Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 31, 31 July 1903 — Page 2

Page PDF (1.78 MB)

This text was transcribed by:  Kaehunuiokaihe Sorrell
This work is dedicated to:  Betty Dorothy Perriam

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA

Nupepa Kuokoa

 

No ka Makahiki - -$2.00

No k@ono Mahina - - 1.00

 

O NA OLELO HOOLAHA APAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU, A INA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA.  E HOIKEIA AKU NO KA AUHAU OLELO HOOLAHA KE UI MAI I KE KEENA NEI.

 

O na Dala apau o ka Pepa nei e hoouna pololei mai i ka HAWAIIAN GAZETTE COMPANY.

 

HAWAIIAN GAZETTE CO

 

Hookomoia me ka Hale Leka o Honolulu.  P@a ma@laau o Honolulu, P@a malaau o Hawaii, ma ke ano mea o ka apa Elua.

 

AVID. A-I, Luna hooponopono A. W. PEARSON, LUNA NUI Honolulu, Oahu

 

POALIMA : : : :IULAI 31, 1903

 

KE KOKUA LOIO KUHINA HOU.

 

Ma ka hoonohoia ana ae nei o P. L. Weaver, ke Kokua Lolo Kuhina Hou ma ka noho lunakanawai o ka Aha Aina o ke kanawai houi i hooholoia iho nei e ka Ahaolelo i hala iho la, oia ka mea nana i koi mai i ke Keena Lolo Kuhina e hoopiha aku ia makalua hana me kekahi mea nona ka makaukau e hoolawa piha pono ai i kona mau hana ponoi iho.

 

Nolaila, a hala aku la no hoi kela oia ka manawa i kikooia mai ai kekahi kanaka o ka aina hanau a oia no ka mea hoolana manao, ka lolo opio Mr. Noa Aluli.

 

E hoomaka ana kona hana iloko o kela kahua ma ka la 1 o Augate oia ka la apopo a ke houoli nei me ka manaolana nui ke Kuokoa, e holomua kana mau hana pili ia kahua, a o ka holomua ana e panee ai oia ka ka lehulehu, no ka mea, ha kauwa oia no ka lehulehu a o ka ka lehulehu kana e hana ai.

 

He kanaka Hawaii opio keia i hoonaauaoia ma kekahi kula a'o kanawai o Amerika a ua loaa kona kuleana lawelawe oihana lo@io iloko o ka Paeaina, a ke noonoo iho ma ke ano mau, aole io no e nele ka makaukau i loaa iaia e hoopiha ai a lawa ka makemake o na hana o kahi ona i kaheaia mai la.

 

KA HUAKAI MAKAIKAI A KA PAPA OLA.

 

Ma ka huakai makaikai a ka Papa Ol@a i ka Panalaau o ka Ehaeha no ka makaikai ana i kolaila mau kini ame ka nana ana ma na mea e like me kana oihana, ua hoi mai na lala i hele ilaila i ka po Lapule, Iulai 19, iho nei, me na manao i piha i ka mahalo no ke kulana maikai o ka Panalaau.

 

E like iho la me ka loaa ana o ia haawina maikai i ka Papa Ola pela ka lana o kona manao ma kekahi olelo ana ae e hoike ana au maikai ke kulana o ka Panalaau, a o ka maikai i loaa iaia oi@a ka mahalo i loaa ua Papa nei a oia no noi ko ka lehulehu, no ka mea, ke hana nei ka Papa Ola i ka makemake o ka lehulehu oiai o ka lehulehu ka Haku o ka Papa Ola.

 

Ma ka hoike a ke Kilohana o ka helu i hala iho la e ike ai kakou i na mea i hanaia a ua ku io no ia i ka hoolana manao e ku io ai i ka mahalo, nolaila ma ka aoao o ke Kuokoa ua mahalo oia i na mea i hanaia.  He mea oiaio no paha aole e nele ka loaa o na hemahema eia nae aole i lawa ia mau hemahema e hoohakalia nui i manaoia e hooholomua.

 

Aia he mau hana i hanaia e ka Papa Ola oiai na lala iloko o ua Panalaau nei a ua maikai lakou no lakou pakahi iho, a ua kekahi o na makaikai ana o na ho@a-o ka makaikai ana i ka Bihopa Home o na kaikamahine oia ka mea nana i hoohaili mai a loaa ka ike @i ua poe lala nei ke kumu o ka hoopuka mahalo ana o na lala i na wilikina no ka lakou mau hana maikai a aloha i ka ohana opio.  Ma ka aoao o ke aole o@ia e hoohewahewa i ka hana io ia o ka maikai e kela poe haawi ku@lo ia lakou iho no na hana maikai.

 

Mawaho ae o keia mau mea o kekahi hana hoohikilele manao oia ka nana ana o na hoa kauka i hoea kino aku ilaila a ike pono i na ma'i i hoohuolia ke kumu o ko lakou laweia ana i Kalaupapa. ma ka nana pono ana, a mahope o ke noi ana a Kauka Mays kekahi lala o ka Papa Ola e hookuuia ka poe i komo iloko o kana hoapono ana no ka hookuuia, a mamuli o ke kokua ia ana o ia noi e ka Lolo Kuhina Andrews, he kanaka kauka ole aka ua kokua oia mamuli paha o kona ikemaka ana ame ka hooiaio ana o na kauka he kupono e hookuuia, a i ke koho ana ua hooholoia e hookuuia he umi ma'i hoohuo@iia.

 

Oia hoi, oka olelo ana ma ia wahi. e pau ko lakou noho ana iloko o ka Panalaau a e hoi lakou i ko lakou mau apana pakahi ihoi kahi o lakou i noho mua ai. a na ke kauka o ka apana e nana i kela ame keia mahina. He umi ka nui o keia mau hoa @ ke Kuokoa i hooaiai@ ai i ko lakou mau inoa iloko o ka helu i hala.

 

O kekahi hana maikai oia no ka waiho hana aku o ka Papa Ola mamua o kaona hoi ana mai. e hookaawaleia n holoholona hoopuka ino ke kumu e puka mai ai na ma'i. a i ka manao o ke Kuokoa he haawina kupono loa keia e malamaia e na Hawaii apau loa o ka Paeaina oiai aole o ko ka Panalaau wale ka i komohia aku iloko o keia ano haawina ana o na Hawaii no apuni ka Paeaina. aole apau loa aka aole no i nele ka malama o ka hapanui o na Hawaii i na ilio m@eeau. a i kekahi mau home he h@@aniia kekahi o @ia ano, oi loa aku iwaena o na kamalii.  He maa lakou i ka hi'i i na ilio liilii meeau.

 

O keia kumuhana a ka Papa Ola i hana ai ma ka Panalaau ua kupono lao e malamaia e na mea apau no ka @@ o ke olakino, aole ma ke ano he rula kakauha e like la me keia i waihola aku i@a @oko o ka Panalaau aka o kela ame keia makuakane e makuahine o kekahi ohana a home paha e lilo oia i alakai no keia rula maikai, oiai he kanakamakua oia, a no ka mea o ka hana kanakamakua ua ku no ia i ko ka pono nui.

 

I KUOKOA NO HAWAII E LIKE ME KO KUBA.

 

 O ke poomanao e kau ae la maluna oia ka manao o kekahi o ka R. W. Wilikoki mau haiolelo a ua lilo keia i mea ohohia loa ia e na elele a ka aoao Home Rula oa ka Teritori o Hawaii i malama iho nei i ka Poakahi ame ka Poalua.

 

Wahi ana e hana aku ana oia i memoriala n ka hoouna ana aku imua o ka Ahaolelo ia e ka poe noonooNui o Amerika i kuokoa no Hawaii me ke kiai hoomalu mai a Amerika, he haawina hoi e like ia me ko Cuba.

 

I ka noonoo ana aole i ike maopopo maoli ia ka manao o ka hana ana i keia ano hana, no ka mea, o na mea i maopopo loa me ka hoohewahewa ole ia e ka poe noonoo maikai aohe wahi kahua iki o keia an memoriela, oki loa aku ka pili ole o keia kuokoa o Cuba ame ka hoomalu ia Hawaii, oiai o Hawaii nona iho i keia manawa he Teritori oia ma kekahi olelo ana he hapa no Amerika Huipuia; a o Cuba hoi nona iho he paemoku kuokoa oia aole he hapa no Amerika ma ke ano teritori a mokuaina paha.

 

O kekahi mea i maopopo loa ke noonoo iho no hoi ke kanaka nona iho, aia o Hawaii maluna o ke kahua kuokoa piha ku'i e like me kona ano he teritori, he haawina i loaa ole aku ia Cuba a o ke kuokoa e ku nei i keia manawa.

 

Eia kekahi mea i maopopo loa, o ka haawi ana o ke Aupuni Repubalika o Amerika Huipuia i ke kuokoa ia Cuba ame kona kiai hoomalu pu aku no ka pono o ua Paemoku i@a, o ka na mokuaina ame na teritori o Amehaawi ana no ia, oiai o keia mau mokuaina ame na teritori, o Amerika iho la no ia ma ka hoohui ana i kino hookahi.

 

O ka haawi kuokoa ana o na mokuaina ame na teritori o Amerika no Cuba alaila he mea maopopo loa o Hawaii kekahi i komo ma keia haawi kuokoa ana, oiai o Hawaii nei kekahi teritori a hapa hoi o Amerika, ma ka olelo maopopo loa ana ae, o Hawaii kekahi i kuleana ma keia haawi kuokoa ana no Cuba ma kona kulana teritori.  Ke nana pono ke kanaka maluna o keia mau mea aole e nele kona hoomaopopo i ka pili ole loa iki o keia ano memoriela e hanaia mai nei no kakou.

 

Ke olelo nei ke Kuokoa, o Hawaii nei kekahi e ku kiai nei no Cuba i keia manawa e like me ke ku kiai ana o na mokuaina ame na teritori huiia, ame ka hoohewahewa ole ina e puka ana kekahi haunaele a kaua ia mai paha o Cuba, e hoouna koke ana o Amerika i puali koa no ka paio kulai ana aku i keia mau mana kuwaho, alaila aole e nele ka ohiia mai i mau koa Hawaii kupa haole a Hawaii ponoi mai keia teritori aku.

 

O ka poe e hana ana i na memoriela e like me keia ke ano he mea pono e loaa ia lakou keia ike ke hana la lakou i ka hana hawawa e like me ka hawawa o ke kamana e manao ana e hoomaka iho kana kukulu hale ana ma kaupoku iho.

 

Ma keia haawi haiolelo ana ua nui ka poe i ohohia loa a ke manao nei ke Kuokoa aole io no e nele ke ohohia ia o na kumuhana e like me keia, ka hoohikilele manao, aka, i ka noonoo maikai ana ke manao nei ke Kuokoa aole ia he mau hana i ku i na hana hoonaauao, aloha hoakanaka o ka o aku i na kumuhana hoohikilele manao, e nele ole ai ke ohohia ia he mau kumuhana hiki ole nae ke hookoia.

 

He ninau pili keia i na aina i pili ole iloko o Amerika ma ke ano panalaau a mokuaina a i loaa ole ka ikaika e ku no lakou pakahi iho a e kaulele aku ke kuokoa ma ka hoomalu a kekahi mana aupuni nui a ikaika, a me he la i ka nana aku ma ke koho ana he mau hana kii balota wale no keia ame na ano like o na kau koho balota.

 

Ua kokoke e paa na moolelo o ka Senate ame ka Hale.  E loaa ana i ka Senate he koena o kona haawina hoolilo, aka, o na mana o ka Hale, ua wawa'u i ka papa ku o ka lakou palala.-Advertiser

 

E like me ke kauoha a ke Kiaain@a.  Ua hiku hapa ia ka hae e welo@hei ma ka Hale Mana Hooko i ka @a e malamaia ana ka make no ka hooluolu ana i ka uhane o ka Pope @na ka Poalua nei.  Pela pu no hoi @me ka Hale Aupuni, a ua hookuula aku na kakauolelo ame na kanaka h@na o na keena e hele i ka pule ina @e makemake ko lakou e hana pela.

 

Piholo no ka Ike ole i ka Au

 

Ma ka Poalime i hala ua hoea ae kekahi Iapana i ka halewai a hoike aku i ka piholo ana o @ona kokoolua oiai laua i ka lawai'a mawaho pono o Waikiki.

 

O ka Iapana i poholo oia no o Yamada oiai oia iluna o ka waa o kona hoaloaho Fukuda a e m@ku ana laua i kahi i oleloia ae nei n@o ka lawai'a ana.

 

Ma keia wahi a laua e lawai'a ana oia kahi o ke kuapana@u a he la ano makani loa no hoi kei@a a no keia ino ua kahuli iho la ka waa a o ka au like aku la no hoi ia o ka kanaka iloko o ke kai.

 

O Fukuda ka mea o @laua i@ ike i ka au a ua hiki pono ia@ia ke hoolana nona iho, aka o kona makamaka Yamada aole ona ike i ka au nolaila ua hooikaika nui ae oia e hoolana ei@ nae, no ka nele i ka @ike au oia ka mea nana i hoopiholo iaia iloko o ke kai.

 

Ma ka aoao o kona hoaloha Fukuda ua hooikaika nui oia e hoolana i kona hoa poino a hiki no hoi i kona paupauaho ana mamuli o ke@la hooikaika ana a mamua o ka hiki ana mai o na kokua ia laua ua piholo aku la ka hoa aukai a ua waiwai ole @@ kokua nona mahope mai o ia manawa.

 

Ma ke kokua a kekahi poe lawai'a ua hoopakele ia ae o Fukuda oiai ua paupauaho oia, a loaa no hoi ke kino make o Yamada a ma ka noonoo ana o ka poe kolonelo ua puka mai ka olelo hooholo ua make ola me ka @@ o ke piholo ana.

 

Poho Maopopo Nui o ke Dala

 

Ma ka Hoao ane e Hoola i ka Ma'i ma ka Opu-O ka Hana Hoowali Maoli o ka Opu ka Oi aku.

 

 

 

 

 

Ua oi loa aku na kala i l@u wale ia ma ka hoao ana i na ano laau waiwai ole o kela ame keia ano no ka hoola ana i ka ma'i ma ka opu mamua o kekahi mau ano ma'i e ae.  E hiki ana no paha ke haawi mai i ka palekana no ka manawa ma ke kokua ana i ka hoowali ana i ka opu hoowali ai, aka, aole loa e hike ke hoola ae a lanakila loa i ka ma'i opu nawiliwili.  Aohe he pololei o ka hana a keia ano laau.

 

I mea e hoolaia ai na ma'i wali ole o ka ai nawaliwali o ka opu hoowali ai ame kekahi mau ano ma'i e ae e loaa ana ma ka opu, he mea pono i ka laau e hoohana maluna o na mea hoohana oloko o ka opu, a aole hoi maluna o na mea ai maloko o ka opu.  Aole hoi e hana i ka hana a ka opu, aka, e hooikaika aku i ka opu e hana i kana hana.

 

O keia iho la ka mea i hiki i ka Huaale Akala a Kauka Williams no ka Poe Haikea ke hana, he apana hana i hiki ole i kekahi mau iaau e ae ke hana.  Aole keia mea i hanaia mai loko ae o na mea ai i hoawaawaia @@loko ae o na mea ai i hoawaawaia, he mea hoi e haawi mai ai i ka ono ai, aka, ua hiki i keia huaale ke hooholo le'a i ka hana, hooikaika hou i na mea hana nawaliwali o ka opu hoowali ai, a o ka hopena ua hoi hou mai ka maikai o ka hana a ka opu.  O kekahi ma'i i hoolaia, oia o Arthur McLaughlin, o Helu 2728, alanui Linekona Akau, Kikako, Ilinoi.  Wahi ana:

 

No kekahi wa loihi ko'u loaa ana i kekahi ma'i eha launa ole ma ka opu-he ma'i kukonukoi.u o ka wali pono ole o ka ai.  I kekahi manawa, nui mai ko'u makemake i ka ai, a ina hoi e ai, aohe e nui aku kahi ai e komo, pii mai la ua eha nei a i kekahi manawa, no ka nui o ka eha, kokoke au e lilo i pupule.  Ua inoino mai no hoi ko'u puupaa.  Ua hoao au i ka lawe ana i na laau n keia ano ma'i, a no ka wa pokole, ua loaa iki no ka oluolu.  Mahope mai no nae, hoi hou mai no ua ma'i nei, a he elua makahiki o ko'u noho ana iloko o ka ehaeha a ua pilihua loa ko'u manao.

 

"I kekahi la, ua a'o mai kekahi hoaloa e hoao wau e lawe i ka Huaale Akala a Kauka Williams no ka Poe Haikea, a ua hooko wau ia a'o maikai ana.  Mamua o ka pau ana o ke poho mua, ua emi mai ka pii mau ana mai o ka eha, a i ka pau ana o na poho he ekolu, ua hookaawale loa ia aku keia ehaeha.  I keia wa, ua hiki loa ia'u ke ai i na ano mea ai apau a ua like wau me kekahi kanaka i hanau hou ia.

 

O ka Huaale Akala a Kauka Williams no ka Poe Haikea, aole i@a he laau no na ma'i ma ka opu wale no, aka, ua hiki no ke hoola pu ia na ma'i e ulu mai ana mai loko mai o na koko nawaliwali, a i ole, o na aalolo nahaha.  E loaa no lakou ma ke kuai ana mai na mea kuai laau lapaau apau loa, a i ole, e loaa no ma ka leta ina e hoounaia mai ke kumukuai o kanalima keneta o ke poho, a i ole eono poho no elua dala ame ka hapalua, ma ka hoouna ana aku ia Dr. Williams Medicine Company, Schenectady, N. Y. E hoounia aku no he buke me ke kumukuai ole malua o na mea ai like ole.

 

O NA IKIIKI o ke kau la oia ka enmi hoopilikia nui i na kamaiki a he mea hookaumaha loa hoi i na makuahine.  O ka lapaau koke me ka hakalia ole ame ka haawi ana i ka laau kupono oia ka mea e na ai.  O ka laau lapaau hi a kolela a Cham@@@ ke mea nana e hoopau @ ia mau ano nawaliwali ke lawe@@eia malalo o na rula.  He mea pono e hoolako kela ame keia hom@ i omole laau.  E kii i keia la.  E@@ooliaia no kekahi ole.  Benson. Smith & Co., Ltd., na Agena Kuai K@kaa, na lakou e kuai nei.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI

 

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI

 

C. B. GRAY.

 

I kulike ai me na manao o kekahi moraki i hanaia e C. B. Gray ia William R. Castle, Kahu, ma ka la iwakalua-kumamawalu (28) o Sepatemaba, 1899, a i kakau kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni iloko o ka Buke Helu 196, aoao 435, ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha ke manao nei ka Mea Paa Moraki e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uhaiia, e hoike ana, o ka uku ole ia o ka ukupanee ame ke kumupaa i ka manawa e uku ai.

 

Ke haawi pu ia aku nei ka hoolaha mahope iho o ka pau ana o ekolu pule mai ka la aku o keia hoolaha e hoolahaia aku ai ka waiwai apau i hoopaaia maloko o ka moraki i oleloia no ke kuai ana ma ke kudala akea ma na keena kudala o James F. Morgan, iloko o Honolulu, ma ka Poaono, la iwakalua-kumamalua (22) o Augate, 1903, ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia.

 

No na mea aku i koe e loaa n@ mai a W. R. Castle mai, ka lo@lo o ka Mea Paa Moraki.

 

Hanaia ma Honolulu, Iulai 30, 1903.  WILLIAM R. CASTLE, Kahu, Mea Paa Moraki.

 

O keia malolo iho ka waiwai apau i hoopaaia moloko o ka moraki i oleloia:

 

O ke@ia apana a malele o ka aina e waiho la ma ka aoao Ewa o ke Awawa o Nuuanu, oia no hoi ka hapa o kela mau aina i hoakakaia iloko o ka R. P. Helu 305@0, hoopukaia ia H. A. Wideman. he hapa hoi o na aina i hooliloia ia Wong Wa Foy, Kahu, ma ka palapala kuai o E. B. Waterhouse ame kekahi poe e iho, i hanaia i ka la umikumamakahi (11) o Iulai, 1896, kakau kope ia iloko o ka Buke Helu 159. aoao 497, oia no hoi na apana 39, 40, 41 ame 42 iloko o ke Kuea 3, no lakou ka iliaina o 21,000 kapuai kuea, a i hooliloia i ka Mea Moraki Mai ma ka palapala kuai o August Johnson i hanaia i ka la iwakalua-kumamawalu (28) o Sepatemaba. 1899.

2@974-July@@Aug. 7, 14, 21.

 

Ke Akahele nei o Rusia.

 

WASINETONA, Iulai 29. - Ua loaa mai nei ka lohe ia Amerika Huipuia e ae wale ana no o Rusia i na pasepota i hanaia ma Kapalakiko, Kikako ame Nu Io@a. a e nana pono aku ana lakou i na kanaka makaikai.

 

O NA IKIIKI o ke kau l@a oia ke enemi hoopiliikia nui i na kamaiki a he mea hookaumaha loa hoi i na makuahine. O ka lapaau koke me ka hakalia ole ame ka haawi ana i ka laau kupono oia ka mea @e na ai.  O ka laau lapaau h@i a kolela @ Chamberlain oia ka mea nana e hoopau loa ia mau ano nawaliwali ke lawe@weia malalo o na rula.  He mea pono@i e hoolako keia ame keia home i omole laau.  E kii i keia ia.  E hoolaia no kekahi oia.  Benson, Smith & Co., Ltd., na Agena Kuai Kukaa, na lakou e kuai nei.

 

Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai.

 

W. LUTHER WILCOX

 

O na aie a hana i hanaia ma ka inoa o ka Waiwai o W. Luther Wilcox. o Honolulu, mea i make, aole loa ia mau mea e aeia, aia wale no a loaa aku he ae i kakauia mai ia'u aku.

W. O. SMITH

 

Lunahooponpono Waiwai no ka Manawa, o ka Waiwai o W. Luther Wilcox, Mea i make.

Honolulu, Iulai 27, 1903.

2974-Iulai 31, Aug. 4.

 

HOOL@AHA HOOKO MORAKI

 

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A KA MEA PAA MORAKI.

 

NANCY K. LOUIS.

 

I kulike ai me ka mana kuai ilolko o kekahi moraki i hanaia e Nancy K. Louis m@a Kapiolani Estate, Limited (Kaupalenaia), ma ka la iwakalua-ku-manaono (26) o Sepatemaba, A. D. 1902, a i kakau kope ia iloko o ke Keena Kaukau Ko kope Aupuni, ma Honolulu Oahu, iloko o ka Buke Helu 237, aoao 423 @ ka aoao 425, a na ua Kapiolani Estate, Limited (Kapalenaia) i oleloia, i haawi aku ia Joe Andrade, ma kekahi palapala haawi malama aie no ka pono o ka mea i aie ia, ma ka la iwakalua-kuamamaha (24) o Okatoba, A. D. 1902, a i kakau kopeia iloko o ke Keena Kakau Kope i oleloia iloko o ka Buke Helu 244, aoao 471 ame 472 ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha, o ka Mea Malama Moraki i oleloia o ka Mea Paa Moraki ke manao nei oia e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i uhaiia, e hoike ana o ka uku o@le ia o ka ukupanee i ka manawa e uku ai, a maluna o keia paniku ana, e @kuai kudala, ia aku ai ma ke akea ma na keena kudala o James F. Morgan, Alanui Moiwahine, Honolulu, ma ka Poaono, ka la umi-kumamalima (15) o Augate, 1903, ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia, ka aina i hoakakaia iloko o ka moraki i oleloia, e like me ia e hoakakaia nei malalo iho.

 

No na mea aku i koe e loaa no ma na keena kudala o James F. Morgan a i ole ka mea nona ka inoa malalo iho nei.

JOE ANDRADE,

Mea Malama Moraki o ka Mea Paa Moraki.

 

O kela mahele a apana o ka aina e waiho la i Maulukikepa, Kamoiliili, Waikiki-waena, lioko o Honolulu i oleloia, oia no hoi ka hapa o ka aina i hoakakaia iloko o ka Palapala Sila Nui Helu 3579, L. C. A. Helu 5420 ame 5364, hoopukaia ia Kalama ame Nakookoo, a i apoia e like me ia i hoakakaia malalo iho:

 

E hoomaka ana ma ke Kiki Komohana o ka pa-pohaku a holo Akau 46˚ 30' Hik. 3.11 Kaulahao pili kokoke ia Kamua; Hema 44˚ Hik., 3.11 Kaulahao pili kokoke ia Kamakauila: Hema 38˚ Kom., 2.90 Kaulahao pili kokoke i ka Apana 1; Akau 48˚ Kom., 3.60 Kaulahao. a hiki i kahi i hoomaka ai. a nona ka iliaina o 1 1-10 Eka: a oia no hoi ka aina i hooliloia i ka Mea Moraki Mai i oleloia. ma na palapala kuai elua e hoike ana: ka palapala kuai o Naw@@ina (w). i hanaia i ka la iwakalua (20) o Iulai. A. D. 1895, a i kakau kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni, iloko o ka Buke Helu 154. aoao 378. ame ka palapala kuai a Miliama Kalua, i hanaia i ka la eha (4) o Sepatemaba. A. D. 1895. a i kakau pope ia iloko o ka Buke Helu 155. aoao 283. 2973-July 24, 31-Aug. 7. 14.

 

HOOLAHA MANAO PANIKU A KUAI A NA MEA PAA MORAKI.

 

Amelia G Silva, Manoel G. Silva, ame Luis Vasconcellos.

 

I ka poe apau i piliia.

 

Ma keia ke haawiia aku nei ka hoohala e ka poe no lakou na inoa malalo iho nei, oia hoi, i kulike ai me ke kanawai ame ka mana kuai ame na manao oloko o kekahi Palapala Moraki i hanaia e Amelia G. Silva, Manoel Golarte Silva, ame Luis Vasconcellos, no Kona Akau lakou apau, Hawaii, o lakou no ka Poe Moraki mai, ia Willliam O. Smith, Mary S. Parker, ame Henry Waterhouse, na Kahu Waiwai malalo o ka Palapala Kauoha o W. C. Lunalilo, Mea i make, ka Poe Paa Moraki, ma ka la iwakalua-kumamawalu (28) o Sepatemaba, A. D. 1900, a kakau kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni iloko o Honolulu, Oahu, iloko o ka Buke Helu 214, aoao 249 a hiki i ka aoao 254, o ka Poe Paa Moraki i oleloia ke manao nei lakou e paniku i ka moraki i oleloia no na kumu i hoikeia maloko olaila, e hoike ana: o ka uku ole ia e ka Poe Moraki Mai i oleloia na huina kumupaa o elua palapala aelike hoopaa aie a bila hoa@le o ka Poe Moraki Mai, no elima kaukani dala (35,000.00) pakahi, i ka manawa e uku ai, ame ka uku ole ia o ka ukupanee o na bila hoa@le, ame ka uku ole ia o na uku hoolimalima i puka mai malalo o na kulana o kekahi mau hoolimalima i hoopaaia e ka moraki i oleloia, a i kulike ai me na hoopaa ana ame na aelike i hanaia iloko o ka moraki i oleloia.

 

Ke haawi pu ia aku nei ka hoolaha mamuli o ka mana i oleloia ae nei.  o na aina apau loa ame ka waiwai apau loa, waiwai paa, waiwai lewa a waiwai huikau, pau pu me na waiwai hoolimalima i hoakakaia iloko o ka moraki i oleloia. a pela no hoi. o ka waiwai apau loa i hoakakaia iloko o kela moraki pakui a palapala kuai no ka hoopololei ana, i hanaia i ka la ekolu (3) o Mei, 1901, a i kakau kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope i oleloia. iloko o ka Buke Helu @@@. aoao 234 a hiki i ka aoao 236. a oia mea hookahi ka i pakuia aku a manaoia he hapa o ka moraki o Sepatemaba 28, 1900. i oleloia ka moraki i hoikeia ae nei maluna, a i pili aku iaia, ame na hana  hou apau o kekahi ame na mea no apau loa o ka waiwai i oleloia, e kuai kudala ia aku ana lakou apau e ka Poe Paa Moraki i oleloia, ma ke kuai kudala akea ana ma na keena kudala o James F. Morgan. iloko o Honolulu, Oahu, Teritori o Hawaii, ma ka Poaono, ka la iwakalua-kumamaiwa (29) o Augate, A. D. 1903. i ka hora 12 awakea o ka la i oleloia.

 

O ka waiwai i hoopaaia maloko o ka moraki i oleloia ame ka Moraki Pakui, a i hoakakaia maloko. a i manaoia e kuai aku e like me ia i hoike mua ia ae nei, oia keia e hoakakaia nei ina@lalo ino nei. e hoike ana:

E like me ka Papa Kuhikuhi "A" o ka Moraki i oleloia o keia malalo iho ka waiwai:

 

1. He hapa o ka aina i hoakakaia iloko o ka R. P. (Grant) Helu 1604, hoopukaia ia Naaimakohi, e waiho ia i Kona Akau i oleloia, a oia no hoi ka aina i hooliloia ia Amelia G. Silva, ma ka palapala a M. F. Silva, ma ka palapala a M. F. Scott. i hanaia i ka la iwakalua-kumamalua (22) o Iulai,, 1897, a i kakau hope ia iloko o ke Keena Kope i oleloia, iloko o ka Buke Helu 173, aoao 67.

 

2. He hapa o ka aina i hoakakaia iloko o ka L. C. A. Helu 10400, hoopukaia ia Naaimakohi i oleloia, e waiho la i Kona Akau i oleloia, a oia no hoi ka aina i hooliloia ia Amelia G. Silva. mai a M. F. Scott i oleloia, ma ka palapala kuai i oleloia, a kakau kope ia iloko o ka Buke Helu 173, aoao 67.

 

3. He elima (5) mahele (kea) o ka Hui Aina o Holualoa, Kona Akau, a i hoakakaia iloko o ka palapala kuai i oleloia a M. F. Scott.

 

4. O kela palapala hoolimalima o ke Ahupuaa o Kaumalumalu, i haawi ia Amelia G. Silva i oleloia, ma ka palapala kuai o M. F. Scott i oleloia.

 

E like me ka Papa Kuhikuhi "B" o ka Moraki i oleloia, o keia malalo iho ka waiwai:

 

1. He hapa o ka aina i hoakakaia iloko o ka Palapala Sila Nui (Grant) Helu 3019, hoopukaia ia Kaaipulu, i hooliloia ia Luis Vasconcellos i oleloia, ma ka palapala kuai a Simona, et. al., i hanaia i ka la iwakalua-kumamalua (22) o Okatoba, 1897, nona ka iliaina o ewalu eka, he palapala kuai hoi i kakau kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope i oleloia iloko o ka Buke Helu 172, aoao 465.

 

2. He hapa o ka aina i hoakakaia iloko o ka R. P. (Grant) Helu 983, hoopukaia ia Kipola, e waiho la ma Kahaluu, Kona Akau i oleloia, a oia no hoi ka aina i hoakakaia iloko o ka palapala kuai mai a Paulo Mi@oi ia Luis Vasconcellos i oleloia, i hanaia ia ka la eiwa (9) o Augate, 1897, a i kakau kope@ia iloko o ke Keena Kakau Kope i oleloia, iloko o ka Buke Helu 177, aoao 64.

 

3. O kela mau apana aina apau loa e waiho la iloko o Kapalaalaea, Kona Akau i oleloia, i hoakakaia iloko o ka R. P. Helu 3763, L. C. A. Helu 1062, hoopukaia ia Puhi, nona ka iliaina o 3.16 eka, 338 anana.

 

4. He palapala hoolimalima mai a Annie Peahe ame kana kane mare ia Luis Vasconcellos i oleloia i hanaia i ka la elima (5) o Sepatemaba, 1899, a i kakau kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope i oleloia, iloko o ka Buke Helu 190, aoao 474-475.

 

5. He palapala hoolimalima o kela mahele o ka aina e waiho la i Holualoa o oleloia, nona ka iliaina o 2 eka, e pili kokoke la i ka aina o Amelia G. Silva i oleloia, i hoakakaia iloko o ka palapala hoolimalima mai a John Gomez ia Luis Vasconcellos i oleloia, a he ewalu makahiki ka manawa i koe mai ka la iwakalua-kumamawalu (28) o Sepatemaba, 1900 aku.

 

E like me ka Papa Kuhikuhi "C" o ka moraki i oleloia, o keia malalo iho ka waiwai; oia hoi ka aina apau loa i hoakakaia iloko o kekahi palapala kuai i hanaia e ka Hawaiian Coffee and Tea Company, Ltd., a i kakau kope @a iloko o ke Keena Kakau Kope i oleloia, iloko o ka Buke Helu 177, aoao 101 a hiki i ka aoao 104; e hoike ana:

 

1. O kela mahele o ka aina apau loa i ikeia ke Ahupuaa o Laaloa 2, nona ka iliaina o 104 eka, a i hoakaka maopopo loa ia iloko o ka R. P. Helu 2809;

 

2. O kela mau mahele a apana o ka aina e waiho la iloko o na Ahupuaa o Laaloa 2 ame Kapa@aaiaea, Kona Akau i oleloia, a oia no hoi na aina i hoakakaia iloko o ka palapala kuai mai  a James I. Dowsett ia Hawaiian Coffee and Tea Company, Ltd., i kakau kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope i oleloia, iloko o ka Buke Helu 142, aoao 23.

 

3. O ke@ia mahele a apana o ka aina e waiho la i Kahaluu, Kona Akau i oleloia, i hoakakaia iloko o ka L. C. A. Helu 5635 D;

 

4. O kela aina apau loa e waiho la i ka Kahaluu i hoike mua ia ae nei oia kakaia iloko o ka R. P. Helu 4273, L. C. A. Helu 5695;

 

5. O kela aina apau loa e waiho la i Kahaluu i olelo mua ia ae nei hoano hoi ka hapa o ka aina i hoakakaia iloko o ka R. P. Helu 4418, L. C. A. Helu 5687;

 

6. He palapala hoolimalima mai a Simona Naaimokohi ia A. A. Todd ame Thos. Sylva, i kakau kope ia iloko o ka Buke Helu 134, aoao 159;

 

7. He palapala hoolimalima mai a Lahapa Halsey ia Thomas Sylva, i kaukau kope ia iloko o ke Keena Kakau Kope i oleloia, iloko o ka Buke Helu 134, aoao 125;

 

8. He palapala hoolimalima mai a Malaea K. Leleiwi ia Hawaiian Coffee and Tea Company, Ltd., i oleloia:

 

9.  He palapala hoolimalima mai a S. B. Kaomea ame kekahi poe e iho ia Hawaiian Coffee and Tea Company, Ltd., i oleloia:

 

10.  He palapala hoolimalima mai a Lokalia Alawa ame kana kane mare ia Hawaiian Coffee and Tea Company, Ltd., i oleloia:

 

11.  He palapala hoolimalima mai a J. Kanewa ia Hawaiian Coffee and Tea Company, Ltd., i oleloia:

 

12.  He palapala hoolimalima mai a Kanewa Opio ia Hawaiian Coffee and Tea Comapny, Ltd., i oleloia:

 

13. He palapala hoolimalima mai a Kanewa Opia ia Hawaiian Coffee and Tea Company, Ltd., i oleloia:

 

E like me ko ka Moraki Pakui i oleloia, o keia malalo iho ka waiwai:

1. He palapala hoolimalima mai a R. W. Aylett ia M@@@

i oleloia i hanaia i ka @@@

hiku (17) o Aperila, @@@

o iwakalua-kumamalima @@@

o na pona, na kuleana @@@

kai apau loa o Aylett i @@@

Ahupuaa o Kaumalumalu @@@

na Akau i oleloia. oia @@@

ka palapala hoolimalima @@@

kakau kope ia iloko o ka @@@

kau Kope i oleloia. @@@

Helu 144, aoao 381 a ka @@@

 

Ma ke kuike a ma ke @@@

o ka mea kuai mai @@@

kuai apau.

H@aia ma Honolulu @@@ 1903.

WILLIAM O. SMITH

MARY S. PARKER

ame HENRY WATERHOUSE

Na Kahu Waiwai mala@@@

pala Kauoha o W. C. L@@@

make.

 

@@@

No na mea aku i k@@@

keena o W. O. Smith. @@@

Building (Hale), Honolulu

SMITH & LEWIS ame @@@

WARREN, na Lo@o o ka @@@

raki.

2973--July 24. 31 - Aug @@@

 

HOOLAHA MANAO PANIKU @@@

A KA MEA PAA MORAKI

 

LOOK SEE & WALTER AKAN@@@

 

I kulike ai me ka mana kuai @@@

moraki i hanaia e Look See @@@

Ping Chong, kane mare Ahi @@@

Ahi kana wahine mare, ia @@@

senstein, ma ka la umi@@@

(15) o Feberurari. A. D. 1@@@

kopeia iloko o ke Keena @@@

ke Aupuni, ma Oahu, iloko o @@@

Hel@ 230, aoao 384-386.  ma k@@@

haawiia aku nei ka hoolaha @@@

Paa Moraki i oleloia ke m@@@

oia e paniku i ka moraki @@@

na kumu i uhaiia: e hoike @@@

uku ole ia o ka ukupane @@@

e uku ai, a maluna o @@@

i oleloia e kuai kudala ia aku @@@

ke akea iloko o na k@@@

James F. Morgan, Alanui M@@@

Honolulu, ma ka Poaono @@@

(S) o Augate, A. D. 1903 @@@

12 awakea o ka la i @@@

i hooakakaia iloko o ka moraki @@@

a i hookakaia malalo iho @@@

 

No na mea aku i ko@@@

William Savidge, Helu @9. @@@

lepa, Honolulu.

JULIUS ROSENSTEIN

Mea Paa M@@@

O kela apana a mahele o @@@

apau loa e waiho la i Moka@@@

iloko o Honolulu i oleloia, oia @@@

hapa o ka aina i hooakakaia @@@

Apana 2 o ka Palapala Sila N. @@@

2509, L. C. A. Helu 6450, a i @@@

pono loa l@a e like me ia malalo @@@

 

E hoomaka ana ma ke kihi @@@

hana ma kahi pohaku ma ka @@@

 alaila e holo ana penei H@@@

Hik. (magnetic) 5.82 kaui e @@@

ko Kaui, ame Kalaloa:  Akau @@@

 Hik. (oiaio) 6.00 kaul. e pili ana @@@

alanui: Akau 81˚ 30' Kom. @@@

kaul. e pili ana i ke koena alaila @@@

14˚ 30' Kom. (oiaio) 1.30 kaul e @@@

i ka auwai, nona ka iliaina o @@@

a oia no hoi ka aina i hooliloia i k@@

Poe Moraki Mai, ma na palapala kual

a Kau@l ame Kauwene, i hanaia ka la

ekahi (1) o Iune, 1899, a i kakau @@@

iloko o ke Keena Hoona Aina o ke

177, Wahineai et al. i hanaia i ka la

elua (2) o Iune, 1899. a i kakau k@@@

iloko o ke Keena Hoona Aina @@@

iloko o ka Buke Helu 194, aoao 2@@@

Kaholoaa ame Kinoulu. i hana@@@

 la ekolu (3) o Iune, 1899. a i kakau @@@

peia iloko o ke Keena H@@@

oleloia iloko o ka Buke Helu 1@@@

277.

2972-July 17, 24, 31 Aug@@@

 

Hoolaha Mana Hookolokolo

 

            KA WAIWAI O @@@

 

I LOKO O KA AHA HOO@@@

KAAPUNI O KA @@@

PUNA ELIMA, TERITORI @@@

WA@. MA KE @@@

PONOPONO WAIWAI @@@

 

Iloko o ka Hana o ka Waiwai @@@

Trask (k) o Koolau, @@@

Make. Ke Kauoha @@@

no ka Hoolohe Palapala @@@

Hoapono Hoike Helu Waiwai @@@

Loa ame Haawi a Hoo@@@

 

Ma ka heluheluia ana mai ame ka

waihoia ana mai o ka P@@@

ame ka Hoike Helu Waiwai @@@

Isenberg, Lunahooponopono Waiwai o

ka Waiwai o David Trask (k) o @@

lau, Kauai, Mea i Make, maloko o@@@

e noi ana oia e aeia i $1,486.4@, ana i

kaki ai iaia iho me ka huina o $2@@@

a e noi ana ola e nana pono ia mai

ia mai, a e hanaia mai i Kau@ha hope

Loa n ka haawi ana i ka waiwai @

koe nei iloko o kona mau lima . @

poe apau i loaa na kuleana iloko o k@@

mea, a e hookuu mai iaia ame k@@

mau hope mai na ano koikoi apau @@

ma ke ano lunahooponopono waiwai

 

Ke kauohaia aku nei n hoi o ka

Poaha, La iwakalua (20) o Augate A. D.

1903, ma ka hora 10 a. m. o ua @@

la i oleloia, imua o ka Lunakanawai o

ka Aha Hookolokolo i oleloia ma ke

Keena Hookolokolo o ka Aha Hookolokolo

i oleloia, ma Lihue, Mokup@@

Kauai, - kahi ame ka manawa : hooholoia

ai no ka hoolohe ana i ka Palapala

Noi ame ka Hoike Helu Waiwai i

oleloia, a o ka poe apau loa : p@@@

o kela hana e hele ae lakou il@@@

malaila e hoike aku ai i na kumu @

he mau kumu kekahi a lakou @@@

ole ai ua noi la ke aeia, mala@@@

hoi e waiho ae ai i na hooiaio o ka

mea i kuleana iloko o ka waiwai i

oleloia.  A he hoolaha no keia kau@@

hoolahaia ma ka olelo haole ame ka

olelo Hawaii no ekolu pule n@lpepa

iloko o ka Nupepa Hawaiian Gazette

ame ka Nupepa Kuokoa. he mau nupepa

i pa@lia a hoolaha a iloko o Honolulu,

a o ka hoolaha hope loa aole

e emi mai malalo e elua hebeloma mamua

o ka manawa i hooholoia no ka hoolohe ana

i keia hana, a i hoakakaia

hoi maloko nei.

 

Hanaia ma Lihue, i keia la ewalu (@)

o Iulai 1903.

 

Na ka Aha Hook@pokolo,

JNO. A. PALMER.

Kakauoleia

2@72-Iulai 17, 24, 31.