Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 21, 22 May 1903 — Ka Poka Nui ame ka Poka Iki He Moolelo no kekahi mau Opio Elua iloko o ke Kaua Kuloko wawahi Mana Kauwakuapaa o Amerika Huipuia. [ARTICLE]

Ka Poka Nui ame ka Poka Iki

He Moolelo no kekahi mau Opio Elua iloko o ke Kaua Kuloko wawahi Mana Kauwakuapaa o Amerika Huipuia.

(Unuhlia «B.K. Nawaa.) MOKUNA XXXIV. • KA MOOl£LO A KA MEA KAKAU NUPEPA O keia iho 1& ka hoi ko'u maaawa. Ua holo koke aku ia wau imua a hoike aku la wau 1 ko*u manao i k& lukanela iaia ke alakai &na. a haawi mal la no hoi kela I ke kono ia'u e hele pu aku jne l&kou. H#mau hora lolhi keia heie ana o makou ma ke aiahele no Berevila; a hiki aku la makou ilalla ia aumoe no. Ua io&a aku ia makou na kaa ukana e ku ana me ka makaukau no ka nee ana aku i kekahi la &e. Ua piha ku*l ua wahi kulanakauhaie uuku ia me na lako kaua. a ua nui no hol na h&uwalaau ana o kela ame keia ano e piU ana i na mea i manao ia no ke kahua kaua ma ka la mamua iho. Ua haiia mai la na lono weliwell o ka hanaia ana o kekahi mau hana powa maioko o ka uiulaau e kokoke ana i ke alanul, ame na hana kimopo a Mohai ame na kanaka malaio o kana alakai ana. 0 ka mea oiaio o kela ame keia kanaka' a makou e halawai aku ai ua makau maoii no i kona aka iho. Ua hookaumaha ia mai wau mahope iho, oiai ua maka'u iho la ka lukaneia i keia mau olelo e iohela nei, a hooholo iho la e noho iho ilaila no ke koena oia po. Ua pono ole iho la keia i ko'u manao, oiai ua maopopo ia'u, ina aole wau e hiki aku ana i Hapa Fere i ka manawa kupono e loaa ai ke kaaahi o ke kakahiaka nui, ua Hlo iho la keia mau hana a'u i alo mai ai i ka ino i mea ole. No ia mea ua hai aku la wau 1 ko'u manao no ka hoomau ana aku i ka hele ana. Ua hpopaa hou iho la wau 1 ke kuapo opu o ko'u iio a hooplha iho ia i ka'u pu panapana I ka poka, $ hele hookahi aku la ma ke alahele i piha i na hana powa. Ua ike iho la wau he mea waiwai ole ia'u ka hele ana aku no Hapa Fere, ma ke alahele pololei, oiai he mamao loa aku ia wahi mai Berevila aku, nolaila ua hele. aku la wau no kahi papau o ke kahawal malalo aku o ke kulanakauhale, a hele aku la no Matinabuka. Ua laki loa wau i ka hiki ana ia'u ke hoololi ae i ko'u lio i haawUa mai ai e Generaia* Cusaka, ia auwina la ua loaa aku ia'u he lio e ku ana ma ka aoao o kekahi koa kaulio i make. a ua lawe mai la wau iaia & ola ko'u lio la manawa a'u e hele ana: no ia mea ua maopopo ia'u e hiki ana wau i ka wa kupono. Ua hoolei pau iho la ke'liiwahine o ka po i kona malamalama maluna o j ko'u alahele, nolaila aole o'u pllikia ma ika hele ana aku; eia nae-aia ka maI ka'u lloko o'u ia manawa no na mea [a'u i lohe ai ma Berevlla e pili ana i na hana powa. Ua komo pu mai la ka maluhiluhi i ko'u kino a no ko'u manao ua piha kela mau wahi me na poe powa, ua hoomau aku la no wau i ka hele ana a hiki i ka wehewehe ana mai j 0 ke alaula o kekahi la ae, a ia j nawa akahi no wau- a kuupau aku i ka j holo o ko'u lio, a iioko o ka manawa j pokole ua hiki aku la wau i Mutinahuka. 1 . Ua lele iho la wau ilalo a hele aku Ia j no ka uwapo a loaa aku la ia'u ka poe e hana ana. Mamua o ko'u haalele ana aku, ia Mr. Kamika, ua haawi mua ma| la kela he palapala no'u e hiki al ke hoike aku i ko'u makemake i na agena o ka hui kaaahi e noho ana ma na wahi hoolulu like ole, a e hoike ana hol e hooko ia no na noi ana a'u e noi aku ai no ke kokua ana mal ia'u ma ka'u hana. Ua hoike aku la wau 1 ua palapala la 1 ka luna e noho ana ma Matinabuka, a noi aku la laia e lawe la aku wau no Hapa Fere, a iioko o ka' xva pokole aia wau ke holo mama hou la iluna o ke kaaahi. Ua loaa aku ia'u ke kaaahi e holo ana no Balatimoa i ka wa kupono; a ia'u i kau aku ai iluna aole he mea I ike, ua hele aku wau mai ke. kahua o ke kaua i paioia i ka la mamua iho ma kau wahi o ke awawa e Hke me na mea e wawa wale ia ana no llaila mamuli o ka lohe ia ana o ke kanl o na pukuniahi. la'u e noho ana iloko o ke kaa, ua hoomaka mai la wau e houluulu I ko'u noonoo, a hoonohonoho Iho ia hoi i ka'u mau mea nul i ike ai ma ke kahua kaua. I kela manawa aoie loa i lOaa ia'u he hiamoe ana mai ka la Sat>ati mai, a ua alaia hoi e a'u he eiua po ame hookahi ao maluna o ke kua o ka lio, a o ka auwlna 1& kela o : ka Poalua a'u e holo nei maluna o ke j kaa ma ko'u alahele no Wakinetona me ka hoike piha e pUi ana i ka lanakila kamahao. Ua hiki aku la wau i ka Wakinetona ia ahiahi, a no 'ekolu hora ko'u moe ana maluna o kahi moe. e hai ana i ka'u mau mea apau 1 ike ai ma ke kahua kaua. Ua nawaliwali loa wau no keia heie ana me ka ioaa ole ia'u he manawa hoomaha, nolalla. ua hikl iole ia'u ke kakau iho i ka'u mau mea , hou ano nui, & ua kii ia aku kekahi I kanaka kakau pokole no ka iawe ana | ae i ka u ipau mea e hai aka ana. Piha āe ana ua pepa a piha ae ana ua pepa. |aia no ka peni a ke kanaka kakau po- [ kole ke hana mao ole la. a piha o» ana 'ua pepa a piha ae ana ua pepa, aia j ka'u mau mea hou ke l!!o la I ka ; marta o ka uwa mnloko o ka uwea te!e- -: garaj>a no ka lawe ana aku no ka [makou nupepa, a i ke kakahlaka nui i o kekahl ta ae aia ka*u,mau mea hou [ ke heluhelu fa la maiuna o na p&paaina [p.na tausaui home. V > yV& hoea mai la i ke kulu auiXH>e ka j ['pau ana ae o kela hana nui: a > l»oo- j ? makaukau ana waa e hoi aku e hoolu- i ? oiu, aia hoi, iloko o ko'u puiwa nttS. ua ! loaa hoo mal la he kono hou ia'u taaal ;ka Peresidena mat Ua iawe ia ae ka ; iono o ko'u btki 'kn& aku ma na wahi iapau <> ke kuianakauhaie oial ua znaoj popo no hoi ia oukou ka hiklwawe loa jo ka laha ana o na rota liou ma Sa f wahf. Ua hlkl ole ia'u hook aku j I kela kono: nolaiia oa kau aku la wau iiuna o ke kaapio & iawe ia aku ia wau ; no ka Hai« Keokeo. I ko*u hikl a&a j aku, ua loaa aku la !a'u o Unekona. ame na Kakauoielo Sewada jame Sanatoaa, e kali mai ana ia'u. j "Ke kaumaha nei makou no ka hookau m aka i &u?i& kaumaha maluna

Ott. w w&hl & Uaekoim | p«B t u) JB| la'o I ko'u hlk) «qa «Jiu; tia kSH ; maaao, e Ur. Mea Kak»a. oik *k* lo*ll nmkou e iobe i oa m» »zk> nul © ***% ,V) lan&klla kaunahao I lo«a tku 1» Berl4v*«** 1 xuu Aol* e hlki la makoa ke k«lt «>r»Ā no kaa moo!*lo • pttkA mal una 1 o k& nupepa, He nul na me*. au t fk* J lai. a he uuku hoi tm twa 1 loa& rnal J ia makou. ke m*rv%o oet «ma e oluol» ■ ;ituU aa* oe e hai m*t ia makou l kA<ifl mau mea bou zn% kou hikl kino amA "K# hauoli lo* nei wi« « h<K>ko alHffl t kau noi. aka ke oanao nei wau. c)H hiki mua mal ka OeoenUa S«rt<iotiriH hoike Imua o koo ak> ma ka qwm tarapa» he pono hol i Kwa aku laliH aole hoi ta m*kou ka poe kitkau aM■ pepa." ■ "He oiaio. ua loaa mal ka hoike he elua hor» I hala ae nel. olai mH i nae hoi ua loaa na hoapono aaa no \m ■ holke mamuU o ka hoike aaa mai m». ke ano nui, oa pokoie !oa ua teleff&rap* la, nolaiia ua loaa oie la miakou ka man&o piha o ka hana I hanala." wahi a Mr. Banatona i pane mal iiL "Weii, e n* keonlmana." wahi a'u. **e hana no trau I ka mea e hiki ana ia'u. f E oiuolu e lawe mai I mau apana pe(>A. I ame kekahi mau penlkal* | 1 hikl ai la'u ke kahakaha iho t kekahi palapala aina e holke ana I na hoo- . nee kaua Uke ole." g No ekolu hora keia noho ana o'u m<H keia mau kaaaka ano nut o ke aupun e hai ana I ka mooieio o ke kaua. H kauala h e mau hora mamua iho, m kahi hoi o elua haneri mile mai ke kt H lanakauhale aku. Ia k u I kaha iho ai H ka'u paiapala alna, e hal ana hoi l k H ano o k& hoonee kaua I hooukala aIH maanel, ame ka halelela an» nm kahl wahi; ke ano oka neo papa ana I aku o na mahelekoa helewaw ao o KUOKOA—C,aliey *. | ku aku i kahi o ke ahl « pahola mnt I ana: ke ano o ka nee ana aku o na I pualikoa kaullo e wawahl I ke I paa o na eneml; ka make ana o L.u- J kela ame k& IUo ana o ke alakal ia I Seridona.~ua komo koke mai ia kafl hoihoi loko o'u no ke kaua; a ua hui pu mai la no hoi ko'u mau hoa e hoo- : iohe nei l ka'u mōoleio ma ia haawlna ' hookahl. O ka mea I loa* aku l kela mau lennaka hanohano, ia'u e Iml nei l kau moolelo, oia kekahi mea a'u 0 poina ole ai. la'u e hai ana i kekahi mau hoonee kau& kolkoi loa. ua nana mai la o Liinekona me ka hiaai nui. M» v he mea la ua maopopo e aku ia no iaia k& make mainoino e loaa mal ana i ka-Mahele Umi>kumamatwa i& iakou 1 nee aku ai no ke kokua ana i ka Mahele Eono. Ua oaka ae kona mau lehelehe, a hoopoloiel ae ta hoi i kona klno loihi, i ko'u wa e hai ana i ka hoomaumau ame ka awiwl o ke kijK»ka J ana a na mahele pukaa. ame ka hulaliM o,n& pu pokopoko a na koa kauilo laH iakou e hakoko ana me ka wiwoole na enemi. Me he mea la ala no oial maiuna o ke kahua kaua kahi i ku at a nana aku. i keia mau mea apa u. Ua ] like aku no hol ka holo ana o ko Se- I wada noonoo imua m& ke kahua kaua I e llke me kona mua ne. olai no nae hoi m u& nan& mai oi& ma ke ano okoa ae. U Ua hoopupuka iho 1& ola l kona maul maka iai& I kie| mai ai e nana i ka'ul palapala aina a i k& w& hoi e haila lj ana ke ano hoonee kaua.kupiiikii, a i M k& ,wa e loaa aku ai o na hoike mai m a'u aku no o k& hooneeia ana. o na I kokua ame ka hoiopono ana, ua haawi ■ ae la oia i ka nanaina maha me ke apono ana. Ua ku iho o Sanatonn ma- ' hope iho o'u; a e ninau mau mai ana < oia ia'u i kekahl mau nlnau, e holke A mal ana hol l kona komo koke ana \ ma ka hoomaopopo &na 1 ke kulana o J ke kaua e paiola ana. O kona leo he ■ malie a he kukonukonu loa kona noo- I noo; & e leha mal ana hol kona m&u I msk& oluolu maloko mai o kona mnu 1 m&kaaniani iaia e hukihuk! ana l kona umiumi nui eleeie. , UA poina iho ia wn.ii i ko*u ano ma» luhiluhi; a ua poln& iho la no hoi makou ! ka nui o k& manawa I 1110 ma keia bai moolelo ana a hiki w&le i k& pau ana o ko'u hai ana i ka'a mooielo. a ku ae hoi wau no ka haaiele an» aku ia lakou. Ua haawi mal ia iakou apau i ko lakou mau hoomaikai ia'u. "Ua hiki anei ia oukou ke hana aku i kekahi hana nou no kei& hana au 1 hana mai ai no makou?" i ninau mai ai ka Peresidena. "Ae, ua hiki ia oukou ke han& mai i kekahi han& no'u. I keia man&wa < eia wau malaio o kekahl kauoha no ka hui ana aku me na pualikoa o kakou, a ua waiho aku wau 1 ka'u no! ' no ko'u palapala &e he ellma t& II hala &e nel. Ua ot aku ko'u tin| e hikl aku ilaila. oiai ua pillpu aku la o Eale, ame he me& la &ia o Kaiani ke hoomauieue la la Ll no ke paniku ana aku ial& Qtai ka hoouna ana I na kokua no Senanadoa. Ke makem&ke nei wau e loaa mai ko*u palap&la i loa& ai k& manawa no'u e kau aku ai i ka moku o ka la apopo," w&hl &*u I pane ako «I »o ka Linekona nlnau. , "Ke ike ne! wau ua loa& t& oe ka « nisauao ma k& oihana kaua." wnhi & Llnekona l pane ma! ai ia'u nie k& akaaka ana iho. "Na Mr. Sanat»n& « nana i k& mea e pili &n& no kou p&)&pala & e loa& koke aku no hoi t& ta oo I kou w& e makemake nel e hele jUtu." U& hoi aku la wau & hi&moe ilio 1&. & aia m&i 1 ke awakea & ike iho la wau e waiho ana ko'u palapala u& m&kaukau. Ia auwina la ua kau aku la wau iluna o ka moku & holo oku no k& Lae Kulanakauhaie. a hiki hoi l ko oukou kahaa I kekahi ia &e. a i k& manaw& hoi no k& ike ana la W«irena e hoouna &ku &n& i kona mau luina koa, no ka p&a ana I ke al&nui Weie> dona. a o k& manawa hoi a oukou l l&we ae al me k& wiwooie i k& iepo o na enemi. & hoomaka hol I .ka oukou hoonee kaua e nee nei I kela manawa a e pa» nel hol ia U. NoliaUa, e ike oukou, e na keonimana. pel& i ( ho la i hikl ai la'u ke Ike la elua hoonVe kaua, m& na wahi like ole elua, a lloko hoi o ka pule hookahi. Aka aole iwi wau e hoopoloa &n& I ka iuhi m»gll oia. hana ana peia.

MOKUNA XXXV. KA MAKE AKA 6 KE KIU. ''Malkal maoli no k«)& moolelo au. « Kal«/' wahl ka mekU i aku ai ! ka wa 1 hoopau ae ai o i k& hai ana. i kana moolelo. "OUi no k& ke k«roti on i makem&k» «tl J kau hiana. K* hai aku nei w&u la oe* oi &ku keua o ka malkal mamua o ke ku kial «i»-" * f He olaio he nul na haawina ho<Dlel«* haali. hoi i hapaiua aku o ca s»oin<» e loaa mai ana/' wahi a 0»«bo«e i ipan*, mai at **Ke maopopo ole 1& ia'u ta ; w&m a laklna i pane

nmu poino ma k«la mat* be!e ana : ād( I ka po. Ko*u iho, e noenoo mua ' aa» wau o ko'« imawl ana. alra i ko*ti t 4>ie no ka hana ana aku ia mea." If. "Alaila, ooe ka'u e hooia aku ana no f ka latre ana i na kauoha Ihope ma ke!a mna aku/' wahi a Osebone i pane mal «1 me ka akaaka ana ae. kanaka e hoouna ia aka «ba no fa hana, he ma'a hoahele kona, » «ftai oe e hele ana hookahi ana me he I kaaaka. la i loaa na paa maikal roa puu {«pa konokl," aahl hou a = - laklaa i pane aku 3i. I i "Well, ke manao yei wau aole wale % lbw> he i>aa maikai ka Mr... Osebone, | Mka he poo maikai. iala i holo aku ai f ||nat £U?reviia aku,—O kau mooieio oia ||iekabi mea nana i hoohoihoi mai la'u, 1 1« mahalo aku ana %vau ia oukou a I boi i ka poe knkau nupepa f kela niua aku. Aol« *au i manao iīnL koikoi k?a ko oukou hana. a i o?e 4 |Ma iho la ka nui o na mea a oukou ; -|| alo ai i ka ehuehu/* - ? '*He uuku lo» na kanaka e noonoo p&no ana, e kepono ana, e ke yeneralaheluhelu iho ka hapanui i na nupep* a kapae ae la me ka noonoo mua \vT-ole i ka nui o ka iuhi ame na nllikia lā kekahi o aio nel no ka hooiako ana aku ia lakou me na niea hou," wahi a | 'Ofiebone l pane mai al. -f "O kau moolelo, e Osehone," wahi a 3iekia CokikA. "ola ka mea nana I lawe mai I na hoomanao ana Hoko o'u no ka Ctifaka hana l hana ai ia'u e noho ana ma ke Awawa, a i ka hoomaka ana toI o k_a SerJdona hoonee kaua. Ua iaonooo ia oukou ua komo aku wau V»ko o ka Mahele Ellma mamuli o ko'u >ok)ekieia ana." . i S "E hai ae hoi oe I kau moolelo, e ka Uekla." wahl a*u I pane aku ai: "o v.'eia mau moolelo ka mea nana e hoo&ala I ko kakou manawa." ; "Ua nono: eia mal." A ia manawa i % lioomaka mal ai ka akukana-generala \ e hai l kana moolelo:

Ua nee aku makou me ka awiwi mai . H«lotaona Luna, mawaho iki iho o ītapa Fere; a mahope o ke kaua ana ka nee ana aku imua t\o kekahi 'ftau la, ua noho s iho la makou e hoo,hoanrt ma ke kumu o Mauna Cida, Uahi hpi a Seridona i hoike ae ai i kellcahf o kana mau holo mama loa ana, } Ua kaa aku na na pualikoa kaulio ka hapanul o na hakoko ana, i ka wa a makou e nee ana; ua nui ole hoi ko na Konof?tlpreta alalai ana mai ia makou, mnwaho ae o ko lakou hookani ana i kekahi manawa i ka lakou mau pukuniahi, a i ole he ala hikiwawe ana mni o ko lakou mau koa kial e hoopahupahu ana i ka lakou mau mea . ipake. i mea e loaa aku ai ia lakou ka manawa e nee mamao loa aku ai ko lakou mau kaa lawe ukana mai ia makou aku. I kela manawa e alakai ana o Generala Susaka i ka maheie i ike nul ia *na ka inoa o ka "Puali Hao," o ka hoi o lakou he mau mahele oa no Mlklkana. Ua hele aku oia a tiki i Peika Roiela, ma kau wahl iioko • ke kuahiwi a hakoko aku me na pua-j iikoa kaulio o na Konofedereta, e noho ana hol me ko īakou heluna nui ma ia; «wahi ia manawa. Ia lakou'l huli hoi Imai ai ua kaalo ae la lakou ma kahi| lkauhale uuku o Pou Penaia, aole hoij li manao nku mai ka Cida. Ia; |lakou e hele ana iloko o ka ea o ke alanui.ua pa4pio mai la kekahi kanaka \Jcino pilalahi loihi, o ka nanaina mai--1 kekahi o ko Cusaka mau aliikoa, ■ # Jbko o kekahi hale; a ua iawe pu mai lakou iaia lloko o ke kahua hoo- ( noana, * Ua holo aku wau e hui me ko'u hoakula o Kumu Komohana (West PoUit) ma ka inoa o Keoki; a e noho ana wau me la ame kona mau hoa aliikoa-ko- ; tua ma Ka'e o ke ahi, a mahope iho no f : liol o ka pau ana o ka makou i>aina |ihiahi, e like no hoi me kakou e noho [nei i keia inanawa, a ia manawa 1 ike raku ai wau 1 ko Cusaka noonoo nui no kekahi mea. . "Heaha keia?" wahi a'u. "Ke nana aku ua kaumaha oe." ,4 He kumu no ko'u oke kaumaha ana, l e kuu hoa.—Eia nae aoie he maopopo ia'u pehea la wau e kaawale ae ai mai ta mea mai," wahi ana i pane mai ai » he mea la e kamaillo ana no iaia iho, a ia manawa pu no hoi ua neku aku Ia oia i ka no ka hoonui hou ana a'e i ka a ana o ke «ahi.

"Heaha ka manao o kou mau olelo? He hoonee kaua anel, a 1 ole he mea ! \ huna paha no ko kakou puali. He mea | pono no e ike wau?" wahl a'u I nināu I aku al. 3 "O! aole loa he mea huna malalla," ' wahl a Cusaka l pane mal al "Ua Ike oe ua paa mai kekahi kanaka ia maI kou ma ke alahele." ' I *'A*. Heaha iho la kana?" "Kla wale no ua hoomaopopo ka aku-k«rea-generala ua ike mua no oia i ua I kunaka ia oia kekahi o na Konofede- j reta iwaena o na koa klai nana i lawe aku iaia ame kekahi mau koa Fe<3erala, i laweplo ia ai i kela kau makaiii aku .« nt>l i hala e na koa kaulio Konofe<3&ma Ealani e kokoke la ma kahi £ papau o Bevele. Ua hala aku nel oia | me elua aiiikoa I paa pu ai me ia, no ka ike ana i k« pio»" "Ks manao nei oe he kiu ua kanaka la?" "Oia iho la ke ano," i hooho ae al o Cusaka, me ke ku ana ae Uuna. "Ke ; maiwo nei wau he kiu i'o no oia, a he I mea hoopoino nui hol, ma ka nana ana | x I ke ano o kona mau maka. Ua hoo* ; kakou me na kiu t keia manawa } ima ke awawa nei." , !a manawa ua hoea mai !a keia mau i alllkoa ekolu no ka hoike ana mai i ka I lakou mau ike. "WeU. e na keonimana, u» ike anel oukou i ke piot Heaha hoi ko oukop manao nona?" wahi a ke generala 1 - i pane aka at "tfa hoomaopopo koke iaua nel ua ike mua no laua i ua kanaka la. oia no I kekafil o na koa n&na makou i kiaU" trahi ā ka akuka&a-gener&! a t pane mai ai; "a aole no hoi laua i ioli ae ; mai ka'u mea i hai mua aku ai la oe." -Ua poiaiei aoei kelar* i ninau aku | a\ o Cuss»Xa me ka hiaai nui; tx iaia i \ kamailio ai ua nana pono aku ia oia { maluna o keia mau ailikoa. } "t?a hiki no ia'u ke koho aku iaia i maiioko mai o kanalima kanaka." waM 4 a ke kahaka loihi o iaua, kanaka i 3a«la hoi o kona*mau poohiwi» kuiana a ma fc» hoailona hoi « \ kau ana ma kona mau |*oohiwi he lu- , | kaneia-konela kona kulana. r 1 no hoi m* a'u." wahi a kekahi > 0 laua \ pane mai ai. "O kela aiim | €> kau ia ma kona nuku ka. mea nana ! I haike mua mai ia*u hui mua ao | iwhi n>e ia." w maopopo no hol ia'u oia no ke- § >alii o na koa nana makou i kial»" I 3>akui aku «| ka akukana, i ; pono, e && kwnimana." wa«* *

Oenerala Cusaka ! paxse mai af me ka[ leo malie. "Ua maopopo loa na hooia-| Aoie waa e J>aa mal aea ia oukou nol kekahi manawa ioihL" | t*a haalefe Iho eiwa o keia maa alll-! koa, a ia laoa e hoi aaa no ko laaa. | mau paali iho, .ua huii ae !a o Gene-| rala Cu«aka i kona akukana. a kau*>-j ha aku la iala e lawe mai i ke pso. | Ua hiki mal la ke P» ma ko makouī wahi e noho ana, ma*aena hoi o eiaa| mau koa kiai, a iaia i i T &e mzl ai \ .kei g*nerala, ua hoomaloeloe ae la osa i \ koea kino me be la e hoa&ono | oie ana I kona paapio ana mai. | l "Ke manao aei makou be - k'u oe, , | *rahi a Cu»aka i pane aku ai me kaj leo maiie. "Heaha kau no kela kumu h<x*?sl? t*7i hiki anei ia oe ke hooia mai aole oe he kiuT' *Eia he waiune maanel, mai ke kumaL" wahi a ke kanaka i pane mai ai; me ka nana ole i ka ninau a ke generala: "e hai aku no oia ia oe owau kana keikL O ko*u wahi keia e noho nei, Oia anei ko'u mea e lilo a! i kiur' "Aia mahea wa wahine ia?*" i ninau aku ai o Cu«aka. la wa i hele malai o kekahi wahine aoo, he heieheiena maikai ole kona. a j ku Iho la a nana aku i.ke Beherala. "He keiki aiiei keia kanaka rtlu?" ! o kana ninau mua ia. | "Ae, h« keiki ia na r u," wahl aka ; pane. ! "Pehea ka loihi o kona noho ana maa|nei?" I "Mai leela kau hooilo aku uel." I "Ua pua. a maopopo iea ia oe, oia j kau keiki?" "Ae." | "He koa anei oia no ka pualikoa oka Hema nei?" "Aole i maopopo ia'U ia mea." "E a € mai ana anel oe e hoohiki oia nei kau keiki?" "Ae." Ia manawa i hoea mai ai kekahi o na aliikoa o ka la maluna o ka lio, a iaia I lele iho ai ilalo, ua hawanawana !*āku la oia ma na pepeiao o ka akukana, a ia manawa hookahi no hoi I haawl ae ai oia i kekahi nuolo. Ua hele aku ia ka akukana imua, a wehe malie ae la 1 ua puolo la, a waiho wale ana kekahi lole koa Konofedereta. ! "B ka grenerala," wahi ana, "ua loaa aku nei keia lole iloko o ka haie o keia ! wahine, kahi hoi a makou i hopupio ai ! i kela kanaka." Ua li-o koke ae la na maka o ua kanaka la, a huli aku ia oia me ka maka.huhu a nana i ka wahine, a nana mai la no hoi ka wahine, oia wale iho la no na haawina i ike ia aku. "Ua' iawa keia, e hookaawale koke ! aku i keia wahine," wahi a Cußaka i kauoha aku ai i kona aieukana. j I ka wahine i huli aku ai a hahai | aku mahope o ke aliikoa o ka la, ua haawi mai la ola i hookahi kilohi ana maluna o keia kanaka; aka ua maopopo loa aole keia he keiki nana,—a e like hoi me ka holke a ke kanaka hope mai.—oial aole I hana mai ua wahine la I ka hana aloha a puiH aku hoi iaiji a haawi iho i na huaolelo kaukau. "33 kuu kanaka, he hlhia maopopo lea keia," wahi a Cuaaka i ka wa i hala aku ai o ka wahine: "he koa Konofedereta oe, a ua loaa oe iloko o ko makou laina kiai? Nolaila he kiu i'o no e like me na rula o ka wa kaua. O ko'u kuleana kela e hoike aku ai ia oe e pono oe e make." "Make? Me ka ninaninau ole ia o ko'u hihia?" i hooho ae ai ke pio, (Aole i pau.)