Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 35, 28 August 1903 — Page 4

Page PDF (1.65 MB)

This text was transcribed by:  Sandy Murdoch
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

 

HE MOOLELO NO

 

RODERIKA o KILADEA

KA NAITA KUPAA MAHOPE O KA MEA ANA I ALOHA AI.

:AME:

KATE MAKAMURAGA.

KA U'I NOHEA A HOOILINA OIAIO O KALELOGA.

(Unuhiia e S. K. Nawaa)

MOKUNA VI.

 

KA PULE

 


I ola no ka pule i ka la o ke ola I ka la o ka make, he mauu Hilo."

 

            "E ha'i aku iaia, ua lawa ka manawa nona e hiamoe iho ai mamua o kona hoonioni ia ana aku," wahi a ke kanaka e ku ana ma ka puka.

            "E loaa ana ia oe he hiamoe loihi ke hana koke aku oe ia hana," me keia mau olelo ua huli ae la ua mau kanaka la a hoi aku la.

            O ka hana mua a Roderika i hana iho ai i ka wa i hala aku ai o kona mau hoa papaleo, oia no ka hoao ana e hemo kona mau lima a ua hauoli iho la oia i ka ike ana ua hiki no iaia ke wehe ae i kona mau lima me ka maalahi loa.  He wahi mea liilii loa keia, eia nae ua manaoio iho la oia he hoailona ia o ka laki.  Ina e hiki ana iaia ke huna iho i keia mea mai kona mau hoa nana oia i lawepio mai, alaila ua hiki iaia ke hana aku i mea nona e palekana ai.  I kona ike ana ua hiki no iaia ke wehe ae i ka kaula e paa ana ma kona mau lima, ua huli hoi aku la oia no kahi ana i noho mua ai a hilinai aku la oia ma ka paia, a iloko o ka wa pokole ua hiolani aku la oia iloko o ke kulipolipo hiamoe,---ae, ua kulipolipo io no e hiki ole ai iaia ke lohe i ka nakeke ana o ke pani pohaku, a i ala wale no oia i ke kau ana aku o kekahi mau lima maluna o kona poohiwi.

            "Heaka keia?" wahi a Roderika i ninau aku me ka puiwa nui me ke ku pu ana ae iluna, a ia manawa ua aneane e hemo aku na kaula i hoopaaia ai oia, a na ka malamalama o ke kukui e oiinolino mai ana i kona mau maka i hoihoi mai i kona noonoo kanaka, a ma ia ano aole i ike ia mai ka alualu o ke kaula e paa ana i kona mau lima.

            "Ua makemake ia oe," wahi a ke kanaka i hookau aku ai i kona mau lima maluna o na poohiwi o Roderika.

            "Ua ao anei?" i ninau aku ai o Roderika.

            "Aole.  Ke aneane aku nei i ke kulu aumoe; aka ua kokoke mai ka hora, a aia a hiki mai ia hora e hoomama ia ana no kou mau noonoo."

            Ua komo mai la ke anu maeele iloko o ke kino o ka opio, a no kekahi manawa ua kaumaha iho la kona manao.  Ua hoomanao ae la oia i kekahi mea ana i lohe wale ai, o na Birehona o ke wa i hala aku ua maa lakou i ke kau ana mai i na hoopa'i maluna o na opio i na hora o ke aumoe, a aole anei he oiaio eia oia ke lawe ia aku nei no kahi e lilo aku ai o kona ola?  Ua aa mai anei o Baraina Duna e lawe ae i kona ola?  No keaha hoi e nele ai ia mea?  Ua pepehi mainoino aku oia i na kanaka ame na kahuna; a no keaha hoi oia e aa ole mai ai e lawe ae i ke ola o kekahi kanaka e noho pio ana malalo ona?"

            Me na alakai elua ma kona mau aoao, ua alakaiia aku la o Roderika mai kona wahi i hoopaaia ai a hiki aku la i k@ keena nui maluna, a mahope o na minute pokole o ka noho ana iho ma ua keena la, ua alakaiia aku la keia no waho o ka hale, a malaila oia i ike ai ua nalo aku ka pouliuli o ka mamuli o ka ho-aia ana o kekahi ahi nui nona hoi ka malamalama e poha pono ana maluna o na paia o ua hale la.  Ua alakai loa ia aku la keia a hiki i ka puka pa pi'o ana i komo mai ai i ka la mamua iho, a maanei oia i ike aku ai i kahi e a ana ua ahi la, aia ma ka piko o kekahi puu kiekie; ua ike pu aku la no hoi oia i ka noho mai o ka aha kanaka a puni ke ahi, me he mea la e kali mai ana o kona hiki aku.

            "Heaha kela?" wahi a Roderika i ninau aku ai i kona mau hoa.

            O ka Noho Hookolokolo ia." i paneia mai ai no kana ninau.

            Ua hoomaopopo iho la o Roderika ua lohe mua no ia i ua leo la a iaia i nana pono aku ai i ka mea nona ka leo i pa-e mai ai ua ike aku la oia o Kanakuka no ia.  Aole i ike mai kona mau hoa ua alualu kona kaula e paa ana, a ina ua hooholo iho kona mau enemi e hana ino mai iaia, alaila he mea pono nona e hemo ae, mamua o kona hiki ana aku i kahi a ka aha kanaka e noho mai ana.

            "Alaila, o keia mau hoomakaukau ana no'u no ia?"

            "Ae, e Sir Naita," wahi a Kanakuka i pane mai ai me ka olu@ia.

            "A malia paha ua hoopa'i ia mai wau e make?"

            "Ke manao nei wau oia ana ka haawina e kau ia mai ana maluna ou."

            "E hoao mai ana anei o Baraina Duna e pepehi mai ia'u?"

            "No keaha ka mea e nele ai?"

            "Aole anei i loaa aku ka maka'u iloko ona no ka inaina e kau mai ana maluna ona mai ko'u makuakane mai?"

            Ua aka henehene mai la o Kanakuka a pane aku la:

            "No keaha ka paa ana iho o na Barona i ko lakou huhu a hiki i keia manawa?  Ke hai aku nei wau ia oe, e Roderika, mamua o ka napoo ana aku o ka la o ka la apopo, e kiloni iho ana ka Barona o Kiladea maluua o ke kino kupapau o kana keiki."

            "Pela anei oukou e hana nei i ka oukou mau pio?"

            "Pela makou e hana nei i ka poe haowale i k@ makou mau pono.  O, mai noonoo oe e hiki ana ia oe ke pakele aku."

            "O ka pono ame ka pololei ka'u e ninau aku nei ia oe."

            "Alaila e sua iho oe e loaa ana ia mea ia oe."

            Ua ike iho la o Roderika ua hiki mai kona manawa e hoao ai e hoopakele i kona ola iho.  Ia lakou e hele nei ua hilinai iho la oia me ka ikaika maluna o kona mau alakai, a ua kaikai ae la hoi laua iaia nei me ke kunukunu ole iho.  I keia manawa aia lakou i ka hapalua o ke alahele, a e pii ana hoi lakou iluna o ka puu, a ma kekahi aoao o ka ihona e waiho mai ana kekahi ululaa i nui.  Iaa oia e hiki ana iloko o ua ululaau la alaila e palekana ana paha oia.  Ua wehe malie ae la oia i ke kaula e paa ana i kona mau lima, a i ka manawa no i hemo ae ai o kona mau lima, oia no kona manawa i ku'i aku ai ia Kanakuka ma ke kumu pepeiao, a na ia mea i hooponiuniu aku iaia a hina ana iluna o ka lepo.  Ua lele koke aku la oia me ka mama nui a holo aku la no loko o ka ululaau no kona ola iho.  Ua lohe aku la oia i ka uaua ana mai o na kanaka mahope ona ame ka pahupahu mai o na wawae, aka ua loaa mua aku la iaia ka wa e kaawale aku ai mai kona mau hoa e uhai nei iaia, a ua hiki mua aku la oia iloko o ka ululaau mamua o ka hiki ana aku o ka poe e uhai nei.

            Ia Roderika i komo aku ai iloko o ka ululaau, ua hoomau aku oia i ka holo ana me ka mama nui, a ua loaa mai la hoi kona ike aua i kona alahele e hele aku nei mamuli o ka malamalama uuku e uiuiki mai ana mai ke ahi e a ana iluna o ka puu.  Maho@e mai ua komo aku la oia iloko o ka hihipea laau a nalo aku la ua malamalama la, a na ia mea i kono mai iaia e hele aku me ka makaala l@a.  I keia manawa aole oia i nana iho i kona wahi e hele nei, o kona manao nui wale no o ke kaawale aku mai ka poe e uhai nei iaia, ke maopopo ole la no nae iaia kahi kupono nona e pee iho ai a nalo.  He nui na poopoo pohaku, na pohaku, ame na ahua ana e pii aku ai, a na halawai pinepine aku oia me na kowali e hihi ana ma kona alahele. eia nae aole oia i kaea iho.  Ua hoomau aku la oia i ka hele ana e komo kulipolipo loa aku ana iloko o ka hihipea laau, a he hora a oi keia hele ana ona me ke kokoke ole mai o ka poe e uhai nei iaia.  No ka hope loa, ua hiki aku la oia i kahi e ku ana kekahi paia pohaku nihinihi, a ma ke ano o ka ia nei ike aku, he pali pohaku nui e hiki ole ai i kekahi mea ke pii aku iluna.  Ua puka mai la ka mahina i keia manawa, a o kahi malamalama uuku i loaa mai mamuli o ka mahina oia ka mea nana i hoike mai iaia he mea hiki ole iaia ke hoomau aku ma ia alahele.  I keia manawa ke kokoke mai la ka poe e uhai nei iaia, a iaia e ku nei a nana aku i keia puu e ku mai nei imua o kona alo, ua ike aku la oia i ka malamalama mai o na ahi lamalama a ka poe e uhai nei iaia.  He hookahi wale no mea e hiki ai iaia ke hana ame ka hikiwawe i 'loaa iaia, ua pii koke aku la oia iluna o kekahi lala laau, a huna iho la oia iaia iho iwaena o na lau laau.

 

NUPEPA KUOKOA, AUGATE 28, 1903.

 

            Iaia no a pau ae kona hooponopono ana i kona wahi e pee iho ai, ua hoea mai la kekahi mau kanaka malalo iho o kahi ana e pee nei, a mahope mai ua hoea hou mai la kekahi poe a hiki wale i ka hiki ana o ko lakou heluna i ka umi-kumamalua.  Ua kukakuka iho la ua poe nei no kekahi manawa pokole a lohe aku la keia i na mea apau a lakou e kamailio ana, a ike iho la keia eia keia poe ke makemake nei e inu i kona koko.  Ua mahele ae la ua poe la a hele aku la kekahi poe o lakou ma ka aoao akau a ma ka aoao hema ao h@i.  Aole i loihi loa iho, ua hoea hou mai la kekahi poe o lakou a hele aku la no hoi e like me ka hana a ko lakou mua ae.  Ua noho iho la no o Roderika ma kona wahi i pee ai a hiki wale i ka hala loa ana aku o ka poe e imi nei iaia, a iho mai la oia a hoao hou aku la e hele.  Na ka malamalama o ka mahina i hoike mai iaia ina oia e makemake ana e hele aku no St. Anaru, he mea pono iaia e hele aku ma ka aoao akau, a oia no hoi kana i hana iho ai, a aole no hoi i loihi loa iho, ua hala hope ae la ka puu mahope ona, a hoea aku la oia i ke kula laau ole.  E like me ka pii ana ae o ka mahina, pela i loaa mai ai iaia ka malamalama e ike aku ai i kona alanele, a nalo aku la no hoi ka maka'u mai iaia aku.

            Mahope o kona hele ana no kekahi wa loihi, ua maloeloe iho la kona mau wawae, a hooholo iho la oia, e hoomaha no kekahi manawa pokole.  Ua ike iho la oia aole he mea pono iaia e hoohala loa i ka manawa ma ka hoomaha ana, a he mea pono no iaia ke kaa wale aku mamua o ka puka ana mai o ka malamalama o ka la, a aole wale hoi oia, aka e loaa ana iaia he manawa e hoomaha iho ai mamua o ke kokoke ana mai o ka poe e huli nei iaia, a na ka n.a-lamalama hoi o ka la e kokua mai i kona hele ana aku me ka maa lahi.  Ua komo mai la no hoi ka manao iloko ona, malia paha eia no kekahi o kona mau kanaka ke hele nei e huli iaia, a ina oia iho ia, alaila e loaa koke mai ana na kokua iaia.

            Mahope o kona hoomaha pokole ana, ua hoomau hou aku la oia i ka hele ana, e hooikaika ana hoi me ka pauaho ole, a mahope o ka hala ana o kekahi mau mile loihi, ua hoomaka mai ka maluhiluhi i kona mau wawae.  No ka pololi ame ka loihi o keia wahi ana i hele ai, a mamuli no hoi kekahi o ke ola pono ole o kona wahi i eha mua ai, ua hooholo iho la oia e hoomaha iho a e hooluolu iho hoi no ke koena o ka po, a hoomau hou aku i kona hele ana ke puka mai ka la o kekahi la ae.  Ua hiki aku la oia i kahi e waiho ana kekahi poopoo nui e hihiia ana e ke kowali, a malaila oia i moe iho ai e kali ana hoi o ka hoea mai o ka la.  Ua pauhia loa iho la keia i ka hiamoe, me ka lohe ole ae i ka hauwalaau ma kona mau aoao; a i kona ala ana mai, aia hoi na kukuna malamalama o ka la ke hoolei pau iho la i ko lakou malamalama maluna iho ona, eia nae iaia i hoao ae ai e ala iluna, ua kaomiia iho la keia maluna iho, a lohe aku la oia i ka pane ana mai o kekahi mea:

            "Ae, e Sir Naita, ua maikai maoli no kau moe ana."

            Ua kuakuai iho la o Roderika i kona mau maka a huli ae la oia a nana ma o a maanei.  Ma kona aoao e ku ana o Kanakuka ame Baraina Duna, a mahope aku hoi o laua, e ku mai ana kekahi poe eono ko lakou nui.

            "Pehea oe, e kuu opio," i hoomau mai ai o Baraina Duna i ke kamailio ana.  "Ua hiki anei ia oe ke hoi hou aku no kahi au i hele mai nei?"

            "Alaila, he pio hou no wau nau?" i pane aku ai o Roderika.

            "Pehea ka?  Mai manao mai paha oe ua pau ae la kou noho pio ana mai na'u."

            Ua palulu iho la ka opio i kona mau maka, me he mea la e noonoo ana oia ina paha he oiaio keia mau mea ana e lohe nei a i ole he moeuhane paha; eia nae aole i hiki iaia ke hoole ae i ka oiaio oia mau mea, oiai ua lilo pio hou aku oia iloko o na lima o Baraina Duna, a ua haule iho la hoi ka manaolana i loaa mua ai iaia no kona palekana.  Ua nana mai la kona mau hoa iaia m@ ka hookae aole no hoi i hiki iaia ke ike ole aku, aia lakou ke nana mai la maluna ona ma ke ano oia ko lakou enemi ino loa, a maluna hoi ona e hookau mai ai i ko lakou inaina no ka lahui Nomana-Anagola.

            Ma ka hoailona a Baraina Duna i haawi aku ai i kekahi o kona mau kanaka, ua kukuluia ae la keia iluna, a nee aku la hoi he elua mau kanaka a hoopaa hou ia iho la ko ianei mau lima.

            "Ano o Roderika, ke hoi hou nei kakou i kou wahi i haalele aku nei, a ina aole he hiki ia oe ke hele aku, e kokua aku no kekahi o ko'u mau kanaka ia oe," wahi a Baraina Duna i pane mai ai mahope o ka paa ana o kona mau lima i ka nakinakiia.

            "Aole o'u makemake i ka oukou mau kokua," i panai aku ai o Roderika, oiai ua loaa mai la ka manao iloko ona e hoike aku i kona mau enemi aole he maka'u iloko ona.

            "I olelo mai la oe pela no ko makou ae ana @ waiho malie ia oe e hiamoe ana.  Ua olelo mai o Kamakuka ia u e hoala aku makou ia oe a e hoi koke aku; aka ua loaa mai ka manao iloko o'u he mea pono e loaa ia oe ka hooluolu ana, a no ia mea ua waiho iho wau i na kiai e malama aku ia oe," wahi hou a Baraina i pane aku ai.

            "Ke manao nei wau ua kiekie loa ka la," wahi a Roderika.

            "Ae---ua kokoke aku i wahi o ke awakea."

            Ua puka koke ae la na olelo o ke kaumaha mai ka opio mai.  Ina paha aole oia i hiamoe loa, ina no hoi ua lilo hou ole oia i pio.

            Ua nana mai la o Baraina Duna a ike mai la i ko ka opio mea e nalu nui ana iloko o kona noonoo, a pane mai la oia:

            "Aole he waiwai nou e noonoo nui iho ai no ka manawa i loaa ai ia oe no kou palekana a haule wale.  Ina e hiki hou ana ia oe ke holo aku mai ia makou aku , alaila ke hai aku nei wau ia oe me ka oiaio, aole loa he poe e uhai hou aku ana mahope o kou meheu."

            Ia lakou i hoi aku ai, ua ike maopopo iho la o Roderika aole no oia i mamao loa mai kahi ana i holo aku ai, oiai aole i loihi loa keia hele ana aku o lakou, ua hiki aku la lakou i ka puka pa e hoopuni ana i na paia o Wela ka Hao; aka aole lakou nei i komo aku iloko o ua puka la, ua hoomau aku la lakou nei i ka hele ana n@ kahi puu ana i ike ai i ka a ana o ke ahi i ka po mamua iho.  Ua piha ua puu la i na kanaka no lakou hoi na leo e hooho ana me ka hauoli nui i ko lakou ike ana mai i ko ia nei lawe ia aku.

            "Ke ike nei oe, e Roderika, ua makaukau ko'u mau kanaka no kou hoea ana aku.  Ua hoouna mua mai makou i ka lohe no kou loaa ana," wahi a Baraina i pane aku ai ia Roderika.

(Aole i pau)

 

 

HE MOOLELO WALOHIA

NO NA

ONAMILIONA

 

I LAWE A HUNA MALU IA MA KA AINA MEHAMEHA.

 

            "Lapuwale maoli keia poe i ka nana ole mai i ka'u mau hoailona o ka popilikia," wahi a Carmody i olelo iho ai iloko ona i kona ike ana aku i ka moku e holo loa ana me ka nana ole ia mai o kana mau kahea.  I keia hoka ana, ua like ia me ka puoho ana ae mailoko ae o kekahi moeuhane maikai.

            Ua nui ko Carmody hoonaukiuki i keia mea, a i kona hoi ana aku a kamailio i keia mea i kona mau hoa, ua komo pu mai lakou ma keia kulana, aka, ua hala ka manawa, aohe e hiki ke pale ia ae, hala ka wa no ka ho'iho'i hou ana mai i keia mau mea i hala.

            Eia nae aole i pau ko lakou manaolana no ko lakou hoopakeleia, no ka mea, he nui na moku e holo ae ana mawaho o keia mokupuni, aka, ua nauki lakou, he elua manawa o lakou i ike ai i na moku a he elua no o ka hoohokaia.

            O ka Lapule, ua hoomanaoia ia la ma ke ano he la hoomaha.  Aohe lakou i hana i kekahi ano hana mawaho ae o na hana e pili ana i ka hale.  I ka auwina la, ua pii aku o Sidane ame Kent no kahi a laua i ike ai i na kumu mai'a a ua hoihoi mai laua i mau ahui mai'a hou no ka hale.  Ua nui ka lakou mea ai i kela ahiahi Lapule, a i ko lakou hoomakaukau ana e hoi e hiamoe i ke ahiahi, ua malama iho la lakou i kekahi hoomanao haipule a na Rockwell i heluhelu ka Baibala, a hoomaikai aku hoi i ka Haku i ka hoopakele ana mai ia lakou mai na poino mai he nui, a noi aku e hoopakeleia mai lakou mai kela mokupuni aku.

 

 

MOKUNA XXI.

 

KE KUKULUIA ANA O KA IUPITA LELE.

 

            Ua hoomaka iho la ua @oe nei e kukulu i ka moku, a ua holou@un na hana.  Malalo o ke alakai ana a Carmody, ua hoomoeia iho la na kua nunui o ka moku, a olokaaia aku la no kahi e hanaia ai.

            O ko Carmody manao e kukuluia i lana nona ka ikaika hiki ke hoolana i ke kaumaha o 5,000 paona.  Ua hoaoia ka ikaika hoolana o na kua laau, a ua haawiia kekahi mau kaumaha no ka pulu ana i ka wa@.

            Ma keia hoao ana, ua ikeia iho la aohe i maikai kupono keia mau kaa laau no ka hoolana kupono ana i ke kaumaha o kekahi @a e ame ewalu kanaka, a no ia kumu ua hoolo@iia ke kii o ka moku.

            Ma keia hoolo@i ana i ke ano o ke kukulu ana i ka moku, ua kapili iho la lakou i kekahi lana o kaoaha kapuai ka loa ame umi-kamamaha kapuai ka laula.  Ua kakoo i@@ ka ia keia mea me na kua ikaika @ @@@ e hiki ole ai ke hoanuuia e na al@ ikaika.

            O na hakahaka ma na wahi a pau o ka moku, ua hoooihaia iho la me ka pulu niu, a maluna o keia kahua i kukulu iho ai lakou i ke kino o clima kapuai ke kiekie.  I ka pau ana o keia mea, ua olokaaia aku la ua mea nei iloko o ka lokowai.

            Ua kauia mai la ka hanohano i ke kahea ana i ka inoa o ua moku nei maluna o Vincent, no ka mea, oia ka iaia opiopio loa o keia ahahui @ o ka mea hoi i kupono no keia hana.  I kona makaukau ana e hana @ keia apana hana ua hele aku la oia e ku mamua o ka ihu o ka moku me kekahi omole wai mapuna e @@a ana ma kekahi o kona mau lima o e @uliki ana hoi kekahi i ka iho o ka moku.

            "Ke kahea aku nei au o Iupita Lele kou inoa---."

            Ua komo loa aku la ka ihu o ka moku he umi-kumamalima kapuai iloko o ka wai a ua napoo pu aku la o Vincent i ka wa hookahi.

            Mailoko ae o ka hu'ahu'a o ka wai i puka ae ai o Vincent me ke puhi pu ana ae i ka wai mailoko ae o kona waha.  Ua nui kona puiwa, eia nae , i kona hoomaopopo pono ana iho i kona kulana, ua pau loa ae ia kona puapuahulu, a hoomaka aku la e au no kahi a ka moku e ku mai ana, he mau haneri kapuai mai kona wahi e au ana.

           "Ha, ina oe e kamailio ae i keia mea he heeholua, o keia ka mea oi loa aku o ka nani," wahi ana i kamailio ae ai, me ka hapai pu ana ae i ka omole poomoku iluna o kona poo, "Ke kapa aku nei wau i kou inoa o Helen Carmody."

            "Mai kamailio mai oe!" wahi a Kent i uwa mai ai, "Ua kapa mua aku nei oe i kona inoa o Iupita Lele mamua o kou pakika ana aku nei iloko o ka wai.  Mai hoololi oe i ka inoa o ka moku o eepa mai auanei.  He inoa maikai o Iupita Lele."

            I ka lohe ana o Carmody i keia mea ua akaaka ae la oia a pane aku la: "E na keonimana, ua makemake oukou e hoohanohano i kuu kaikamahine, eia nae, ua kapaia no kekahi moku ma kona inoa, a ke haawi aku nei no nae wau i ko'u mahalo ia oukou.  "He mea maikai no e kaheaia ma ka inoa mua i hoopuka mua ia ae nei, a e paa loa ma ia inoa.  He inoa maikai no hoi, a malia paha e loaa mai ana no hoi ka laki ia kakou ma keia inoa.  E hele aku kakou e kokua ia Vincent i ke kau-o ana i ka Iupita Lele a pili i ka uwapo."

            Ia mau la mahope mai, ua pii ae ia ke kulana o ka Iupita Lele, a ua kukuluia ae la he ewalu mau lumi maloko o ke kino a ua hanaia hoi a paa loa me ka hiki ole i kekahi ea ke komo iloko.  Maluna pono iho i kukuluia iho ai he hale o 24 kapuai ka loihi me kekahi lumi hoahu mea ai ame kekahi mau moe he eha ka nui.

 

 

(sketch in column with following caption)

'I PUKA AE AI O VINCENT

 

            Ma na aoao a i elua i kukuluia ai he mau kia pokole a ua kauia he elua mau pe'a huina-ha.  O ke kia hoi, ua hanaia mai ia mailoko mai o kekahi kumu ohe.  No ko lakou lilo loa i ka hana maluna o ka moku, ua hoopau loa iho la ka noho kiai ana maluna o ka puu no ka nana ana i na moku kaalo ae.  Ua hookomoia iho la he laau loihi mahope pono o ka moku ma ke ano he hoe no ka hookele ana i ka moku, a ua hoomakaukauia no hoi he hoe kaokoa no ka hoohana ana i ka wa e loaa ai i kekahi popilikia.  Mamua o ka ihu ua kukuluia kekahi mea huki heleuma a ua kiiia aku la kekahi pohaku o 500 paona ke kaumaha no ka hoohana ana ma ke ano he heleuma.  I kinohi, ua olelo hoomakeaka  aku la o Kent o na kii gula a Pence ka heleuma, eia nae, ua nui ko Pence ku-e a ua haule pu keia manao o Kent ma o ke kokua ana o ka nui iho ia Pence.

            I ka hiki ana mai o ka Poalua, ua olelo ae la o Vincent o kana la ia i manao ai no ka holoi ana i na mea o ka hale, eia nae, no kona makemake ole e kauoha aku i kona mau hoa ma ka hana a lakou i makemake ole ai, ua olelo aku la oia ina he makemake kekahi e kokua iaia ma ka hana hoomaemae ana i na mea apau o ka hale, e hele mai.  I ka lohe ana o Rockwell i keia manao o Vincent ua olelo mai la oia ka mea makemake e kokua ia Vincent ma keia apana hana a he mau hora mahope mai ua nui iho la ka laua hana.

            Mamua no nae o ko laua hoomaka ana e hana, ua hana mua iho ia o Vincent he mau papa holoi, a i ka makaukau ana, oia ko laua wa i hoomaka iho ai e hana me ko laua ike piha.  No ko lakou lawa pono no hoi i ke kopa, ua ano maalahi no ka laua hana ana.

            I ka pau o ka laua holoi ana ua hoomaka iho la laua e kau i kekahi mau kaula i wahi e kaula'i ai i na lole o lakou, a i ke kau ana o ua mau pono nei, i ko laua hele hou ana aku e nana, ua ike aku ia laua e kakau mai ana hoi he auna keko.  Ua kipa-o ua mau kaula nei, a e kuku koke mi ana hoi he aune keko.  Ua kipakuia aku keia mau ano holoholona, eia nae, hakaila no a kaawale aku na kanaka holoi lole, ua hoi hou mai ia no a noho malaila.

            O kekahi keko me ka umiumi hina, ua lalau mai oia i kekahi o na kawele holoi lima keokeo a holo aku la no luna lilo loa o kekahi kumulaau kiekie, a i ka puka ana mai o Vincent i ka wa kupono, ua hoopakele aku oia i ka laweia ana o kekahi pale pakaukau e na keko e puuluulu ana malaila.  I ko laua ike ana i keia ma@ hana, ua hooholo iho la laua e @@ pau i ke kau ana i na lole ma@ a hiki i ka manawa e pau ai ka @@@ holoi ana, alaila kau i na lole @ ka malie malaila e kiai ai a hiki i ka @@ loo ana.  I ka hora ewalu o k@ @@ kahiaka i pau ai ka laua hana @@ a malia paha, aohe no i maik@@ @a ka laua hana ana, eia nae, @ @@ pono no ia i na kane.

            Ma ka nana pono ana i ka w@@ o keia poe, aole kakou i ike @ @@ lakou e kaniuhu a namunamu p@@@ ko lakou noho ana ma keia ame @@ mea i hoomaopopoia i ka ma@@ haule pahu ai ka hoolaia a Mo@@  ka hoohulihuli ana ia Hesek@@ Kapena Wata, ua hoopau ka @@ ka kamailio ana maluna o keia @@ a iwaena o lakou pakahi, u@@ lakou i keia hana me ka p@@p@@ ole.

            He mea oiaio no he nui na w@@ o keia poe onamiliona e waiho o@@ i kupono no ko lakou noho ana @@ hookele a nana aku i ka holo@ @@ @ na hana maluna o keia mau hookele ana, eia nae, ua hamau lakou maluna o keia mea, a ma ka nana aku @@ lakou ano, me he mea la ua maa lakou i ka lawe malu ia.  Ma ka l@@ @ kamailio e pili ana ia Nu Ioka, n@ h@ mea la ua kokoke loa mai ia wa@@ ke Kaikuono o Morton.  O keia k@ @ na hoi a lakou e noho nei, me he @@@ la ua holo hoomaha mai lakou.

           O keia ano noho ana o lakou, @@ ia he mea i umiia iho iloko @@  @@ aka, ua maa no keia poe i keia @@.  No na makahiki loihi ua lawelawe @@ kou i na hana i oi aku ke ko@@@ keia.  Ua noho mau lakou @oko@ @a wahi i piha i ke pihoihoi a ulu@@@.  Ua like ka lakou hana hookele @@ @@ ko lakou mau waiwai me he @a a@ ma ke kae o ka luapele.  E mak@@ mau ana lakou i na wa apau @a ae @@lie mea maikai e malie ka noho ana no ka mea ina e pihoihoi, e a @  no ka poino o na noonoo akahele.

            I ko lakou noho ana maluna o @@ mokupuni, aohe i loaa mai ke@@ mau mea ano nui e hoopihoihoi @@ ai i ko lakou noho ana, aka  i k@ @@ kakahiaka nui o ua la nei i @@@ ae nei maluna, ua aia ae he @@ ua poe nei a hele aku la e hana @@ luna o ka moku a lakou e kukuh@ @.  E uhi paa ana ka ohu ma ia kak@@ ka nui maluna o ka mokupun@ a @@ kiekie ana ae o ka la, ua pueh@@ ia ua mau ohu nei.

            O Mr. Rockwell ka mea e hana @@ maluna o ka oneki o ka moku.  @@ kakia ana oia i ka papahele @@ @neki, a i kona ku ana ne iluna @@ ka manao e hoomaha, ua ike ak@ oia i ke kau mai o kekahi ha@ kekahi aoao mai o ke kaikuona @@ i hoomau aku ai i ka nana ana. @@ palulu ae la oia i kona mau mak@@ nana pono aku la.  Ua kamaili@@ la oia i keia mea i kona mau h@@ @ ua nana pono aku la lakou apa@.

            "Heaha keia mea," wahi a Rockwell @ i hooho ae ai, me ke kuhi pu ana aku o kona mau lima ma kahi e 'kau @@ ana ua hae nei.  "Aohe he mea @ k@kou i hele aku nei ma keia wahi a @e ano e maoli no hoi."

            "Heaha ke ano o keia hoa@@ wahi a Sidane i hinau ae ai @@ he mea o kakou i haalele iho @@ kakou, a pehea la ka hoi i k@@ kela hae malaila?"

            I mea e pau ai ko lakou ku@@@ ua kahea aku la lakou i ka @@ na hoa aku i koe, a ua hele @@ keia mau mea a hui pu me k@@ ua poe nei.  I ka ninaninau @@ ana aku o keia poe apau, u@ @@ mai ia lakou aohe he mea @ @@ hele iki ma keia wahi no kek@@ manawa loihi.

            He mea pono e hele aku @@ nana pono i ke ano o kela @@@ a Sidane i olelo ae ai.  "He @@@ kai no nae e akahele kakou @@ nee kokoke ana aku."

            I ka holo pono ana ae o k@@ noonoo e hele lakou e nana @@ ke ano o keia mea, ua hole ak@ @@ Sidane e kii i eha mau pu @@ a i kona hiki hou ana mai, u@@ aku la o Kent,  Morton ame V@@ me ia maluna o ka lana laau @@ aku la no kahi a ka hae e kau @@.

            I ko lakou hookokoke ana ak@ @@ hoe kaapuni ae la lakou, a @@ lakou ike iki i kekahi kino ele @@ lakou nana maopopo ana aku.  @@ aku la lakou i ke ahu mai o @@ mau p@hu maluna pono o ka p@@ haku.

            "E hookokoke aku kakou," wahi @ Sidane i haawi ae ai i ke kau @@ Kent ame a'u nei e nana pono @ k@ a kakou e hookokoke aku ai.

(Aole i pau)

 

 

Ina He Makemake

 

--KOU I KA--

 

Lauoho Maikai

 

E HELUHELU I KEIA.

 

Malia paha ke pau nei kou lauoho @ ka helelei, a koe kakaikahi.  E ka @ i ka laau mamua o ka pau loa ana i ka helelei, @ hana i laau e ulu hou ai.  O ka laau.

 

"Laau Hooulu Lauoho a Ayers"  ka mea e ulu hou ai.  He nani ka lauoho ke ulu mai, a he nui hoi.  Ina he nawali ka ulu ana o kou lauoho, o ka

 

"Laau Hooulu Lauoho a Ayers"  ka mea e manoanoa ai ka ulu ana, a ke loaa i keia laau pau loa ka helelei ana.  I na he piha kou poo ke Kepia, o ka

 

"Laau Hooulu Lauoho a Ayers"  ka laau e pau ai a maemae kou poo.  Ke loaa i keia laau e hoi hou ana ka ulu ana o kou lauoho a like me k@ kou wa bebe.

Hoomakaukau ia e Kauka J. C. Ayers & Company, Lowell, Mass., U. S. A.

 

E loaa no keia mau Huaale ma ka Hale Kuai Laau o Hollister, alanui Pape.