Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 25, 19 June 1903 — Page 2

Page PDF (1.71 MB)

This text was transcribed by:  Holly
This work is dedicated to:  To my dad

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

ELUA                         NA HELU APAU 2973

 

Ka Nupepa Kuokoa

No ka Makahiki - - $2.00

Ke Kono Mahina - - 1.00

 

Kuike ka Rula.

NA PUKA ANA        1 Pule  2 Pule  3 Pule  1 Mal.  2 Mal.  3 Mal.   1 Mak.

            1 iniha..           $1.50   $2.00   $2.50   $3.00   $5.00   $6.75   $12.00

            2 iniha..           2.00     2.75     3.50     4.00     7.00     9.00     18.00

            3 iniha..           2.50     3.50     4.50     5.00     9.00     12.00   21.00

            4 iniha..           3.00     4.00     5.00     6.00     11.00   18.00   30.00

            5 iniha..           3.50     4.75     6.00     7.00     12.00   15.00   36.00

            6 iniha..           4.00     5.50     7.00     8.00     13.00   16.00   43.00

----

 

O NA OLELO HOOLAHA APAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU, A INA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA.

 

O na Dala apau o keia Pepa nei e hoouna pololei mai i ka Hawaiian Gazette Company.

 

HOOPUKAIA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO

 

Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu, Panalaau o Hawaii, ma ke ano mea o ka apa Elua

D AVIDLAI, Lunahoop ono

A. W. Pearson, Luna i

Honolulu, Oahu

-----

POALIMA : : : : Iune 19 1903

----

NA MOOLELO HOU.

Ma keia helu e puka aku nei o ke Kilohana ua aneane e pulelo loa aku na moolelo e hoopuka mau ia nei, “Na Aloha Elua i ka Ipo Hookahi” ame “Ka Poka Nui ame ka Poka Iki.”

            A mamua o ka pulelo loa ana aku pela i hoopuka mua ia aku ai ka moolelo hou, “Roderika o Kiladea.” Aole makou e haano’u mua aku ana i ka maikai o keia moolelo hou aka o ka makou wae moolelo i manao ai oia ka  lawe ana i mau moolelo hoonanea, hoonaauao, a a’o i ka hoakanaka no ka wae ana i na maikai a hookolo mahope o ia mau meheu, a o na haawina maikai ole e ikeia ana he mau mea maikai ia e a’o mai ai i ke kanaka a wahine paha e haalele ia lakou.

            E hoomanao iho e ka mea heluhelu aole o ka hoopuka moolelo ana he mea hoohei manao ia aka he mea hoonaauao a paipai i ke kanaka e maa i ka heluhelu mau oiai o ke komo ana iloko o ke ano heluhelu mau oia iho la no kekahi alanui e makaukau ai ma ka hookele manao ana, e like me na haole i ka maa i ka heluhelu mau.  Aole e hala ka buke i ko lakou mau maka, a o na buke moolelo kekahi hapanui o na palapala i heluhelu mau ia mawaho ae o na kumuhana ano nui e ae.

            Ke manaolana nei ke Kuokoa e hookipa mai ana ka mea heluhelu ia Roderika Naita o kiladea me ia a e ike i ke aloha kupaa o na opio ia laua iho iloko o na hoao ana e hookaawale ia laua iho, a o ka apo ana oia no ke kau o ia haawaina maluna o ka mea e unuhi nei Mr. S. K. Nawaa.  A ma keia pule ae e hoopukaia aku ai o Laieikawai.

            He moolelo Hawaii kahiko keia i hoopukaia ma kahi o umi makahiki i hala ae nei a no ka ulu ana mai o ka noonoo he mau manawa loihi kela i hala aku a ua malele aku na hoomanao ana o keia hanauna hou i keia moolelo o ka aina kulaiwi pela e hoopukaia aku ai ia.

            O ke kope i loaa ia makou oia no ke kope kahiko loa i hoopukaia i ka makahiki 1863 i kakauia e S. N. Haleole.  No laila ma ka hoomaopopo ana o keia paha ke kope kahiko hookahi oiai o ka moolelo o Laieikawai i hoopukaia mahope mai ua hooponopono hou ia.  O ka mea kahiko loa oia ka mea i hemo pono mai mai na kupuna mai o kakou i hala oiai o ko keia mau la iho nei aole e nele ka loaa o keia manao he mau mea imi aku kekahi i loaa ai ka piha pono.

            He mea maikai ka makee nui ana i ko kakou mau moolelo ponoi iho, aole o keia wale aka o na moolelo no apau, a o ka poe i loaa na haawina o ia ano he mea pono e hoopaaia iloko o na palapala i paa mau ai aole e nalowale e like me ka hapanui o na mea Hawaii e nalowale aku nei.

-----

KA PANAI A KE KUOKOA.

            Aia a hiki mai ka helu mua o ke Kuokoa o ka mahina o Iulai ae nei e panai hou aku ai oia i kana makana manawalea i kona poe lawe pepa kumau o ka Paeaina nei, a me ka hauoli piha no hoi e hookuu aku ai.  E like me ko na manawa aku nei i hala pela no keia e panaiia aku ai he mau kii pena i hana noeauia, i kupono loa i mau hoonani no na Home Hawaii a kahi poe hoi e kau mai nei, a ke hauoli nei makou i ka loaa ana mai o kekahi mau pane i ke ohohia ia o kela mau kii makana.

            Nolaila ke paipai aku nei makou i ka poe i komo ole iloko o keia mahele ua hamama ka ipuka no lakou ma ka hoopaa ana i ko lakou inoa ma ka papainoa o ka poe lawe pepa kumau me ka hoouna mua mai no nae i ke ola o ka pepa.  He $1.00 no eono mahina a aohe manawa hookomo ole.

            Ina e hoouna mia o ke alanui maalahi oia keia malalo iho (1) hoouna mai ma ka bila kikoo dala haleleka (2) ma ke kuai pooleka ana o hookahi keneta nona ka waiwai io o ke ola o ka pepa i manaoia e hoouna mai a ma ka inoa o ka hui “Hawaiian Gazette Co., P. O. Box 208, Honolulu, Oahu, e hoouna mai ai aole ma ka inoa o ka lunahooponopono, no ka mea, aole i pili ia hana iaia, oia o ka oihana hooponopono manao a mea hou no ke Kilohana oia ka mahele i pili iaia, a mai poina ma ka hui kuka ana me ia no ia mea.

            O ka iini nui o ka oukou Kilohana oia ka hoolawa aku i na kini heluhelu me na mea hou, na kaiaimanao, na manao a’o ame na mea like mawaho ae o na moolelo.  O ka hoopokopoko ana mai i na manao oia ka mahuahua o lakou iloko o ke Kilohana.  Nolaila a i manao kekahi e hoouna manao mai no ka hoolaha ana iloko oke Kuokoa, e oluolu e hoomanao i keia wahi rula o ka pokepoke mai no a palanaiki, e pokole ai ka manao i komo palanaiki aku no, he mea ekou nui ai no ka hoopiha manao hou aku.  Ma keia ano e nui ai na mea hou a mai poina i ke kakau inoa i na manao e hoouna mai ai o nele i ke kuleana hoolaha.

-----

IKE PONO I KA HANA A KE KOA.

            Malalo o na kauoha o ke Keena Kaua o Amerika Huipuia ame ka manao ikaika o na koa, i hookoia malalo o ke kauoha a Mekia McLellan, ua noho aku la he huina koa kiai o Hawaii mai na kanaka Hawaii maoli ame na haole i komo iloko o na puali a hoomoana ma ke kahua ma ka aoao Waikiki o Kapiolani Paka iwaho o Waikiki-kai.

            He elima la o ka noho ana ma keia kahua malalo o na rula koa o Amerika Huipuia no ka hoomaamaa ana i keia mau koa i ke ano o ka hana a ke koa ame kona ano maoli.

            Ua kukuluia na hale lole o na koa no lakou iho, a o ko na aliikoa no ko lakou iho, aia he hale lole ma’i i hoomakaukauia no ka mea e ma’i ana, a aia he hale lole paahao no ka poe e uhai ana i na kanawai koa, aia he mau hale lole no na kuke ame na mea like no ka makaukau o ka oihaa koa.

            Aiha he mau rula ikaika e pono e malamaia, a i ole o ka hahau mai no ia e like me ko lakou hanaia ana.  ma kekahi aoao hoi o ka malama ana ia lakou apau oia ka poha mai o na leo hooho mahalo e like me ia i puka mai ai mai na aliikoa kiekie o ka oihaa.

            Ua hoolakoia kela ame keia koa i na mea ai maikai a kupono o ke ano no nae i kupono i na koa e like me ka mea i ikeia he kupono no lakou.  Ua hoolakoia mai la na mea ai o ke ano haole wale no nae.  Ua lawa keia mahele ai a oia no ka mahelehele ana a puni ma na wahi apau o na koa Amerika e noho ai. Iloko o ka wa kaua oia iho la no ka mahele ai e loaa ana, a he lawa kupono io no ka maa.

            A ma keia noho ana aku la o ua poe koa Hawaii ni ua kau mai no ka pololi ia lakou- o na Hawaii nae, no ka mea, wahi a kekahi poe, aia no he poi kekahi o ka lawa no ia o ka makemake, ke kumu i hoolawaia ai me ka poi mai na makamaka mai.

            Ma ke kahua hookahakaha paikau e kanono pono ana ka la, a ma na kahua kiai o kahi hoomoana, o na aliikoa Hawaii ua hana aku lakou e like me na rula a ua hookoia me na manao maikai e ke koa, a hoouluulu i na mea apau i hooikaikaia ma ka aoao o kela ame keai ua puka mai ka hua he mahalo mai ka Mekia mai a me na poe e ae.

            He mea oiaio i ka nana aku ua ikaika maoli io no na rula koa ame ka ahonui e hiki ai, aka ma ka aoao o na koa ua hooikaika lakou e hoomanawanui i ka malama ana ia mau rula aole me na manao ikiiki aka me ka iini nui, a ke manao nei ke Kuokoa e panaiia mai ana ka hua o ka hoike a Mekia McLellan e waiho aku ai i ke Keena Kaua i Wakinekona.

----

KE KAHUA KINIPOPO HOU.

O ka hana oia ka mea e loaa mai ai na pomaikai i kekanaka aka he mea hoopilikia ke hana mau i na manawa apau koa wale no a loaa he wa hoomaha a he manawa apau koa wale no a loaa he wa hoomaha a he manawa paani.  Nolaila o ka paani a ke ano nui he mea hooikaika ia i ke kino kanaka a hoolana i ke koko ame ka noonoo.

            I na wa i hala o Hawaii nei, ala no he mau paani like ole i hapai mau ia e ko kakou mau kupuna e laa ka heenalu, ka olokaa ulumaika ame na mea like, aka, i keia manawa o kakou, aia no he mau paani maikai no ka hooikaika kino ana a hoolana noonoo aole i ka poe paani wale no, aka, i na makaikai kekahi.

            O kekahi o keia mau paani, o ka lealea kinipopo kekahi i heluia ma ke ano he paani ano nui, no ia kumu i ikaika ai ka leo hamau iwaena o ka poe puni paani o ke kulanakauhale nei e kukulu i pa kinipopo kahi hoi ipaani ai na hui e hoopukaia aku nei ma ke kolamu mea hou.

            E like me ka pa-e mau o ka leo kumau he mea pono e paani, a aia he wa paani, a he wa hana a pela aku, pela i hookoia ai ia.  He kahua keia i kukuluia iwaho o Kamoiliili, Honolulu, Oahu, Teritori o Hawaii, nona ka huina o eha eka i hoopuniia i ka pa iekie.  Ua ke ia a maikai ke kahua a he laumania ka aina ke nana aku. O ka hale hoolulu ua kukuluia ma ka aoao mauka e pili la i ke alanui Beritania nona ke kino e hiki ke apo i ka nui kanaka o 1200.

            O ka hoonou ana o ka Peresidena Paul Isenberg i ka popo iloko oka lewa no ka hemo ana o ua kahua nei no na paani ame na hana hoohiwahiwa o ka la i malmaia ai, na lakou no i hoike ae i ka nui ohohia ia o ke kahua hou a ua maikai ia noonoo ana pela.

            O kekahi mea i maikai loa ai no eia kahua oia ka hoomoe loa ia ana o ke alahao kaa uwila o ka hui kaa uwila o Honolulu nei a hiki no i ka puka o ua pa paani nei.  He mea hoomaalahi keia i ke alahele o ka mea paani ame ka mea makaikai paani.

            Ma na mea apau i ka nana aku he mau hiohiona maikai ka i papahiia iho no eia kahua hou.

----

He Pauahi i ke Kuluaumoe

            Mahope iho o ka hora 12 o ka po o nhinei, ua hoopuiwaia he wahine o Mrs. Watson ka inoa e noho nei ma ke kiekiena Pakipika i ka lohe ana i ka paapaaina o ka ula o ke ahi . I kona nana ana aku ma ka pukaaniani,  ike aku la oia e a ia ana ka hale hou Chas. W. Booth e ke ahi.  Ike aku oia ua nui loa ke ahi ame he mea la ua hapalua hora paha ka a ana o ke ahi mamua o kana ike ana aku.

            Ua hoounaia mai ke kahea pauahi mai ke kihi mai o na alanui Kula ame Ema, a ika hiki ana aku o ke kaa kinai ahi, ua ikeia iho la aia ke ahi maluna o ke kiekiena Pakipika, a he wahi hoi e hiki ole ai ke loaa aku.  He kakaikahi wale no ka poe i pii aku a hiki i kahi e a ana ke ahi.

            No ka hiki ole ke pio, ua pau loa ka hale i ka a ia. He ekolu hale ke kiekie o keia hale a aia ka hoolilo ma kahi o $20,000 a he $8,000 wale no ka inisua maluna ona.

----

Hoike o ka Halekula Kiekie

            Ma hora 8 o ka la apopo e malamaia ai na hoike a ka Papa o ’03 o ke Kula Kiekie o keia kulanakauhale.

            Eia hiho na inoa, o na haumana o ka papa: Clara May Cameron.  codie Marion Carden, Agnes Gertrude Dunne, Ellis Lando, Ethelinda Florence Schaefer, Elsie Kamoani Smith, Blanche Ethel Soper, Clara May Thomas, Rebecca Hull Thompson, Anna Woods Tucker, Alice Mamie Giegler, Ella Sophie Ziegler, Earnest Nathaniel Smith.

            O ka hapanui o keia poe opio, e hele aku ana lakou no na kula nui o na mokuaina like ole o Amerika, a ke lawe nei lakou i na hoike no ke komo ana no ia mau kula,

            O Ellis Lando, kekahi o na hoa o keia papa, oia ka mea e manaoia nei e komo i ke kula a’o kaua moana nei e komo i ke kula a’o kaua moana o Amerika Huipuia, a ua lawe iho nei oia i ka hoike ninaninau i ka mahina iho nei o Mei.  Eia oia ke kali nei no ka hiki mai o ka lohe no kona komo ana aku i ke kula.

-----

 

Ka Shamrock ma Nu Ioka

            NU IOKA, Iune 14.- Ua ku mai ma Nu Ioka nei ke aumoku o Sir Thomas Lipton, a eia lakou ke ku nei i keia manawa ma ke awa o Erie.  O Shamrock III, ka moku e heihei aku ana,

Shamrock I ame ka mokumahu holo lealea Erin na moku o keia aumoku.  Na Erin i malama keia mau moku ma ke ala.

            I ka hookomo ana mai o keia aumoku, ua nui na moku i holo aku e hookipa mai i na malihini, a ukali mai ia lakou iloko o ke awa me ke kani o na oeoe ame ka uwa o na kane ame na wahine. 

            I Augate e hoomaka ai ka heihei, a no laila, he loihi ka manawa e loaa ai i ka moku Pelekane no ka holo hoomaamaa ana ma ke ala heihei.

-----

Hoao e Lawe i Kona Ola Ponoi

            Ma ka hora ekolu o ka auwina la Lapule nui, ua hoao ae kekahi wahine paele o Mrs. gorden bennett ka inoa e hoohaunaele i ka maluhia o ke Sabati ma o ka hoopuka ana i kekahi mau olelo kupono ole ma kekahi o na hale ma Alanui Malawaina kokoke i Liliha. 

            I ka ike ana o Makai Pake Apana i ka puuluulu o na kanaka ma kahi a keia wahine e noke ana i ka olelo ino, ua hele aku oia a lohe pono aku la i na olelo pelapela a keia wahine. Ua papa aku oia i ka wahine e hoi no kona wahi a e noho malie, eia nae, ua hoopuka mai la oia i kekahi mau olelo e hiki ole ai ke pa’i hua palapala ia, ame ke khi ana ae i kona mau lima ma ahi i kupono ole no ke pa’i kii ia.

            I keia manawa, ua olelo mai la kekahi poe e kuku ana e makaala o Apana, no ka mea, he pahi ka keia wahine, a no ko Apana ike aku aohe pahi ma ka lima, ua paa aku la o Apana a olelo aku la e noho malie.

            I keia manawa ua unuhi ae la ua wahine nei i kekahi pahi he elia iniha ka loihi.  Ua alo koke ae la o Apana a hala ka maka o ka pahi.  I ka ike ana o Apana aohe hiki iaia ke lawelawe me ke kokua ole, ua hoouna mai la oia i ka lohe i ke keena makai a ua hiki aku ke kaa makai.

            Ua hopuia ua wahine nei a hoopaaia maloko o kekahi lumi.  No kekahi manawa pokole mahope mai i kekahi mea maloko o ka pa i kaalo ae ai ma ke alahele mawaena o na lumi hoopaa lawehala ua ike aku la oia e lewalewa mai ana o Mrs. Bennett ma ka pukaaniani o kona lumi i hoopaaia ai me ke kaula e paa ana ma kona a-i.  Ua haawi koke oia i ka lohe a ua komoia aku e oki ke kaula.

            I kona haule ana iho, ua ikeia iho ua maule oia a ua puka mai ka hu’a ma ka waha.  Mahope o ka nininiia ana i ka wai ua mohala oia.

            Ma ke kakahiaka Poakahi nei ua kukuluia mai oia imua o ka aha apana, a ua hoopa’iia oia e paa ma ka halepaahao no elua pule.

-----

Ka Hookuku Kinipopo

            Ma keia ahiahi, ma ke kahua paani o Punahou, e malamaia ai he paani kinipopo mawaena o na hoa o ka Aha Senate ame na hoa o a Hale o na Lunamakaainana o keia kau Ahaolelo.

            Ua piha ae nei paha ka pule o ka hoomaamaa ana o na hoa o ka Hale i ke kinipopo, a o Knudsen ko lakou kapena.  O ke Senate ke ano pilikia, no ka mea he poe kino nunui ka hapanui, a aohe hoi he mama e like iho me na hoa o ka hale o lalo.

            Ma ka Poakolu nei i hoomakaia ai e kuai na kikiki, a ua nui ka poe i kuai.  O keia loaa e haawiia aku ana no ka pono o na ma’i lepera ma Molokai.

            Ma ka hapalua hora ekolu e hoomaha ai na haa o ka Ahaolelo, a i ka hora eha e hoomaka ai ka paani ana.

------

Ka Hooiaio e Lawa Pono ai

E PONO KE KAMAAINA O HNOLULU E AE I KEIA HOOIAIO.

            O ke kanaka nui Sir Isaac newton, kekahi o na kuhikuhi puuone a ke ao nei i hoopuka mai ai nona, ua po’a aku la oia ma ka pa papa he puka nui e poholo pono ai kana popoki nui e hiki ai i ua poopoki la ke hele i na kihapai elua a pela no hoi he wahi puka nuku kupono  no na popoki keiki e hahai ai mahope o ka popoki nui.  O ka nawaliwali i ike ia ma ka hana a Sir Isaac mamuli no ia o ka nele mai i ka manao ole.  O ka mea  heluhelu e papaleo mai ana no ka hooiaio e wahihoia aku ai pili i na HUAALE KUAHANEENEE AME PUUPAA A DOAN e hiki mai ai i ka panina o na hooiaio o ka hooiaiao oi ae mamua o na hooiaio ma o na olelo a keia kamaaina ua like kona pokole me na mana haawi kumu e like me ka mea kilo-hoku i ka manawa ona e lilo ai i kamana.

            Eia ka M. H. S. Swinton olelo o ke kulanakauhale nei e olelo nei: “He manaawa loihi ko’u loaa ana i na ehaeha o ke kuahaneenee no na makahiki he 12 I ka maopopo ana he hiohiona o ke kuahaneenee ka ma’i e nali mau ana ia’u nolaila ua hoao wau i na Huaale Kuahaneenee ame Puupaa a Doan i hoolahaia no ia ano ma’i a oia ka’u e haawi aku nei i ka hoolana manao i ka poe apau i loohia i keia ano ehaeha.

            O kia Huaale Kuahaneenee ame Puupaa a Doan he kuaiia e ka poe kuai laau lapaau apau no 50 keneta o ke  poho hookahi eono poho no $2.50, a i ole e hoounaia aku i ka loaa ana mai o ke kumukuai ia HOLLISTER DRUG CO., o Honolulu, na Agena Kuai Kukaa o ko Hawaii Paeaina.

-----

Hoike Kula Sabati ma Ewa

“Ua nani na Kula Sabati

O ka I’ahamauleo;

A he hana hooulu Lahui,

Makia paa o ke Aupuni.”

            Ma ke Sabati, la 14 o keia mahina, i malamaia ae ai na hana Hoike Kula Sabati o ka I’aha mauleo, Ewa, ma ko lakou luakini Kahikuonalani, i ke kiekiena o Haupuu.

            Ua loaa mai he leo kono i ka Mea Kakau o ke Kilohana mai ke Kahu mai o ia Ekalesia, e kipa aku e ike i na hana i hoomakaukauia no ia la, a ia’u i kau aku ai maluna o ke kaaahi aia no hoi he poe e ae no kekahi o ke taona nei e naue ana e ike i na hana o ia la.

            He elima ka nui o na papa i hiki ae me ka makaukau a he hookahi i haule.  O ka papa mua i hoikeia mai oia no ka Papa Pokii o Kahikuonalani malalo o ke alakai ana Miss Phoebe Kahoa, he opio wahine.  He eiwa ka nui o na haumana o keia papa, he poe pokii kane a pokii wahine hoi i maamaalea i ka hoohihio mai i ka Olelo Beritania.  Maikai na haawina ame na himeni a keia mau pokii e hoike mai ana hoi i ka waiwai o ka anoano i luluia iloko o ko lakou alakai opio.  Ina no hoi e loaa ana he mau opio hou ae o keia ano ma ua I’ahamauleo nei he manaolana ko ka mea kakau aole e pa ka makani kuehu lepo o Ewa a hokai ia iho na pipi a nalowale.

            Mahope o ka ikeia ana ua noho aku ka hapanui o na haumana o Puuloa, ua ku mai ka Papa o Kalauao i alakaiia mai e Kaualoku.  He 13 ka huina o na haumana o keia papa a he papa hoole waiona keia oiai aia malaila ka lakou haawina i hoike mai ai.  O na himeni he maika, e lealea ai no ka pepeiao o ka uhane.  Hala keia papa me kona maikai, ku mai ka Papa o Manana me 10 mau haumana i alakaiia no e Miss Kahoa, a i namuia mai no na haawina ame na himeni mai Kinohi a hiki i Hoikeana.  Maemae na hana o keia papa a he mea hiki ole ke alo ae i ka haawi ana i na hoomaikai ana i ka opio wahine nana i alakai mai i keia papa.

            Hala ia me kona nani haule iho la i na wai hu’i i Mapuea ame Kawehilani i Waiawa.  He 7 no a nui o na haumana o keia papa, a o ka papa hoi ia  a na mea apau i kuhihewa ai he puali anela mai ka lani mai.  Aole i’o no e nele ka loaa o ke kuhihewa oiai he kohu maka manu nunu ko na haumana a i ke poha ana mai o ko lakou mau leo mele ua like me na leo o na anela e mele ana i ke ao polohiwa.  O kekahi ea nana i hooeehia i ke anaina  oia no ka himeni ku-paahi a Miss Rachel Kealaula, he opio wahine nona na makahiki mawaena o 16 ame 18.  O ka leo o ka wahine haole a o keia kaikamahine Hawaii ua like no a like. Moakaka na hopuna olelo haole awaiauluia mai hoi me ka poepoe maikai o kona kileo eehia loa ke anaina.  Imua e ka opio wahine, hoomau aku i ke kalakalai ana i ke talena i loaa ia oe, a oiai he Amerika kakou i keia manawa, he mea waiwai na mea apau i nanamaka ia ai i na wa i hala aku nei.  O ka mahalo o ka mea kakau ame na mea no apau i ike i na hana o keia papa ala maluna o ko lakou alaki opio, Mr. Maka Mahi.

            O ka hope loa o na papa i hoikeia ola no ka Papa o Waikele, e alakaiia ana e David Keliiokamoku.  Na keia papa i hoike mai i ka nunulu ame ke oeoe o na kileo, a he mea hiki ole ke hoohalahala aku i na leo mele i waihola mai ame na haawina. O ka papa keia o na haumana he 12, a ke manaolana nei ka mea kakau, aole hoi e loaa he Iuda iloko oia papa.  O ke alakai o keia papa ame kana wahine, ua kikoola mai e na lima o ka Haku nona ka pawaina a e hoi aku ana i ka aina o Kaululaau, i Lanai, e hanai ai i Kana mau hipa.  O ke aloha pumehana o na haumana ame na hoaloha aia maluna o laua, a ia laua e kaawale aku ana o ka pule a na mea apau; E uhai aku ka holomua, ka ikaika ame ke aloha o ka haku ia laua ma ko laua kahua i heaia mai ai.

            Ua waihoia ae na olelo paipai i na haumana, na kumu ame na hoaloha i hiki ae e ke Kahu Kula Nui o na Kona nei, Mr. F. K. Archer: Lunakanawai s. Hookano: Mr. D. keliiokamoku: Kahu Kula Apana, H. Maemae: Rev. J. M. Ezera ame kou mea kakau.  Ua malamaia ae ka haawina manawalea a he $15.00 i loaa no ia hana.

            Mahope o ka himeni hui ame ka pule a ke kahu, ua naue aku na mea apau no ka home o J. E. Kahoa ma Manana, a malaila i hoonuu iho ai keia ame keia i na mea i hoomakaukau ia ai no ke ola kino, a ua ai ua inu a lawa, aole he mea e hohalahala ai.

            Kou Olelo,

                        S. K. Nawaii

-----

Komoia e ka Powa Kamaa Ole

            Mawaena o ke ahiahi Poakahi ame kekkakahiaka Poalua nei, ua komo powaia ka halekuai o Charles Girdler ma ka hale hui malu ma ke kihi o na alanui Alakea ame Hotele.

            Aia ma kahi o ka $200 ka waiwai io o na pono i lawe aihue ia, a ma ka nanaia ana iho e ka poe o ka balekuai, ua loaa aku ua wawahila he mau pahu lole o na wahine a ua pau na pono i ka luia ma o a maanei.  he mau pahu okoa iho no, ua pau na laka ika wawahiia.

            Pela pu no hoi me ka pakaukau kakau a ka ona halekuai, ua wawahiia ke pani a lilo he mau pono i hiki aku i ka eha a elima paha dala.

            O kalua iho la keia o ka aihueia ana o keia wahi iloko o na pule he ekolu.  I keia manawa ua loaa aku ua komoia keia wahi me kekahi ki i like me ke ki maoli o ka hale, no ka mea, ua loaa aku no. Ua ikeia iho ma na maa wawae aohe kamaa o ka aihue.

            Ua ikeia iho no hoi, mamua o ka hoi ana o ka aihue, ua hiamoe oia maloko o ka halekuai no kekahi manawa.  Loaa aku ua haliiliiia ka papahele me ka pepa i wahi e moe ai, a ua ike pu ia aku hoi ka maa wawae e kau mai ana ma ka papa o lalo loa o ka paia.

-----

 

He Umi Hoola Kaena e Pili ana i ka Laau Nahu o ka Po Kolera a me H. A. Chamberlain

  1. Ua hiki iaia ke haawi koke i ka haha ma o ka loaa ana i ke nahu kolera ame na eha e ae o ka opu.
  2. Aole loa e hoopahu’aia kona hoola ana i na ma’i kukonukonu e loaa ana mai na ano ma’i mai e like me ka hikoko ame hi.
  3. He laau keia e ola ai mai ka @ a’i hi mai i loaa i kekahi mea io ka wa loihi.
  4. He laau keia e hiki ke  hilinaiia no ka hoola ana i ka ma’i hi o na keiki opiopio.
  5. He hiki ke hoola i ke nahu ahulau ma ka opu.
  6. He hiki ke kaupale aku i ke aki o ka opu.
  7. He hikiwawe loa i ka hoola ana i na ano ma’i apau o ka naau
  8. Aole e loaa na hopena popilikia.
  9. He maikai no ka lawe ana.
  10. Ua ola i keia laau he mau ola kanaka i oi ae mamua o kekahi mau ano laau e ae.

He mau hooia ano kaena keia e pili ana i kekahi ano laau, eia nae he nui na hooia ana no ka pololei o na mea i hoike ia ae la maluna.  E pono na home apau e malama i omole o keia laau.  E kii koke i keia la.  Malia paha e pakele ana kekahi ola ma ka lawe ana.

      Na Benson smith & Co., Ltd., na aena kukaa e kuai nei.

-----

Nalowale.

Ua nalowale eha pepa Koi Poho Pau ahi mawaena o a Hale Aupuni ame ke Keena Oihana o Allen & Robinson Ltd., o ka mea e hoihoi mai ia mau pepa ia Allen & Robinson Ltd., e loaa no ka uku kupono.

-----

HOOLAHA HOOPAU HUI LAWELAWE OIHANA.

 

GOMES & McTIGHE.

      O ka oihana i lawelawe ia mamua iho nei malalo o ka inoa hui o Gomes & Mc Tighe ma ka helu 93 Alanui Moi, Honolulu, ma keia la ke hoopau ia nei ma o ka ae like ana o na aoao a i elua, ma ka haalele ana mai o J. E. Gomes. E lawelaweia ana ka oihana ma keia hope aku malalo o ka inoa o Thos. F. McTighe & Co., a o na helu aie apau o ka hui kahiko e ukuia no ia ma kekeena o ka hui nona ka inoa malalo iho, a i ole ia, i ko lakou mea ohi aie i haawi mana ia.

                  THOMAS F. McTIGHE & CO.

      Honolulu, Iune 1, 1903.

                              2967-Iune 12, 19.

-----

 

Hooloha Lunahooponopono

KAHU MALAMA WAIWAI O OLIVIA LAHELA.

HOOLAHA KUAI WAIWAI PAA A KE KAHU MALAMA WAIWAI.

      Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha mamuli o ke kauoha a Hon. George D. Gear, Lunakanawai Elua o ka apana Hookolokolo Kaapuni o ka Apana Kaapuni Ekahi, Teritori o Hawaii, i hanaia a i hookomo ia ma ka la 21 o Mei, A. D. 1903, iloko o ka hana o ka noho kahu malama waiwai o Olivia Lahela (w) kaikamahine oo ole iloko o ke Keena Hooponopono Waiwai Hooilina, o ke Kahu Malama waiwai o ka waiwai o ke kaikamahine oo ole i oleloia nona ka inoa malalo iho nei, e kuai kudala ana oia ma ke akea i ka mea koho kiekie loa no ke kuike i ka waiwai paa o ke kaikamahine oo ole i oleloia a i hoakakaia maloko nei, ma ke alo iho mauka o ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, ma ka Poano ka la 30 o Iune 1903, ma ka hora 12 awakea.

      O ka waiwai e kuai kudalaia aku ai oia kela apana a mahele o ka aina e waiho la ma alanui-olowi Robello ma o aku o ke Alanui Moi iloko o Honolulu i oleloia, oia no hoi ka aina i hoikeia ma ka Palapala Sila Nui Helu 1228, L. C. A. helu 8316, hoopukaia ia Kauwiki, i apoia a i hoakakaia e like me ia malalo iho nei:

      E hoomaka ana ma ke kihi Hikina o kela pa-hale a holo:

      Akau 52 1-2” kom. 2.26 kaulahao holoma ke Konohiki malaila aku

      Hem. 52 1-2” Kom. 1.59 kaulahao holo ma ke Konohiki malaila aku

      Akau 52 1-2” hik. 1.95 kaulahao holo ma ke Konohiki a hiki i kahi i hoomaka ai nona hoi ka iliaina o 6.44 Eka.

      No na mea aku i koe e ike ae i ka lolo o ke Kahu Malama wWaiwai @ @@@@@ ia, Charles F. Peterson.

      am Pa@@

Kahu Malama waiwai o ka Wa@@

      Olivia Lahela kaikamahine @@@@

      Hanaia ma Honolulu.  Mei 27 19@@

3966- Iune 3, 12, 1@

-----

Hoolaha Mana Hookolokolo

KA WAIWAI O OPAE K

 

ILOKO O KA AHA HOOKALAEAINA

KAAPUNI O KA APANA @@@@

PUNI ELIMA, TERITORI @@@@

WAI MA KE KEENA @@@@

PONOPONO WIAWIA @@@@

Iloko o ka Hana o ka Wa@@@@

(k) o Hanapepe, Kauai M@@

Make.  Ke Kauoha no ka  H @@@

no ka Holohe Palapala N.@@@@

Hoapono Hoike Helu Waiwai@@

Loa ame Haawi a Hookuu@@@

 

            Ma ka heluheuia ana ma @@@@@

waihoia ana mai o ka Pa@@@@ N

ame ka Hoike Helu Waiwai @@@@

Kapukui, Lunahooponopono W@@@

ka Waiwai o Opae (k) o Ha@@@@@

Kauai, Mea i Make maloko @@@

noi ana oia e aela i $1.177 @@@@

ai iaia iho me ka huina $@@@

noi ana oia e nana pono ia @@@

hoike helu waiwai me ka h@@@@

mai, a e hanaia mai i K@@@@

Loa no ka haawi ana i k@@@@

koe nei iloko o kona m@@@

poe apau i loaa na kuleana@@@@

mea, a e hookuu mai @@@@

mau hope mai na ano k@@@@

ma ke ano lunahooponopono @@@

            Ke Kauohaia aku nei no @@@@

Poaha, la elua (2) o Iulai A @@@

ma ka hora 10 a. m. o na P@@@2

oleloia, imua o ka Lunaka@@@

Aha Hookolokolo i oleloia ma@@@@

Hookolokolo o ka Aha H@@@@

i oleloia, ma Lihue Mokupuni o Kauai

oia kahi ame ka manawa i ho@@

oia kahi ame ka manawa i @@@

no ka hoolohe ana i ka P@@@

ame ka Hoike Helu Wa@@@@

a o ka poe apau loa i pili iloko@@@

hana e hele ae lakou ilaila a@@@

e hoike aku ai i na kumu ina @@@@

kumu kekahi a lakou, e hiki @@@

nui la ke aeia, a malaila no h@@@

ae ai i na hooiaio o ka mea i k@@@

iloko o ka waiwai i oleloia. A he@@@

laha no keia kauoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii no ekolu pule no papa iloko o ka Nupepa Kuokoa, he nuppa pa’iia a hoolahaia iloko o Honolulu a o ka hoolaha hope loa aole e emi mai malalo o elua hebedoma mamua o ka manawa i hooholoia no ka hoolohe ana i kela hana, a i ka hoakaakaia hoi maloko nei. 

            Hanaia ma Lihue, i keia la iwakaluakumamaono (26) o Mei, 1903.

            Na ka Aha Hookolokolo.

                        JNO. A. PALMER

                                    Kakauolelo.

            2965-Mei 29-Iune 5, 12.

-----

Hoolaha Hooko Moraki

MAUNAIHI KAOHELE

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI

            Ma keia ke haawiia akunei ka hoolaha mamuli o ka mana kuai o kekahi palapala moraki i hanaia ma ka la eha (4) o Novemaba, 1901, e Maunaihi Kaohele (w), no Honolulu.  Mokupuni o Oahu, Tertori o Hawaii, ka Mea Moraki Mai o ka aoao mua ame J. G @@ney ka Mea Paa Moraki o ka aoao lua he palapala moraki i kakau kopeia iloko o ke Keena Hoona Aina o ke Aupuni, iloko o ka Buke Helu 230 ma ka aoao 31, 32 a me ka aoao 33 ke manao nei ka Mea Paa Moraki e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i hua@@ @ hoike ana: o ka uku ole la o ka @@ panee i ka manawa e uku ai.

            Ke hoolaha pu la aku nei no @@@@

ka apana a mahele o ka aina i h@@@@

ia maloko o ua moraki la i ole@@@@

J. C. Cluney i oleloia e kuai k@@@

aku ana ma ke akea ma na kee@@@

dala o James F. Morgan, A

Moiwahine, Honolulu, ma ka P@@@

ka la 27 o Iune, A. D. 1903;

            O ka waiwai apau loa i hoopaa @@@

loko o ka moraki i oleloia oia keia@@@ lalo iho:

            O keia apana a mahele o ka aina @@@ pau loa e waiho ia ma Keoneula, Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, oia no hoi ka Apana “A” p@@@

anaia ana e R. N. Boyd ma ka @@@

kumamalua (12) o Ianuari. A. D.

a apoia a i hoakaka e like me @@@

lalo iho, e hoike ana:

            E hoomaka ana ma ka kihi Koo@@@

nahema o keia apana aina, malaila @@@

holo ma o kona mau palena pono @@

            Akau 47 ° 00’ Hik. 130 kapuai hoi @@

ko kauai;

            Hema 40 ° 00’ Hik. 102 kapuai hoi@@@

ke alanui o 12 kapuai;

            Hema 37° 30; Kom. 6 kapuai hoi @@@

ke alanui o 12 kapuai:

            Akau 37° 30’ 107 kapunai hoi@@@

ka mahele “B” no D. L. Kan@@@

            Hema 50° 00’ Kom. 98 kapuai ho@@@

ke alanui hao a hiki i kahi @@@@

ai, nona kailiaina o 125 kapuai@@@

oi aku a emi mai koe no nae k@@@

hapalua o ua apana aina n@@@

ka hapa nae mauka o ua a@@@

hooliloia e ka Mea Moraki M@@@

ia Jessie K. Kaae, ma keka@@@

kuai aina i hanaia i ka la 9 o M@@@@

a i kakau kopeia iloko o @@@

Hoona Aina o ke Aupuni ma ka@@@

Helu 194 ma ka aoao 12@@@

hele ia oia no ka hapa o ka @@@@

kakaia iloko o ka L. C. A. H@@@@

Kahaleeahu, ka luaui makua@@@

Mea Moraki Mai i oleloia a

ka pa-hale i hooliloia iaia ma@@@

paia kuai a David L. Kaha@@@

Panaewa Kahaleaahuu (w) i han@@@

ka la 13 o Ianuari, 1839, a i kakau o @@@

ia maloko o ke Keena Hoona Aina o

ke Aupuni ma ka buke Helu 183 ma

ka aoeaoe 276.

            Pau pu me na kuleana apau na @@ no, na pomaikai ame na mea no @@@ loa i pili i na aina nei.

            J. C. Cluney

                        Mea Paa Moraki

            He Kuike a ma ke dala gula Amerika ka makemake a ma ka aoaoa o ka mea kuai mai na lilo palapala apau.

            No na mea aku i koe e ike ae la WILLIAM T. RAWLINS, Loio o ka Mea Paa Moraki.

            Hanaia ma Honolulu, Iune 1 1906. 

            2966- Iune 5, 12, 19, 26.