Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 33, 14 August 1903 — KAAHUPAHAU, KA HOME HOU O NA MOKU. [ARTICLE]

KAAHUPAHAU, KA HOME HOU O NA MOKU.

Ma ka pule aku nei i hala ua hoohikilele aku ke Kuokoa i ka lehulehu no ka hemo ana o ka ipuka o ka home o Kaahupahau ma kekahi olelo ana, ke awa o Puuloa, Ewa, Oahu, i home no na moku o keia mau la aku. O Kaahupahau he inoa ia no kekahi mano nui a o kona home e noho mau ai oia kahi i eliia iho la e ke Aupuni o Amerika no kona mau aumokukaua. Aia he mau makahiki loihi o ka noho ana o keia Kaahupahau iloko o keia wahi a oia wale no ka i ike, a i ai i na loaa o ia wahi oiai oia e ola ana ilaila, aka i ka manawa i noho aku ai na mea eli hoohohonu awa, ua alahula ae la ua Kaahupahau home nei a akea kupono no ke komo ana o na moku e holoholo nei i keia mau la mai ke lii a ke nui, o ka nui kino no nae i komo iloko o Honolulu awa. E like me na mea i loaa mai ia kakou a oia no hoi na paia paa o keia awa hou, aia he kanakolu a oi kapuai hohonu, 200 kapuai laula a 1900 kapuai loa (aole e like me kela o ka helu i hala, he 190 kapuai loa wale no) alaila o ka lehulehu o keia mau la ke ike ana a ke ai ana i na pomaikai o ua home nei o Kaahupahau. O ka hemo ana o keia awa oia ka hooko ana i ka manao nui o ke kukulu manao ana o keia awa, oia hoi, i kahua hoolulu aumokukaua a e ike ana ko Ewa poe ia mana nui ame ka Paeaina pu. Aole waie keia o ka pomaikai aka e lilo ana ia i mea e hoomaikai ae ai i ka nanaina o ka aina, ma ke kukulu hou ia o na hale oihana like ole ame na home pili kokoke ilaila e nele ole ai ka hana maiau ia mai o ka nanaina o ka aina a ano kulanakauhale ae. Maloko o keia mau hooponopono ana e nele ole ai ka hoowaiwaiia o na aina o ka poe mea kuleana ma ka hoolimalima mai paha a ma kekahi ano hoowaiwai e ae e like me na hooponopono ana. He mea maopopo loa e loli ano e ae ana ke kulana o Kaahupahau home mai ke ano ame ke kulana hapa'upa'u ae a i ka wehiwehi o ke ano hou o keia au hou e hele nei, a ke manao nei ke Kuokoa ua maikai aku la no ka ai ana o Kaahupahau i na pomaikai o ia mau la, no ka mea, ua kupono no ia mau pomaikai nona, oiai, aole e nele ke kulike o ia mau pomaikai me ke ano o ia manawa ame ke ano maoli o ua Kaahupahau la; a he mau pomaikai hoi ia i kupono ole no na u'i o keia au hou. O keia mau mea hou o ke Awakumoku o Kaahupahau, ma kekahi olelo ana ae, o ke awa o Puuloa, he pomaikai like ia no ka lehulehu holookoa, aole o ka Paeaina wale no, aka, o Amerika Huipuia, oiai ke nana aku he home maikai io ia no na aumokukaua e hoolauna ai.