Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 20, 15 May 1903 — Page 3

Page PDF (1.75 MB)

This text was transcribed by:  L. A. Marchildon
This work is dedicated to:  Any Canadians calling Hawaii home...I'm so envious !!

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, MEI 16, 1903.                        3

 

HOOLAHA KUMAU

Ka Hui Alahao ame Aina o Oahu

MANAWA HOLO

Mahope aku o Ianuari 1, 1902

MAI HONOLULU AKU

HALE

HOOLULU

Na la apau koa ke Sabati a. m.

Na la apau a. m.

Na la apau koa ke Sabati a. m.

Na la apau p. m.

Na la apau p. m.

Honolulu         7:10     9:15     11:05   @:15   @:10

Manana           8:0@   9:48     11:40   3:45     3:@0

@a Mill           8:@2   10:08   12:00   4:0@   6:10

Wa@anae        --          10:50   --          4:45     --

Waialua           --          11:55   --          @:40   --

Kahuk@          --          12:22   --          6:15     --

MAI WAHO MAI

HALE

HOOLULU

Na la apau koe ke Sabati

Na la apau koe ke Sabati

Na la apau

Na la apau

Kahuku           --          5:25     --          2:08

Waialua           --          6:10     --          2:50

Waiana            --          7:10     --          @:55

Ewa Milla        @        7:45     1:05     4:@2

Manana           @:15   8:0@   1:@0   4:52

Honolulu         6:@0   8:@5   2:@     5:@

G. P. Dennison,           F. C. Smith,

Luna @           Luna Kuai Kikiki

Kakela me Kuke

[KAUPALENAIA]

Poe Kalepa ma ke Komisina

@E A

POE LAWELAWE KOPAA

POE GENA NO N MAH IKO

LEHULEHU.

 

Ina e makemake oe e hoomdkaulii i kau loaa e hele oe e kuai

PAPALE, PALEILI ame na mea like nou i ka halekuai o

S. OZAKI,

Helu 178 Alanui Hotele,

He maikai a ano hou mau ka makou mau waiwai a he kaawale mai na pilikia mai o ke ahi ame ka wai.

 

KAUKA GEO. W. BURGESS

Ua n@e ae nei ma Alanui Papu, Helu 1@7, kokoke i ke kihi o na Alanui Papu ame Malawaina.  E loaa no @a kona home ma ka hora 10 a. m. a hiki i ka hora 3 p. m. ame hora @ p. m. Helu Kelepona aMin 128.

 

KAUKA GEO. J. AUGUR

Keena Hana 431 Alanui Beritania.  Telepona Helu 1851.  Hora Hana 10-1@ a. m., 3-4 ame 7-8 p. m.

Sabati @:30—10:30 a. m.

 

O KE

Koko Ino ka mea e loaa ai na Pilikia ma ke Kino.

E Heluhelu i keia mau Manao.

OK@ LAAU@

AYER'S SARSAPARILLA

--KA—

@ nana e hookauwale na ma'i ino mai kou koke aku.  He l@u hoonoono o@, a he laau e hooihaika ana i kou mau lala apau.  O ka Laau Ayer's Sarsaparilla loa laau kaulana loa a puai @ ao holoo@oa.  Ina e hoomau la ka lawelawe ana i keia @au e loaa ana ka ke o@a kin@ maikai a me ke koko maemae, hoi hou mai ka @ o kou mau lehelehe, pu'ipu'i maikai kou mau papalina, a loaa ke kulana ola kino maikai.

            He loaa na pa'u paa o ke kino i ka l@ Ayer's Sarsaparilla, e hoopakole ana mai ke ma'i puu paa (Brights' Disease) ame @a ma'i oia ano. Ke koi ikaika aku nei makou e lawe @a keia @ laau @ kahi i ike ia na ma'i Puu paa apau.

            Hoomakaukau la e Kauka J. C. Ayers.

            E loaa no ke@a mau @uaal@ ma na hale kuai @ apau.

 

O KA PO@ HOLO BA@KIKALA, aole @ pono no lakou @ h@le wale me ka lawe pu ole ana i omole Hamo Eah a Chamberlain.  He laau @amo maikai ke@a @ na ano @ apau ame ka @ha @.  E loaa no ka oluolu ma ka hamo @ ana.   E @oao.  Be@, Smith & Co., Ltd., na agena nana e kuai nei.

 

Ka Poka Nui ame ka Poka Iki

He Hoolelo n@ kekahi mau Opio Elua iloko o ke Kana Kuloko wawahi Mana Kauwakuapaa o Amerika Huipuia.

(Unuhila) e S. K. Nawaa.)

MOKUNI XXXIII.

MAI KA PAPU A I KE KULA.

            "Ua loaa pono mai la oe, e Kale," wahi a ko makou kauka i pane aku ai.

            "O@a no hoi.  Well, ua makemake mai la ke generala e ike mai hea mai la i loaa ai ia'u keia mau moa.  Ua hoomanao ae la wau i na dala a'u i haawi aku ai i ke koa, nolaila me ka maka'u ole iho ua hai aku la wau, ua kuai ia e a'u ua mau moa la.  Ua luliluli mai la ko Generala Warena poo, me he mea la aole ola i hoolalo mai i ka'u mau olelo i hai aku ai iaia, aka ua ani mai la oia i kona lima e hookuu aku ai."

            "Well, ua hemo mai oe mai kela poino ou ma ke ano laki," wahi a Mekia cokika, ko makou akukana-generala, mahope o ka pau ana o kona akaaka ana no keia mea i ulu mai e pili ana no ka mea kakau nupepa.  "O oukou, na poe kakau nupepa, ua loaa ia oukou na manawa e holo ai mai kekahi pe'a o ka aina a i kekahi e like me ko oukou makemake.  He ano hoonaukiuki aku no hoi wau @a oukou, oiai he wahi hana mama loa ka oukou."

            "Aole keia he hana mama e like me ka oukou e noonoo nei," i pane mai ai o Osebone:  "o makou he komo no makou iloko o na poino a oukou i moeuhane mua ole ai."

            "He mea oiaio he hele io no oukou iloko o ka wa e hahana ana ke kaua, a e hihio @o ana no na @oka iki ma ko oukou mau kumu pepe@ao ina aole pela, aole e hiki ana la oukou ke hah@i me ka oiaio i ke ano o ka paio e paio la ana.  O ka'u no nae hoi e manao nei, oia hoi ua loaa ka la'ela'e o ka hele ana la oukou."

            "He la'ela'e ano kupaianaha no," i pane mai ai ka mea kakau nupepa.  "Aole wau e hoole aku ana i ka nui o na mea hookalakupua ame na mea e ume ana i ka noonoo @ ke kanaka ma keia hana.  Aka i ka wa e pau ai o ke kaua ua pau iho la ka oukou hana, a ua hiki ia oukou ke hoomaha iho, a ia manawa e hoea mai ai ka hana paakiki ma ka makou oihana, oiai o ka wa iho la la o makou e kakau ai i ka makou mau mea e pili ana no ke kaua, a i kekahi manawa ua hoopapau loa makou i ke kakau ana, ua like no hoi ia me ka haawi maoli ana i ke ola, a @a wa e hoi aku ai makou ihope no ka hoouna ana i ka makou mau ema hou, a oia wahi ia a makou e haawi ai i ko makou mau ola iho.  Me he mea la, aole paha oukou i poina i kekahi manawa i hala aku nei, ua ikeia e a'u ke kaua ma Winikeka malalo o ke alakai ana Seridana ma ke Awawa o Senanadoa, ame ka oukou paio ana ma ka-mahina ai o Pi-li, mamua iho o Petabuka, ia pule hookahi no."

            "E aha ana oe, e Osebone!  He elua kaua like ole a ma na waahi like ole no hoi i ka pule hookahi au i ike ai, aole anei he mea paakiki ka hana ana e like iho la me @a?"  wahi a Mekia Cokika i pane aku ai me ka pahaohao nui.

            "Aole pela.  Aka he molelo loihi loa ia a'u e hai aku ai"  malia paha aole oukou e hoihoi mai ana e hoolohe."

            "E hai ae oe, e Mr. Osebone.  Ke manao nei wau he wahi moolelo maikai no hoi ia," wahi a ka generala i pane aku ai.

            No ka nui koikoi ia o ke kanaka kakau nupepa e hai ae i kona moolelo, ua waiho iho la oia i kona ipupaka, a hooma-lo iho la i kona wahi pauku kino maluna o kona kihei huluhulu, a hoomaka mai @a e hai i kona moolelo e like me ia e waiho ia aku nei ma kekahi mokuna ae.

 

MOKUNA XXXIV.

KA MOOLELO A KA MEA KAKAU NUPEPA.

"E hoohalua no ke kanaka puuwai manaoio hana,

I ka manawa a nee mai, he mea waiwai nui."

            Ua ike no ka mekia e noho mai nei i ko'u hoohala ana i kekahi mau pule o kela kau makalii aku nei i hala ma ke Awawa o Senanadoa.  Ia manawa, ua hele ae ko Seridona mau mahele kea ame ko Eale no hoi, mai kekahih hapa a i kekahi hapa o ua awawa la, e kaalo ana hoi ko laua mau mahele kekahi i kekahi no na manawa he lehulehu:  a e huli aku ana a huli mai no hoi na aoao elua e paio nei ma kahi kokoke i Mauna Samita.  Ua hana ae k@ kak@u ma@ pualikoa i na papu lepo ma ke@a aoao @ Kalekona,--ma kahi hoi o Keoni Ba@unu i liia @.  Aole he ulumahiehie o na mea @ hana ia ana ma ia wahi, ma ka aoao o ka makou oihana.  Me @e mea la ua @ee aku ke kahua o ka hana mai @ wahi aku, @ ua komo mai la ka manao iloko o'u aole e a@a hou mai ana ke kaua ma @a wahi.

            He poe okea ae no kekahi i manao ua hiki mai ka hopena o ka Seridona hana, oiai ua kauoha mai la ko'u haku ia'u e hele loa aku no ke kahua kaua o Pe@abuka.  Ua hooko aku wa@ i ke kauoha me ka hauoli, a @a'u i hiki aku ai i Wakinetona i ka wa kupono, ua kii loa aku la wau i palapala ae @o'u no ka hele ana aku no ka L@e Kulanakauhale.

            Aole he mea pono ia'u e hai aku ai ia oukou o kela pepa-ula@ia he wal@ pepa paakiki loa la o ka loaa ana mai @ u@ ike oukou la mea, a aole no hoi wau i pakaohao i ka ha@a ana mai ia'u @ makaukau ana @a palapala la @oko o na la elua a i ole he hookahi no paha pule.   No @a mea ua manao iho @a wau e hele aku e @ui me kekahi hoa@oha o'u e noho la ma Balatimoa.

            I kela kakahiaka Sabati, ka la 18 o Sepatemaba he la poina ole hoi, ia'u e noho a@a ma ka lanai o ka Hotele @anuma, @a haawila mai la kekahi telega@a ia'u me ke@a mau huaolel@ i kakaula:

"Hapa Fere, Va. Sept. 18, 1864.

"Ia Kale Osebone.  Mea Kakau Nupepa.

            Ua make kou lio.  Na'u no e huli hou i lio nou.  Ua makemake wau i elua haneri dala.

"Steve."

            O keia telegarama, ua kakau@a ma ka hua alualua.  Na kekahi o ko'u mau hoaloha i hoouna mai, he kokua aliikoa hoi e noho ana ma kana hana ma Hapa Fere.  I ka unuhi ana mai e likeme k a maua mau hoaiiona i hoonohonoho ai, ua loaa mai @a @a'u ke@a lono:

            "Ke eueu mai nei na mea apau ma ke kahua kaua.  He manawa wale no e ala mai ai o ke kaua.  Ke manao nei wau e hahana ana.  E hele koke mai a no.

            Ua pono no hoi la kauoha ana mai a Mekia Pou ia'u e hele koke aku; aka na'e hoi he la Sabati ia, aole hoi he kaaahi e holo ana la la, a ua ike no hoi wau aole e kali iho ana o Seridona i ka hoea ana aku o kekahi mea kakau nupepa, alaila hele aku.  Ua loaa mai la no hoi ia'u ka noonoo ana o keia hoonee oia kekahi o na hoonee kaua ano nui, ina aole pela, aole e loaa mai ke kauoha ia'u e hele koke aku.  Mawaho ae no hoi o keia, ua lohe wau i ka hele ana aku o Kalani e hui me Seridona he mau la mamua iho, a malia paha ma ia hui ana ua hoonohonoho iho laua ia papahana.

            Aka, aia wau ke noho la ia manawa he haneri mile mai kahi aku o ke kaua, a aole hoi he kaaahi e holo ana a hiki i ke kakahiaka o kekahi la ae.  Ina ela io no o Seridona ke nee nei, e like me na mea i hoikeia iloko o ke telegarama, alaila e kaua aku ana oia i kekahi la ae a i hiki ole aku wau ilaila mamua o ke awakea, ua waiwai ole ko'u hele ana aku.  Mahope iho, ua loaa mai la he wahi malamalama nana e alakai ana i ko'u noonoo, a loaa iki mai la hoi he wahi manaolana.

            E pono ia'u e hai mua aku la oukou, i ka hapamua o ke kau makalii, ia Hanata e nee ana no Fere, mahope o kona paio ana aku, ma kekahi ulia laki ua haawi aku wau i ke kokua ana i ka Hui Alahao o Balatimoa ame Ohaio.

            Ua haalele iho wau i ko Hanata mau mahele koa, a hiki aku la wau i Hapa Fere mamua o 'ka loaa ana mai o ka lono ua hoi hou aku o Hanata ihope mamuli o kona kaua ku-e ia ana aku.  Ia'u i hiki aku ai i ke kahua hoolulu kaaahi, ua ike iho la wau he kakaikahi wale no na wahi kaa e kua ana, a ma ko'u ninau ana, ua hai ia mai ia'u ua hala aku he elua o ko lakou mau kaaahi lawe ukana no nMatinabuka he hookahi hora mamua o ko'u hiki ana aku.  Aole he poe o Hapa Fere i ike i ko Hanata hoi hou ana ihope:  aka, ua ike wau a@a na enemi ke nee la no Matinabuka, ina ua komo ae lakou iloko o ke kulanakauhale, alaila e loaa ana he poino nui i keia hui.  No ia mea ua noonoo iho la wau e hana i kekahi hana maikai i keia hui.

            E hoomanao iho oukou, ina ua hiki ae na enemi, e puhi ia ana i ke ahi ka uwapo kaaahi malalo mai o Matinabuka, e like no hoi me ka laku i hana ai mamua, a ma @a hana ana e pau ana keia mau kaaahi i ka paa a e wawahi ia ana no hoi.  Ua komo koke aku la wau iloko o ke keena telegarapa; a kakau iho la i kekahi telegarama i ka mea malama wahi hoolulu kaaahi, e kauoha aku ana iaia e hooholo mai i na kaaahi ame na kaa ukana e paa la malalo o kana malama ana, a hai pu aku la no hoi wau i ka ulia poino e loaa aku ana iaia.

            Ua kuha'u iho la ke kanaka malama telegarapa i kona wa i nana iho ai i ka'u telegarama a hoole mai i ka hoouna ana aku, oiai ua maopopo no iaia aole o'u kuleana iloko oia hui; aka ia'u i hoakaka aku ai i na mea apau, ua hoohala hou ole iho la oia i ka manawa, a iloko oo ka wa pokole, aia ka'u telegarama ke lawe ia la e ka mana o ka uiwla.

            Aole i hala ae he umi minute mahope iho o ia hoouna ana aku a'u i ka lohe, ua ike koke ia aku la ka holo ana mai o na kaaahi, o kekahi mahope mai o kekahi me na laina loihi o na kaa ukana no Hapa Fere.

            Ua holo mai keia mau kaaahi ekolu me ka maikai a kaa mai ma keia aoao o ka uwapo iloko o ka manawa kupono.  He wahi ulia laki wale no keia:  ua hai mai ka luna malama kahua hoolulu @a'u, i loa no i ke kaa hope loa a kau ma keia aoao o ka uwapo, ua hai iho la ua uwapo nei, oiai ua puhi mua ia iho@ ke ahi a ua holo mai no hoi lakou iloko o ka ula o ke ahi, a iaia e ku ana ma ka puka o ke kaa hope loa, ua kiia mai la oia i ka u a kaukawewe ana na poka iki iloko o na kaa a @ahaha ae la na puka aniani.

            I ka wa a Mr. Kamika, ke poo luna o na hana o ka hui, @ lohe ai na'u i hana ia hana hoopakele i ko lakou mau waiwai, ua hoopaa mai la oia, e hooko no lakou i ka'u mau mea e makemake ai e hana ia mai no'u.

            I ka  wa a'u e noho ana e milimili ana hoi i ke telegarma i loaa mai ai @a'u, ua noonoo koke ae la wau i ua mau olelo hoopaa la a manao koke iho la wau e hoao i@a e hana @o ia mai ana @ hana malalo o ka'u kauoha ana.

            Ua kau koke aku la wau iluna o kekahi kaapio a hele aku la e huli la Kamika, a loaa aku la oia ia'u e hoi mai ana mai ka pule mai, a ia manawa i hai aku @i wau i ka manao o ko'u hiki ana aku, ame ko'u manao pana e hiki ole aku i kahi o ka hana.

            "E hooko koke @a no kou makemake, e Mr. Osebone," wahi ana i pane koke mai ai:  e lawe koke aku ia'u i kahi hoolulu kaaahi."

            He @palua hora mahope mai, aia wau ke noho la ma ka aoao o ka wiliki, e holo ana hoi no kahi a'u e makemake nei.  O keia kekahi o na holo puapuahulu ana oiai aole he wahi e ku iho ai o ke kaa a hiki wale i ko'u hiki ana i kahi a'u e makemake nei e hele aku.

            Ia makou i hiki aku ai i ka uwapo i puhiia ai i ke ahi, ua haalele iho la wau i ke ka@ahi @ ko'u haawi ana aku i ko'u aloha i ko'u mau hoa i holo pu mai ai, a peki wawae aku la wau mai la wahi aku no kahi o ke kana.

            Ia makou i haalele aku ai @a Hapa Fere, a @ makou e holo ana me ka mama nui, @a lohe ko@liu aku la wau i ke kani mai o na pukuniahi, a ia makou e hookokoke aku ana i kahi e kani nei o ke@a mau p@, @a lohe ia aku @ leo @ keia mau pukuniahi e wawahi ana i na pala lani, a @a hoomaka mai la ka wiliki e maka'u a he lehulehu na manawa ana i une mai ai i ke ki n@ ka hoopaa ana iho i ka holo o ke ka@ a nana aku ina ua malaelae ke alahele.  Ua hai aku @ wau @aia, he mea olalo ua @he mam@o loa @a na l@ o na pukuniahi, o ke kumu no nae o@a no ko lakou kau @a ana maluna o kahi kiekie, a aole hoi he mau poino e loaa mai ana.  I ka wa no a'u i haawi aku ai i ko'u aloha iaia, ua hopu koke iho @a oiai ke ki a o ko laua la hoi aku la no @a me ka awiwi.

            Ua p@ki wawae aku la wau, he wahi pu panapana wale no ka'u wahi mea make, a he wahi omole balani wale no ka'u wahi ai iloko o k@ eke o ko'u lole wawae.  Aka ua kokoke wau @a manawa ma ke kahua kaua:  he maopopo loa ke@a, a ua pono loa no hoi @a mamua o ka noho hana ole ana ma Balatimoa.  Ma@a paha o loaa mai @e hana na'u maanei, he mea hiki ole hoi ke loaa ia'u iloko o ke kulanakauhale, o ka pomaikai no hoi ia o ka'u huakai awiwi.

            Ua hele aku la waau ma ke alanui me ka loaa ole mai o kekahi ku@a ia'u, me kahi malamalama uuku i koe iho o ke ano ahiahi iloko o ka wa pokole ua hiki aku la wau i ke kulanakauhale.  Ua aneane e kanaka ole @a wahi i ko'u hoea ana aku, he mau wahi hapakakini koa ka@ilo wale no ka i loaa aku ia'u, e hilala hele ana i ka u-a hana o ka puni inu @uaipa.  O ka noonoo nui iloko o'u la manawa o@a ka loaa ana he lio no'u a he ninau paakiki loa hoi ia oiai ua nele maoli no i ka lio la manawa aka me he mea @a ua hoomakaukau mua la no e ka Makua Lani i na mea ma ko'u alahele, o@ai ma halawai aku la wau me kakahi o na koa e lulumiia ana e ka ona, a kuai aku la wau i kona lio no kanalima dala, a iloko o ka wa pokole, aia wau ke holo la no kahi o ke kaua.

            I ka wa a'u i hala aku ai mawaho o ke kulanakauhale, ua uhi mai la ka malu po, a ua akakuu mai la no hoi ke kani ana o na pukuniahi, koe wale, no he mau wahi pu kakaikahi e lohe @a ana ko lakou mau leo ia manawa.  Ua hoomau aku la wau i ka hele ana a hiki wale no i ke @oe ana, ua pau loa ae la ke kani ana mai o na pu, a o ka leo wale no a'u e lohe ana oia no ke pahupa@u o na kapuai wawae o ko'u lio @a'u e hoio ana ma na alanui paakiki.  Ua hiki aku la wau iloko o ka ululaau a hoea aku la i ke kula i pau kona mau pa i ka wawahiia, a-e aku la ma na kahawai kahi hoi i @aio nui @a iloko o na kau makalii i hala aku:  ua hoomau aku la wau pela a hiki i ka hiki ole ana i ko'u mau maka ke ala hou aku, ame ia ano maluhiluhi o'u, ua hoea mai la ka hauoli, no ka mea ua ike aku la wau i ka a mai o ke ahi o ke kahua hoomoana o Seridona.

            Ua komo aku la wau iloko o ko Generala Cusaka kahua hoolulu i ka wehewehe ana ae o kai ao a ia'u i lele iho ai ilalo mai ko'u lio iho, ua ike iho la wau aole ona wahi pono no ka hoohana hou ana aku iaia, olai ua holo mai wau ia @o me k ahoomaha ole.  Ua haawi mai la o Susaka i lio hou no'u a kono mai la no hoi ia'u e paina pu me ia, a ia maua e ai ana, ua hahai mai la o@a i ka moolelo o na hana i hanaia i ka la mamua iho.  He wahi hana wale no ia a na @ualikoa kaulio i hana ai i mea e nahaha ai ko ka enemi aoao a wehe ae hoi i ke alanui no ka mea  manaoia.  Ua hiki io aku wau i ka manawa kupono, oiai ua hoomaka mua iho o Seridona i ka hoonee ana i kekahi hapa o kona mau mahele koa kaulio, a aia hoi na haawina o ke koikoi o ke kaua ke ike ia aku la e a@a mai ana mamua o ka hala ana ae oia la.

            Ia la ua ike aku wau i ka hapanui o ke kaua a Seridona i olelo iho ai, "ua hoouna aku wau ia Eale e hoi poniuniu aku i Winikeka."  Ua ike pu wau i na paio ame na hoonee kaua weliweli i hanaia ma ia auwina la e na mahele Eono ame Umi-kumamaiwa, a ua kokoke no hoi wau ma kahi a Generala Lukela e ku ana i ka wa i lele mai ai ka poka nana i oki ae i kona poo.  Ua hiki pu aku wau i ka wa i lele kaua aku ai na pualikoa kaulio malalo o ke alakai ana a Merita ame Susaka, ia Seridona i hoouna aku ai ia lakou e like me ka makani puahiohio e ope'ape'a ana i na enemi, a ua noho aku wau e nana me ka makahehi i ka hoonee kaua a "Pilipo Liilii," a hiki i kona lanakiia ana, a oia no hoi ka mea nana i hookiekie ae i kona inoa a loaa ai hoi ke kulana ana e paa nei.  O ka mea oiaio ua ike wau i na mea apau e hauoli ai ka naau.

            I ka wa i komo aku ai ko Seridona mau mahele koa ma Winikeka, a hoomau aku hoi i ka uhai ana i na enemi, ua aneane aku i ke ahiahi.  I kuu ike ana i ke auhee ana o ko Eale mau mahele koa, ua ike iho la wau o ka'u wale no e hana aku ai oia no ka hele ana aku no kahi o ke telegarapa, a houna aku hoi i ka moolelo o na hana oia la.

            O na mea a'u i ike ai ma kahiuwapo pohaku mawaho aku o ke kulanakauhale o Wikikeka, ia manawa, oia kekahi o na mea ano e a'u i ike ai.  E pii ae ana ka mahina ia manawa maluna o na kuahiwi, a e waiho mai ana na aka pouliuli o na kuahiwi ma ua awawa la, a ia manawa hookahi no hoi e a mai ana na ahi o ke kahua o na pualikoa Federala.  Ua piha ku'i ae na alanui o ke kulanakauhale me na mahele koa helewawae ia lakou e hahai aku ana i na mahele koa kaulio ia lakou e hele ana mamua loa o ka huakai; e lohe ia ana hoi i ke@a ame ke@a manawa ke pahupahu mai o n@ wawae o na @o o na koa kaulio maluna o na alanui hele wawae, a ia manawa pu no hoi e hele ae ana @a pualikoa, pukaa no kekahi wahi i manaoia ai no lakou.  He oiaio o ke@a na ou@ o ke kaua, a ua mau aku ke o ana o na leo o ke@a hoonee kaua ma na kumuo ko'u pepe@ao.  Ia'u e ku ana ma @a wahi maluna iho o @o'u lio, a e nana ana hoi i ka nee mai o na mahele koa o ke ke'a ulaula me na poe i eha, ua lohe aku la wau i ka u-au-a hauoli ana mai o na koa helewawae ia lakou e holo aku ana e paio, a ike aku la no hoi wau i ka olinolino mai o na mea kaua i ka wa i pa iho ai na kukuna la o ke ahiahi, ame ka olapa ana mai o na hai mai na pu pokole mai a na koa kaulio @a lakou e hoouna aku ana i na poka iki mahope o ko Eale mau mahele koa e auhee nei.

            Oiai keia mau mea apau e hoholo ana iloko o ko'u waihona ike a hoihoi mai la hoi wau i na hoomanao ana o na mea a'u i ike ai ia la, aia no ko'u poo ke noonoo la i ka'u hana e hana ai i hiki ai ia'u ke lawe aku i ka'u @ono o ka lanakila no kahi o ka uwea telegarapa.

            Iloko o ka wa pokole @a lohe aku @a wau i ke pohapoha mai o na kapuai wawae @o, a iloko o ka wa pokole ua ike aku la wau i ka hora ana mai o kekahi mahele nuku o na koa kauilo maluna, o ka uwapo.  Ia lakou i kaa@o ae ai ma ko'u aoao, ua ninau aku @a wau i ko lakou wahi e hele ana.

            "e hoi aku ana ihope me kekahi kauoha," o kela ka hai@a pokole i haawiia mai ia'u.

(Aole i pau.)

 

HE MOOLELO WALOHIA

--NO NA—

ONAMILIONA

I LAWE A HUNA MALUIA MA KA AINA MEHAMEHA.

MOKUNA VIII.

L. SYLVESTER VINCENT.

Poono.  Mea po@ ma na hana lima ame hookele.  KIKAKO.

            "Eia hou no kekahi," wahi a Miss Carmody.  I ko laua nana pu ana aku i na pepa inoa, ua loaa iho la he eha me ka inoa o L. Sylvester Vincent.  Ua kahe@ aku la o Miss Carmody ia Kamika.

            "Ke hoomaopopo nei anei oe i ke keonimana nana i haawi mai keia mau pepa inoa?" wahi ana i ninau aku ai.

            Nana iho la o Kamika i ua mau pepa @aoa nei no kekahi mau minute a pane mai la:  "Ke hoomaopopo nei no wau, e Miss 'Elena.  I kona hele mua ana mai maa@ei, ua komo mai oia iloko nei o ka hale a kau ae i kona papale mamua o ka hiki ana ia'u ke papa aku @a@a.   Ua olelo aku wau aohe o Mr. Carmody o ka hale nei.  Ua olelo mai oia e kali no ia.  Ua olelo aku wau aohe he lawelawe oihana o Mr. Carmody ma kona hale noho.  Ua olelo mai oia ua ike no la ia mea, eia nae e holo ana oia no Ladana i kekahi la ae, a he makemake kona e ike ia Mr. Carmody i kela po.  Mahope no nae, hele oia."

            "Maikai loa, oia wale ae la no, e Kamika," wahi a Miss Carmody.  Ua nana aku la ua kaikamahine nei ia Chalmers me ka nanaina me he mea la e ninau mai ana ua hiki paha iaia ke huli a loaa ka haina o keia nane pohihihi.  Ia manawa laua i @ohe aku ai i ka leo o Miss Li Roi e kamailio ana maloko o ka lumi i uhi@a me na pale puka.  Lohe aku la no hoi laua i ka leo o elua keiki lawe nupepa e walaau ana e like me na kaka ahiu ma na alanui no ka hoao ana e kuai i ka laua nupepa.

            "Kupaianaha maoli no, he nui na mea e kuhikuhi nei i keia kanaka ia Vincent@" wahi a Chalmers.  "Ua nalowale o@a i ka wa hookahi no i nalowale ai ko makuakane.  He nui kona wa i ikeia ai maanei i na pule aku mamua, a i mea hoi e hooiaio ai i keia, ua kelekalapa mai nei o Simoa o Vincent no ke kanaka a kakou e makemake nei."

            "He manaoio anei kou oia ke kanaka, e Mr. Chalmers?" wahi a Miss Carmody i ninau mai ai me ka nanaina pihoihoi, a na ke@a mea i ano hookunahihi mai i ko Chalmers mau noonoo ana i kona ike ana aku i ka helehelena mahiehie o ke kaikamahine, a @o kekahi mau sekona, aole i puka mai kekahi pane mai a Chalmers mai.

            "Ma ko'u manao aole keia o ke kanaka," wahi a Chalmers.  "Malia paha he mau mea keia i hiki mai i ka wa hookahi."

            "Eia nae, ua apono mai nei o Simoa o ke@a Vincent no ke kanaka nana keia mau hana," wahi a Miss Carmody.

            "He kanaka kakau nupepa maikai no o simoa, eia nae, he puapuahulu i kekahi manawa," wahi a Chalmers i pane mai ai me ka akaaka ana ae.  "Ua hoohalike au iaia e like me na makaikiu i loaa kekahi mau kohokoho ana, a mahope mai hoao e hoike mai i ka olalo o ia manao ana pela.  He mea maikai e loaa muana kumu kupono, a mahope hoao e koho.  Malia paha ua loaa no ia Simoa kekahi mau meheu maikai, aole no nae oia i hoouna mai nei.  He mau hoohuoi ana no ka'u e pili ana i kekahi mea i hui pu iloko o keia mea, a ua loaa no ia'u kekahi mau kumu kupono e hooia mai ana i ka oiaio o ka'u hoohuoi ana, eia nae, aole au e moeuhane ana e hookauhihi aku ana au iaia.  I keia mua la iho au e maopopo pono ai."

            "Ina no nae oe e makemake, ua hiki no ia oe ke hana i kekahi apana hana," wahi a Chalmers i hoomau aku ai.

            "Heaha ka hana?" wahi a Miss Carmody i ninau aku ai.

            "He hana no nae keia aole i pili loa no keia hihia," wahi a Chalmers.  "Ua kelekalapa mai nei o Mr. Van Horne e kauohaia o Mr. Heaeka e hana no keia hihia pohihi.  I keia manawa aia oia me Mr. Sidane Hamona ma Europa.  Ua poina au i ka ninau aku ihea la laua e lele mua ai.  Ua maopopo no ia oe he mau hoaloha maikai o Miss Li Roi ame Heseka.  Ke hoomaopopo nei au i ka olelo ana mai o Heseka ia'u e pili ana i kekahi ahaaina ana i haawi ai, a o Miss Li Roi kekahi malaila, ke ole hoi au e kuhihewa.  E hiki anei ia oe ke ninau aku ia Miss Li Roi e pili ana i keia ahaaina?  Maila paha ua kamailio mai o Heseka i kana mau hoolala ia Miss Li Roi a i ole me Mr. Hamona paha.  He makemake ko'u e hui kamailio me Heseka i kela manawa.  O@ kekahi mea kakau nupepa noeau loa o ka aina nei i keia mau la.  E maalahi no na hana ina oia kekahi."

            @E hana no wau la mea mamua o ko Miss Li Roi haalele ana mai i keia po," wahi a Miss Carmody.  "Ke hauoli nei wau ua loaa ae la ka'u wahi apana hana.  Aole anei he mea ino loa ko oHeseka hele ana i ka wa ona e makemake ia ai?  He makemake loa oia i na meahou ano nui, a he mea oiaio no h@ nui kona hauoli i ke komo pu ana mai e huli i na mea phihihi o keia hihia, a e hooikaika no oia e loaa na mea pololei e pili ana i keia hihia."

            "Hoao oe e loaa na inoa o ka poe i komo i ka ahaaina, a ma ka la apopo, e ha'i mai oe ia'u mai oe ia'u ina au e hele mai ana ia nei i ka la apopo," wahi a Chalmers.  "Ke olioli loa nei ka Record i ka loaa ana o kekahi pakui e like me oe ma kona keena imi meahou."

            "He wahi hana maalahi wale no ke@a au i haawi mai nei ia'u," wahi a Miss Carmody i kamailio mai ai i ko Chalmers ku ana ae iluna a hoomakaukau e hoi.  "E hoi koke ana no ka oe e Mr. Chalmers?  Aole anei e hiki la oe e noho iho e inu kope me makou?"

            "Ke mahalo aku nei au i kau noi oluolu," wahi a Chalmers.  @eia nae, he nui ka makou hana e pili ana i ka makou nupepa o ka la apopo. Ua olelo paa aku nei wau i ko'u mau kokua e hoi aku ana au i ka hora a'u i olelo aku ai, a ma ke@a ua loaa wale no ia'u ka manawa e hoi aku ai i ka manawa i oleloia."

            Ua noi aku la o Chalmers @ Mrs. Waita, Miss Li Roi ame Miss De Nu@ile e kaa@a mai iaia.  Ua hele pu aku la e Miss Carmody me @a a hiki i ka puka, a haawi mai la i kona mahalo no kana mau hooikaika e pili ana i ka hihia.  I ko lana hookaawale ana, @ lululima iho @a laua, aole me k@ ano @uanuanu aka@ me ke ano o ka lululima ana o na hoaloha oiaio.

            "He kaikamahine maikai ke@a @ wahi a Chalmers i olelo malie ae ai a @na'i aku i hope o kona kaa a holo aku la ma na alanui o ke kulanakauhale.  "He kaikamahine oia na kekahi kanaka e haaheo ai.  Pehea la oia ina e @ i wahine na kekahi mea."  Pehea @a ka heluhelu ana?  Ka m@re o Mr. William Chalmers, @e kanaka ka@u pepa kaulana, ame Miss Helen Carmody, ka hooilina o ka Onomiliona Carmody, he mea ke@a e hoopuiwa ai i ka poe na hui hoolauna. Ua p@a ka halepule i na—ma ka inoa o ke diabolo, pehea la e hiki ai ia'u ke hooko@o i eha mau moolelo nunui ma ka aoao mua o ka nupepa o ka la apopo?"

            I ko Miss Carmody hoi ana aku a @ pu me kana poe malihini, ua lilo @e la ke kama@o ana ma ko Miss Li Roi aoao.

            "Aole anei he kanaka kulana @ o Chalmers?" wahi ana me ka p@ili ana i kona mau lima.

            "Ma ko'u manao he kanaka ui maoli no oia.  He mau maka hulili kona ame ka lauoho mimilo.  Ma kana mau kamailio ana, aohe he anohoohilahila.  Aole anei oukou i hoomaopopo i kona kapae ana ae @a kakou me he kamai@ e keakea ana i kona ala?  E ku-e koke no wau ina na kekahi poe kanaka okoa keia mea i hana, aka, no Mr. Chalmers, @a ma@ paha oia i keia mea.  Ke manao nei wau, ua maa paha oia i ka haawi kauoha ana i kona poe kanaka hana nupepa, a o ka hookele ana i kekahi mau wahine kakaikahi, he hana maalaho loa ia.  He kanaka maik@ anei oia, aole anei pela kona manao, e Helena?"

            "He oiaio no kau mea e kamailio mai nei," wahi a Miss Carmody.  "Ua hiki ia'u ke kamailio aku @ e like me ko'u kamailio ana aku i ko'u kaikunane nui."

            "He wahi mea ano e no na'e i na he wahi kaikunane kapilipili kou," wahi a Mrs. Waita.  "I kekahi manawa, e hoololila no ke ano o ka pili ana mai."

            No ke@a mau olelo, ua pii ae la ka ula ma ko Miss Carmody mau papali@ a ua ho@o ae la e hoolalau i ka lakou kamailio ana.

            "Ua olelo mai nei o Mr. Chalmers ia'u," wahi a Helena Camody ihoomau maiai i kana kamailio ana, "ua kelekalapa mai nei o Mr. Van Ho@ne iaia e noi aku ia Walter Heseka e noho i poo no ka noli ana i na kanaka i nalowale.  Ua kau aku o Mr. Heseka ma ka moku no Europa mamua o ka hoea ana mai o keia mau mea.  Ua manao o Mr. Chalmers ua maopopo paha ia oe kona wahi i hele aku ai.  Aohe oia i waiho mai i kekahi mau olelo e pili ana i kana huakai ia Chalmera, a ke makemake loa nei oia e hoouna aku i kekahi lono ia Heseka me ke kaulua ole."

            "He oiaio aohe o'u hoomaopopo iki i kekahi mea e pili ana i kahi a Heseka i hele aku ai," wahi a Miss Li Roi.  "Aohe au i ike @a Heseka mahope o ka po a makou i hele ai i ka halekeaka ame ka ahaaina ma ka Hotele Delemoniko.  Aohe no hoi o@a i kamailio iki mai i kekahi mea e pili ana i kana huakai no Europa.  Ma ka Poaono nei ko'u lohe mua ana e hele ana oia, o ka la ia a Walter i kakau mai ai ia'u e hele ana oia i Europa no kekahi kumuhana, a e kakau a i ole e kelekalapa mai ana paha oia, i kona manawa e ku ai ma Europa.  Ke hoomaopopo nei waau ua huhu wau iaia ma ke@a ahiahi ma ka ahaaina.  Aohe oia i kama@o mai la makou, i na kaikamahine malaila.  Ua lilo loa oia i ke kama@o me Sidane Hamona no na mea e pili ana i na hui a@unu a pe@a wale aku."

            "Owai ka poe i hiki ae ma @a ahaaina?" i ninau mai ai o Miss Helena.

            "O, ua poina ia wau@ Owai @a hoi malaila, e Miss De Nuvile?"

            Ua noonoo iho @a o Miss De Nuvile no kekahi mau sekona.

            "No ka nui o ka kakou mau wahi i hele ai, he mea hiki ole ke noonoo pono ae," wahi a Miss De Nuvile i pane mai ai.  E nana ae au, malaila o Sidane Hamona ame kona kaikuahine Olive—elua kela—Walter Heseka ame Miss Li Roi—eha—Mr. @aleiki ame Miss Meridita—eono—M. Konove@a ame a'u nei no hoi—ewalu.

            "Plollei oe e Lillian, ke hoomaopopo nei wau," wahi a Miss Li Roi.  Maikai maoli no kou noonoo.  No'u iho hoi, aohe hiki ia'u ke hoomaopopo i kekahi mea."

            "E kamailio ana o Walter ame Sidane no kekahi mea e pili ana i kekahi halawai e malamala ana e na alakai hookele hui alanu," i hoomau mai ai o Miss De Nuvile.  "Ua ike wau ua nei ko Walter ano pihoihoi no keia mea, e like no me kona ano mau ina e ulu ae ana kekahi ano meahou ano nui.  Aole no hoi wau i lohe iki i kekahi kamalio e pili ana i ko laua hele n@ Europa."

            Mahope koke iho o ke@a ua kau aku la o Miss Li Roi ame Miss De Nuvile maluna o ko laua kaa a hoi aku la no kolaua mau home pakahi a haalele aku la no ko laua mau home pakahi a haalele aku la ia Carmody i ka hale e noho pou@u@ ana ma ka Avenue @

 

MOKUNA IX.

KEKAHI MAU HANA MAKAIKIU.

            Ua loaa aku ia Chalmers kekahi lono kelekalapa e kali ana no kona heluhelu ana.  Penei ka heluhelu ana:

"Kikako M@

William Chalmers.  Lunahooponopono Hookele o ka Nu @oka Herald:

            O L. Sylvester Vincent k@ poe o keia hoo@a@a me ka kanalua ole.  Ua hoolala ola no kekahi mau mahina loihi.  Ua haalele mai oia ia K@ko nei me kekahi mau palapala hoolauna ia Carmody@ Rock@, Morton, Haven ame Penee.  Ua lo@e mau la kana mau kaena e hana a@a oia i kekahi mea maluna o kela poe.  Akahi no a loaa mai nei ia'u kahi o Vincent i ke@a manawa.  E kelekalapa aku no wau i na mea apau e hana@a aku ana.  E kelekalapa mai oe i @ na'u ma ka Hotele Paeli, Sana Lui.

BENADA SIMOA."

            I ka @a ana mai o keia mea, ua h@ la o chalmers i kona manao aia o @moa ke "a@ wale nei i ke kumula@," @ nae, ua ho@ aku la @ i ke dala e like me ka mea i @ mai.  Aole i like ko Chalmers manao me ko Kivini i ke akamai o Simoa ma na hana makaikiu, @ nae, aole oia i keakea aku i @ hana ana a Simoa.  Ua maopopo no @ e nui ana n@