Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 21, 22 May 1903 — I NELE NO KA HOOLOHE OLE I KA NA MIKANELE. [ARTICLE]

I NELE NO KA HOOLOHE OLE I KA NA MIKANELE.

Ma ka noho ana o ka Hale o na* Lunamakaalnana 1 ka la 12 o Mel iho nei, ma kela kakahiaka i hoike ae ai o Lunamakivainana Gandall i kona manao maluna o na Hawaii ame na makua mikanele i ka Hale e noonoo ana i ke kumuhana o ka hoolaha ia Hawaii Paealna i ke ao holookoa.

Ua pane ae keia Lunamakaainana i kona manao a ela kekahi o lakou: "Ina i hahai na Hawaii mahope o n'a a'o a na makua mikanele aia no ko lakou mau aina me lakou a hikl i keia la. Aole i lawe hele na mikanele me na eke daia e kuai i na aina mai na ikanaka mai a aole no hoi i ka lakou mau pua aku. O na Hawali no ka poe ihele i n'a keena o ka poe kalepa waiwul e aie dala ai, a lakou i aie. i'o ai a no ka hookaa ole i ka aie ke kumu i lilo ai ko lakou mau kuieana maluna o ko lakou m&u aina."

"Ua a'o mai na makua mikanele i na oiwi Hawaii aole e hookaawale i ko lakou mau aina. Ua ha'i mua aku lakou e hiki nui mai ana ka poe o ko na aina e—he poe alui\u aina, a lakou i kapa al i ua poe la, ua olelo aku lakou i na kanaka Hawali e malama loa Aole e hookaawale 1 ko lakou mau aina mai ia lakou aku, aka, aole i hoololie na Hawaii i ka lakou mau oīelo a'ol" O ke kumu nui ioa o ka poino ame na kaumaha e hekau nei maluna o na oiwi Hawaii i keia mau la holomua e nee nei ola no keia manao o kela LunamakaAlnana i hoopuka ai—o ka pau nui o na kuleana aina o na kanaka Hawaii ) ka 1110 mai ia lakou a i ka poe okoa. A maluna no hoi o keia kumuhana i kapa nui ia ai na makua mlkanole he poe hao aina, aihue aina a pakaha aina. Ma ka hoike hol a keia Lunamakaainana aole no na miKanele ka hemahema, no ka mea, ua a'o aku lakou e malama i na aina aole e hoomalele aku, a aole no hoi lakou i lawehele i na eke da)a no ke kuai aina, a aole no hoi i ka lakou mau pua aka na na kanaka Ha•waii no i hele l na keena o ka poe kalepa waiwai, no ka mea o ko lakou makemake ia o ka heie ana e aie dala, ke kumu o ka lilo ana o na alna, ma kekah) olelo ana ae, ua hele keia poe kanaka e molaki i na aina 1 loaa ai ke dal& a no ka hookaa ole 1 ka molaki ame ka ukupanee ua kudalaia aku la Ua mau aina nei nolaila IUo aku la i ka mea koho klekle. Ua kakoo hou ho ka Lunamakaainana i na makua mikanele no ka mea, wahi ana ua a'o nul lakou aole e hookaawale t ko lakou mau aina no ka mea e hiki mai ana <he poe alunu ahia.

Ma ka noonoo o ke Kuokoa maiuna © keia kumuhana aia oia ma ka aoao o ka Lunamakaainana. Ina aole e hele na kanaka e molaki i ko lakou mau aina ina no aole e 1110. lna .no be bele na mik&nele e kalewa heie i ka lakou xnau eke dala a i ole o kekahi poe e ae pafia no x ka manao e Auai Hlo mai na alna i& lakou, a ina no aole e hooliloia « ka mea nona ke kuleana, aole no e 3ilo. Ua loaa ka manaoio L ke Kuokoa t he oiaio no k«āa pane 1 ka heie o na 3tanaty e hooliio i ko lakou mau kuleana aina no ke dala nia ka molaki a ma ke kliai maoli &na t ke kumu hol o ka lilo l'o ana. A ua ioaa no keia manaolo ua molakiia kekahi mau aina no ka m&kemake e hookoia ka iealea, ka ona, kukura ahaalna, uhaai wale aku m na hoaloha a pela waie a aohe lie mea hiki ke hooia ole ae i ka oialo 0 kela mau hana ma ka ao&o o na kanaka Hawaii. a ke Kuokoa e ike e aku nel o ka poe holno mikanele o lakou kekahi i>oe * hiki ole ke hooie I ka <olaio o keia pane a ke Kuokoa. A in& <e hooie kekahL alaiia ua ku-e ka oieio a kona wah* i k» manao e hakukoi !a Doko ona e hoike ieo hamau afe ana i 'ka oiaio oie o na oieio a ka waha. Aole he hewa iloko o ka molaki ana he hana maikai no ia. eia nae he ;%«&a tmi keia o ka Ikiikl ame ka hoo;9nanawanut wale no e holopono, ai a o 'iea piilkia w»Je ao me n* kanaka Ha*iB ame kekahi po» e ae no ka hoofeaa oie ! ka malaki a hookaa pu ole 1 ka ukupanee, k« kumu hoi i nei* nui «U na H&waii i keia ia. Me ka hoo!he«rahewa ote ke pane nei be Kuok<** iie naaupo maoil ke!a maa pan« e p&«e mu nei maluaa o na mikftnele. Hoomea {m&opopo ioa n» ka huhu pill lealaialn» aiaila hoohuikaa wale mai i *» ino m»iuna o »& ka»ak& o k« a&ku Aeie nae he mea e ole!» ana us paalk&i va!e ao m& k& aoao o k& poe o ko na atna « I komo tmi I H&waii ;»fi U» kohihewa na Ha-wail I k> maluaa o na makua |p|l*lW i* ha»k» toka po%

ka!&Saina h«hu hac!e o lakoo k& poe £ | kau koikol loa aku &i na haawlna hoa-1 beWa maluna o lakoo. ina uo aote f la leo kaoAka alaila na na leo h&mau no o ko lakou mau lunamanao e ho&hewa eIA nae. ao!e he h«x>!oheia o i*. maa leo, a o ka holnoino ka mea a ka • waha a awaha ai I a>tea. f

Ke maoaok> nei n-> ke Kuokoa ala no he poe o ko na alna e I poholalo ma. na hoopukapuka a!na ana a maluua o Lakou na haawina hoahewa e pono € kauia aku. . * E like rr.e na ino e hana malu ia mal nei ma na mea eae »ke kanaka e nele j nel ma nā mea e ae pela no ka poho-| lala e hen*>Ja nel maluna o keia kumuhana eina. He mea malkal e hoaokanaka mai kakou o I koe na wahi mea ■ iki no ka hoonui hou aku. I