Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 17, 24 April 1903 — Ka Poka Nui ame ka Poka Iki He Moolelo no kekahi mau Opio Elua iloko o ke Kaua kuloko wawahi Mana Kauwakuapaa o Amerika Huipuia. [ARTICLE]

Ka Poka Nui ame ka Poka Iki

He Moolelo no kekahi mau Opio Elua iloko o ke Kaua kuloko wawahi Mana Kauwakuapaa o Amerika Huipuia.

(Unuhila e S. K. Nawaa.) I MOKUNA XXX. j PAKELE MA KA APIIA. I "E hoomanao iho oe eia oe Hoko o {ke kupiUkil. Aole ia he hana hooheI wale kou hoao ana e pakele ae.* f wahi I hou a Kaie i pane mal al. ! "Eia kekahi kiu ke h&le laula nei ma keia wahi. a e hai aku ana o Kaie- | kona he kiu oe. Ua lako anei oe i ka j nipa kiua?" wahi a M* 4 . Makala { ninau [ mai ai. I "Aole. Ina no hoi e loaa mai an.a o f i na punapun»»" * . j j "E iawe aku i ka'u pu, a ala ko'a { Uio mawaho; e kau aku maluna oiaa | [a holo aku no kou ola- # " | { "Aole. aole; ma ka iawe aku i kou | ? U»> o?a ka mea e hoohuo! ia mai ; ral joe: hoi iho„ no hol ua ot aku ka poiho ? | no'u e hele wa\ras aku f oiai ca oi j ko Kaiekona TT!akemake i ka ilo." a fa t wa i hopu aku ai wau i ka pu i haawl- | ' ia mai ia'u. ! 4 "Ae: ke lohe wau i ka I rrai <o na wawae Ho," wahl a Kate. |**Ela lakou ke feeie mal ne| e liuli la > ©e." * f ; "Ua pololel ka«. e kuu tei aloha," ■ I wahi a Makala I pane mai al me' kona ' «eene* ana no ka puka aniani. | M Ke ike nel wau i kekahi mah-eāk koa I • k«? iakou holo mal maiuna o na 110. IB Kate. e iaw* ak« ta Mr. Wlllmoua (mahop-e o ka hnle a hlkl aku ! ka hale; I hoahu ai.—l?a ike oe { ke alanui e Willimona. a nau e h«<»a e llke me kaa l j ike al Ih» potfo. M ; | XTa iohe pono akw la wau i ke pohapoha mal o na kapuai wawae ma ke nianui, nolaila. oa hull ae ia wia a hahal ako la la K«te O ks noho ana iho , ois no ko x a ku ana aka imua o | ka make, o ka holo ana aku ho!. oia k» mea nana e hoohoka aku I ka Ka- ; l*-korm hana lapuwal#. Vn hei« aku Ja w ka awiwi a hikl I fce kalai ■m malaUai' mi*na. I ku ai l*a lohe akia la maua \ ka hoio ana t*>*i o keta po» kaa maluoa o na ii»s & | ka hale, a pu aku ia eh> h«>i i ka nunui mai o a& ko, a ke . j maoa & Kafc?ko*i& -.%**• |kahi lioko oia hulna. Ua komo koke

nai U ka maaao Uoio o'u &e mea T.a!kai ole iea haalele iho S ka opio «T.ih!ne me ano a'u e ike nei. t*a h&i aku waa Miia a u« p«ute mai oia: "Mai nana oe i keia mea. Un oi ko ma isela wahi « hiki} ai ia Kalekona ke Jh»n& mai i ieana | hana ino.. A nou hoi. aole he hiki iaia | ke boop<akeie ae Ja oe. K like xae kana f i olek» mai n«i o kena ioie ou e komo f La oia no ka mea oana e iho \ ia E heie koke aku oe i keia wai ano. & pela ke Akua e kiai mai ai ia oe." Ua poloki ka Kate. He mea pono t<> no la'u ke hele aku. Ua apo aku. ia wau faia a no kekahi mana««r& pokole ua huli ae la wau a hele aku la me ka mahanahana o ka honl ana i haawi mai aS ma ko'u papa'ina. MOKUNW XXXI. PILIKIA I KO'U MAU HOA O KA AUNA HOOKAHI. "Manaolana aku I ka pono I o*u mau hoa, He oie k& maliu, ka sanana !a mai. 4 Hu uf ka ninau; 'no sabe like pu,* I ke kanaka nupepa, ola kamahele/ v Aoie i loihi loa kela wahi a*u ! haaleie Iho ai i ka opio wahine mal ke kahawai aku. noiaila aole 1 nui )oa ka ,manaw« i loli nia. ka hele ana aku a hiki ilaila, a I ko'u hoea ana aku ma ka'e o ke kahnwai, ua hele koke aku la wau ma ke aianui a'u 1 kamaaina ai. Ua maopopo ia'u i na aole e loaa mai ana kekahi mau kuia ma ko'u aiahele, e hoea aku ana wau i kahi o na laina koa kiai o na Federala t kakahiaka nui o kekahi la ae, nolaiia ua heie aku la wau me ka awiwi me ka loaa o na manaolana maikai iloko o ko'u puuwai. 0 ka lono i ioaa mai ia'u a i kekahi o ko makou mahele koa ke paa ia ta Kalekona, oia ka mea nana i hoike mai ia'u, aole l nele ke kukulu ia ae o na laina koa klai ma Opekuana. he mau mile hoi ma keia aoao o Hapa Fere. Mamuii o ka pihoihoi i loaa mal ia'u mamuli o ka loaa afta aku ia'u o Kate iloko o ka piiikia, ame ka nui no hoi| 0 na noonoo like ole e hoholo ana iloko j |o ko'u poo, ua hoopoina ia Iho ko'u| inoonoo ana i ko'u wah! i eha a hiki tj ka haia ana ae o kekahi hora okoa. j Ua hoomaka hou mai la ko'u wawae ej eha a hoomaka h6u mai la ke kokoj e kahe a ke ike la no wau i ka hoholo | iho ilalo a komo iloko o ko'u kamaa: ; me ka hoomanawanui wale no wau i| hele ai, oiai oLa w.'ile no ka hana ku- \ pono e hana ai i loaa ole mai ai wau j ia Kalekona ame kona mau hoa. Ua oi s aku ka pono e hoomanawanui i ka eha j mamua <y ka loaa mai i ka eneml a !if ia aku iluna o ka laau: ua oi aku noj hoi ke ola ana a panai aku t ko Kate; aloha no'u, mamua o ka hol koke ana| aku 1 ka opu o ka honua, > » Ua hoomau aku la wau i ka hele ana, j aole no x nae me kn awiwi, e hoomau j ana hoi ma ka aoao o ke kahawai a ma-! ialo, iho hoi o ka iaiani kuahiwi. a i Jca | wa i hoomaka mai ai na hoailona o ka hoea ana mai o ka la, ua }corno koke' mai la ka pihoihoi iloko o'u, oiat no i hala hope ae ka poino mahope o u.; He hora mahope mai, ua hoonuika mni la e ahuwale na men nia ko'u aiaheie. eia nae aole he mau hoailona o ka ike ia aku o na lainakoa kiai: ke manaolana la no nae hoi wau oole no hoi lakou i mamao loa aku. la'u e noonoo nei no' r,a mea I loaa mai ia'u mai ka wa o*u i komo ai iloko o ka oihana kaua, ua hoea koke aku la wau i ke kikee anw o ke alanui. a ia wa no hoi i tke aku al wau i kekahi papn !epo. ao f e no nae '»»• poe koa malaila, a la'u no a ka& aku ma kekahi aoao, .ua holo mai la elua mau koa a lilo ilio la wau i pio. la'u i nana pono iho ai ia laua, ua ike iho la wau he mau koa kaulio Federa!a keia. komo koke mai la no hpi ka muha noko o ko'u puuwai. "Balgo)e, mai hea.mal nei oe?" wahi a kekahl koa I ninau ma! ai. "Mni kekahi aoao mai o keia papu lepo," wahi a'u i pane aku ai me ko'u mino aka ana aku i keia ninau. "Ua ike no hoi wau la mea. Aka heaha kou mea 1 hele mai al? Heaha hol kou makemake ryaanel?" "O ka reglmana hea kou?" wahi a'u 1 ninau aku ai me ka nana ole aku i kana ninau. "O ka Mahele Ekolu o Nu Jese." wahi a ka pane. "Heaha kou naea i ninnu mai nei no ia mea?" "No ko'u makemake e ike. Ano e| lawe koke aku oe ia'u i ko oukou wahi j hoolulu: Ua makemake wau e ike i koj oukou alakai." j "Ua pono keia. Xa Hena e lawe aku; ia oe i ka mekia," wahi a ke kopala ij pane mai ai. j "O oe ka'u pio," wahi a Hena i pane 1 mai af me ka ialau ana mai ia'u, "Ina ] oe e hana kolohe mai ana ia'u e ki ho \ wau ia oe i ka pu." \ "E haaiele aku kaua. e kuu hoaioha > Aiiiki." | "Aole wau he Aiiiki, he KeJ*?marila ] wau." wahi a Hena i pane m'ai as me; ka ieo huhu. ; "Ua pono, e kua hoaloha. Ina he po-' . ka ni«i ka mea e ki la al i ko poo aiaila | | iohe oe." \ 1 Ua okalakaia koke mfti la o Hena a j |hopu koke iho la i kana pahikaua: ua! |pnu koke s? na? la huhu o«a a ho»lv>i ! |iho i kana p&hlkaua iloko o kona waM. j ; a alakai aku ia ia'u -no kahi e noho ana ■ ? ko iakou alakai. Aole 1 ioihi ke!a j t hele ana o maua. «a hoea kok? aka U* I \ maua i kahi e ku ana ko iakou mau | - hale ioie a lawe io« aku la ■> Hena l<*'u j [imua o ko lakou aiakai. Ua hooīohe 1 m&i la o M*kaß**enabuka i ka*e maa r ole!o. a hoike mal ia i kona manaolo i ka v y roau mea i aku ai iAia. : [ "He mea pon»> in a ke hooana aku ia ! ' «*? Imui* o k* generaia * noho !a ma! Hapa F«re, a ina «* man&oio mai ana ? kela I kau mau «ielo. alaiia ua pot?o. i Ua hai roai nei o«e he aliikoa w* m ka! Federala. aoi* no nae wau I ike fa \ oe mamua, nolaila e kala mai oe ? ; "Ola ko'u makemake. He m*ra ponol !a oe ke hooana koke aku ia'u olal ua j mii ?oa k» |K»ino i īoaa ia'u & be mea | . pono e loaa k»ke> mai na iapaaa ana 1 ko'u wahi eha." "O kfr koa nana oe I iawe mai n«i ola no ka im* «a»a * lawe aku a e*. e iawe koke mai I kou law« aku I kela. kmim»n« imoa o k* g«o«raia/* • "Hr r?ei no aoei oa ko« « n*i tnaaaeir* wahi a'a i ninau «Sru at ,4 B kala mai ia'ii: aoi* e hlki fet'u k# hoike aku ia o* i kekahi m**. lisa * hoapenio m*} sna ke ir«»ertila l koa kulana,'aiai:!a e an* w i «a im* nima." "K kata mal »o ka**t ninao. Ua poina v«u. oia ka boi *ta i» nei i ka! koa o n* K©aof«dem«.,

Ua pok&ei %, n* hoomaikal ana ao hv>t fe« nui |» *»*/* a'u i p *a« »*u *i"'Aloh* wa?tt * Koaen&hwk* l pi*» nai mai at. V& h*ha| «ku \ A w»u i* Hena a hlkl i i iekahi stumuīau»«. a m»a.m»| oU i k«u |ae 3ti ma'un* o kona IK>, & hehj, >vku t% | niaua. Aotf i i^sht k*ja h-H* atv& o m«ua |ua a»S ta o H*na i fc*'u pu oanaf pana Uoko o ke ek** o ko'u {«>{« «svte. \" KoKaml u: h*> pu panapana kau!** wraht ana t ho>ho a,> ai. "A?: ua poina w»u t ka has ana. aka ia <w "Ol*! alnll*. kou nmnao l**u. Manno anei oe ia*u he waht kamipulu?'* "Ua kokok** o* *■ Hk« N me la." *rahl a'u l j>»Re nkx» ai me ka i kona huhu nul la'u. "Ke maopopo oj«> nt?l vvau 1i k&u hoohuh\i m&l ta u, « kuu hoaioha. Heaha keifa «u c huhu n«i ?" °B«?rora % u* hiki la oe ke p*p*hi w*l ia'u Ina m&nawa apau « Kma. anA ka wa pono. nou e- ki m«i iti la'u ro* keiva pu au. E haawi mai oe l k«»R!i pu.'* "'l'a pono. ina oia kou Eia mai/* I loa no a Ulo aku UU U ua pu n#{ a'u. o kona wa kok<p no ia I kuUi nxal ai i ke klko a hookau niai ia i ka *aha maluna o'u. "Heaha kMa au « hnn* nol?" irahl a'u i pane aku ai mo ka lole pu ann mai i hopo i kaawaie» ae «i m&i ka waha mai o ka pu. "E ki aku ana waij |a o«- i keta manatra." "E ki ana oq ia*u? tT* kauoha ia mai nei oe e law« aku la*u imua o k« Kenemla, e kahi hupo mai o Kuia. Aoie anei oe i lohe aku n*| I ko'u hai an» aku i ko oukou aiakM he ailikoa wau no ka t.'nionat E pono ia o* ke hana aku i kau hana l kauoha ta ai e hana aku. Ke knumaha nei wau i ko'u haawi ana aku nei i kena pu ia oe." "0. ke kaumaha nei oe, ea. Well. « ki ana no wau la oe." "E kahi kamipulu KawaJhAe. Ina wau e ki ia nna. aoie anel he mea in>no la oe ke kaii a loka mni ke k*uoha mal 'ko oukou genera!a mai. aiaiia ki mal |no hoi ia'u a make. Ina oe e ki nna ! ia'u. ke hai aku nei wau ia oe, e hikl (mai ana ka manaa-a au e ku aku al | imua o na pu 1 ol aku ko lakou nul } | kena." j "Ke hai aku nei wau i ka'u hana e Ihana ai maluna ou. K hikii ia mw w ;e a'u i ke kauia a hoopan iho m«» ku'u ! noholio." wnhl a Hena 1 pnne mai ai \ me ka huhu nui. j "Aok> o'u, nana ia men. o k<m iawe ; waie aku no ia'u a hiki l Ilupa Fere, join ko'u makemake," I l*a hana awiwi iho in o f!#>na I kri knhi kipuka kauln. a honpna iho ia ma : ko'u iima akau n hawele iho la l k«'j kahi poo o kau'.a ma ka «muku o | kona noho. j i'a iko iho !a wa« he m»>a w.iiwal i oip ka h«'MT!>rtaktki nna. noiniia vm ap | aku ia wau e hana mai oia i k**ta hana ! maiuna o'u. a hoomanawanui nku la * wau t ka hohal an:\ aku laia o iiW<> me *ka hiki ia'u ke hvio ftku. 11»* vha niiie f mai keia wahi aku hik? i Hapn Fer«\ !a i hoomanawnnul wai(» in no «» a'u keUi ! loa. O kahi knmipuHi h»>i koia a;>le oia | ia nana mai ia'u, a»ne ho ?nott ta no hoi | Ua hanau uhane oie ia mni ola t kota t no. No ka nui lo» o ko'u «»ha»'ha. ua komo mai ia na «na'nuo yoko o'u, Ko hiki maf ka wa kupono e hana no hoi wau inia i knna mon e rnakomak4» oio al e hana ia aku not\a. I ko maua hoea ana aku m» na «l«nui o Hapa Fere, ua ulakai ioa aku. ia o Hena ia'u' no kahi v n«ho ana k«» kei neraia. a ia maua i i»oea nku nl I k»» j aianui e hoto ana no k«» kahua hooiuiu. !ua halawai aku ia maua me kekahi {kokua aiiikoa a hoio mai ana maiuna 0 ka lto. "Heaha kela au. o llena?" wahi ana 1 ninau mal al"He klnl keia, n tia hoao aku ota e holo aku mai a'u aku." wahi a Hena 1 'pane nku ?ii. "E knla mai ia*u: aote wau h* Kono- ( federeta. aka h<- —'— •" I "O, aole o'u nana la m«*a," wnhi a ]ke kokua a-Uikoa i kahamaha mai al: { "t*a hikl no }a oe ke h<vUa mai ta mea j mahope. E Hena. eln w* aku iaia iioko | o ka haie paahao o na pi<>." 1 "Ke makemake nel wau e ike i ke {#f«?neraia." wahi a'u t pan<» aku il. "He ! hana kuhlhew a wale no kela. E t«?no fa'u k* iki* i kt» rencrata." "Konofauna u! *• hoopaa t kott wafea? He nui ioa ka hana « ke * aole oia e hoo!Ji«> mat nnn t k«>na maI nawa noii. Na k«*a kiai *• nana mal |ia o* 5 ." atawa i hnalt>le mul ai ota ta fmnua. | Mamuji oka hala ana ae « k«-kahi I maa msnute. aia wau U>k » o ka hale I i hof>paa la ai na pb> Konof-<ier-?!a v i'a | hai mai ia lakou la'u, ua hopupioia ta--1 k<nt i ka «a o iakou e noho kUvi *tna. ■1 ka p*> mamua iho, a k* manao n«>i > iak »n e ia«e ia aku ana lnkmt no \ ma. t f a pahnohao lakou iko lakou ■ j«he ana mai a'u aku aol? whu h* Ko« nohilla ua k*>no fca tnat *«tt je hai akti i na ima apau * I'M ! no'u. { 0 na koa e kiai ana I n* pio K*>o«i ff«iereta, aia ink'>u nial;tso o ke aiakal f ana & k»>kahi kanak;i AUiki «» k*? t kakiana. a ho u?i komo tna.i U* ' Uok«> ō'u ka hrv>manao ana no I'Vni*a. ■no ke ano o ksm* kamallio a-na. No ke ; ano malkal o k«-ia wahi ua } hooholo tho ra wau n nol aku IM i * l' kokua ma! U'u. 4 ko'u wa I t*w**a m»t Ul no Ilapa Fero e kahl H'-n* pau**t ] aioha o'e, tia hauie aku ko'u |afmie: i aoi* no hoi he mea ■» a»» ikP o ua lapuw«kte la * ku iho a kH aku t ko'u papaie. O kela ka'a iiuma kwp»>no e no| ēaku ai i kona kokua mat la'u. \ "O ka w&le R« ane* k«» tXit *~ f kemake tsHT aoie wau a ht»u> »*ku "r ana i kau nol: aka. i*b«* i» e htkt īal ta"u ke ta*e mal I kekahi I 1 kupono ii % w," wahl a ke kakiana i p*i ne mai al me ka l*o oluolu. f "E not aku oe lke alilkoa ta,ta k« ktal \ ana i WH* I». e hooknu mai ia'u e hei«f |aku malaio o ke klal la ana. e na koa« ! no ka heie kual. a «a'u no e koho I ko'u niakewake/' "V* pono: e hana koke no wau • Uke me kau Hol" H« hapaiua hora mahop*> mat u» kah«*a mal la kekahi o na kopala 1»*«» * hahai akū laia» » nana wrau I law* ak« jxo ka haie kaaf e> ku ana ma kaW marrao ote aku mai ke kahua hoof aiu. I» maua I komo aka *t* »» *** ta waa i kekahl puulu o i*a aliikoa e »oho '<*»* tk*ko, a I ko lakou ik«* ana mal ia'u. 9* n&oa mai la lako» m* ka pahaoha«i I ko'u ktf aku tits ko'u Jote Konof<wl<?reta. V& hoohauoii ia mat wau. olal twa»na o lakou t Ike aku al w*u ia o*&fc«*e, ka hmu kakau napepau (Aok t paa->