Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 37, 11 September 1903 — HE MOOLELO NO RODERIKA o KILADEA KA NAITA KUPAA MAHOPE O KA MEA ANA I ALOHA AI. AME KATE MAKAMURAGA. KA U'I NOHEA A HOOILINA OIAIO O KALELOGA. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO RODERIKA o KILADEA KA NAITA KUPAA MAHOPE O KA MEA ANA I ALOHA AI. AME KATE MAKAMURAGA. KA U'I NOHEA A HOOILINA OIAIO O KALELOGA.

(Unahiia e S. K. Nawaa.)

» MOKUNA VII. KE AO-KA OMAMALU, s E hele oe a mai poina, Mai hali e ko alo i bope nei. T? "Ma ka Inoa oke Akua! lieaha ka ? u i liana aku ai i kan mai ai keia mau liaawina hoohilahila maluna o'u?" wahi hou a Rodenka. u Ke koko amfe ka make! ina aole wau aia la i hea oe i keia manawa? E hoopau i kau mau olelo a e hoike ae i kou kulana kanaka inakua!" Ua huli aku la o Makamuraga a hoomau aku la i kana mau Kamailio ana ia Baraina: . **Ke sua nei anei oe e hahai mai ana keia lio ou i ko u? ?> "Ae. Mai hopohopo oe -no ia mea." Mahope o tca haawiia ana o na kukaikamailio hope loa, ua lekei ae la o Makamuraga maluna o ke kua o kona lio, me ka paa ana nku i ke kaula kaohi o ko Roderika lio, a hoomaka aku la oia e holo malie ika ihona pali. Aole he hopohopo no ko Roderika haule iho mai kona lio aku. oia nae ua hiki pono ole iaia ke kau pono iluna o ka lio a liiki ole no lioi iaia ke hooponopono iho i ke ano o kana holo ana; nuunuli o keia ua nui ka ehaeha hloaa aku iaia ma kona mau wawae. Ia laua i hiki aku ai iloko o ka ululaau, ua ku iho la o Makamuraga a liuli mai la e nana i ka opio. "E Roderika Fizigerela, he kumu no ko'u o ka lawe ana mai ia oe a kaawale mai kou wahi i hoopaaia ai. Ina oe e noi hou mai nna e like me kau i noi mua mai ai ia kaua malaila, e hoolohe aku no wau ia mea." <4 lve kamailio mai nei anei oe e pili ana no keia mau kaula e paa nei maluna o ? u?" "Ae." "Ina pela, alaila ke wailio aku nei wau i ko'u hanohano naita a ke hoopaa nei hoi wau e hele pu 110 wau me oe ma kau mau wahi e makemake ai e hele aku, ke wehe ae oe i keia mau kaula e paa nei ia'u." "He hookahi a'u mea e noi hou aku ai ia oe." "Heaha la ua mea la au e manao nei e noi mai ia'u?" "E lioopaa mai oe aole loa oe e ninau mai ana ia'u i kekahi mea e pili ana no keia hana oiai kaua ma ke alahele."

Ua lioeipaa aku la o Roderika e like me ka mea i noi ia mai ai iaia, a ia manawa i lele ilio ai o Makamuraga ilalo a wehe ae la i na kaula e paa ana mftluna ona, me ka pane ana mai iaia e hana ana pela:

"Ano, e Sir Naita, ua hiki ia kaua ke holo' aku me ka awiwi. Owau ke hoio mamua a e hahai mai hoi oe ia'u. Aole wau e hopohopo ana nou, oiai ua loaa ia'u ka hilinai ana aku i kau mau olelo."

Ua hoomau hou aku la laua i ka holo ana, a ua loaa mai la hoi ka pono i ka kakou koa mamuli o ke kaawale ana aku o keia mau kaula mai kona mau lima aku. Ua loaa hou mai la ka manaolana iloko ona a koho ilio la no hoi oia aole e hana mai ana keia Makamtirnga i kekahi hana ewaewa maluna ona. Ua komo mai la no nae na manao hoohuoi iloko o Roderika no keia liana a Makamuraga ame ke ano o kona nana ana mai iaia. Ua ike aku la °ia i'ka nanaina huhu maluna o Makamuraga, a me he mea la ke paa la 110 oia ia Roderika me he pio la nana. Mai ninau aku 110 hoi oia i na ninau lehulehu ina aole i lioopaa mua ia mai kona waha, nolaila ua ninaninau ole aku oia aka ua holo aku la oia īnahope o Makamuraga me ka noonoo nui. Iloko o na hora pokole, ua hala ae la na kakaipali o Dysart, a manao iho la o Roderika e huli aku ana koa hoa a hele aku no ka hikina, eia nae ua hoomau aku la no laua i ka hele ana no ka nkau, a aole hoi i loihi loa aku, ua hiki aku la laua m!a kekahi walū a Roderika i kamaaina ai. Mahope mai, i ka hiki ana oka )a i ka 1010, ua ku iho la o Makamuraga ma kekahi awawa nani lua ole, a maanei i hookuu aku ai oia i kona lio e inu i ka wai o ke kahawai. "Ke maopopo nei anei ia oe kou wahi e ku nei i keia manawa?" wahi a Makamuraga i ninau aku ai ia Roderika. "Ae. Aole paha e piha ana ka hora hookahi ke hele aku ao ka hiki aku 110 ia i ko'u kakela," wahi a Roderika i pane aku ai. "Alaila. ua maopopo ia oe ke alahele mai keia wahi aku?" "Ua maopopo ia'u e like me ka maopopo ana o ko'u wahi e hele akn ai mai ko'u wahi moe aku." "Iloko o ka wa pokole e haawi aku no wau i kou hele lanakila una: aka ke makemake nei wau e ninau aku ia oe i kekahi mau ninau, a ke ninau aku wau ia oe. ke ninnaolana nei wau e ha'i mai i.na oe i ka haina o ka*u mau ninau me ka huna ole iho, oiai eia no kou ola iloko o ka poho o ko'u mau lima." ' E hoomau aku i kau mau kamailio ana. O ka'u mau mea e kamailio aku ana ia oe lie mau mea oiaio wale no," wahi a Roderika i pane aku ai. 4< E Roderika Fizigerela, he manawa i hala ae nei ua loaa aku oe ia'u iloko o ka ululaaiu iloko o ke kulana poino, a ua kokoke aku lioi i kauwahi oka make. Ua lawe aku wau ia oe iioko o ko'u hale a haawi aku i na malama ana i hiki ia'u ke haawi aku ia oe. la'u i manao ai ua pono e loaa aku ia oe na malanm ana o ka maikai, ua ae aku wau i ka ? u kaikamahine e malama aku ia oe; aka i keia manawa ua maopopo ia ? u ua loaa aku iaia ka noonoo ana a T u hoi i joanao ai aole e loaa aku ana iaia. Ua manao iho wau o ka manawa aua i hoohala ai me oe iloko o kou wa e noho ana iloko o ka poino, lie mea e hoomama aku ana i kon mau kaumaha, aole hoi he pilikia e loaa mai ana. oiai ua ike mna no wau ua hoopalania oe me ke kaikamahine a Habati o Kaleloga. Oka lua ua loaa mai ia'u ka hilinai ana ia oe. % * U A e like me ka oiaio ana aia no he Akua e nei. pela ka oiaio o kahi au i waiho mai ai i kou hilinai ana," wahi a Roderika i j>ane aku ai me ka hoihoi. "E akahele, e kuu opio, Ē hoomanao iho oe, oka oiaio wale 110 kau e pane mai ai. Aole anei oe i hookuu aku ia oe e aloha mai i ka*u kaikanu\hine? v ' "Aole he hiki ia % u ke hoole aku ia mea." 4< Ca ha'i aku anei oe iaia i kou aloha nona?" Ua hana wan pela. w "A ua ae akn oe e lawe mai i kana mau olelo hoopaa me he mea la ua loaa ia oe ka pono e lawe ae ai i kona lima? v u Ae—ua hana wau i keia mau mea apau." w Eia nae hoi ua ha'i mal nei oe .ia-u aole i kau hewa aku kou hiHnai ana maluAa ou. A, e Siir Kaita, ua hiki ia'u ke ike aku i kahi e hiki ai ia'u ke hoahewa aku ia oe." U E like me keia mau ao e kau mai nei malnna iho o kaua. e Oueana Makamuraga, aole loa he hiki ia'u ke ike aku i kahi o ka iiewa a'u i hana ai." "Alaila, ua hiki ia*n ke olelo akn ia oe ua ualowale kou noonoo malkai a ua nawaliwali hoi kou poo. Aole anei oe i ike, ia oe i hoao ai e lawe ae i ka puuwai o ka'u kaikamahine. ua paa mua kou man lima i kekahi mea okoa aku?" "Ao!e, nole—ua hewa oe malaila. He oiaio ua h&na aku kuu makuakano l kekahi hoopaa no ko ? u hoohui ia ma ka mare ka Kite o Kalelopa— —

<4 E oleio iho oe aa paa ua olelo la,* i kahamaha aka ai o 31akamuraga. "Ae, ua paa ua olelo la.'* "A ua hiiiuai mai ua lede la e niare aku ana oe iaia, He oiaio ua hanaiia mai oia mai kona wa kamalii mai uie keia maiiao hookahi i onouia aku iloko ona. M "Aole he hiki ia'u ke olelo aku e like me ia. O ka'u wale no e hiki ai ke pane aku ma keia mea. aole loa wuii i kukakuka pu ia mai e pili ana no keia mea. a aole hoi wau e noonoo iho ana ua paa wau malalo oia hana i hanaia ai e hai. o ka «>i aku no nae ia*u e noonoo ae ai no ko'u hauoli ma keia mua aku." <V E kuu opio," wahi a MakainursigJt i pane mai ai ine ka luliluli malie ana ae o kona poo, "ke kamailio mai nei oe e like me ke kamalii me ka maopopo ole ia oe o kau mau mea e kamailio uei. Ma ka hoohui ana ia oe me ka hooilina o Kaleioga, he inea maikai ia a kou miakuakane i hana ai. Ma ka hooluii ana ia Kiiadea ame Kaleioga e lilo mai ana ia i mana nui inaiuna o Irelana holookoa, a ma ia ano ua hiki no ia*u ke ike aku aole loa e liiki ana ke pii hou ae ka nohomoi o na Ailiki ma keia nnu%aku. a o oe hoi. ka mea e iiio aku ana ma keia mua aku i mana nui, ua hiki ia oe ke hana mai e like me kan i manao ai. Ua pololei kou makuakane. E lawe io ana no oe ia Makareta o Kaleioga i wahiue nau. "Aole!" i hooho ae ai o Roderika. "l a liaawi aku.wau iko u puuw r ai ia Kate Makamuraga, a oia wale. no ka mea'e lilo aku ai o ko'u lima." "E ka hupo ! ?J wahi a Makamuraga i pane mai ai me ka nau ana iho o kona mau ku ? i. "Ina ua makemake oe e hoolei wale i keia haawina niaemae loa i loaa mai ia oe, aole no hoi wau e nana wale aku ana me ka hana ole aku i kekahi hana. Malia paha ke paha'oha'o nei oe l ke kumu o ko'u nana ana aku i kou pono; a aole no hoi wau e koho hewa ilio-ua loaa aku no hoi ia Baraina Duna ke paha'oha'o no ko'u ake ana e hoopakele ae ia oe. E ha'i akn no wau ia oe; ua maopopo no ia'u aole e loihi loa mai keia wa aku e lilo ana ka mana nui iloko 9 na lima 0 na barona o Leinikia ame Mekia a e noho mana m(ai ana lakou maluna o ko-u mau kanaka; a oiai ua ike wau o oe kekalii o na kanaka noonoo maikai, ke kokua nei wau ia oe ma ke alahele no kahi au e lilo mai ai i haku.'' "Alaila no keaha hoi oe e haawi ole mai nei i ka lima 0 ka r kaikamahine? Aole anei he mea ia e hauoli ai oe ika ike ana ma' i ka hapai ia ana ae i kau kaikamahine me a'u ma ke kahua o ka mana nui?" "Ua makapo anei oe?" i ninau aku ai o Makamuraga me xa ieo huhu. "Aole anei oe i ike aole loa e hiki ke hana ia keia hana? Ina oe e hoole ana i ka lawe ana mai i ka lima o Makareta, aole anei ia he mSea e hookomo aku ai i ka manao inaina iloko o kona makuakane e ku-e mai ai oia ia oe, aole wale hoi oia aka 0 kou makuakane no hoi kekahi e hoole ana ia oe a o ka pau no ia 0 ka hiki ia oe ke pii ae ma kona makalua. Aole wau e nolio loihi loa ana maanei. Ua lawe mai wau ia oe mai kahi mai oka make, a haawi hou aku ia oe i ka lanakila, a ke noi aku nei wau ma ke.anp e uku nau e haawi mai ai ia'u, a oia keia: aole loa oe e ike hou i na maka 0 ka'u kaikamahine. ,, "Aka e hoolohe mai hoi ia'u "Uwoki! aole o'u e hooloha aku i kau noi. Ua loa«a iiku la ia oe ka'u mau olelo, a aole hoi lie hoohalahala hou ana e hiki ai ke hoolohe ia aku. Ko ka'u kaikamahine lie papahana no ka'u e manao nei e hana aku nona, aua paa ko ? u manao aole oe e hoole m ai a wawahi iho hoi ia mea. Ma koia mua aku ua paa ka puka Dalavina Hale mai ia oe mai, a ke kauoha aku nei wau ia oe aole loa oe e kamailio hou me Kate Makamuraga. Ina oe e hookuli mai ana i ke ia mau olelo a'u, e hana aku no wau i kekahi liana e hooko ia ai ka'u mau olelo. Ano e hoi aku no kou liome, ano keia mua aku e makaala loa oe aole e komo hou ae ma ko Baraina Duna alahele, no ka miea ke ha'i aku nei wau ia oe, ua lili loa oia ia oe a eia oia ke noonoo nui nei no ka lilo aku o kou ola. Ikawa e loaa ai Ux oe ka ikaika, e hoohuli ae i kou mau kapuai wawae no Kaleloga, a e hoomamao aku hoi mai Dalavina Hale aku." Me keia mau olelo ua hoohuli ae la ka haku o Wikilo i kona IJo, a iloko o ka wa pokole ua nalo aku la oia iloko o ka hihipea VIII. MAGARETA 0 KALELOGA. "Kuhi au a he pono keia, Au e apaapa mai nei; E wiki mai oe i pono kaua, I olu wau e ke hoa." Ua ku aku la o Roderika e nana i ka pii ana o ua haku la o Wikilo mai ke awawa aku, a i kona nalo ana aku mai kona mau maka aku jia nana wale aku la no oia me ka noonoo nui a ano pioloke no hoi. I kinohi ua kaumaha oia no na olelo a Makamuraga 1 pane mai ai iaia e hooki ana hoi i kona kipa ana aku ma Davalina Hale aka aole oia he kanaka e hiki ai ke paa ia iho kana mau mea i mianao ai mamuli o ka huhu o kekahi mea iaia, oiai oia e hele lanakila ana, no ia mea ua pa'i iho la oia i konapoholnna maluna o kona u-ha ? a hoopuka ae la i keia mau olelo: "Aole 1 keia manawa, e kuu Kate aloha, e lioopan ae ai wau 1 kou aloha no'u. Aole loa hoi he mea nana. e kaili aku i ko'u naau mai ia oe mai ina no ia o ka nohomoi 0 Pelekane; a no ka maka u ana i kanaka, aole ia mea iloko o'u." (Aole i pau.)