Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 24, 12 June 1903 — KA LA O KAMEHAMEHA, KA NA'I AUPUNI. [ARTICLE]

KA LA O KAMEHAMEHA, KA NA'I AUPUNI.

O nehinei iho la ka la hanau o ka Na'i Aupunl o Hawail Paeaina, Kamehameha I, a ma na hana i hanaia ia no ka hookulaia e like me ke kauoha a ke kanawai no ka hoomanao ana i keia la, ua hoike mai na hana aia ke o ikaika. la no kona inoa maikai a kaulana, Iloko o ka puuwai o ke kanaka oiaio, a ke oiino*la me ka malamalama nui e hiki ole ai ke ikeia aku e, like me ka hiki ol e ke a io ae ika ike aku ika malamalama o ka la. Ma ka hanau ana mai o keia kanaka i loaa ai keia la e haaheo nei o Hawaii, aka ua oleloia o ka la 11 o lune aole ia 0 kona la 1 hanau maoli ai, a ina pela ka oiaio, alaila he hookahi mea i maopopo loa me ka hiki ole ke hoohewa- j hewaia ae ua hanau io mai no he alii I aimoku a i kapaia ma ka inoa o Kamehameha, a o ka hoomanao i ka la no kona hanau ana na la hana e hoike mai 1 ka oiaio o ka puuwai. Ma na mea I loaa mai ma kona moolelo ua hanauia oia ma Kokoiki, Kohala Akau, Mokupuni o Hawaii. Mai Kailua, Kona ka holo ana mai o na makua no ka maka'u i ka pepehiia o make ke keiki i ka manawa e hanau ae ai ina i Kona. a i ka pae ana iuka o Kokoiki he wahi awa ia, o ka hanau aku la 7io ia oua alii nei. A hala he mau ana hulu ua hiki aku la ke keiki, ma o na makua hanai la iuka o Halawa i Kohaia, a ma ia one kahi i hanaiia ai ke alil. T*a oleloia ua hanaiia ke alii maluna o na i'a iwi ole e laa ka inamona, nme ka luau ame na mea like he manao kaulana i kamailio nul ia iwaena o HawaU iho neU Ma ka manawa l hanau ai ke alii a hiki mamua o ka Kooninka ana o ka oihana na'i aupuni, a hlki aku no paha i kona manawa hope 0 ka noho honua ana. aole no paha oia 1 ike aia iaia ia haawina pookela aka ma na hana ana t hana ai i ikeia tci e ko k e ao nei he kanaka oia i hanau pu Sa mai me na haawina a kalena hoomalu lahui kanaka a hoomalu aina a nupunl. i .O ka hakukol ikalka aaa iloko o ke alii e pahola kona mana hoomalu maluna o na moku apau o ka Paeaina ame kona hooko io ana ua loaa io no iaia ka Innaklla—he lanaklna lloko oke koko a iloko o ka maluhia no hoi.

Ma Ka īanakila mau ana o Kamehameha I iloko o kana mau kāiia i kaa mai ai kekahi mau mokupuni malalo ona a no keia lanakila kupaianaha i o leo mua mai al ke alii o Kauai ia Ka* 3iiehameha, e haawi ana i ka moku me ke kahe ol® o ke koko.

E iike me ka hoike a ko ieakou mau moolelo ua lanakiiā keia alii a ua kaa aku na mokupuni iioko o ka malama ana a kona taien« i hanau pu ia mai ai, aole I liuiiu ua holopapa ae la ka maluhia o ke kanawai ana I kukala ae ai a ma na wahi apau i o ai ka leo o kela kanawai aia malaila 1 hanu ai na makaainana i k& ea o ka nohona ku<»koa ame ka maluhia. WaUi a ua ruia nel ana i kukala al he ruia hoi i kunipaaia iioko o ka puuwai o ke koaaka HawaiK "He mamalahoe ke Kanawai.—E h«ie ki» luahine ame ke kelki a moe t ke aia aole he inea nana e hoopoino" ma kekahi olelo ana ae he kanawai o ka ma'uhia. Mamua aku o keia aia ma ka ikaika wt!e no e loaa ai ka paiekana aka i kela manawa I holopapa ae al kona mana hoomaiu ua uhi io iho ia ka maluhla maiuna o ka aina. a mailaila inal ka nee ana a hiki wale I keia manawa. O ka maiuhla a ka Teritori o Hawaii e hauoll nei I keia manawa a © haaheo nei ua hanauia mai ka umauma iahalaha mal o ka Na'i Aupuni Kamehameha I. O ka maluhia ka nana I panee ikaika aku i oa hana hooiaaauao aine na hana hoohoiomua ame na hana feo< wai«rai iioko o ka aina. Nolaiia o ka hanau ana o ka maiuhia Hawail Paeaiaa mal la Kamehameha mai no fca, a «ia ao hoi ka puk* I kuuia ae ai a hainama no ke komo ana | mal o ka Euanelio o ke Akua no ka, t»oioi a* | ka pouli i holoiea ai na liana hooholomua o ka aiaa Uoko o ka noho«a aaaaao ana. K » aoo»KK> pooo ke kanakd» k* ma«ao ael ke Kuokoa aol« « malele aku la kakou aku, aaie kakou * m * i PM aiii m

nohona. aapaoi mol &na„ e like me k* w a i hala, aka, e IUo na kanaka apaa ame na wahine I mau «lil a mofwaliln« no ko lakou mau bome pakahi iho a o ka haawina pookela a Kwnehameha I !kukulu ai oia ka "Mamalahoe" ua hlki loa ke paholaia lloko o ko lakou roau home a o ka maluhla o kela ame kela home a o na home no hoi apau a o ka hapanui oia no ka maiuhia o ka aina mai kahl j>e T a a hiki i kahi pe a.