Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 28, 10 July 1903 — HE MOOLELO NO RODERIKA o KILADEA KA NAITA KUPAA MAHOPE O KA MEA ANA I ALOHA AI. AME KATE MAKAMURAKA. KA UI NOHEA A HOOILINA OIAIO O KALELOGA. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO RODERIKA o KILADEA KA NAITA KUPAA MAHOPE O KA MEA ANA I ALOHA AI. AME KATE MAKAMURAKA. KA UI NOHEA A HOOILINA OIAIO O KALELOGA.

(Unuhiia e S. K. Nawaa.) MOKUNA 11. DUCANA MAKAMUKAOA. "E kuu lede maikai, ke manaolana noi wau aole wau i hana aku nei i kekahi hana hewa ia oe. Malia paha ua kainailio aku nei wau me ka hunahuna ole; a ina wau i hana.aku nei pela, o kau olelo pale wale 110 malaila oiai hoi aole wau i maa i ka huna ana īho 1 ka: mea oiaio a hookuha'u iho hoi i ka hai ana aku i ka'u mea e manao ana Ua ea malie ae la ko Ivate poo a aia hoi nialuna o kona Wu papalina he walii uiuiki iki o ka mino aka, a liooluliluli ae la i kona poo me ka pane ana mai la, — •" "A, ke hopohopo nei wau me he mea la aole oe 1 noonoo mua no kau mau olelo." "E ka lede!" • i "O, e Sir Nnita. o ko'u manao maoli keia. E ike iho no nae hoj oe aole wau e hoahewa aku ana ia oe ma ke ano e hoopunipuni mai ana oe ia'ii; o ka'u wale no i manao ai, ua poina ia paha oe. "Poina?" wahi a Roderika i hooho ae ai me ka pahaohao. lie loaa ole la ia'u ka manao o kau mau olelo. v f No kekalii manawa i noho iho ai ka opio wahme me ka maieau, a me he mon la aia oia 1» mihi la i kona liele kaawale an-a mai kona wahi mai, a liuliu ilio ua pane mai la oia me ka mino aka ana īho. "Ke ae aku nei wau i ka oiaio o kau i olelo mai nei no koi u 11 i,j a ke nonoi ae nei wau i ke Akua e alakai aku ia'u ma ke alahele ej hiki ai ia'u ke hooia aku i ke kulike ana 0 kau meti 1 kapa mai nei, ,10'n me ka'u hana; aka i ka wa au i olelo mai nei aole oe 1 īke mua i ka hoonaueue ia ana 0 kou puuwai a hiki 1 kou wa 1 ike ai 1 ka Opio Wahine 0 Wikilo, ua hikiwawe loa ka loa-a ana mai 0 ka manao iloko o'u ua poina oe." •• . . . , "E hoomau aku i kau mau olelo, eka lede. E hai mai Ika u mea aole anei ua hoopalauia oe ine Lede Magareta 0 Kalelo«*a r ' wahi aka opio wahine i ninau aku ai me ka nanama oluolu, aia nae he nanaina 0 ke maluna o kona man mal Ua hoopuiwaia ka naita, me he mea la ua hou ia aku oia i kekahi kui. 1 . . „ 1 "Aole wau i manao e hana hewa aku 1 "Uwoki," walii a Roderika i pane aku ai me ka haawi pu ana aku i kona lima. "Aole oe e hoohewahewa hou mai ana ia'u. Aole loa wau i ike i ka lede au i olelo mai nei mai ko'u wa i hoi mai ai mai Pelekane mai, ake ake nei wau e ike ole aku iaia. Ua hanaia kekahi aelike mawaena o kona makuakane ame ko'u, i ko maua wa no e kamalii ana, oia hoi e mare ia maua ke pilia ko maua mau makahiki. Ua manao laua oka hoohui ana ia Kiladea ame Kaleloga,oia ka mea nana e hapai ae a lilo i mana ikaika nui ma Irelani nei. Aka ke koho nei wau i ko'u aloha e punuku ole ia mai ma īa ano haua. Aole wan i maopopo i ko Magareta manao no keia mea, a pela no lioi me kona puuwai. O ka mea hiki ia'u ke olelo aku m oe, aole loa wau i hoopuka iki i kekahi huaolelo o ke aloha īaia, a ma kekahi aoao lioi, ke hai akn nei wau ia oe, e nana aku no wau iaia me ka hoihoi ole. Aole oia ka mea a'u e kolio aku ai 1 wahine na'u. Aole, aole, e kuu lede maikai, aole wau e hoopoina ana Ika u mea i hai aku nei ia oe, kela makeneki uneune puuwai īloko o u.

I keia manawa i hoholo ae ai ka ula ohelohelo maluna 0 na papalina o ka opio wahine' a'maluna hoi o kona mau malea aia lie mau. huaolelo malaila. He oiaio ua hauoli loa ia oia aua hiki ole iaia ke huna iho, e hiki ole ai i kekahi kaula ke lioohewahewa aku ua like 110 a like ke koiikoi iloko 0 kona pnuwai nie ko Roderika. Ma na ano v apau, aole i hiki i ka opio ke hoohewahewa aku ua, — "Kui mua ia oe i lei, Na'u e hoohieliie." •' A pane aku la oia: "E kuu lede aloha, ua olelo aku nei wau me ka hoohunahuna ole, a i keia mauawa e ae mai oe e ninau aku wau ia oe. E hai mai—e hai mai—ua makemake anei oe e lilo wau i kane na Ma«rarela Dorana?' ? Ua kulou iho la ko Kate poo ilalo me ka pane ole mai. "E ha'i mai ia'u," walii a TCoderika i lioomau aku ai, me ka leo kuoo, "aole auei rae kou ike iho, na hamama ko'u alolia nou, a non wale no, lie mea ia e hooliauoli aku ai ia oe?" Eia nae aole he pan'e i haawi ia aku. "Aole anei oe e pane iki mai ana? E hai aku anei wau ia oe aole wau i make i ke aloha a hiki wale i ko u ike ana ia oe, a i keia manawa hoi ua piha ko'u puuwai me ke alolia hemolele nou? O, e Kate, kuu anela pomaikai " "Hamaii!" i liawan'awana mai ai ka opio wahine, me ka huna ana iho i kona helehelena mamua iho 0 kona umauma. "Ke nana mai la kou ukali ia kaua; a ua lulihili mai nei koiia poo me he mea la e hoike mai ana aole oia imakemake i ko kaua launa ana." I 'Mai lioj)ohopo oe 110 Hiu," walii a ka naita opio i jiane aku ai a ia manawa hookalii no hoi i apo aku ai kona mau lima maluna o na j lioohiwi o ka opio waliine iaia i liilinai mai ai nialuna 0 ka kakou ikoa. "E haawi aku kaua i ko kaua hilinai ana apau maluna ona 110 ko kaua mau ola pakalii ilio. E pane mai ia'u ina no he liookahi wahi huaolelo. E lioike mai hoi ia'u i ka'u mea e noho hana aku ai ma keia mua aku. Tla hiki anei ia oe ke aloha mai ia'u? Ua aloha anei oe ia'u?—e alolia mai ana hoi ia'u e hiki ai oe ke lilo mai ia'u?" Ia wa i naka haalulu ae ai ka opio wahine, a aole i loihi iho ua noho mumuk- iho la .oia, a ea ae la a nana aku la i na maka 0 kona hoa kamailio. . , ~ "E Sir Roderika," wahi ana i pane mai ai me ka leo kuoo a ku maoli no ika keiki oe na k<?kahi ona barona mana nui o Pelekane, a owau ne.i la he wahi kaikamahine na kekahi kaukaualii kuewa. Ua hanauia mai oe no loko o kalahui Nomana, a ua liiki hoi ke hana e like me kou makemake, a owau nei hoi no loko mai o ka lahui i hookanmahaia a i hooliaahaaia. Aole he noho aloha oko u ma>viiakane me kou j)oe, a ua ike no hoi wau he enemi ko'u lahui na kou makuakane. Peliea e hiki ai ia'll ke aloha aku ia oe?" "E kuu lede alolia, aole o'u nana i leo hai manao, aole hoi wau, ma ka hoopaa ana i ko'u aloha, e huli ana i ka hooko ia. mai ma kahi e ae. ia oe wale 110. Ina wau e ike aku ana ua aloha i'o mai oe ia'u, aole a'u mea e nana ai ina no o ke ao liolookoa ke ku-e mai ana ia'll. Ina no oe he keiki na kekahi mea haahaa loa o kou poe kanaka, e ike aku no w T au ia oe ma kou nohenohea. Aka he keiki oe 110 ka ohana alii. He mau manawa i ikeia ua mare aku kekalii mau barona hanohano i na kaikamahine a na alii Ailiki, a aole hoi wau e kuha'u iho ma ka lawe ana mai ia oe na'u, ina oe e ae oluoln mai ana. Aka mawaho ae o keia he hookahi no ninau nui a kaua e noonoo ai —a oia no hoi ka Alepa ame ka Amega ame ka ninau koikoi: Ina aole he mau mea alalai i ko kaua lioohui ia, e ae mai ana anei oe e lilo mai oe na'u?" Ia wa i pane mai ai 0 Kate Makamurag:a me ka oiaio: "E Roderikā, ua lilo mua ko'u puuwai ia oe, a 0 ko'u aloha hoi." "Alaila," i hooho ae ai ka naita me ka liauoli, "aole e lilo ana kou aloha i mea ole. E lioopaa no wau i kou kii iloko 0 ko'll puuwai me ke aloha pau ole, a pela hoi e hooko ai ko'u mau lima i ka oiaio, ame ko'll alelo lioi me ke kumu 0 kona paa, ke hoopoina iho wau ika hoohanohano ame Jia hoopomaikai ana aku ia oe! Mai maka'u oe. E pale ae i kou pihoihoi. Ina aia he mau mea alalai mai i ko kaua liooliui ia, e lanakila ana kaua maluna o fa mau mea; a ina e kau mai na ao hakumakuma maluna iho 0 kaua. e kali hoomauawanui kaua 110 ka puka mai o ka malamalama. O, e noho no wau iloko o ke ola hou ana ma keia īnua aku. oiai i keia wa ua loaa mai ia'u lie mea na'u e ola ai nona."

Mamna 0 ka puka liou ana 0 kekahi mau olelo mawaonn ~ | ;n ua hoopniwaia ka kakou mau opio i ka lohe» aua aku i ke ",j mai 0 na kajmai \va\rae mahope mai o laua. a i ka huli aua ... Boderika, ua ike aku la oia i ke ku mai o kona ukali. 4< E »Sir Koderika," wahi a Hiu i pane aku ai me ka iuui i t iho i ka pihoihoi iloko 0 kona puuwai. "e kala mai oe ia'u iin i haua hewa ma ko'u hele ana mai la: aka ua ike anei 00 i k 1 i, o ka manawa i lilo ame ka loihi 0 ke alahele e waiho m.i niamua 0 kaua? Ke ole wau e koho hewa aku e hele aku an.i ... „ keia opio waliine no kona wahi." * "I r a maopopo ia'u ia mea e kmi Hiu maikai." wahi aka « ~ puana ae ai a ia manawa hookalii 110 hoi i ku ae ai oia iluna. "Alaila," wahi hou a Hiu i hoomau aku ai, u eia he kanalia > . okoa mamua aku oko kaua alahele. Ile oiaio he umi mile mai k. t walu aku no kahi 0 Ducana Makamuraga, a lie kanakolu \u<\ <>/, malaila aku 110 Kilaelea." "Hc oiaio kau. e knu Hiu maikai. Ke manao nei no na.- h..; wau ua. lawa kupono kamanawa. Aole 110 hoi i liala loa a»- i.. mai ka piko poo ae.' J "He liom okoa ia i hala ae nei, e Sir Naita." "Alaila e koe iho ana he eliiku hora nialamalama: ua iki- 1. hoi oe he ikaika ko kaua mau lio. Ua pono no nae ia kakou - lioohala l\ou ole iho i manawa maanei. l*ehea la he ponopono r;, paha kalii lio i eha 110 ka lioohana ana aku?" u Aia oia ke ku niai la ma ka aoao 0 ko'u lio. E hele ao wau - nana i kona pono." Ma ka hana ana i ua lio la, ua ike iiho la 0 Hiu aoK» 110 i n loa kona walii i poino, a ua ike iho la 110 lioi o Hiu ua hiki n<» iau ( ke hele nku maluna o keia lio a hiki i kahi o Makanmraira: n,,. laila maliope o kona hoihoi ana i kona noho maluna o keia 1 i«<. m haawi aku la oia i kona lio 110 ka oj)io wahine. I kinohi ua li.il ii kokoke aku la o līin mahope o na opio, a mahopo mai ua h,.. mamao aku la oia mai ia laua mai. a hookuu aku la ia lana ♦* hai!uj oleio mawaena 0 laua. "A, v wahi a Hiu' me ka hoomau ana i ka lulilali o kona j«w,, "aole e ala hou mai ana keia ano hooij>oij>o mawaena ou , k :: haku. Aolo wau e koho hewa ana aole 110 eae mai ana keia ka kaualii Ailiki ia oe e lawe ae i kana kaikamaliine i wahim- nau. . I>ela 110 hoi kou inakuakaue, a e oi ae ana kona huhu kt> ik«- i k, mea. Xo kekahi m.anawa keia hele ana o lakou a hala ae kekahi «•!,.- lae laau, ua liooinau liou aku la o Hiu i ka namunamu nuilu- an. ; , e lioiki» ana hoi i kona manao hilinai maluna o na opio. "He mea oiaio, aole loa e hiki aiia i kekalii mea ke hoolr a.- a... oia e aloha ana i keia u'i nohea o Wiloki, aka aole e hiki i kuu ! r ke hoolilo mai iaia nana, a <he mea kaumalia 110 hoi k.-ia ;• oiaio oia wale no ka u'i a'u i ike ai. O knu haku hoi aole 11.» ia mea, a ua nui na oj>io wahine maka palupalu o ke aloalii . keke i hooia ae o kuu haku kekahi o na kanaka u'i iloko <» U . . moi mau naita. Nolaila aole no lie hiki ke lioohewahewa a»- u.i , ha i'o no kela oj)io wahine i kuu haku. Aka ua liewa loa k«-i.i he liewa nui loa keia. He oiaio e ala mai ana kekahi poin.. keia mua aku. He kanaka, poo paakiki o l?oderika, he kanaka . ; a mānao paa hoi kona makuakane ke koho oia i kana mea m.i; ai. Anwe. he nani maoli no laua laī a ua liiki no hoi ia'u k- .. ae, aia na huaolelo lioeueu puuwai ke panai ia la mawaena o 1.1 Mahope 0 ko lakou liele ana. 110 hookahi hora okoa. ua ]>uk 1 la lakou nei ma kekahi aoao o ka ululaau a ma ka.lii o kekahi mau.ll, a i ka hala ana ae o keia kula ua hiki aku la lakoi kekahi wahi i ano like me ka paka. i okiia ai hoi ka nahol. koe i'ho na laau īiunui, a mahoj>e iho un pii aku la lakou * kekahi wahi puu uuku a kn ana mamnn iho o ke alo'o keka' poliaku i pono liana ia, a e ku mai ana lioi na hnle liilii e ae ! ia me na apana laau. TTa lilo ka hapanui oke kahun ik 1 1 moe, a iia hiki no hoi ke koho aku ma ka nana ana ua knkului.i : ihale la me ka ikaika e pale aku i ka lele kaua ia mai e na . n. Ua hanaia na paia me ka manoanoa a ikaika, a o na puka ani.; he mau wahi puka liilii w r ale no, aua hanaia hoi me na hao •• i me ko na halepaahao. (Aole i pau.)