Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 33, 14 August 1903 — Page 4

Page PDF (1.41 MB)

This text was transcribed by:  Chie
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA MOOLELO KAAO O

 

LAIEIKAWAI

 

KA HIWAHIWA OPALIULI, KA WAHINE

 

O KA LIULA.

MOKUNA VIII.

 

Kiki o Aiwohikupua ma i Hana, mai Kohalaku, a halawai hou me ia Hinaikamalama—Haalele ia wahi, hoi hou i Kauai—Hui o Aiwohikupua i kana olelo paa i na hoewaa ma ka moana—Ku ma Kauai, halawai me na kaikuahine a hai aku i ke ano o kana hele ana—Holo hou o Aiwohikupua me na kaikuahine i Hawaii—Ku ma Keaau a pii nui i Paliuli—Kukuluia o Mailehaiwale a Laieikawai me Waka.

 

Iloko o keia manawa a Aiwohikupua e olelo ana me n@ kaikuahine, akahi no a maopopo i kona Kuhina, oia ka ke kumu o ka hoi wikiwiki ana ia Kauai.

 

I kekahi la ae, wae ae la o Aiwohikupua i mau hoewaa hou, no ka mea, ua maopopo i ke Alii ua luhi na hoewaa mua; a mahoewaa, elua hookele, o na kaikuahine elima o Maliehaiwale, o Mai lekaluhea, ame ko lakou muli loa o Kahaomapuana, o ke Alii ame kona Kuhina, he iwakalua-kumamakolu ko lakou nui.  I ka wanaao oia po, haalele lakou ia Kauai, hiki ma Puuloa, a malaila aku a kau m Hanauma, I kekahi la ae kau i Molokai, ma Kaunakakai; malaila aku a pae i Mala, ma Lahaina; a haalele lakou ia wahi, hiki lakou i Keoneoio, ma Honuaula; a malaila i noho loihi ai ekolu anahulu.

 

No ka mea, ua nui ka ino ma ka moana, a pau n la ino, alaila, ua ikeia mai ka maikai o ka moana.

 

Ia manawa ko lakou haalele ana ia Honuaula, a holo aku la ia hiki ma Kaelehuluhulu, ma Kona, Hawaii.

 

Ia Aiwohikupua ma i holo aku ni mai Maui aku a hiki i kela wahi, ua ike mua mai o Poliahu i ko lakou holo ana ame ka hiki ana i Kaelehuluhelu.

 

Nolaila, hoomakaukau mua o Poliahu iaia no ka hiki aku o Aiwohikupua, alaila hoao; hookahi malama ke kali ana o Poliahu no ko laua hoao e like me ka laua hoohiki ana; aka, ua hala o Aiwohikupua ma Hilo, no ke kii no ia Laieikawai.

 

I kekahi manawa, ku mai ia Poliahu ka ike no ka Aiwohikupua mau hana; ma ko Poliahu ano kupua keia ike ana, a no ia mea, waiho wale no iloko o ka wahine kona manao, aia a halawai laua, alaila, hoike aku I kana mea e ike nei no ka Aiwohikupua mau hana.

 

Ma keia holo ana a Aiwohikupua, mai Kaelehuluhulu aku, hiki mua lakou ma Keaau, aka, ua nui no na la, ame na po o keia hele ana.

 

I ke awakea o kekahi la, hiki aku lakou ma Keaau, a pau na waa i ka hooponopono, ame na ukana o lakou, ia wa no, hoolale koke ae ana ke Alii i na kaikuahine, ame kona Kuhina e pii aku i uka o Paliuli; a ua hooholo koke lakou ia manao o ke Alii.

 

Mamua o ko lakou pii ana i Paliuli, kauoha iho la o Aiwohikupua i na hookele amen a hoewaa, “Eia makou ke hele nei i ka makou huakai hele, ka mea hoi a kuu manao i kau nui ai a halawai maka.  E noho malie loa oukou, aia no ka oukou mea malama o na waa, i kali oukou a i ao keia po, a i po ka la apopo, alaila, ua nele no ka’u mea i manao ai,  alaila, o Kaui ke alo, huli aku hoi.”  Oia ke kauoha a ke Alii.

 

A pau ke kauoha a ke Alii i na kanaka, pii aku la a like alike o ka po, hiki lakou i Paliuli.  Olelo aku o Aiwohikupua i na kaikuahine, “O Paliuli keia, eia ianei o Laieikawai, ko oukou kaikoeke, nolaila, imiia ka oukou pono.”

 

Alaila, lawa ae la o Aiwohikupua ia Mailehaiwale, i ka hanau mua o lakou e like me ko lakou hanau ana.  Ku iho la ma ka puka ponoi o ka hale o Laiekawai, ia Mailehaiwale e ku la ma ka puka o ka Halealii, kuu aku la keia i ke ala, po oloko i ke ala, aia nae o Laieikawai me kona kahu ua pauhiaia e ka hiamoe nui; aka, aole nae e hiki ke hiamoe I kela manawa, no ka mea, ua hoalaia e ke alao Mailehaiwale.

 

Ia puoho ana ae o laua mai ka himaoe, haohao ana laua nei i keia ala launa ole; a no keia haohao, kahea aku la o Leaieikawai me ka leo oluolu i kona kupunawahine penei:

            Laieikawai—“E Waka, e Waka –e.

            Waka—“E—o, heaha kau o ka po e ala nei?”

            Laieikawai—He ala, eia—la, he ala e wale no keia, he ala anuanu, he ala huihui, eia la i ka houpo i ka manawa o maua.:

            Waka—“Aole n he ala e, o Mailehaiwale aku la na, o na kaikuahine aala o Aiwohikupua i kii mai la ia oe i wahine oe, a i kane o ke kane ia moeia.”

 

            Laieikawai—“Ka! Aoleau e moe iaia.”

 

A lohe aku la o Aiwohikupua i ka hole ana mai a Laieikawai, no ka makemake ole e lawe ia Aiwohikupua i kane mare, alaila, he mea e ka hilahila, no ka mea, ua lohe maopopo aku la lakou i ka hole ana mai.

 

MOKUNA IX.

 

Kukuluia o Mailekaluhea ma ka puka o ka Halealii a kuu aku oia i kona ala—Na kamilio a Laieikawai me Waka—Kukuluia o Mailelaulii ma ka puka o ka Halealii a kuu aku no hoi oia i kona ala—Na kamailio a Laieikawai me Waka—Kukuluia o Mailepakaha ma ka puka o ka Halealii a kuu aku i kona ala—Na kamiailio a Laieikawai me Waka—Haalele o Aiwohikupua i na kaikuahine ona ilaila—Kahea mai n kaikuahine o Aiwohikupua iaia.

 

Mahope iho o ka manawa i hooleia ai ko ke Aliikane makemake; alaila, olelo aku la o Aiwohikupua i kona Kuhina, “E hoi kaua, a e noho na kaikuahine o’u iuka nei, a na lakou no e imi ae ko lakou wahi e noho ai, no ka mea, aole a lakou waiwai, ua nele ae la no ka mea i manaoia ai e loaa ia lakou.”

 

I mai la kona Kuhina, “He mea kupaianaha loa ia oe, ka i no ua olelo oe ia’u mamua o ko kakou la i haalele ai ia Kauai; o na kaikuahine wale no ou ka mea nana e kii kou makemake, a ua ike no hoi oe i ke ko ana o ka lakou mau hana; ua kena ae nei oe ia Mailehaiwale i kana loaa, a ua lohe aku la no hoi kakou i ka hole ana mai a Laieikawai, aole paha no ko kaikuahine ia hewa, e hiki ai ia kaua ke haalele ia lakou.  Nolaila, nele ae la iaia, eha ou mau kaikuahine i koe, malia paha o loaa i kekahi o lakou.”

 

I aku la o Aiwohikupua, “E kuu Haku, e hoomanawanui hou kaua, e hoao ae o Mailekaluhea i kana loaa, a i nele, alaila, hoi kakou.”

 

Alaila, ua maikai iki ia olelo i ke Alii, olelo aku la o Aiwohikupua, “E hoao aku hoi oe i kau loaa, a i nele oia iho la no.”

 

Hele aku la o Mailekaluhea, a ma ka puka o ka Halealii, ku iho la, kuu aku la i ke ala, oia hele no o ke ala a pa i kaupoku maloko o ka hale, mai kaupoku ka hoi ana iho loaa ia Laieikawai ma, ia manawa, hikilele hou ae laua mai ka hiamoae ae.

 

I aku la o Laieikawai i kahi kahu, “He ala okoa hoi keia, aole hoi e like me ke ala mua iho nei, he oi nae hoi keia mamua o kela iho nei, he kane paha ka mea nona keia ala.”

 

            Kahea’aku la o Laieikawai.

            Laieikawai—“E—o, heaha kau o ka po e ala mei?”

            Laieikawai—“Eia la he ala, he ala e wale no keia, he ala anuanu, he ala huihui, eia la i ka houpo i ka manawa o maua.”

            Waka—“Aole na he ala e, o Mailekaluhea aku la, o kekahi kai kuahine aala o Aiwohikupua, i kii mai la ia oe i wahine oe i kane ia, o ke kane ia moeia.”

 

            Laieikawai—“Ka! Aole au e moe iaia.”

 

I aku la o Aiwohikupua i ua wahi Kuhina nei ona, “E! ke lohe pono aku la oe i ka hole ana ae la a ke Aliiwahine.”

 

“Ae, ua lohe, heaha la auanei ko ia hole ana ae la, o ko @ana aala no ka i makemake oleia ae la, malia hoi o ae ia Mailelaulii.”

 

“Hoopaa no hoi oe.” Wahi a Aiwohikupua, “ka i no ua hai mua iho nei wau ia oe i ko’u manao e hoi kakou, eia kau he hoololohe, hoololohe iho la oe la, aeia mai la.”

 

Aole ka hoi i pau na kaikuahine o kaua, alua i hala, ekolu i k@@” wahi a kona Kuhina, “kuuia aku paha i pau, he nani ia, ua pau na kaikuahine o kaua i ke kii, wikiwiki auanei hoi paha oe e @oi a auanei ka poe kaikuahine ou i koe.  Ina no ia makou ka olelo ana mai e kii, ina no ua ae mai o Laieikawai, aia la, loaa ka lakou @@@ e kamailio ai, kuuia aku i pau.”

 

“Auhea oe e kuu Kuhina,” wahi a Aiwohikupua, “aole o oe @@ hilahila ana, owau no, ina e like ana ka manao o ka moopuna @@ ko Waka la, ina ua pono.”

 

“Kuuia aku paha i ka hilahila, “wahi a kona Kuhina, “ka i @@ ua ike no oe, he waa naha i kooka ko kaua ko ke kane, a hole@@i auanei ia, nawai e olelo kana hole ana, ka i no o kakou wale @@ ka i lohe, hoaoia’ku paha o Mailelaulii.”

 

A no ka ikaika loa o ua wahi Kuhina nei ona i ke koi, hooh@@@ ke Alii i ka ae.

 

Hele aku la o Mailelaulii a kupono i ka puka o ka Halealii, k@@ aku ana oia i kona aala e like me na mea mua, hikilele hou mai la o Laieikawai mai ka hiamoe, a olelo aku la i kahi kahu, “He wahi ala okoa wale no hoi keia, aole hoi e like me kela mau mea mua.”

 

            I mai la kahi kahu, “Kaheaia o Waka—e.”

            Laieikawai—“E Waka, e Waka—e.”

            Waka—“E—o, heaha la kau o ka po e ala nei?”

            Laieikawai—“Eia la he ala, he ala e wale no keia, he ala anu anu, he ala huihui, eia la i ka houpo i ka manawa o maua.”

            Waka—“Aole na he ala e, o Mailelaulii aku la na o na kaikua hine aala o Aiwohikupua, i kii mai la ia oe i wahine oe i kane ia, o ke kane ia moeia.”

Laieikawai—“Ka! Aole au e moe iaia.”

 

“I hookahi no hoi hole ana o ka pono,” wahi a Aiwohihupua, “o ka hele ka ia he kauna wale ae no koe o ka hoole, makena no @@@ ua hilahila ia oe e ke hoa.”

 

“Kuuia aku paha i ka hilahila,” wahi a kona Kuhina, “a i o@@ @ loaa i na kaikuahine o kaua, alaila, na’u e kii a loaa iloko o ka ha@@, a olelo aku wau e lawe ia oe i kane hoao nana e like me kou @@ kemake.”

 

A no Keia olelo a kona Kuhina, alaila, ua hoopihaia ko ke Alii naau i ka olioli, no ka mea, ua lohe kela ia Kaunahialii i ka @@@@ ana i ua wahi kanaka nei o Laieikawai, i hiki ai i kai o Keaau, @@ laila i hooholo koke ai o Aiwohikupua i olelo ae ma@uli o k@ @@@ ua wahi kanaka nei.

 

Ia manawa, kena koke ae la o Aiwohikupua ia Mailepaka@@ hele aku la a ku ma ka puka o ka Halealii; kuu aku la i kona aala hou aku keia i kahi kahu, “Eia hou no keia ala, he wahi ala @@@@ hoi keia.”

 

            Olelo hou aku kahi kahu, “Kaheaia o Waka.”

            Laieikawai—“E Waka, e Waka—e.”

            Waka—“E—o, heaha kau o ka po e ala nei?”

            Laieikawai—“Eia la he ala, he ala okoa hoi keia, aole hoi I ike me n ala mua iho nei, he ala maikai keia, he ala nohea, eia la I ka houpo i ka manawa o maua.”

            Waka—“Ka! Aole au e moe iaia, ina i kii mai kekahi mea e ia’u, aole no wau e ae ana!  Mai hoomoe hou oe ia’u ia Aiwohikupua.”

 

A lohe o Aiwohikupua, ame kona Kuhina i keia hoole hou ana @ Laieikawai, i aku ua Kuhina nei ona, “E kuu Haku, pale ka pono aohe pono i koe, hookah no pono o ka hoi wale n koe o kakou ia lakou, ia’u aku la hoi, i lohe aku nei ka hana, e hoole loa ae ana no kela, me ka nuku maoli e la no i ke kupunawahine; a eia @@@ hoi ka’u wahi olelo i koe ia oe, o ka olelo no auanei ka’u, o ka @@ no kau.”

 

(Aole i pau.)

 

 

HE MOOLELO WALOHIA

 

NO NA

 

ONAMILIONA

 

I LAWE A HUNA MALU IA MA KA AINA MEHAMEHA.

 

MOKUNA XVIII

 

LOAA KE GULA IA PENCE.

 

I ka pa ana o ka lima o ka oanamiliona Pence i ke  gula, ua hoololiia ae la kona maka’u i mea ole, a he hookah mea wale no ma kona poo i keia manawa, o ka hiki aku ma kahi o ke gula.  He elua ona manawa i palaha ai a eha na lima, aka, aole ia he mea nona e kuha’u iho ai.  Ua hiki mai la laua i ua lumi nei a ua komo mua aku la o Vincent a ho-a ae la i kea hi, a i ka ike ana aku o Pence i kea hi, a i ka ike ana aku o Pence i ke kakau mai o ua mau kii nei, ua hooho ae la oia me ka hauoli.  Ua holo mama aku ia e hamamohamo e like me ka hamohamo ana a kekahi mama aloha i kana bebe.  Ua pio iho la kea hi a ua pouli iho la ka lumi.

 

“E ho-a hou ae oe i ahi, e wiki!” wahi a Pence i hooho ae ai.  “O, ike wau i ka kaua mea e hana ai,” wahi ana i hoomau mai ai i ke kamailio ana, “e hele wau mawaho e ku ai, a nau hoi e haawi ae ia’u mai loko  ae nei, a na’u hoi e lawe aku e huna ma kahi e loaa ole ai i kekahi poe e ae.”

 

Ua hooko aku la o Vincent e like me ka mea i kauohaia aku e Pence.  Ua hoomaka aku la oia e lalau i na kii e kakau mai ana ma na paia o ka lu@i, a haawi aku la ia Pence me na lima i @akaukau a makaala i na  wa apau e hanaia ana keia hana, a lawe aku la a wiho ma ke alanui e puka loa aku ai iwaho.  Ua piha no paha ka hora holookoa o ka laua hana ana i keia mea, a i ka olelo ana mai o Vincent ua pau loa ua mau kii nei, ua noho iho la o Pence a nana pono ina he gula keia mau kii a pau loa.

 

Iaia i eli iho ai i na pukaihu o ua poe kii nei e hinuhinu ae ana ke gula, ua nui loa ko Pence hauoli, a pela pu hoi o Vincent.  Ua hoomaopopo iho la o Vincent he kuleana hapa kona iloko o keia gula, a he waiwai keia ana i moe uhane mua ole ai e loaa ana iaia ma keia ole ana, a aia wale no paha a lilo oia i kanaka hookele waiwai e like me Pence ma, a i ole, a puka pono paha kana hoolala hookele oihana ana.

 

No ko laua lilo loa i ka milimili i keia mau kii gula, ua poina loa ae la laua i ka manoawa e lele hikiwawe ae ana.  I ko laua helu ana i ka nui o na kii, ua loaa iho l he 63 ka heluna.  I ka maopopo ana o ka heluna, ua hoao iho la laua e koho i ka waiwai i’o o keia mau mea ma ke dala.  O ke kii uuku loa o keia huina, ua koho iho la laua he 10 paona, a o ka hapanui hei, maluna aku o ka 10 paona a hiki i ke 70 paona.  Ma i ka laua kohokoho wale ana, ua manao iho la laua ua piha ke kaumaha o keia mau kii i ka 1,575 paona.

 

“Heaha ka waiwai i’o o ke gula o ka paona hookah?” wahi a Vincent i ninau aku ai i kona hoa.  Ua hapai ae la oia i kekahi kii, a koho iho la ua hiki aku ke kaumaha i ke 30 paona.

 

“He $224 o ka paona hookahi,” wahi a Pence.  “O keia ka waiwai i’o ina e hanaia ke gula i dala.  O keia, he gula keia i hoohuihui ole ia me na mea hooole’a, a he ma’ema’e loa hoi, no ka mea he palupalu loa ke hou ikaika iho oe.  Ea, mai hamohamo ikaika loa iho paha oe i kena kii o puehupuehu ae kekahi mau hunahuna gula.  O ka hora ehia keia?”

 

Ahoe a Vincent uwaki a pela pu @o hoi me Pence, aka nae, ma ka laua koho iho, ua kani paha ka hora ekolu o ka auina la i kela manawa.

 

“He mea pono e hoi koke kaua i keia wa ano,” wahi a Vincent i kamailio aku ai i kona hoa.  “Heaha ana ka kaua hana me keai mau mea?  Aole e hiki ana ia kaua ke lawe pu i keia mau mea.  He mea pono e lawe kaua i na wahi kii liilii i hiki ai ia kaua ke hapai a e wiki kaua.  Ma ka la apopo, hele mai kaua e kii i ke koena a lawe aku no kauhale.  He mea maikai no nae e hoihoi hou kaua i keia mau kii ilokoo ka lua i loaa ai ia kaua.”

 

“Heaha kau e kamailio mai nei?” wahi a Pence i hooho ae ai me kea no pihoihoi.  “He makemake kou e hoi kaua a waiho i keia mau kii gula maanei?  Aole!  Aole loa!  Pehea?  Haalele iho i keia huina dala ma ke gula i hiki aku i ka $350,00 me ke kiai ole ia?  Aole loa pela ko’u manao.  O oe ka mea e hoi no ka hale, a o wau hoi, e noho ana au maanei e kiai ai i keia gula.  E kii aku oe i mau kokua no kaua.”

 

“Owai k mea nana e aihue keia mau mea, o kaua wale no na mea i ike ae nei i keia mau kii,” wahi a Vincent.  “He mea maopopo aohe he poe i hele iki ma keia wahi no na makahiki he tausani i hala ae nei.  Ina he poe i hiki maanei, aole e koe iho keia mau kii.  E maluhia ana no e like me ka maluhia o kekahi pahu hao paa loa o Nu Ioka.  E hoi kaua, e Mr. Pence.  Ke poeleele mai nei ka hoi!  Heaha hoi keia nakeke ano e?  E hoi hope aku kaua, ke hoomaka mai nei ka ino nui.”

 

“Aole loa wau e haalele ana i keia gula maanei,” wahi a Pence, “ke kanalua nei wau o lilo.  O oe o kaua ke hoi a e lawe mai i mau kokua ame ona mea ai.”

 

Lapuwale kena noonoo ou e Mr. Pence,” wahi a Vincent me ka pinana ana aku ma kekahi ahua a nana aku la i ka moana.  “E hoi mai oe, e hiki mai ana ka makani, mai hoao oe e noho hookai maanei.”

 

“O, o oe ka mea e hoi o kaua a lawe Aole loa au e haalele i keia mau kii gumai i mau kokua ame ona mea ai la me ke kiai ole ia, a e make mua wa@ mamua o ka laweia ana aku o keia mau mea mai nei aku.  He pu ka’u a aohe c’u maka’u.  E hoi aku oe a olelo akau i ka hapanui o ko kakou poe no kaua wale no keia gula, no kaua wale no apau loa, a ina owau hoi ka mea e noho ana maanei i kiai ai, he mea pono o ka mahele nui ko’u.  E hoi koke oe o hiki koke mai ka ino.”

 

Ua ike iho la o Vincent aohe he waiwai o ka hoao hou ana aku e hoohuli i ko Pence manao paakiki.  Ua haawi aku la o Vincent i kona aloha hope, a hoomaka aku la e holo ma kona ala e hiki aku ai I ke Kaikuono o Morton.  Mamua o kona kaa ana aku he hapaha mile mai kahi ana i haalele iho ai, u a hiki mai la ka makani ino, a i ke kikiao makani mua, ua kokoke loa oia e hapaiia ae mai kona mau wawae ae.  No kona ike pono ole i kona ala, ae.  No kona ike pono ole i kona ala, ua hookui aku la oia me kekahi kumulaau i hina a poholehole kona mau papalina.  No kekahi mau i-a mai keia wahi ona I hooku’i ai me ke kumulaau, e waiho mai ana he wahi makalua, ua ku ae la oia iluna a holo mama aku la no keia wahi no ka pee ana.

 

Ua olapa ae ka uwila a ku’i iho la ka hekili, ua pau loa ae la ko Vincent lohe ana.  I kona pohala hou ana ae, aohe i maopopo iaia heaha la ka loihi o ka manawa ana i noho ai ma keia kulana.  Ua puiwa ae oia i nap aka ua e haule makawalu iho ana maluna o kona papalina, a hoomaopopo iho la ua eha ia kona poo.

 

E pa ana ka makani me ka ikaika launa ole, a ma ka olapa a ka uwila, ua ike koli’uli’u aku la oia i kekahi wahi kuono ma ka pali pohaku, a ua hoomanawanui aku la oia i ke kolo ana a hiki malaila, a iaia i noho pono iho ai, ua ike iho la oia aole wale no oia ka mea e noho ana ma ia wahi, ua hoomaopopo iho la oia e pue malie ana ma kona aoao he iguana, he ano holoholona e like me ka moo, ame kekahi moo pali nui a i kapaia ka inoa he paikona, a e hulali ana hoi kona mau unahi i ka wa e olapa ae ai ka uwila.

 

Ua nee pili mai la ua mau moo nei ia Vincent, a o ka moo nui, ua hookomo mai la i kona poo mawaena o ke kuka o Vincent ame ke kua, a moe maile iho la.  O kahi mea iki iho hoi, he ano @io@ oia a e holo mau ana i o a ia nei o ka lihi pali, a maho@e mai no nae, ua hoi mai la oia a moe malie ma ka aoao o Vincent.

 

“I keia manawa, aohe o’u maka’u iki ia laua,” wahi a Vincent i hooakaka mai ai mahope o ka pau ana o ka ino.  “Ua oi aku ko makou maka’u i ka ino mamua o na mea e ae, a no ia kumu, ua like ko makou noho ana me ka maka’u ole aku I kekahi a i kekahi.  O ka moo nui, ua hoomaopopo iho wau ua hiki loa iaia ke moni i kekahi pipi me ka maalahi loa.  Eia nae, no kona piha maka’u i ka ino, ua @oina oia i ka hanaino wale mai i kona mau hoa e pee like ana i ka ino.  Ua hiamoe iho la wau mahope mai, a i ko’u puoho ana ae, ua malie ka ino a aohe hoi ko’u mau hoa moe pu o ia po.”

 

E hoao mai ana o Simon Pence e puka mai loko mai o ka lua i kona wa i loaa aku ai i ka ino.  Ua lohe mua aku oia i ka hu mai o ka makani a aole oia i houlolohi iho i kona hoi hou ana aku no lalo o ka lua, a iai i poholo pono iho ai ua haki mai la kana wahi i ku mua ai.  He mau sekona mahope iho, ua haule mai kekahi o na kumu laau nunui e ku kokoke ana i ka waha o ka lua a i ka pa ana i ka honua, ua hanee mai la kekahi aoao o ke ana.

 

Ia wa, ua pii mai la ka maka’u iloko o Pence a hoomaka ae la e holo i o a ia nei o ka lua me ka uwa pu ana ae me kona mau lima e lele ana iluna o ka lewa.  Ua ikaika loa iho la ka haule ana o ka ua a komo mai la ma @a hakahaka a halanaia ae la ka Pence wahi e noho ana e ka wai.  I kinohi, o ke alanui wale no ka i uhiia a i ka hooikaika loa ana mai ua hoomaka mai la ka wai e pii liilii.  I ka ike ana o Pence i keia mea, ua au aku la oia iloko o keia wai halepolepo a kau aku la maluna o kekahi papa pohaku nui e oioi ae ana ma kahi e kokoke ana i ka waha o ka lua.

 

Maluna o keia pohaku o Pence a hiki i kea o ana, me ka hoomau no o ka kai i ka pii mau ana mai  a hiki wale no i ka loaa ana he wahi no ka wai e puka ai, a na ia mea i hoomau iho i ka wai ma kahi hookah.  O na kii hoi, ua helelei mai la lakou mai ko lakou wahi i kau maikai ia ai a komo iho la iloko o ka opala ame na pohaku i iaweia mai e ka wai.  I ka wa a ka uwila e anapu ana, oia kona wa e ike pono aku ai i na mea apau o loko o kahi ana e nohonei.  I ka wa hoi a ka halulu a ka hekili i mao ae ai, ua lohe aku la oia i ka uwi mai o kekahi mau mea mawaho me he mea la he mau uhane iloko o ka luaahi, a ua lohe pu aku la no hoi oia i ka nakeke mai o kekahi mau mea ano e maluna pono iho ona me he poe la e noke ana i ka hakaka.

 

Ua noho o Pence maloko o keia lua a lohe i ka pa ikaika a ka ino a hiki wale no i kea o ana o ia po, me ka loaa ole ka hiamoe i kona mau maka.  I ka hoomaka ana mai o ke ao, ua pau loa ae la ke kuu ana a ka helili, a o Pence hoi, ua laau kona maul ala a ma@ kokoke e hiki ole iaia ke onioni.  Meka nui o ka hana, ua au aku la oia a hiki ma kekahi aoao a @@lo hele aku la a hiki i kahi e puka aku ai no waho me ka @oao ana e lawe pu i kekahi o na kii.  I kona puka ana iwaho, ua noho iho la oia iloko o ka la a aohe no hoi i loihi kona noho ana ua maloo ae la kona maul ole pulu.  Ua nee aku la oia malalo o kekahi kumulaau a huli mai la kona alo i ka waha o ke ana a kiai malie.  Ua nui mai la kona makahiamoe, a aole i pokole kona noho ana malaila, ua pani iho la kona mau maka a hiamoe iho la.

 

I ko Vincent puiwa ana ae a ike iho la ke ola nei no oia a aohe hoi i kukonukonu loa kona mau eha, ua hoomaka aku la oia e imi i na kii, a aohe hoi i loihi kana huli ana, ua loaa aku la.  Iaia e hoomaka ana e hele hou aku no ke ana, ua lohe aku la oia i ka uwa ana mai o kekahi mea ma kona aoao akau, a aole hoi i liuliu iho, ua lohe aku la oia i ke kani ana mai o ka pu, a ia wa oia i uwa ae ai, a he mau minute mahope mai ua ike aku la oia ia Sidane Hamona ame Morton e hele mai ana i ona la.

 

Ua ha’i pokole aku la o Vincent i na ulia i loaa ia laua, a i ka pau ana, ua hele loa aku la lakou e imi ia Pence.  I ko lakou hoea ana aku i kahi a Vincent i haalele iho ai i kona hoa, aohe lakou i ike iki ia Pence, a ua komo mai ka maka’u iloko o lakou ua makeia paha.  He mau minute ko lakou huli ana me ka loaa ole a i pono huli wale ae no o Sidane a ike aku la e hiamoe ana o Pence malalo o ke kumulaau.

 

Ma ka aoao o ka onamiliona Pence, e waiho ana kona papale iloko o ka lepo, e kiwala-o ana kona mau lauoho hina kakaikahi mamua pono iho o kona mau maka a ma kekahi lima hoi, e mau ana no i ka puliki i ke kii ana i lawe mai ai mai loko mai o ka lua.  O kona wawae akau hoi, e waiho ana iloko o kekahi ki’owai, a ma kona kulana apau, me he mea la he kanaka make oia, a ma ka pii malie o kona hanu e maopopo aku ai e oia ana no oia.

 

“Ihope!  Mai nee mai imua o make!” wahi ana i hooho ae ai.  “Owau ke make mua mamua o ka loaa ana o keia mau mea ia oukou!”

 

Ua ani ae la oia i kana pauku laau a mai pa pono ke poo o Morton, a ina aole oia i alo i ka wa kupono, ina paha ua opaha pu kona poo.

 

“E ala ae oe mai kou hiamoe kulipolipo ae e Pence,” wahi a Sidane i olelo aku ai me ka hopu pu ana aku, “Aole oe i pilikia, e ala ae oe mai kou moe kuhewa ana, a o ka wa kupono keia e hoi ai no ka hale.”

 

I ka lohe pono ana o Pence i keia leo, akahi no oia a hoomaopopo pono ae i kona ‘mau hoa, wa’uwa’u ae la i kona poo a i ka ike ana mai ia Sidane ua hele mai la oia e apo a hoomaka iho la e uwe.

 

I ka mao ana ae o keia mau mea, ua koi aku la o Sidane ma ia Pence e hoi, a ua ae mai la oia me kea no hoonunuha ole iho, a o kekahi no hoi, no kona komo ana iloko o ka ino i kela po, ua ake loa oia e hiki hou i ka hale, a o kela po ana i hoohala ai maloko o ke ana, he mea ia nana e poina ole ai a hiki I kona make ana.  He eha ae la ko lakou nui i keia wa, a ua lalau pakahi aku la lakou i kii a hapai aku la no luna o ka lana, a aole i loihi ko lakou hoe ana, ua hiki hou aku la lakou maluna o ka mokupuni Hoalauna.

 

Mahope o ko lakou ainakakahiaka, ua hoi aku la lakou no ko lakou mau lumi pakahi a hiamoe iho la a hiki i ka pau pono ana o ko lakou makemake hiamoe.

 

MOKUNA XIX.

 

NA HOOLALA E PAKELE AI.

 

Ua aui ka la i ko Kent manawa i puiwa ae ai mai kona hiamoe kulipolipo ae, a ua hele koke aku la oia e auau.  Ua pau loa ae ia kona ano ponini i ka pau ana o kana auau ana, a i ka paa ana o kona lole, ua komo ak@@ oia iloko o ka lumi hookipa.  Ua ik@@@ la oia aohe i ala kona mau hoa i @@@ wa.  Mai laila aku, ua komo aku @@@@ maloko o ka lumi hoahu ukana @@@@ kou, ua lawe mai la oia i ma@@@@@@@@@ la wai’a makau ame kekahi up@@@@@ a hele aku la no ke kahawai @@@@@@@@@@ ai, a aohe i loihi kana lawai’a @@@@@ nui iho la kana i’a liilii a he @@@@@@@@ nute pokole mahope mai e l@@@@@@@@ oia iloko o ke kaikuono maluna @@@@@@@ lana laau.

 

Aole i loihi kona holo ana @@ @@@@@@ aku la he nui na i’a o na ano @@@@@@@@ e holoholo ana maloko o ke kai, @@@@@@@@@ iho la oia i ua  mau i’a liilii nei @@@@@@ na makau a aole i hohonu loa ka @@@@ ana iho o ua maunu nei ua @@@@@ mai la kekahi i’a, a malaila ola @@@@@ wai’a ai a lawa kona makemake @@@@ ko o hapalua hora ua piha iho @@@@@@ ie, a hoe hou aku la no ka uwa@@@ @@@@ haku me ka piha hauoli no kona @@@@ pono ma kana huakai lawai’a.

 

Ua hoomaka koke iho la @@@@@@@@ hana i ua mau i’a nei i kona @@@@@@ aku i ka hale, a iaia e ha@@ @@@@ ala mai la o Haven a hookah @@ @@@@ hana like ana.  I ka pau ana o @@@@@@ ka hanaia, ua hoomakaukau iho @@@@ ua i ko lakou ainaawakea, a i @@@@@@@@@@@ ana o ka hora eha o ka auw@@@ @@@@@@@ kahea aku la laua i na hoa apau @@@@@@@ mai e ai, a i ka ike ana o keia p@@@ @@@@@ i’a a Kent, ua haawi mai la lakou @@@@@@ lakou mahalo piha no kona piha @@@@@ mai a noonoo maikai hoi, a olelo @@@@@ e makana mai no lakou iaia me @@@@@@@ medala gula ina lakou e hiki o@@ @@@@@ ana ma ka aina nui.

(Aole i pau.)

 

Poe Akepau i loaa hou

ke Ola kino Maikai.

 

Ke hoike mau mai nein a K@@@@@@@@@@@ makou main a wahi like ole @@@@@@@ ao nei no ka nui o ka poe i @@@@@@@@ loaa i ka ma’i Akepau i h@@@@@ @@@ mai keia ma’i mai mamuli o @@@@@@

 

“AYER’S CHERRY PECTORAL.”

 

Ke loaa i keia laau e loaa a@@@@@@ ma’i ka maha no ka wa ma@@@@@@ aole no kekahi manawa poko@@@@@@ me kekahi ano laau okoa ae.

 

Aohe Laau Kunu i oi ae o ka @@@@@ mamua o ka LAAU KUNU

 

“AYER’S CHERRY PECTORAL.”

 

He mea maikai e ike kakou i k@@@@@ @@@ ka mea ua hoola keia laau i k@@@@@ loaa i keia haawina no aneane k@@@@@@ makahiki.  E malama mau i k@@@ @@@@@.  Ina aole au o@hole laau kunu @ @@@@@ ano, e kuai k@ke mamua o k@@@@ ana i ke kunu.  Ina ua loaa kek@@@@@@@ k@ o ka ohana kea nu e hooinu @ @@@@ laau a e loaa @o ka maha.

 

Hoomakauka@ ia e Kauka J.C. Ayer & Co., Lowell, Mass., U.S.A.

 

E loaa no ke@a mau Huaale ma @@ halekuai laau a pau.