Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 25, 19 June 1903 — HE MOOLELO WALOHIA NO NA ONAMILIONA I LAWE A HUNA MALUIA MA KA AINA MEHAMEHA. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

HE MOOLELO WALOHIA NO NA ONAMILIONA I LAWE A HUNA MALUIA MA KA AINA MEHAMEHA.

MOKUNA XII. M A KA MOANA. ka uluku o ko SJdane manao, aohe • pane leo ait«- ua kol aku la laua . kr ( iumiaina, a oia ka wa < 'oaa a ; a i o U Sylvecter Vlncent ia 4aua. f me ka mea i holke mua la ae nel, I k > Heseka komo ana aku, ua Ike iho l:i nja he makemake ka poe maiihini a-a i nu'a al e hoi e a ua olelo nk'} la oia e hoi lakou ma na luml 1 hr n akaukauia no lakou, a ua kauoha & :< j < ia i kekahi o na kauwa e nana i r . .. rrv a hemahema o keia l>oe. I ke k • v ;m;i aku o kela poe maloko o lto i t ir.au lumi pakahi, ua ike Iho la : . u u;i hoomakaukauia na mea a- - ; r o ko lakou pono. Xa lole moe po, | i-... na pono lole o kela ame keia| £ hoomaopopo iho la ua hoolako| ; ; u mea mana e paa nel i na mea ; ;■>! i ko lakou pono. j r;;iau i aku la o Heaeka i kona a-j i -iiiahi i kela poe a hoi aku la noi !!jr.; 1 ka onekl, a malaila i loaa aku - Mr. Vincent inia. Ua ano inolno ! ; : a mau helehelena. Ua hoao oia . k : i;i<> rno Hamona, ela nae aohe i. ;;ar7!.-s:5Io rr»ai o Hamona. I kona ike - ?r:-i ia Hfseka, ua hele ma! la oia. ;i ia hoi oe i kamaillo mai nei 1 ; . ik'u wahl e holo aku ana?" wahi i i;itīau mai al la Heseka. ■ N".' iia mokupuni o ke Kai Hema." H ' nuikomake kou e hol aku no Nu wahi ana I pane mai al, "Ina e j j ka'u hui kamailio ana me Mr. Carn , iy, r hoolele oe ia'u. A ihea kakou :■ >!<. m>i i keia manawa?" • 'No ka hikina." •'K oiuolu anei oe e noi aku ia Mr. rarrno<ly e hui kamailio maua i keia w a ano?" wahi a Mr. Vincent i noi mai ni ia Heseka. "Aohe e hiki. Ua hol aku nei oia e hiamoe. E noho mai oe me makou, o ka manawa maikai loa keia o kou ola ana lle kanaka hookele hana paha oe, aole anoi pela? Ae. Nolaila hoi ha, uia oe iloko o ka laki. Ala maluna o Iceia moku i keia po he eono o na kanaka walwai ioa o ka honua nei. Ina oe e kanmaina ia lakou ua hiki ia oe ke hooholomua i kau mau hana me ko lakou kokua ana ia oe, ina no nae he akamai oe ma kau oihana. Mai hookanalua oe. Hul pu aku me lakou, mai hookuukuu wule I kela ulia malkal, mai ae aku ia lnkou e hookaawale mai ia oe aku. He nul ka manawa e loaa ana la oe. Ke ike aku nei wau he mau kii kekahi au. Maikai kela. E Bohe, e alakai aku 00 I kela keonimajia no ka lumi helu 8." "Ke manao nei wau aia wau iloko o ia kulana hoo*kahl, e Mr. Heseka. eia nao. aohe la he mea no'u e kanalua iho al." wahl ana. "He ake ko'ii e hol 1 hope. ela nae t aohe e hlki. Owai kela po,» keonlmana?" "Manao wau ua Ike mua oe ia lakou. E hoolauna nku no wau ia oe ia lakou I ka la apopo. Ela o John M, Rockwell. ho mea nau I kamaalna; Andrus Carnunly, he kanaka hookele hana hao ame hana kilai Palmer J. Morton, he kanaka hookele olhana alahao ame banako: R. J. Kent. he kanaka kiulala waiwal no Wall Street; Hlram Haven, h t . mea hana kopaa ame Simon Penee. ?ic niea hookele hanako—e pono oe e nana pono la Penee —mahoj>e lilo ko iiuiu kil laia Ina nole oe e malama pono M;i i hoal-e <iala aku oe laia. O Sidane llamona ka hoi kekahi, kekahl o ko'u uiau hoaloha pilikino," wahi a He<?eka. "I ka lohe ana o. Vineent i keia mau inoa mai ka waha mai o Heseka, ua pu'.i a a-a ae la kona maka. Aobe he liikl lala ke kamaillo ae. "Aohe waiwai o kou haalele koke nna mai I keia ulia laki," wahi a He"E Bobe, aohe i ai o Mr. Vln««'iu. E haawi mai oe i na mea ai malkai loa o luna nei o keia moku. E kala n?al ia'u. e hele ana wau e hui kainaiiio me Kapena Wata." la monawa hookahi no hoi, aia keia man kanaka onamilipna eono maloko «» kn lumi o Morton kahl i hui kamaillo ai. Ua hoi hou mal ka noonoo kupoao ilok\> o lakou i keia manawa. a koe no nae o Mr. Penee, a hoomaka ae la lakou e kuka me he mea la aia no lakou v«iv ko lakou mau keena oihana n a Xu loka, a aole hoi he poe paa rlo nialuna o kekahi maku ma ka moana. . "E na keonimana>" wahl a Morton i kamailio mai ai ia lakou i noho pono iho «i maluna o na noho. "e kamailio kakou no na mea e pill ana rib keia haiui me ka noonoo pu ana heaha la ka kakou hana kupono e hana ai. He hoosaia anel au e waiho mai ai Mr. Kent?" "Aohe a'u hoolala," wahi a Kent. "Aia kiikou Uoko o ke kupUlkii. "Ua hooiala mua o Heaeka i kana mau mea 0 hana ai a pau loa, a he Inciakeraake k\>"u e nana aku i ke ano o kana lalawe ana. Aohe a kakou mea e hana aku āi."* "Aohe he llk* o ko'u manao me kou," wahl a Mr. Morton me ka hilinai ana « a su ihope o kona ngho. "He mea kuloa ina aole e hiki la kakou» hv poe kanaka hookele waiwal noeau i ikeia a puni ka aina, ke hoopuhiU i ka hana a kekahi kanaka pupule a kolohe paha, Ma ko*ū noonoo iho, he hana keia ma ke ano imi dala.V 'Daiar* wahl & Kent I hooko aeal "Khia a kakou dala me kakou i keia « a?" Nanao iho la ola Uoko o kona pakoke o kona iole wawae a waiho mai !a lluna o ke pakaukau he 38 keneta & mailoko tnai o ka pakeke uwaki he hookahi bila ame hookahl bUa "He |T.3S ka'u hookomo no keia waihona a kakou e manao nel" "Aoh e I plli kena ntea no lta hana a kakou e manao nel," wahi a Morton, me ke ano naukiuki. "Ua maopopo la kakou ap&u ua hiki loa ia kakou ke k&uoha aku i ka huina a k&koo e makemake al." "Aoie e taki ia kakoo toe kauoha aku 1 ka moana e haavi mai I k& huina e makemakela ai," wahi a Kent I pane in al ai la Mortoii, "E nana pooo inal kakou heaha la ka huina daia e hikl hoouluia ae mawaeoa o kakou «ono

onamilioea I keia maeawa. He J7-3S ka'a a eia la." Waiho mai !a oia i ua daia nei iluna o ke pakAakaa. "Ehia au daia e Mr. Haver»r* Huli Iho la o Haven i kona mau pakeke a waiho mai la fiuna o ke pakaukau he 131.52L "O waiwai maoii oe/* wahs a Kent"Pela no c*e e Mr. Carmody?"Ua nana iho nei wau ia'u }ho a loaa Iho nei' ma ko'u mau pakeke ka huina o wahi a Mr. Carmody. I ka ike ana mai n Mr. Monon I ka hana a keīa po ua olelo mai la oia ala ma na pakeke ka huina o *425J55. O Mr. Koekwell hoi. ua waiho mal oia i ka j huina o K8.15. j "E he.a'K i mai oe i kau haawina» *» Hoahanau Penee," wahl a Kent. "He- I aha kau hookupu no keia waihona hoomakaukau kaua?" "He 11 a'u keneta ame hookahl kikiki kaa no Burukeiana/ wahi a Penee. "Aohe o'u lawe nui i ke dala, he kikiki kaa wale no. He mea maalahi loa ka haule a«a o ke da!a a I kekahi manawa e powa ia no oe. Ua nalowale he hookahi daia msi kuu pake!te :tku mamua aku nei a mai ia manawa m.ii ao?e ! loa wau i ae iki -? hookomo hoti i niau j dala nunui o ko'u pakok-?." j "Pela mai ko'u lohe," wahi a Kenl. ! "Haawi mai kau 11 keneia. I7a mao- j popo no ia oe ka olelo nane e pili ana i I ke (lala a ka wahinekanemake. E komo no na mea apau iloko o ka helu. Aia ho huina o $535.20 ia kakou i keia wa. He avetike maikal keia iwaena 0 eono onamiliona. Aohe o'u lawe aoi aku maluna o $100 maloko o ko'u pakeke, Heaha aku ka kakou hana me kela puu dala?" "Ma ko'u manao," wahi a Morton, "aohe mea e hiki ai la kakou ke hana aku me kena huina t3ala. Eia nae he mea maikai no ka hoomaopopo ana i ka nui o ka kakou dala ma ko kakou llma 1 keia manawa. Eia ka'u mea e noonoo nel: Ina aole i pupule maoli keia kanaka o Heseka, aiaila, ke nei oia I kekahi mea e loaa ai kana dala mai a kakou aku. Malla paha ke kali mai nei oia i ko kakou haawi aku i puu dala nui e hookuu ai ia kakou. O ka ninau mua, e uku anei kakou iaia, a o ka lua, heaha ka huina? Ma ko'u noonoo ponoi Iho, ke noonoo nei wau i keia kumuhana ma ke ano hookele waiwai ana. He dala ko'u manawa. Ua tkomo kakou Hoko o kekahl kulana e like m e ka iole i paa i ka umii a ka popoki, a o kekahi no hoi owau ke kumu o ko kakou komo ana iloko o keia kulana a no lalia owau ka mea nana e uku hapa ka huina a kakou e hooholo al no ka uku ana la Heaeka no ka hookuu ana mai ia kakou." "He nui ko'u manawa i noonoo ai ina wau e lawe malu ia, a hoopaaia no ka uku ana i kekahl huina dala nui no ka hookuu ana mai la'u, ua manao wau e make mua wau mamua o ko'u uku ana 1 kekahi keneta, ela nae I ka hiki oiaio ana mai o ua mea nei. a nooifoo ae i ka poet> kauhale ua kipakuia e&u keia mau. noonoo ana a ke hooholo nei wau e uku no wau i ka huina e kau ia mai ana maluna o'u," wahi a Carmody.

"Ia wni kakou e haawi a'ku ai i keia huina dala a kakou e manno nei e haa\vi aku no ko kakou kuokoa?" wahi a Keftt i ninau mal ai. •*Ia Hei?eka," wahi a Morton i pane mai ai me ke ano kahaha. "Aohe e holopono ana," wahi a Kent me ke ano kuoo, a e hoike maoli mai ana aohe e holomua ana ka lakou hoolala. "Ua pupule o Heseka i keia manawa e like me ka uwaki pakeke holo pupule a kekahl wahine, a ina oe e kamailio aku ana I keia mea iaia e akaakaia mal ana oukou. E hoolohe mai oukou la'u, aohe ko kakou manao lita e hanaia ana e like me keia. He mea pono paha ka hoao ana aku ia Kopena Wata. E hoao aku oukou e kipe iaia me keia huina dala ma ko kakou Uma i fceia manawa, eia nae, ma ko*u manao ponoi iho, aohe oia e lawe ana Ina e papaumi ia iho keia huinaO 1ta*u e kamailio aku nel ia oukou, eia kakou ma kekahi huakai holomoana.a Hau aku ma kekiihi aina.'* I "ka iohe ana o Penee i ka manao o Kent, ua auwe ae la oia & lalau aJku la i kana huina o 11 keneta mailoko \nai o ka puu dala e waiho ana maluna o ke pakaukau. u Aoie wau i maopopo loa i ko He$eka ano»" wahi.a Morton. "He makemake no kona i ke daia e like me na kanaka e ae. Malia paha he mau hana hookamani waie lh© no keia a Heseka i j manao ia. a»ku ua pupule oia. Ina kakou e haawi aku ana iaia i elua miiiona <3aia no ka hookuu ana mai ia kakou. ke manao nei wau e pau koke no kona pupule. Heaha kou manao no keia e Mr. Koekwell?" "Aohe he holopono o ko'u manao," wahi a Mr. Hoekwell. "Ina no nae e holopono ko kakou noonoo maluna o kela kumuhana. o ka'u waie no e makemake nei e hoonui ae i keia huina. £ hookomo no wau me ka hauoU i eiua miliona dala bo ka huina o elima inillona." "Ua ol akn kau haawi mamua o kou kea." wahi a Morton. "<Ce manao nei wau e kakoo i kau hoopii i t*utoa i eilma miliomu a na'u e hookomo *a hapaiua o keia huina." Ua ku-e ka hapanui o keia poe a koe waie bo o Penee. Ua kaliakaha iho ia oia I keioiu mau huaheUi maluna o kekahi pepa a oieio «nal la aobe he hM iaU *» hookom* a ol aku »aluna o lun *&eO* lioko o kekahi «*tt»o-

na. Ua 0W0 mat U ola lie emi loa ke oia o ke <3aJa i k«īa manawa « aohe he oaka po&o ka. «raiwai k> o kana. <iala. "ALa ka huina o eha millona dala ma ko'u inoa e -aaiho mai nei ma ka ba« nako me ka. loaa. oie o kekahl uko-panee!'* walii a Pene* i ho*>h<y ae j ai me ka leo nul loa. ko'u poho j nrta keia hana! He mua oiaio aoh« he hfkl ia*u ke hoolUo a oi aku maluna o līo.OOO no keia kumuhana. A o ka noonoo ae aohe oe e ike hoa ana i kela huina dala. Aohe he- «rahi e hlki al ke hoihoi hou ia mai ai kela puu dala nul!" "E loaa hou ana no," wahi a Kent. Ua aellke iho la lakou e ukit t ka huina o eiima tausani a fao«makiki mai ia o Morton nana e uku ka huina o hookahi mlliona ame elima haneri tausani; KoekweU, hookahi miliona a me elua haneri kanaiima tausanir Carmody, ehiku haneri ame kanaiima tausani; Kent. ehiku haneri ame kanalima iaueani; Haven, ehiku haneri ame iwakalaa-kumamalima tausani, a o Pence ? Iwakaiua-kumamalima tausani. Ua kohoia aku o Morton ka mea e hele aku ai e hui me Heseka a ina e ko ole, e hoao aku lakou la Kai*?na Wata. ina nae aohe a lakou kumuhana e ae e hemo ae ai mai keia pilikia ae. Mahope o ko lakou kamakamaiiio ana maluna o ke kumuhana, ua hookaawale ae Ja iakou a hoi aku la no ko lakou mau lumi pakahi, a hoomaka iho la e uhi ka maluhia maiuna o ka "Mano." E holo ana oia he 20 miie kai 0 ka bora. Ma ke noi a Haven ua*ae keia. poe apau aole lakou e hoao e hana 1 -kekahi mau hana linianul maluna o Hesek€u a aole no hoi e hoike akea ae i ko lakou manao ku-e iaia. "He oi loa ka maikai e uumi i ko kakou manao ku-e nona," wahi a Mr. Haven. "He mea makehewa ko kakou hoao ana e hoopilikia aku iaia. Ina kakou e noho ano hoopalaleha. e manao mai ana oia ke manao nei kakou aia kakou malaio o kona mana. e nialia paha he mea keia nana e hooakakuu ai i kana nana ana ia kakou. 0 ko'u manao pilikino maoli he makemake loa >ko'u e hahaki i kona kania-i, aka nae. he oi aku o ka maikai o ka ; noho malie ana a hiki i 'ka wa kupono, ina no e inoino ko kakou noonoo ana e uumi maiie." Ua hui kamailio o Hamona me Heseka a hiki wale no i ke kuluaumoe me ke ko ola o kona manao hoohulihuli ia Heseka. No keia. holopono ole o ke kumuhana, ua manao iho la oia e kali a hlki i kekahi manawa okoa aku, me ka nana ana no nae heaha aku ana la ka Heseka mau hana o keia mua aku. 0 Vincent hoi, ua hele holoholo aku , la oia ma na wahi like ole o ka moku, j ua hoao oia e kamailio me ke kapena, | eia nae, aohe he kamailio mai o k», ■kapena. No ka holopono ole o kan» J mau hoao ana e kamailio me na sela o ! ka moku, ua hoi aku la oia no loko o i ka lumiaina e ai ai i na mea ai i ho»' j makaukauia e Bobe. I 1 <ke kokoke ana aku i ka waenakonu | po, ua pii mai kona ano poluea, a i ko- | na hoao ana e hoi no kona lumi. ua j hiki aku la oia me ka nui o ka hara, i a puiwa mai kona hiamoe ae a ike tho j la ua kiekie ka la. j He la malaelae maikai keia. Aia ka I ia ma ka aoao akau o ka inoku a ua hoomaopopo ia iho Ia aia ko lako'* ihu no ka hikina akau. Ua maopopo ilro la aia no lakou mawaho ae o na ae*&i o na mokuaina o Nu Ēneloni, a aol» hoi Jke hoio nei ka moku no kekahi '> na mokupuni o ke kai hema, He m# a oiaio anei ua mihi o Heseka i keif* hana ana, a eia oia ke hoihol nei i kpoe no ko lakou mau honie? 0 Kent ka mefi i hiki mua loii iloko o ka lumi hoonanea. Ua ukaU nai la o Haven mahope ona a he mai' ninute mahope ilio ua akoakoa mai 1 Ka poe apau. "Aloha kakahiaka. e na keo» Imana." 1 ko lakou huli ana ae, e kv nai ana 0 Heseka, a e aahu piha mt I ana oia 1 ka aahu holomoana o ka 1 ui holomoku lealea o Nu Ioka, a & i maikai hoi kona kulana i ka nan» a.ku. Ua kunou hoomaikai mai la oiu' i na keonimana, a haawi mai la i kona lima a iululima ae la me na mea apau o loko o ka Iumi. I?a haawi mai la* no hoi keia poe i ko lakou mau lima iala a ma ka nana aku aohe he mau manao inoino mawaena o lakou apau. "Ke manaoiana nei wau ua maikai paha ka oukou hiamoe ana ka po nei," wahi a Heseka, Ua ae aku la na Doe apau a koe o Penee, ua olelo ae la oia i kona makemake ole i keia mea o ka ho'o rnoVu. "O. e pau no kou pilikia ina oe emaa j aku," wahi a Heeeka i pane hau mai ai. A, eia ae o Sidane, Gude moni oe e - Sidane, he la maikai keia. Aia ihea o Mr. Vineent? E hoouna aku i kekahi o na keiki e kahea iaia. Aole paha oukou i hookamaainaia ia Mr. Vincent? Na'u oukou e hookamaaina aku iaia i ka wa o ka ainākakahiaka, He jriea maopopo ua hiki mai oia me ke kono ole ia. ela nae, ,aia oia maanei. a he mea pono e hui pu kakou a e hookipa mal iaia me ka oluolu a e hookomo mai iaia i hoa no kakou."

Xo ka hoihoi mnikai o ka Hesek& mau kamallio ana T ua maikai ae la noonoo o ka hapanui o ke anaina a hoomaka ae la lakou e kamailio, a poina ae la i Ko lakou kulana paa pio. No keia mea. ua hookahahaia ko Sidane manao, a ma kona nana aku I koiia nwu helehelena e kamailio ana lakou me he mea la e hele holoholo ana lakou. "Mahope o ko kakou wnhi a Heseka. e komo oukou l ko oukou mau lole holomoana ! hoomakaukauia inamua o ko kakou holo ana iuai neL He nul n& paa k)!e, & na oukou no la e *rae ae I na e ku ana ia oukou pakahL E hoomaopopo oukou ua hoomakaukau mua au 1 na mea apau no ko oukou pono. Eia ae o Mr. Yincent. - E ae mai la'u e hoolauna aku wau iala ia. oukou apau." Ua hooiaona pakahi aku la o Hesek» iaia i k*ia poe onamiiioiUL. l'a hoi aku la lakou e al i ko laua alnakakahiaka me ka. hauoiL He aal ko Heseka hauoil a ua n.ut kon» kamailio. Ua koi aku ola ia Carmody * hui kamailio me Vtace»t * o VU*cent hoi ua olu a« la ka hmumu» baaf>U il<v'*o o&k no kona hui an* ni P°* ! walw»! o kft «ina, a moeuhai» Iho la j) kowi wi e al m» he kanaka malwal oia ma keia moa aka. ! (Aole 1| ■*

UA HIKI AKU L.A 01A ME KA NUI O KA HANA.