Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 22, 29 May 1903 — HE MOOLELO WALOHIA NO NA ONAMILIONA I LAWE A HUNA MALUIA MA KA AINA MEHAMEHA. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

HE MOOLELO WALOHIA NO NA ONAMILIONA I LAWE A HUNA MALUIA MA KA AINA MEHAMEHA.

MOKL'NA IXKEKAHI MAU HAXA lIAKAIKIU. "Aia ka hapanui o ka waiwai o Heaeka ma!alo o k& hoopaa bona ana o kela ame keia ano." wahi a Ohalmem. "Ke hoomanao nei waa 1 ka olelo ana mai a Heseka I kekahi wa aku nei i haia aia ma kahl o $15.000.000 a 114,000,000 paha kona waiwai io malaio o k& hoopaa bona ana." "Heaha hol kana hana me ke dala kuike?" wahi a Kiwinl, me ka nanaina e hoike mal ana ua hikl no iaia kē ha'l mai i ka haina o kana ninau. "Na Street & Rogers e hal mal kena ninau ina no nae lakou e hai mal ana," wahl a Chalmere. "O ke kanaka e llke me Heseka. ua hlki iaia ke kuai i 750,000 kea me kela puu dala. Kaauao no kona hana ana { keia mau hila klkoo dala aole e haawiia ke dala i kekahi mea okoa, oia wale no ka mea e loaa ai. Maiia paha ua lawe ola i keia hulna ma na bila. Ina oia i lawe ma ka biia $1,000, aole e nui ka puolo. Aia paha ma kahi o $30,000,000 I& Heseka ma keia hana ana. He hūina keia e ano pupuie ai kekahl kanaka. Ina owau kela, ano pupule no paha wau." "A heaha ke kumu nui o kona ma-j kemake ana i keia puu dala nui hewa- i ihewa?" wahi a Kivinl l nlnau aku ai. \ | ' "Haawl plo wau. He mea ia I ku- ! hohonu i ko'u noonoo ana," wahi a i Chalmers. "He kanaka' nnon<x: oie e ! Heseka no na kumuhana e 'llke me kau ! 1 ninau mai nei. He hooholo wale aku | no kana i ka hana imua, a hookuu aku ! no na na mea no mahope mai e nana no lakou iho. Aoie no hoi oia i haawi 1 manawa nona e hoolllo-ai i keia mau ! buke kikoo da\a i mea ole. Me keia I mau mea. ua hiki ia kaua Re hahai aku | ma kona meheu e like me ka hahal ana | i kekahi iole lapika iloko o ka hau." I keia manawa ua hoomaka iho la o I Kiwini e noonoo'no na mea e pili ana i keiagfumuhana ma na kulanakauhale e like me Balatimoa, Wasinetona ame kekahi mau kulanakauhale e ae o ka I hema, me ka manaolana malia paha e | loaa ana kekahi wahi meheu. Ua hoouna kauoha aku la oia ma Ladana, Parisa, ame kekahi mau kuianakauhale e ae o !Juropa, a ua huliia iho la ia mau wahi. a aohe no nae wahi mea- i loaa mai. I keia mau la e hele mau ana o Chalmers no kahi o Carmody. Ua hoolana aku oia 1 ka manao o Miss .Helen Carmody me ka olelo mau aku mai hookomo i ka manao hopohopo iloko ona. I kekahi la, tia oleio mai la ua "lede opio nei ia Chalmers he makemake kona e holo aku inaluna o kona moku holo lealea i kaheaia o "Helen Carmody," a e hull no kona makuakane ame kona mau hoa i nalowale pu ai. "He manao maikai kela," wahi a Chaliners i pane aku ai, "hele aku imua a e hoomakaukau koke l ka moku i ka lako ai no hookahi mahina ame na lako apau e pono ai no ka heie ana. Mai holo koke no nae ka moku a loaa mai ka lOhe mai ko'u mau kanaka e*hull nei. O ka la 11 keia o ka mahina. E kali oe a hiki i ka Poalua, oia ka la 16, a ina aohe e loaa kekahi wahi meri, e hoouna aku l ka "Helen." E hoomaopopo iho oe, he nui na moku e holo nei ma ka moana i keia manawa. He akea keia wahi honua a kakou e noho nei. a aia he mlliona ka heluna j o na wahi a kakou i ike ole ai, a malia aia ma kekahi o keia maū wahi ka Heseka wahi i koho al.. Me ko kakou maopopo ole ae, eia paha oia ke holoholo nei ma ka moana akea o ka Pakipika. Ma ka la 16 kakou e houluulu ai i na mea apau, a ma ia la kakou e ike aM ka hele ame ka hele ole. K no nae kakovi i keia mea ina aohe e loaa ana na kumu kupono ma o ka huli ana a ko'u mau kanaka. O kekahi no hol, aohe no o'u makemake e hele ma keia huakal huli au, aia Avale no a haule na mea anau i hoolalala e a'u." Aohe 1 maopopo ii kakou Ua hewa o Heaekiu B llke me k& kakou I ike ai ma kana mau hana, ua hikl la kakou ke hoakaka la mau mea. a o ka kakou mau holke ku-e aku iaia, he mati mea kohokoho wale no ia. He mea maikal no hoi e haawi kakou i manawa no Heseka e ku aku ai ma. kekahl o na awa o Guropa. T7a kauohaia na awa apau loa ē kiai nona, a lohe koke no kakou mai iala mai Ina oia e hiki aku ana ipa la mau wahl. a nVna ia e holke mal i kona hewa ame kona hew« ole. He hewa koikoi kela e hookauhlhl aku ai %naluna o kekah| kanaka hoopono. a he mea pono e hiiawi kakou l manawa no Heaeka e kamaiiio al nona iho!" "Ua pololel oe, e Mr. Chalmers." wahi a Misis Caro<ly. "E hoomakaukau no wau l ka x moku holo lealea no kekahi huakal lolhi Me he mea la aohe io no paha na Hes»eka i hana ke4a mea. He kanaka oluoiu a lokomalkal oia. TJa Ike no wau he haha hewa loa k& hoopil ana aku iaia me ka maopopo pono ole o na kumu kupono." O kela mau hui kamalHo ana a keia mau opio I na la apau. aoie la no ke kamallio wal« ana no no na mea e pili ana 1 ke kumuhana. aka, ua kamaillo laua maluna o na kumuhana he nui waie aku. tTa manao o Chalmers ua kaa mal maluna ona koikoi 0 k& hoolana ana i k& manao o keia ledo opio, a u& kamailio aku oia I n& meahou ap&u ana I manao ai he mea kupono. He kanaka ak&mal o Chalmers ma ka haha'i mooielp hoomakeaaka & no ia tevimu ua nui ioa k» makem&ke o keia kalkamahine e hoolohe I kana kamalllo ana. I n* la apau a Chatmem e maopopo ai e hiki aku ana ma kon& wahi. e kaii mau ana ua kaikamahine nei o ke kani koke ae o ka bor*. ITOKUNAX. SIMOA KA MEA HANO MKHEUII» Bena<la Stmoa haaieie axt& aku |& San& Ut, pau ka lohela ana mai iaia mai. a o kana nea i hoouna hope mai ai ola ke noi e hoounaia aka i dala iaia ma Xu Ollnn Ua nui no bol ka haohaohk pehea ia I hoouna mau mai al o «Imoa I data I na wa apau an* « hoouna mal ai l kana hoik® ma k«

| te«*<*araī7ia. 'eia e«. aui ko Sirmi I * h«Jop«Eo ana laaa i»iia hana , l s aa apau e kati«Jsa mal ai o 5 i dala. <? h«K«ko «n& no o Kinnl, l a * *a *»>?*? I«>a- ua k&aoha aku oii ; ■?- bsli o ?jrrN>a iwaeaa o ka p-o* kaku- ■■ iU ha!e £ fci !r.«a nan.a i kukalu ka h.sS» n H^ka. ? He bihi k» uianawa ! kKia ōl-? n»S al > V'--'k.nhi ma? a S|rr«<xa roat. I ka j hfki ana. aku o kona tr.au hoa. kakau | nuj3H»pa ma Nu OUna, ua ike ilto la la--5t >u s kA snoa © Shnoa maloko o k&! huke hcK»raa Inoa o ka Hotcl* St. K&l* \ a ua kikoo no bol oia i ka b»a da*a i! hoounala aku af. eia nae ka rr ajikL aohe oia i moe ikl ma kona lomi, a aohe no hol ofa i ikela Iho mahor*e o kona kakauinoa ana } 3ca buke o ka hote!e. Ua hoomaka koke !ho !a kona rhau hoa e huli laia. a no ka loaa ole. ua hoomaka iho la lakou e hatm i lakou apana hana i kauohaia mal al. I ko B*nada Simoa hiki ana. aku ma Nu OUna. aohe i pono'loa kona mau noonoo. no ka mea. ua huhewa kana mau hana ma Sana Lah ua hopu aku ola i kekah! kahunapuie kaulana o ke kulanakauhaie o Kikako me kona kuhlhewa o L. Sylve«ter Vincent keia. a Jio keia kumu ua haaiele aku oia ia Sana Lui me ka hookaulua ole. Ua waiho aku oia i kon* ukana ka Hoteie Pianter, a kau koke ma Ke kaaahi mua

loa e holo ana no ka hema. | Ma ke ahiahi o kekahl la a'e ua hlki iaku 1a oia ma Nu Oiina, a ulu ae ka i manao e hele hoiōholo ma ka ''Palena! | Hema," ola hoi kahl e~ piha mau ia i 1 ana e ka poe makaikai. a manao iho la oia malia paha he wahi maikai keia no ka huli ana aku i kana mea e iini nui nei e ioaa. O ka "Paleha Hema," he wahl keia ma kekahl wahi kokoke 1 kekahi lokowai, a he nul na hotele ma keia wahL I kona hiki ana aku malaila, ua ike aku la o Simoa ua hoolakoia keia wahi me iia kjikui uwila, a e paani ana kekahi mau bana ame kekahi mau kalapu hookani mea kanL Ua hoomaka aku la oia e hele ma o a \naanei. a huikau aku la me na kanaka e hoonanea ana. "Heie. Simoa." Ua pūka mai la kekahi kanaka kino nui mal loko mai o kekahl aluka kanaka a paM mai la ia Simoa ma ka poohiwi. a hoomaka ae la e minoaka. "E, heaha kau o Nu Olina nei?" ,4 E?" "Ola akvi la ka'u n\nau. Makemake no oe e Inu kiaha me a'u?" "Hikl no.-akahi no wau a maopopo aku ia i kau ninau," wahi a Simoa. "E ka Ilikini elemakule, aole wau I lohe mua aia oe ma Nu Olina nel. Heaha kau hana ' keia manawa? Mahea oe e hana nei?" "Aohe a'u hana i keia manawa," wahi a Dike Benoda. He kanaka kakau nupepa o Dike Beneda, a no kona ona mau. aohe oia e paa ma kekahi kulana no ekolu mahina. He kanaka alaamai oia ma ka oihana nupepa, a no keia haawina ino i ioaa iaia, aole i holomau hana, a ua iilo oia i kanaka aea. "A nolaila aohe au hana i keia manawa?" wahi a Simoa i ninau aku ai. "Ae, ua hooku'i aku wau me kekahi ] ulla ino. a ua ano pilikia watf i keia i manawa," wahi a Beneda, a waia ae )a I kona klaha a minoaka iho ia. a ma ! ka nana aku, ua llke a like ke ino ame j ka nialkai iaia.

O, ua ike wau i kou kumu pilikia, no kou inu nul ole mai ke kumu," wahi a Simoa i olelo ano hoohenehene aku ai. L.ohe m'al wau ua komo oe l ka hui hoole w'aiona, a ua nui ko'u lohe i ke kamailloia o keia mea, Pono oe e haalele i kau hoohiki hoole waiona v a e hui ! pu mal oe me makou." "Mai helu mai oe ina t ke heie lalau ! nei wau ma ko'u aiahele." wahi a Dike I Beneda, "o ka'u mea wale no e makeI make hei e maopopo, heaha la kau ku- » muhana o ka hiki ana tnai nei i Nu Oii-na-heL" "Aohe ou kuleana e ninaj īoai ai no ia mea," . . "Poloiei oe, eia nae, aohe oe i haha'l pololei mai nei i fea haina o ka'u n'nau. Ua maoipopo no ia'u kou kunn o ka hlki ana mai nel. Eia oe ma ka meheu o kela hihia huna malu i na onamiliona," "Malia na kekahi poe i kamailio aku ia oe i keia mea. Aole e hoike aku ana ka holke i na mea apau, Makemake oe e inu..ho«-? M tTa pau iho ia ia iaua he mau kiaha, a Sa manawa ua ha'i pu aku ia o i kana kumuhna o ka hiki ana mai nae. ua paa oia I ka ha'i ana. aku i na kauoha i loaa mai ai iaia mai Nu loka mai. I"a kono aku ia oia ia Dike Beneda e hele iike iaua ma ka haleaina e ai I ko iauff alnaahiahi. a ua ae,mai la keia keonimana, I ko Shnoa puiwa ana ae mai kona hlamoe «e I ka awlna la o kekahl 3a ae, ua hoomaopopo iho la oia aia oia maiuna «> toekahi moe e Hke me na moe o ka moku kahi i moe ai. a ua hoomaopopo pu iho la oia aia ota ke loia nei e like me ka ioia ana o ka moku He mau sekona kotiv »na i keia mea. a ua manao fbo ia oia no ka nui loa iAha o kana inu ana i ka p© o ka la mamua iho ke kumu i ulu mai ai lte!a ano e | koaa klno; ame keia noonoo «a hauie hou aku U ola e hia«s», I kona puoho hou ana ae. ua poelwle» a hoomaka iho la ofe» e hoolono. Ixjhe aku ia ola I ka owe mai o ke kai 4uae ka uiuina o na iikini o ka moku. M» ka maeawa o kekahi kwkui e a Aa, ua ike aku la oia e waiho mokakflnaai aaa kona maa Jole ma ka paf*aheleUa lalau aku ia oia i «a mau lo?e ne! oaa a hoomaka iho ia e komo me ka awiwi a t*o ka luli o k» iumi noho w»i. aohe he hiki pouo. la nuinawa Ioh«. aku ia <4a i ka «onolo mai o ka 3>ukaihu i> kekalil Uoko o ka ma keto»hi aoao mal. wehe aku la oia i ka palku a ik* aku b * »<» i»aJ ana o I>«ke £ten«4a, a |MK»nalta kirft« aku la e I Imwh hoa. **K ala ae e B«oe«a." ana, i

«*a. ai aoko o aa p*pt£āo o IKk*. "?.£a ui pia.dt * po*» o ka a r\3LV* « Ua »•? hi o i kona mau maka, maJ lul hall a3ta la k«- *!«■ i ka peua. a kwmia hoa iis*> ti e hou aka ia o "Ke.-aw* rfu.lsa ia nsi kaua, aole «I. {ohe*"" a Srr.<Ks. I hawaiaawaaa aka ai me ka l-eo ua piha i ka m-ka'u. . "E ata oe a e hH»nsakaukstu oe ia; iho e make « Uke m« ksf kauaaka- i makua!" "E hoopoina. oe 1 kela mau noonoo; ana'" wahf a Dike Beneda. a pant hoa | ae la i kona mau ma3c&. Eia nae ua hoomau aku la do o Simoa i ka boo~ lulliuH ana a hiki i kona lanakila a&a. I&la e komo &Ra 1 koaa lole. u& komo niai la iioko o ka iumi a iaua e noho nei kekahl seia. a ia ma&awa ua alaalawa ae ia o Simo« ma o a maanei t> ka iumi no ka nana ana I mea eha. ela nae. a»he he wahi mea o loko o ka lumi e hiki ai ke ialau aku a hoopakeie iala Iho. Ua nana mai la ua »ela nei no kekahl mau sekona la laua nel a kamaUio mai la. "He manao mal ne! ko'u e hele mal e hoala ia olua. Ina e paa ko olua lole, e Pii ae olua maluna o ka oneki. malia paha u a poioli olua I kela manawa." Nana aku la o Simoa iaia me ke ano kanalua, a ninau mal la. "Owal oe?" "Owau ka malama moku." wahi a ua kanaka nei. "Malama moku o ka moku hea? aohe j

ou aito like me ka poe powa o ka moana?" , No kela mau olelo a Slmoa ua akaaka ae la ua lyinaka nei. "Ma ka'u nana aku ua ano huikau olua e na keonimana." wahl a ua sela nei I paee ma! &i A "Ua (*>ina ka paha olua la'u? Owau ka malama moku o ka mokukuna Waka." I ka po nei hoi ua maopopo pono olua ia'u." "Aohe o'u hoomaopopo ikl I na mea i hanaia ma ka ponei," wahi a Simoa. "Aia maua Ihea, a Ihea maua e manaoia nei e lawe aku?" "E pll mai olua iluna o ka onekl," wahi a ua aela nei, "he wela loa o lalo neL "E pii mai olua iiuna o ka oneki e ike ai ia Kapena Paka.'malia. | paha e hoomaopopo ana olua iaia," we- | he aku la ua sela nel I ka puka o ka lumi a hele aku no kahl e. "Pehea kou manao i kela meaT'»wahi a Slmoa l ninau ae ai me ka hoao ana e noonoo i na mea ana 1 hana ai i ke ahlahi okala I hala iho. "Ke hoomaopopo anei oe i kekahi mea, e Dike Beneda?" "Aole loa," wahl a Dike, "Ke hoomaopopo nel wau I ko'u hui ana me kekahi poe kanaka seia ma kekahi wahi, oia wale ae la no." Ua hele aku la laua ma kekahi ala oloii a pii aku la maluna o kekahi wahi alapii. I ko laua hikl ana aku ma ka puka, ua pa mal ka makani liulhui, a na ia mea I hoomaikai ae i ko iaua hanu ana. Iko laua hiki ana aku maiuna o ka oneki. ua ike aku la laua i kekahi kanaka ano pokole me na mea kinohinohi gula 'ma kona mau poohlwi ame ka papaie kapu. I kona ike ana mai ia Simoa ame Beneda. ua hele mai l a oia ma kahi eku ana keia kanaka. "Pehea oe, e Mr. Simoa?" wahi a ua kanaka nei rce ka haawi ana mai i kona lima akau no ka lulullma ana, a ua haawi aku la o Simoa I kona lima me ke ano hopohopo. "Pehea oe v e Mr. Berteda? Maikai anei kou hiamoe ana?" "Ae, maikai ka maua hiamoe ana," wahi a Simoa i pane aku al me ka loaa ana iho o ka manao aohe iaua I haule Hako o na lima o- na powa, a rio ka maikai o na helehelena o ke kaoena lanaki. ua pau loa ae ia ko laua mau marfho hopohopo. * . "E ke Kapena." wahi a Simoa i ninau aku ai. "Ua huikauia' maua*ma na mea e pili ana t keia, huakal holomoana a maua. Pehea maua I kau mai ai o keia moku, a Ihea nlaua e laweia nei?" • ""Malia paha ua ano huikau loa ia no paha olua ika ponei." . wahi'a ke kapena i pane mal ai. "Aoie anei o olua pololi? Ke- manao nei wau ua »oloii olua. I T a makaukau ike kuke ka olua mau mea al. E hele mai olua eal olai e wela ana na mea ai. a na'u ia e haha'i a ku i na mea apau." Ua komo aku la lakou maloko o ka lumi aina, a ua lawe mai la kahi kuke paele i ka laua mea ai. palaoa, r»lr*l palai. uala, kope ame kekahi mau mea ai e ae. Ua hoomaka iho la keia mau j kanaka e hoonuu I na mea I waihoia mai' imua o laua. ' " No ka 1110 loa o keia mA»* kanaka I ka. hoonuu I ka mea ai. aohe laua I pane leo mai I ke kapena no kekahi mau minute, a mahope, ua olelo mai la o Simoa, "E ke Kapena, e oluolu oe e haha'i mai oe i ke kumu o ko maua liio ana i mau malihini na ke kapena maikal o ka mokukuna *Same*Waka.' " He moolelo loihi keia, a o na mea ano nul no nae o Ua mooielo, I ke ahlahi. ua hele holoholo aku o Bile Hao, ka malama moku, ma ke kulanakauh.ole o Nu Olina. a ma na hora o ke ahiahi okoa no. ua loaa aku la o Simoa ame Beneda 2a!a. Ua olekvmai la laua o ka maiama moku ke kanaka maikai hookahi a i«ua I hui pu ai. a aohe he mea pono o kona haalele ana aku ia laua. "Ma ka hor& eono o kakahiaka nel ko oiua hiki ana mai me Bi!e." wah* a Kapena Paka, me kft haawi ana mai i ka pipi palai ia Simoa no ke kolu. o ka manawa. He mea oiaio no, ua ano ioaaia olua I ka makani; ela nae, ua; 'kamallio poloiei njai oiua ia'u he ma-i 4cefnake ko olua e hele ma kekahi hua- j kal holo moann. a I ko*ti olelo ana aku | e holo aua makou nō Havana. ua olelo i mai olua o kahi ia a olua e ake loa nei-e' ike-i ■ . / I "Ua uku jx>ble! mal olua l ko olua ukumoku. a ua haalele aku kakou no ke Kaikuoho nei o Mekiko I ka hora • ewalu iho nei o keia kakahiaka. Ua i hom»aaka iho !a olua e hana keaka oo j manawa, pif r?«*iuna. o ka pou ihu o ka moku ame kekah! mau hana j k#"ko e «■?. a 1 ka pau ana ua hot aku \ otua teo 3alo o ko mokji. Oia wale a® I !a no na mea e pill ana i k» *>tua, hlki: ana mai iluna ne! o ke Waka/ " j "Mai ko'u w* opiopio loa mai he ake j »aS ko'a e Uee ia Havasa. a o ka mca.j aplks loau pehea !a I komo mai &! Hoko! o*w e heie i lw»la wa. eta tu*e. aohe e; hik! ke pale ae," «rahi a Simo«. I oielo; mai aL * k ß' hoolana. i kou manao. e « « iat* kaua no ka. pono ame ke ola o Paka ame kona mau »ela WIWH^," ( (Aole I paa!) " ■ .a O KA POE BAIKIKAI<A, aole; he 1ako» e hele wale ww» k*| hw p« olf ana ! omole H*ma 13ta a' rh»mbesialn. He )aa» hamo w*ilaij keia na ano eha apau anw ka % *%t* j maai. E k»a po ka o!uo*u ma ka hamoi mtia a&a. B hoao. »m!th ft! Co.. n* nana e kuai B«t