou ke olelo mai he kakaikahi loa ka poe ona rama i ikeia mawaena o na Hawaii. Ua hiki i kekahi ke noho maanei no ka wa loihi me ka ike ole i kekahi kanaka ona ma na alanui.
(Aole i pau.)
Hoolaha Mana Hookolokolo.
PALAPALA KII.
ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO APANA O HANA, MAUI.
Meinert H. Reuter, Hope Luna Ohi o na Auhau ku-e ia J. Maunaloa. Hoopii Dala.
I ka Makai Kiekie o ka Teritori o Hawaii, kona Hope, a i kekahi makai iloko o ka Apana o Hana, Mokupuni o Maui Aloha:
Ma keia ke kauoha ia aku nei oe e kii aku ia J. Maunaloa, o Kawaloa, Hana, Maui, Teritori o Hawaii, ina e loaa ana oia iloko o keia Apana e hele mai imua o'u ma kuu keena iloko o Wananalua, ma ka la 19 o Feberuari, 1903, maka hora 9 a. m. a malaila, e pane mai ai ia Meinert H. Reuter, Hope Luna Helu o na Auhau o a no ka Apana o Hana, Mahele-aina Auhau Elua o ka Teritori o Hawaii ma ka hoopii kahi a ka mea Hoopii i hoike ai e olelo ana:
O ka mea Hoopilia J. Maunaloa ua aie oia i keia mea hoopii, ku i ke kanawai ma kona kulana oihana i hoike mua ia ae nei i ka huina o kanakolukumamakolu dala ($33.00) no na Auhau i heluia maluna o ka waiwai o ka mea hoopilia, ma ka buke o ka Luna Helu o na Auhau no ka Apana o Hana, Mokupuni o Maui, no ka makahiki 1899, 1900, 1901, 1902. A o ka mea hoopilia, ua haiia aku oia no keia mea a ua haule a hookuukuu wale a hoole mau i ka uku ana i ua auhau ia a i kekahi hapa o ua auhau la, ke kumu e koi nei ka mea hoopii no ka olelo hooholo kue i ka mea hoopilia i oleloia no ka huina o kanakolu-kumamakolu dala ($33.00) i oleloia hui pu me umi pa-keneta ame ka lilo o ka hoolaha ana i hoopiliia mai e like me ka ke kanawai i hana ai no keia mea, a no na koina o ka Aha.
Ma ka ikeia ana ia J. Maunaloa i oleloia no kona hiki kino ole i'o ana ae ma kahi ma ka la ame ka hora i hoikeia maluna ae, e haawiia ai ka olelo hooholo ku-e iaia no kona hiki kino ole i'o ana ae (ex parte).
Malalo o ka'u haawi ana i keia la 14 o Feberuari, 1903.
J. K. HANUNA,
Lunakanawai Apana o Hana, Maui.
ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO APANA O HANA, MAUI.
Meinert H. Reuter, Hope Luna Ohi o na Auhau ku-e ia J. Maunaloa. Hoopii Dala.
(Kauoha no ka Hoomau ame Hoolaha ana.)
O ke noi a ka Mea Hoopii i hoikeia maloko nei no ka hana ma ka hoolaha ana, a o keia hihia e hoomauia a hiki i ka la 18 o Aperila, 1903, e hiki mai ana no ka hoolohe ana mahope iho o ka noonoo ana i keia noi i oleloia, ame ko ka palapala hoike hoohikiia i hoopili pu ia mai a lilo i hapa no keia mea ame ka hoike a ka makai maluna o ka palapala kii hoikeia maloko oonei, a i ikeia maloko o ka hoike i oleloia i ka loaa ole o ka mea hoopilia i hoikeia maloko nei, iloko o ka Apana o Hana, Mahele-aina Auhau Elua, a mai ka palapala hoike hoohikiia i oleloia e olelo ana aole ka mea hoopilia he kamaaina a mea noho paa no ka Mahele-aina Auhau i oleloia.
Ua kauohaia e pa'ila a hoolahaia ke kope oiaio a pololei o ka palapala kii kumu iloko o ka nupepa Kuokoa, he nupepa puka pule, pa'iia a hoolahaia iloko o Honolulu, no ekolu manawa neepaa, o ka hoolaha hope i umi ia mamua o ka ia e hooloheia ai, a o ka hihia i oleloia e mau aku ia a hiki i ka la 18 o Aperila, 1903.
J. K. HANUNA,
Lunakanawai Apana o Hana, Maui.
Hanaia ma Hana Maraki 20, 1903.
2956 - Mar. 27 - Apr. 3, 10.
PALAPALA KII.
ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO APANA O HANA, MAUI.
Meinert H. Reuter, Hope Luna Ohi o na Auhau ku-e ia Naiwalau (w). Hoopii Dala.
I ka Makai Kiekie o ka Teritori o Hawaii, kona Hope, a i kekahi makai iloko o ka apana o Hana, Mokupuni o Maui Aloha:
Ma keia ke kauoha ia aku nei oe e kii aku ia Naiwalau (w) Wailua. Hana, Mau Teritori o Hawaii, ina e loaa ana oia iloko o keia Apana e hele mai imua o'u ma kuu keena ma Wananaiua ma ka la 19 o Feberuari, 1903, ma ka hora 9 a. m. a mala@@@ e pane mai ai ia Meinert H. Reuter, Hope Luna Helu o na Auhau o a no ka Apana o Hana, Mahele-aina Auhau Elua o ka Teritori o Hawaii ma ka hoopii kahi a ka mea Hoopii i hoike ai e olelo ana:
O ka mea Hoopilia Naiwalau (w) ua aie oia i keia mea hoopii, ku i ke kanawai ma kona kulana oihana i hoike mua ia ae nei i ka huina o eha dala ($4.00) no na Auhau i heluia maluna o ka waiwai o ka mea hoopilia, ma na buke o ka Luna Helu o na Auhau no ka Apana o Hana, Mokupuni o Maui, no ka makahiki 1898, 1899, 1900, 1902. A o ka mea hoopilia ua haila aku oia no keia mea a ua haule a hookuukuu wale a hoole mau i ka uku ana i ua auhau la a i kekahi hapa o ua auhau ia, ke kumu e koi nei ka mea hoopi, no ka olelo hooholo ku-e i ka mea hoopilia i oleloia no ka huina o Eha dala ($4.00) hui pu me umi pa-keneta ame ka lilo o ka hoolaha ana i hoopiliia mai e like me ka ke kanawai i hana ai no keia mea, a no na koina o ka Aha.
Ma ka ikeia ana ia Naiwalau (w) i oleloia no kona hiki kino ole io ana ae ma kahi, ma ka la ame ka hora i hoikeia maluna ae, e haawiia ai ka olelo hooholo kue iaia no kona hiki kino ole io ana ae (ex parte).
Malalo o ka'u haawi ana i keia ia 14 o Feberuari, 1903.
J. K. HANUNA,
Lunakanawai Apana o Hana, Maui.
ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO APANA O HANA, MAUI.
Meinert H. Reuter, Hope Luna Ohi o na Auhau ku-e ia Naiwalau (w). Hoopii Dala.
(Kauoha no ka Hoomau ame Hoolaha ana.)
O ke noi a ka Mea Hoopii i hoikeia maloko nei no ka hana ma ka hoolaha ana, a o keia hihia e hoomauia a hiki i ka la 18 o Aperila, 1903, e hiki mai ana no ka hoolohe ana mahope iho o ka noonoo ana i keia noi i oleloia, ame ko ka palapala hoike hoohikiia i hoopili pu ia mai a lilo i hapa no keia mea ame ka hoike a ka makai maluna o ka palapala kii i hoikeia maloko oonei, a i ikeia maloko o ka hoike i oleloia i ka loaa ole o ka mea hoopilia i hoikeia maloko nei, iloko o ka Apana o Hana, Mahele-aina Auhau Elua, a mai ka palapala hoike hoohikila i oleloia e olelo ana aole ka mea hoopilia he kamaaina a mea noho paa no ka Mahele-aina Auhau i oleloia.
Ua kauohaia e pa'iia a hoolahala ke kope oiaio a pololei o ka palapala kii kumu iloko o ka nupepa Kuokoa, he nupepa puka pule, pa'iia a hoolahaia iloko o Honolulu, no ekolu manawa neepapa, o ka hoolaha hope i umi la mamua o ka la e hooloheia ai, a o ka hihia i oleloia e mau aku ia a hiki i ka la 18 o Aperila, 1903.
J. K. HANUNA.
Lunakanawai Apana o Hana, Maui.
Hanaia ma Hana Maraki 20, 1903.
2956-Mar. 27-Apr. 3, 10.
PALAPALA KII.
ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO APANA O HANA, MAUI.
Meinert H. Reuter, Hope Luna Ohi o na Auhau ku-e Estate Ilipau. Hoopii Dala.
I ka Makai Kiekie o ka Teritori o Hawaii, kona Hope, a i kekahi makai iloko o ka Apana o Hana, Mokupuni o Maui Aloha:
Ma keia ke kauoha ia aku nei oe e kii'aku ia Estate Ilipau, Ha-o-u, Hana, Maui, Teritori o Hawaii, ina e loaa ana oia iloko o keia Apana e hele mai imua o'u ma kuu keena ma Wananalua ma ka la 19 o Feberuari, 1903, ma ka hora 9 a. m. a malaila e pane mai ai ia Meinert H. Reuter, Hope Luna Helu o na Auhau o a no ka Apana o Hana, Mahele-aina Auhau Elua o ka Teritori o Hawaii ma ka hoopii kahi a ka mea Hoopii i hoike ai e olelo ana:
O ka mea Hoopiiia Estate Ilipau ua aie oia i keia mea hoopii, ku i ke kanawai ma kona kulana oihana i hoike mua ia ae nei i ka huina o Umi-kumamaono dala me kanahiku-kumamalima keneta ($16.75) no na Auhau i heluia maluna o ka waiwai o ka mea hoopiiia ma na buke o ka Luna Helu o na Auhau no ka Apana o Hana. Mokupuni o Maui, no ka makahiki 1897, 1898 1899, 1900, 1901, 1902. A o ka mea hoopiiia, ua ha'iia aku oia no keia mea a ua hau@@ a hookuukuu wale a hoole mau i ka uku ana i ua auhau la a i kekahi hapa o ua auhau la, ke kumu e koi nei ka mea hoopii no ka olelo hooholo kue i ka mea hoopiiia i oleloia no ka huina o Umi-kumamamono dala me kanahiku-kumamalima keneta ($16.75) i oleloia hui pu ia me umi pa-keneta ame ka lilo o ka hoolaha ana i hoopiliia mai e like me ka ke kanawai i hana ai no keia mea, a no na koina o ka Aha.
Ma ka ikeia ana ia Estate Ilioau i oleloia no kona hiki kino ole io ana ae ma kahi, ma ka la mae ka hora i hoikeia maluna ae, e haawiia ai ka olelo hooholo kue iaia no kona hiki kino ole io ana ae (ex parte).
Malalo o ka'u haawi ana i keia la 14 o Feberuari, 1903.
J. K. HANUNA.
Lunakanawai Apana o Hana, Maui.
ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO APANA O HANA, MAUI.
Meinert H. Reuter, Hope Luna Ohi o na Auhau ku-e Estate Ilipau. Hoopii Dala.
(Kauoha no ka Hoomau ame Hoolaha ana.)
O ke noi a ka Mea Hoopii i hoikeia maloko nei no ka hana ma ka hoolaha ana, a o keia hihia e hoomauia e hiki i ka la 18 o Aperila, 1903, e hiki mai ana no ka hoolohe ana mahope iho o ka noonoo ana i keia noi i oleloia, ame ko ka palapala hoike hoohikiia i hoopili pu ia mai a lilo i hapa no keia mea ame ka hoike a ka makai maluna o ka palapala kii i hoikeia maloko oonei, a i ikeia maloko o ka hoike i oleloia i ka loaa ole o ka mea hoopilia i hoikeia maloko nei, iloko o ka Apana o Hana, Mahele-aina Auhau Elua, a ma ka palapala hoike hoohikila i oleloia e olelo ana aole ka mea hoopiiia he kamaaina a mea noho paa no ka Mahele-aina Auhau i oleloia.
Ua kauohaia e pa'iia a hoolahala ke kope olalo a pololei o ka palapalapa kii kumu iloko o ka nupepa Kuokoa, he nupepa puka pule, pa'iia a hoolahala iloko o Honolulu, @o ekolu manawa neepapa, o ka hoolaha hope i umi la mamua o ka la e hooloheia ai, a o ka hihia i oleloia e mau aku ia a hiki i ka ia 18 o Aperila, 1903.
J. K. HANUNA.
Lunakanawai Apana o Hana, Maui.
Hanaia ma Hana Maraki 20, 1903.
2356-Mar. 27-Apr. 3, 10.
PALAPALA KII.
ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO APANA O HANA, MAUI.
Meinert H. Reuter, Hope Luna Ohi o na Auhau ku-e ia Estate Kaaiohelo Hoopii Dala.
I ka Makai Kiekie o ka Teritori o Hawaii, kona Hope, a i kekahi makai iloko o ka Apana o Hana, Mokupuni o Maui Aloha:
Ma keia ke kauoha ia aku nei oe e kii aku ia Estate Kaaiohelo o Muolea, Hana, Maui. Teritori o Hawaii, ma e loaa ana oia iloko o keia Apana e hele mai imua o'u ma kuu keena ma Wananalua ma ka la 19 o Feberuari, 1903, ma ka hora 9 a. m. a malaila e pane mai ai ia Meinert H. Reuter, Hope Luna Helu o na Auhau o a no ka Apana o Hana, Mahele-aina Auhau Elua o ka Teritori o Hawaii ma ka hoopii kahi a ka mea Hoopii i hoike ai e olelo ana:
O ka mea Hoopiiia Estate Kaalohelo ua aie oia i keia mea hoopii, ku i ke kanawai ma kona kulana oihana i hoike mua ia ae nei i ka huina o Umikumamakolu dala me iwakalua keneta ($13.20) no na Auhau i heluia maluna o ka waiwai o ka mea hoopiiia, ma na buke o ka Luna Helu o na Auhau no ka Apana o Hana Mokupuni o Maui, no ka makahiki 1897, 1898, 1899, 1900, 1901, 1902. A o ka mea hoopiiiia, ua ha'iia aku oia no keia mea a ua haule a hookuukuu wale a hoole mau i ka uku ana i ua auhau la a i kekahi hapa o ua auhau la, ke kumu e koi nei ka mea hoopii no ka olelo hooholo kue i ka mea hoopiiiia i oleloia no ka huina o Umikumamakolu dala me iwakalua keneta ($13.20) i oleloia hui pu me umi pa-keneta ame ka lilo o ka hoolaha ana i hoopiliia mai e like me ka ke kanawai i hana ai no keia mea, a no na koina o ka Aha.
Ma ka ikeia ana ia Estate Kaaiohelo i oleloia no kona hiki kino ole io ana ae ma kahi, ma ka la ame ka hora i hoikeia maluna ae, e haawiia ai ka olelo hooholo kue iaia no kona hiki kino ole io ana ae (ex parte).
Malalo o ka'u haawi ana i keia la 14 o Feberuari, 1903.
J. K. HANUNA.
Lunakanawai Apana o Hana, Maui.
ILOKO O KA AHA HOOKOLOKOLO APANA O HANA, MAUI.
Meinert H. Reuter, Hope Luna Ohi o na Auhau ku-e ia Estate Kaaiohelo.
Hoopii Dala.
(Kauoha no ka Hoomau ame Hoolaha ana.)
O ke noi a ka Mea Hoopii i hoikeia maloko nei no ka hana ma ka hoolaha ana, a o keia i ihia e hoomauia @ hiki i ka la 18 o Aperila, 1903, e hiki mai ana no ka hoolohe ana mahope iho o ka noonoo ana i keia noi i oleloia, ame ko ka palapala hoike hoohikiia i hoopili pu ia mai a lilo i hapa no keia mea ame ka hoike a ka makai maluna o ka palapala kii i hoikeia maloko oonei, a i ikeia maloko o ka hoike i oleloia i ka loaa ole o ka mea hoopiiia i hoikeia maloko nei, iloko o ka Apana o Hana. Mahele-aina Auhau Elua, a mai ka palapala hoike hoohikiia i oleioia e olelo ana aole ka mea hoopiiia he kamaaina a mea noho paa no ka Mahele-aina Auhau i oleloia.
Ua kauohaia e pa'iia a hoola@aia ke kope oiaio a pololei o ka palapala kii kumu iloko o ka nupepa Kuokoa, he nupepa puka pule, pa'iia a hoolahaia iloko o Honolulu, no ekolu manawa neepapa, o ka hoolaha hope i umi ia mamua o ka la e hooloheia ai, a o ka hihia i oleloia e mau aku ia a hiki i ka la 18 o Aperila, 1903.
J. K. HANUNA.
Lunakanawai Apanao o Hana, Maui.
Hanaia ma Hana Maraki 20, 1903.
2956 - Mar. 27 - Apr. 3, 10.
Hoolaha Hooko Moraki
HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI
Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha, mamuli o ka mana kuai iloko o kekahi moraki i hanaia ma ka la 26 o Iune, A. D. 1897, i hanaia e Amoy Silva wahine mare a M. E. Silva o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, ka Mea Moraki mai, ia Maria L. Hoffmann o Honolulu i oleloia, ka Mea Paa Moraki (make mahope mai) a i kopeia iloko o ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni, ma Oahu iloko o ka buke helu 170, aoao 396-7, Owau, o W. O. Smith, Kahu Hooko Kauoha o ka Palapala Kauoha hope loa a Maria L. Hoffmann i oleloia, ka mea i make, ke manao nei e paniku i ka moraki i oleloia mamuli o na kumu i uhalia, e hoike ana no ka uku oleia o ke kumupaa i ka manawa e uku ai.
Ke hoolaha pu ia aku nei no hoi, o ka waiwai i hoopaaia maloko o keia moraki i oleloia e kuai kudalaia aku ana ma ke akea maloko o na keena kudala o James F. Morgan, Alanui Moiwahine, iloko o Honolulu i oleloia, ma ka Poaono, ia 25 o Aperila; 1903, ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia.
O ka waiwai i hoopaaia maloko o ka moraki i oleloia a i manaoia e kuai kudala aku e like me ia i hoike mua ia ae nei oia kela apana a mahele aina e waiho la ma Kamakeia, Honolulu i oleloia, i apoia a i hoakakaia e like me ia malalo iho:
E hoomaka ana ma ke kihi Komohana-Akau o keia Apana ma ke ana-huina o na apana elua a holo:
1. Hem. 4" Hik. 46-1/4 kapuai ma ka Alanui Front (Alanui Alo.)
2. Akau 70 1/2 Hik. 135 kapuai holo ma ka hapa Hema o keia pa-hale.
3. Akau 30" Kom. 36 kapuai holo ma ka pa-laau.
4. Hem. 75" Kom. 115.4 kapuai holo ma ka hapa Akau o keia pa-hale a hiki i kahi i hoomaka ai, nona hoi ka iliaina o 115-1000 o ka Eka, a oia no hoi ka hapa o ka Palapala Sila Nui Helu 1758, L. C. A. 360, a oia no hoi ka pa-hale i hooliioia ia Amoy Silva oleloia ma ka palapala kuai a J. D. Holt opio i hanaia ma ka la 9 o Maraki, 1894, a i kopeia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni, ma Oahu, iloko o ka buke helu 146, aoao 195-196.
Pau pu me na hana hou apau, na kuleana ame na pono apau i pili ilaila.
Ala he hele noho ke ku ia maluna o ua aina ia a i inisuaia hoi no $900.
Ma ke kuike a ma ke dala gula Amerika no hoi ka makemake.
Ma ka aoao o ka mea kuai mai ma lilo palapala apau.
No na mea aku i koe e ike ae ia W. O Smith, Judd Building. (Judd Hale) Honolulu.
Hanaia ma Honolulu, Maraki 16, 1903.
WILLIAM O. SMITH.
Kahu Hooko Kauoha o ka Palapala
Kauoha a Maria L. Hoffmann, i make.
2956. Mar. 27- Apr. 3. 10, 17, 24.
HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI
Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha mamuli o ka mana kuai @ o kekahi moraki i hanaia ma ka la 27 o Augate, 1900, i hanaia e Emily Sanford, no Honolulu. Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, Mea Moraki Mai ia W. O. Smith. Kahu Malama Waiwai o S. W. Wilcox o Honolulu i @, ka Mea Paa Moraki, a i kopeia iloko o ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni ma Oahu, iloko o ka buke helu @ aoao 154-156 ke manao nei ka Mea PaaMoraki e paniku i ka moraki i ole @ no na kumu i uhaiia, e hoike ana ka uku olela o ke kumupaa ame ka ukupanee ka manawa e uku ai.
Ke hoolaha pu ia aku nei no hoi o ka waiwai apau i hoopaaia @ o ka moraki i oleloia e kuai kudalaia aku ana ma ke akea ma na keena kudala o Jas. F. Morgan, Alanui Moiwahine iloko o Honolulu i oleloia, ma ka Poaono, ia 25 o Aperila, 1903, ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia.
O ka waiwai i hoopaaia maloko o ka moraki i oleloia a i manaoia e kuaiia e like me ia i hoike mua ia ae @ oia keia malalo iho:
Akahi: O kela apana a mahele aina e waiho la ma Alanui Quarry, ma Kalaokahua, iloko o Honolulu. Mokupuni o Oahu, nona ka iliaina o 6000 kapuai kuea, emi a oi iki, a oia no hoi ka pahale i kuai liloia ia W. H. Winchester ma ka palapala kuai a W. E. Foster, Kahu malama Waiwai, i hanaia ma ka la 21 o Augate 1895, a i kopeia wa ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni wa Oahu, iloko o ka buke 153, aoao 272 a i hoakaka pono ia hoi ma ke ano he hapa o ka Palapala Sila Nui @ Helu 3564, i apoia a i hoakakaia e like me ia malalo iho:
E hoomaka ana ma ka ma-ka ma ka aoao makai o ke Alanui Quarry @ kapuai mai ka aoao hema mai o @ ke Alanui Alapai hooloihiia, a holo @ me ia malalo iho:
Hem. 37 ∘ 31' Kom. 120 kapuai ma ka pa-hale o ke Kalahu (Club) o na Pukiki; malaila aku holo.
Hem. 52 ∘ 30' Hik. 50 kapuai ma ka Apana 511, malaila aku holo:
Akau 37 ∘ 30' Hik. 120 kapuai a,
Akau 52 ∘ 30' Kom. 50 kapuai @ i ke Alanui Quarry, nona ka iliaina o o 6000 kapuai kuea.
Elua: O kela mau apana, mahele aina, he mau apana a mahele o ka aina e waiho la ma ke Alanui Cartwright kokoke i ka hale noho o J. M. McDonald ma Waikiki iloko o Honolulu i oleloia, ola no hoi na apana helu 35, 36 ame 37 o Kekio Tract(Maheleaina o Kekio) nona ka iliaina o 15000 kapuai kuea, nona ke alo e holo la ma ke Alanui Cartwright i oleloia he 150 kapuai a 100 kapuai ka hohonu a he hapa o ka Palapala Sila Nui Helu 5667. L. C. A. Helu 5931 a o na aina no hoi ia i kuaiia ia W. H. Winchester ma ka palapala kuai a W. C. Achi, Kahu Malama Waiwai, ame C. B. Maile. Kahu Malama Waiwai, i hana ai ma ka ia 11 o Mei, 1897, a i kopeia ma ka buke aupuni helu 167, aoao 442.
O na pa-hale apau i hoikeia maluna ae ua hooliloia i ka Mea Moraki Mai i oleloia, ma kekahi palapala kuai a W. H. Winchester i oleloia, i hanaia ma ka la 3 o Augate, 1900, a i kopeia maloko o ka buke aupuni helu 210 aoao 1@4.
Pau pu me na han hou, na kuleana ame na pono apau i pili ilaila.
Aia he hale maluna o ka pa-hale @ ku la ma ke Alanui Quarry, i @ no $400.
Ma ke kuike a ma ke dala gula Amerika no hoi ka makemake.
Ma ka aoao o ka mea kuai @ palapala apau.
No na mea aku i koe e ike ae ia W. Smith, Judd Building. (Judd Hale) Honolulu.
Hanaia ma Honolulu, Maraki 26 1903.
WILLIAM O. SMITH
Kahu Malama Waiwai o S. W. W@
Mea Paa Moraki
2958. Mar. 27. - Apr. 3, 10. 17 24
HOOLAHA PANIKU A KUAI A NA MEA PAA MORAKI
I kulike ai me na mana kuai i hanaia maloko o kekahi mau moraki elua i hanaia e Wilhelm Kelie, no Honolulu Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii ia Pioneer Building and Loan Acquisition of Hawaii, i hanaia ma ka la 22 o Maraki, 1897, a ma ka la 24 o Feberuary 1900, he mau la no laua i hana pakahi ia ai, a i kopeia, no laua pakahi iho iloko o ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni ma Oahu, iloko o ka Buke Helu 170, aoao 145-147, a iloko o ka buke 294, aoao 272-275, ke haawiia aku nei ka hoolaha ke manao nei ka mea paa moraki e paniku i na moraki i oleloia mamuli o na kumu i uha'lia, e hoike ana ka uku ole ia o ka ukupanee, kumupaa, pa auhau ame na uku-makahiki i ka manawa e hookaa ai; a maluna o keia paniku ana, e kuai kudala ia ai ma ke akea ma na keena kudala o James F. Morgan, ma alanui Moiwahine, iloko o Honolulu i oleloia, ma ka Poaono, ka ia 11 o Aperila, 1903, ma ka hora 12 awakea o ka ia i oleloia, na pa-hale i hoakakaia iloko o na moraki i oleloia e like me ia malalo iho:
O keia mahele aina apau loa e waiho la i Kalia, Waikiki, Honolulu i hai mua ia ae nei, i apoia e like me ia malalo iho:
E hoomaka ana ma ke kihi Hema o keia mau apana ame ke kihi Hikina o ka apana i ikeia ma ka helu 3 a i onaia e R. W. Bennett, ma ka aoao Komohana o ke alanui mahele-liilii a malaila aku holo.
Akau 27 ∘ 40' Kom. ma ka apana o R. W. Bennett i oleloia 100 kapuai.
Akau 49 ∘ 50' Hik. 100 kapuai.
Hema 27 ∘ 40' Hiki holo ma ke alanui nui Waikiki 100 kapuai.
Hema 49 ∘ 50' Kom. holo ma ke alanui mahele-liilii i oleloia a hiki i kahi i hoomaka ai; oia no hoi na apana i ikeia ma keia mau helu 1 ame 2 e like me ia i hoikeia ma ka palapala aina a Bruce Waring & Co. a oia no hoi ka aina i kuaila ia Wilhelm Kelie i oleloia mai a J. A. Magoon mai ma kekahi palapala kuai i hanaia ma ka la 22 o Maraki, 1887.
PIONEER BUILDING AND LOAN ASSOCIATION OF HAWAII.
Ma o kona loio la.
A. G. M. ROBERTSON.
Hanaia, Honolulu, Maraki 17, 1903.
2986 Mch. 20, 27. - Aperila 3, 10.