Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 38, 18 September 1903 — Page 1

Page PDF (1.58 MB)

This text was transcribed by:  Laura Yamamoto
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

E Hoomoeia ma ka Lepo na Uwea

            Ke helepono na hoolaia ana a ka Luawei o La Hana Hou Mr. H. E. Cooper @la@la @ hoomoeia ana na uwea apau ka o ke kulanakauhale nei iloko o ka @@@.  Ua ikaika loa keia kumuhana @@@o ka halawai o ka Mana Hooko mamuli o ka waiho ana mai o ka Hui.  Uwea @@@ ka “Standard and Century Telephone Co.” i kana noi no ka hookahi hou aku i ka pono i haawila mai lau wai a Lunanui i pau iho nei Mr. Boyd.

            Mamua aku ua waiho ia aku keia @@@au ia Lolo Kuhina Andrews, a ua kaa mai no kaa pane he mana i ka Lunanui o na Hana Hou ke hoopuka a hauwi kuleana telepona a aole hoi he kuleana e haawi ai i kuleana hoomoe iloko o ka honua.

            Ma ka noonoo ana o ke Kiaaina ame ko@@a mau hoakuka ua like ole ko lakou manao haawi kuleana a huila hoi me ka ka Loio Kuhina ua maopopo aole e haawi a hooko aku ka Lunanui i ke noi a ka Standard and Century Telephone Co.

            Ma ka noonoo ana o ka Lunanui ma ka hoomau ana i keia kuka ana ua kakoo iho oia i keia manao ua loaa no i ka Lunanui ka mana hoomalu i na alanui no kekahi hana e keakea ole ana i na hoohana ana o na alaloa e ka lehulehu e like me ka mana hoomalu i hookauia mai maluna o ka Lunanui.

            I kakoe no keia kumuhana, ua hoike ae o Cooper o ka pono o ka wehe ana i na alanui no ka hoomoe ana i na paipuwai ame na paipu hooholo mea @@@, aole i mana maoli ma ke kanawai oiai nae aole he mea i keakea mai.  Ua k@@ mai ia malalo o ka Lunanui.

            Ma keia hoomahele wehewehe kumu ana he ukali na ka Lunanui e hana ai e loaa ai ka pono o ka wehe ana i na alanui a e hoomoe ai i na auwaha e pau pono ai na uwea uwila o ke Aupuni ame na hui uwea uwila e ae ame na hui uwea e ae e ku mai ana.

            “Ina ua loaa ia’u la kuleana hoohana,” wahi a Kupa, “Alaila ua loaa ia’u ke kuleana e hana aelike ai me kekahi mea a hui pahe e hana ai maloko o kela haawi kuleana hana.”

            “Oia ka mea iloko o ko’u noonoo-o ka hana aku i keia haawi kuleana ana i kekahi nui e loaa ai i ke Aupuni na @@@ maikai loa a na ka lehulehu.

            “O ka hua, ina pela iho e pau ana @@ uwea e kakau nei iluna i ka hoomooia i lalo o ka auwaha honua.  He maikai keia no na kapa-alanui a he kumu hoopakele hoi ia i ka lehulehu he hookomo ana aku hoi i na hui iloko o na ala hoomakaulii o ka hoohoio uwila ana, no ka mea, hookahi no manawa @@@ i kinohi, a o na pahonohono mahope aku e uku loa mai ana.

 

 

He Piha Eu Maoli no.

            Ua hele holoholo aku kekahi mau koa he eha ka heluna o ka moku lawe koa Thomas i ka auwina la Poaha nei mak@@@ o Kakaako, a i ko lakou hiki ana aku @@@ Maguna Eoloka, ua komo mai lo ka uhane hoowalewale iloko o lakou.

            Ua ike aku lakou e waiho mai ana @@ ma@ apana ipuhaole maluna o ke pokaukau kuai a kekahi Ianana, a no ka monimoni mau o ko lakou hane i ka ike ana i keia mea, ua hele aku ia lakou a lalau i na apana ipu e waiho ana a hoomaka ae ia e ai hookano me ka moi mua ole aku i ka oluolu o ka ona.

            Ua pii ae la ke kai o kahi keiki o ka aina o ka ia hiki, a i kona hoao ana aku e ohi ka bila i aieia e na keiki kua e ka aeko, he mau uwala kahiki ka mea i haawiia mai a loaa ana he mau maka nunui bolu iaia.  Aole wale ae la no hoi o keia aka, ua lalau aku l@ lakou i na mea a lakou i makemake ai maloko o ua halekuai nei, a peia ko lakou komo hele ana aku ma na hale kuai apau o ia kuea.

            Ua haawiia, aku ka lohe i ke keena makai, eia nae mamua o ka hiki ana aku o na lima o ke aupuni au ieie aku keia poe maluna o ke kaaolo a @al@wale iwaena o ka auna koa e nokakaa ana ma na pi-pa alanui o ke @@@ nei.

 

 

Ua Hoi aku me ke Ola Maikai.

            Ue makou iho nei ka Lunahooponopono o ke Kilohana @@ahi i hoohaia ai @@ ekolu pule, a ua huii hoi aku i keia kakahiaka ma ka Leilehua o Hilo me ke ola kino maikai.

            Iaia maanei ua hanai mai oia i ka @hana hipa o ka Ekale@ia Makua o Wainee me ka ai ola o ka olelo a ke Akua no elua Sabati, a he kuio na mapuna Euanelio ana i pu-a iho ai i koo@ei mau haipule.

            A ke haawi aku nei makou i ko makou mau hoomaikai nui i ka Haku a i kana kauwa nana i ha’i mai i ka olelo maikai e ola’i na uhane.

 

            Ua huli hoi mai no ko makou lunamakaainana Hon. Philip Pali maluna mai o ka U’i o na Kona (Mauna Loa) me ke ola makamaka, a ke luakaha nei i ka “Lai o Lele.”

            Ke unuunu mai nei ka lima o kona paiule hana no ka lalau no i na hana e pono ai ka noho ana o keia mua aku, @ hoike mai ana ; aole o ke kau kanawai wale kana hana ike, aka, o ka hana lima pu no kekahi.

            Ua hiki no, o kana hana no ia mamua o ka inoa Hon.

                                                                                                MEA KAKAU.

                        Lahaina Sept. 12,1903.

 

 

Ke Kulana Holomua o ka Puali F

            O Konela J. H. Soper ke AkukanaKeneraia o ka Oihana Koa, ke Kiai Lahui Hawaii ua loaa mai iaia he hoike o na hana nana paikau o ka papa puali koa kumau iloko o keia makahiki.

            Ua hoounala keia hoike i ke Keena Kaua o Amerika e Konela McCellan a hoouna hou ia mai e Konela Parker a o keia malalo iho kekahi mau mea o ua hoike nei a Mekia John McCellan i hoouna ai i ke Keena Kaua ana hoi i nana ai i ka paikau o ua mau ouali koa nei o Hawaii.

            O keia papa koa kiai Lahui o Hawaii aia ma Honolulu kahi kumau o kona kahua a ma ka la 30 o Mei i nanaia ai kona makaukau paikau.

            He elua bataliona o na koa i hookahakaha ae ma ke kahua paikau a he maikai maoli ka paikau ana o na koa o maikai no hoi ka haawi aloha ana o na aliikoa.

            Ma ka nana aku aole i lawa pono na koa me na lako no ka oihana ma ke kahua hana aka ua kauoha ke Kiaaina Dole ma ka malama o Malaki, la 31 no na lako kiheihuluhulu, halelole, ame kekahi mau iako e ae pili i ka oihana koa pau pu me na halelole malumalu no ka papa puali koa.

            Aole i hoolawaia keia papa koa me na lako kaua o Amerika, a aole he mea i hoikeia mai, eia nae ua makaukau lakou me na lako kupono iloko o ka oihana koa no keia mau mokupuni.

            Aole i loaa i keia papa puali koa na hoomaamaa paikau ana a aole no hoi na haawina o ka hoomoana ana, aka, iloko o ka makahiki e pau ana i ka ia 30 o Iune, 1903, ua loaa ia lakou he paikau puali papa puali ana a he elua paikau bataliona ana, kaua hoomeamea no ka hoomaamaa ana me kiki pu ana.

            Ua loaa i kekahi mau puali koa pakahi iho he elua mau paikau bataliona ana a i kekahi he eha.

            Aia he mau manawa i haawiia ae no ka paikau ana a ma ka hoikeia mai ke ehiku manawa i Kookahakaha paikau ai, a ua nanaia no hoi e ke Kiaaina a he hookahi manawa i nanaia e kona Konela ponoi iho.

            O keia malalo iho ka manao kokua a ke Konela McCellan no na koa o Hawaii e hoolakoia mai me na ou “Springfield” a e hoolako pu ia mai me na lako kaua Amerika.

            A o keia malalo iho kekahi mau manao i haawiia e ke Konela e pili ana i ke kona Hawaii.

            Maikai ka nanaina o na Aliikoa ame na Ukali ma ke kahua nana o ka hookahakaha paikau.

            Maikai ka paikau ana ame ke kulana o ka puali “D” me ka manao e oi ae kona makaukau ma ka hoomau ana ma ka hoomaamaa mau ana.  A o ka puali ‘F’ he maikai loa a he kulana koa maoli na kanaka a o ka puali hookahi keia i ikeia i ka maikai loa.  O ka puali nui no hoi keia i oi o ka heluna kanaka a he eono wale no poe i haule ma ka hookahakaha ana.

 

 

Ka Mea Malama Elulaau.

            O ke kumuhana hoopakele ululaau oia kekahi mea nui iloko o ke Aupuni Amerika Huipuia, no ia mea ua kukuluia he keena oihana o ia ano a hoounaia mai o Mr. Hall e ia keena e noi a nana pono i na ululaau o Hawaii nei.

            Ma ka hiki ana mai o keia kanaka lanei ua hoohalaia e la na la he umi i hala aku nei ma ka mokupuni o na Honoapiilani, a ma ke kua o ka lio kona wahi noho i ka hapanui o ia mau ia, no ka hooko ana i ka misiona i hoounaia mai ai oia.

            Ua hoike ae ola o ka hana maikai i keia manawa oia no ka hoopakele i na ululaau a mahope aku ka hana hooulu ululaau hou ana a he manaolana kona e hana mai ana o Amerika i ka hana hooulu ululaau iloko o ka manawa kupono.

            Ua pau iaia na ululaau o Kula, Maui i ka makaikalia a ua hoike ae oia me ka ikaika o ka manao he mea pono e hoopakeieia, a e hoonui a hoolaula loa aku i ka ulu ana o na ululaau.  Ua oleloia ae e haawi aku ana o Mr. Konuwela i kona mau aina i loaa mai ka hoolimalima ana no ka hooulu ululaau ana.

            A oiai o Lunanui Cooper o na Hana Hou ame Mr. L. A. Kakina kekahi mau mea i ukali aku i ke komikina ululaau Mr. Hall ua lona keia manao e ano ikaika mai ana ke Aupuni i ka ianei hoike ke waiho aku-Maui News.

 

 

Ua Eu no ke Kolohe.

            Ua haawi ae o H. R. Tuck i ka lohe i ke keena makai ma ka huwina la Poakahi nei ua komola kona hale ma ke alanui Moi ma Pawaa e ka powa mawaena o na hora 12 awakea ame 2 auwina la o ka la i ol@@@ @@ nei a lilo he $100 ma ke kuike.

            I ka wa a ka powea i komo aku ai maloko o ka hale ua pau na ona i ka hele, a ua loaa i ka aihue ka manawa kupono e huli ai ma na wahi apau o ka hale.  Maloko o kekahi ume aia ka lakala i loaa aku ai ka $100 i hoahula malaila me ka manao o kahi ia e lilo ole ai i ka aihue ela nae, lilo ana i ka mea i pau ka piko i ka lole.

            Ua hookaawale aku ka aihue mai keia kahua aku me ka loaa ole o kekahi wahi meheu e hiki ai i na makai ke hanuhanu aku mahope ona.

 

 

            He la kulaia ka ia apapa, a e paniia no na keena aupuni.

 

 

Na Kumuhana o ka Aoao Repubalika o ke Kalana o Oahu

            Ke kukala aku nei ka Aoao Repubalika o ke Kalana o Oahu, mahope iho o ko lakou halawai ana i ko lakou mau kumuhana, a ke kakoo nei hoi makou a me ka makou mau moho ia mau kumuhana.

            1. Ke hooia aku nei makou i ko makou hilinai i na alakai ana ame na kumuhana akea o ka Aoao Repubalika e like me ia i hoikeia ma kona kumuhana lahui, ame na kumuhana hoi o ka Aoao Repubalika o ka Teritori o Hawaii.

            2. Ke kakoo loa nei makou i na hooikaika pauaho ole ana a Peresidena Rusewela mamuli o kona hookele loea ana i na hana o ka lehulehu; a o kana mau olelo hoi “E hoohanaia keia Teritori ma na ala e like me na hookele ana ma Amerika,” ke halawai nei ia me ko makou apono loa ana.

            3. Ke hoomaopopo nei makou o Kiaaina S. B. Dole he Luna Aupuni kupono a hoopono ola, a ke kakoo loa nei makou i kana mau lawelawe ana i na hana o ka Teritori.

            4. Ke kakoo nei makou i ka pono o kela ame keia Amerika e hookomo i kona balota ma ke ano kuokoa, a e loaa hoi iaia na pono no kekahi oihana mai ka lehulehu aku me ka nana ole i ke ano o kona ili, a i na kulana mamua aku o ko keia wa.

            5. Ke kokua nei makou i na auhau kaulike ana a e hooliloia hoi me ke akahele na hoolilo mai ka waihona mai o ka lehulehu.

            6. Ke kokua nei makou e like me ka hiki, i ka hoolilo ana i na auhau e ohiia ana mai kela ame keia apana mai, ma na hana no ka pomaikai o na poe iloko oia mau apana.

            7. Ke ae nei makou, he mea kupono ka hoala ana i na hana hooholomua iloko o keia Aupuni Kalana, a ke kono aku nei makou i na Luna Nana o ke Kalana o Oahu, e wehe a hoolala aku i na hana hou no ka pono o ke Kalana o Oahu ame na poe koho.

            8. Ke ku-e loa nei makou i na hana monopoli, ame ka poe e kokua ana ia mau hana.  Ua ku-e no ia mau hana i na kalaiaina ana o ka Aoao Repubalika.  Ke ku-e loa nei makou i ka hoao ana o keia mau hui monopoli e lawe ma, kuai ana aku o na pono kino, a ai a pela aku na lakou e hooponopono no ko lakou pono iho.

            9. Ke apono nei makou i na alakai ana, o na poo o keia Panalaau, i ko lakou hoao ana aku i ka Ahaoialo makua e kokua mai no na hana hou e pili ana i na uwapo moku, ame ke kukulu ana i na Hale Aupuni, ame kekahi mau hemahema e ae o ka lehulehu.

            10. Ke kokua loa nei makou i na hana a ne alakai o keia Panalaau no ka hooikaika ana e loaa ia kakou he Aupuni Mokuaina.

            11. Ke kokua loa nei makou, i keia, oia hoi, o na kanaka wale no i loaa ka mana koho, ka i loaa ke kuleana e hana ma na hana aupuni.

            12. Ka mahele ia ana o keia Panalaau iloko o na Aupuni Kalana, he kumu no ia nana i hookokoke mai i ka lehulehu i na hana aupuni.  A o ka mea nui, ma ke alakai ana i keia Aupuni Kalana oia no na hana pololei a maemae.

 

 

Na Heihei Waapa o ka Poaono.

            Ma ka hora 9:30 o ke kakahiaka o ka la apopo. Poaono, e malamaia ai na hana heihei waapa ma ke awa o Honolulu nei, no ka hoomanao ana ia ano haan i kuluma i na la i hala a lilo i mea hoomanao.

            I ka nana aku e ohohia ana keia heihei waapa, a aole e nele ka piha o na olaelae uwapo o Kou nei i ka poe i manao nui a ohohia ia ano lealea.  O keia malalo iho ka papa kuhikuhi o na heihei ame na makana e lilo ai i ka mea e ahai ana i ka lanakila o ka la.

            1. Heihei Waapa Eono Hoe-Makana $25, hora 9:30a.m

            2. Heihei Waapa Eono Hoe-Makana $25, hora 9:30a.m.

            3. Heihei Moku Kiakahi Papa Eha-Makana mua Kiaha $25, elua $10, hora 10:30 a.m.

            4. Heihei moku Kiakahi Papa Ekolu- Makana mua, Kiaha $25, elua $10, hora 10:40 a.m.

            5. Heihei moku Kiakahi Papa Ekahi-Makana mua Kiaha, $25 elua $15 hora 10:50 a.m.

            6. Hukihuki Waapa Kepani-Makana $15, hora 11 a.m.

            7. Heihei Waapa Eono Hoe-Makana $25, hora 11:20 a.m.

 

HOOMAHA PAINA AWAKEA.

            8. Heihei Waapa Eono Hoe-Makana Kiaha $25, hora 1 p.m.

            9. Heihei Waapa Kepani-Makana mua $15, elua $10, hora 1:30 p.m.

            10. Heihei Waapa Huelo Poti Elima Hoe (aole hoe puna)-Makana $25, hora 1:45 p.m.

            11. Heihei Waa Eono Hoe-Makana mua $15, elua $10, hora 3:15 p.m.

            12. Heihei Waapa Eha Hoe-Makana Kiaha $20, hora 2:30 p.m.

            13. Heihei Waapa mokuahi-Makana mua $20, elua $10, hora 2:55 p.m.

            14. Heihei Waapa Pe’a-Makana mua $15, elua $10, hora 3:20 p.m.

            15. Heihei Waapa Elua Hoe-Makana mua $10, elua 5, hora 3:35 p.m.

            Ua hoololiloliia keia papa, aka, o na mea no keia e hanaia aku ana.

 

 

Laina mokuahi Hou.

            He loihi ka manawa i kamailioia ai ka maa e pili ana i kekahi laina mokuahi hou mawaena o Iapana ame Kile ame na awa o ka Pakipika ma na aekai o Amerika Hema, a akahi no a moakaka pono ae nei e hoohaua koke ia aku ana keia mea.  O Honolulu nei ana kekahi awa e ku ai na moku o keia laina hou, a ma keia makahiki ae paha e hekau mai ai na moku mua ma Kou nei.

            ma ka olelo a Komisina Fugimura, ua makemake loa ka poe o ka Repubalika o Kile e lawelawe oihana kal@na me Iapana, a ua hoomaopono hoi he mana nui o Iapana ma keia honua.  Aohe he mau lawelawe oihana kalepa mawaena o keia mau aupuni i keia @@ aka, ua manaoia ma ka hooholo ana i kekahi laina mokuahi ka mea nana e hookokoke loa ia laua ma ka lawelawe oihana ana.

            Ia Komisina Fugimura ma Kile, ua hooholo ka ahaolelo e hookaawaleia i puu dala mahuahua no ka haawi kokua ana i ke kuiana oihana mawaena o kile ame Iapana.

            Ua hoike ae no hoi oia he aina maikai o kile, a he wahi kupono hoi no na Kepani e noho ai, no ka mea, ua like ka noho’na o Kile me ko Iapana, a @@ wahi maikai no hoi no na Ia@ana e hana ai.

 

           

            Ua hoomaka ke Kuia Nui o Punahou ka Poakahi nei.

 

 

Ua Hoohaahaaia Kona Kulana

            Ua neho iho nei ka aha koa e hoolohe hou@i ka hihia o Kakiana Miller o ke Kiai Lahui o Hawaii, a ua hoololia kona hoopa’i mai ke kipakuia ana mai ka oihana koa aku a ka uku hoopa’i o $10.  Ma keia hana ana, ua laweia ae kona kulana kakiana iloko o ka Puali “C” o ke Kiai Lahui, a eia oia iloko o ka laina ma ke ano he koa.

            Ua ulu mai keia hihia i ka wa i hele hoomoana ai na koa iloko o ka mahina o Iune iho nei ma Kapiolani Paka, a i na koa malaila, ua haalele honua aku o Kakiana Miller i ka puali a hoi no ke taona nei me ka loaa ole o ka palapala hookuu mai na aliikoa mai, a he mau la kona hookaawale ana mai kona puali mai.

            No keia hana, ua noho ka aha koa e hoolohe i keia hihia, no ka mea, ma ke kanawai koa, he hewa kukonukonu loa keia, a i ka wa o ke kaua, he ki pu wale no ka hoopa’i.

            Ma ka hooloheia ana o kona hihia, ua waiho aku o Miller i kana kumu pale a olelo aku he kanaka lawe leta oia, a oia kekahi kumu o kona haalele ana aku i ka puali.  O ke kumu elua, ua no oma’ima’i oia.

            O kekahi, aole oia i hoolohe i keia aha me ka maikai aka, ua ano pakike aku oia, a no ia kumu, ua kauia mai ka olelo hooholo e kipakuia aku oia mai ka noho ana i lala no ke kiai lahui.

            Ua ae oia i keia mea, aka, mahope mai, ua ike oia aohe oia e paa ma kekahi oihana aupuni ina oia ua kioakuia mai kekahi oihana aupuni mai.  ua wikiwiki oia i ke noi hou e hookolokolo hou a oia, a i ka noho hou ana iho nei o ka aha koa ua hooholoia e like me ka mea i hoike mua ia aku nei.  Nolaila, eia no oia ke paa nei ma kona oihana lawe leta no ke aupuni me kona hoi no nae iloko o ka laina koa e “hapai pu” ai,

 

 

Hoeueu no Home Rula.

            Ua malama ae ke komite o ka Papa Hooko o ka aoao kalaiaina Home Rula i kekahi halawai ma ke kakahiaka Poaha nei a ua hooholo lakou ma ka la 21 o keia mahina e noho ai ka halawai a ka aha wae moho o ia aoao kalaiaina.

            No ke oma’ima’i o Peresidena Kalauokalani o r. W. Wilikoki ka mea i noho hoomalu mai i ka aha.

            No kona komo ana aku iloko o kekahi pa hipa okoa aku, ua holoila ko H. Huka inoa mai ka papainoa ae o ke Komite o ka Papa Hooko o ka aoao Home Rula ma ke ano he iaia no la komite.  O ke kumu, oia ko Huka holo ana i elele mai ka Mahele Ehiku o ka Apana Elima ika Aha Wae Moho o ka aoao Repubalika, a ua puka oia.

            Ua hiki ae no o Hoka ma keia halawai a hoike aku ma ka puuwai he Home Rula oiaio, a ma ke kino he Repubalika.  Aohe i aeia keia mea e ka lehulehu, a o ka hopena ua weheia ae kona mua mai ka papainoa ae.

            Ua kohoia o J. H. Davis i iaia no ke komite ma kahi o Huka.  Ma ka oleloia, he Repubalika oia mamua aku nei, aka, ua loli ae nei kona hoomana kalaiaina.

 

           

            NO NA MAUL NA PEHU AME KA LOLO, aohe he laau hamo e loaa aku ka laau Hamo Eha a CHAMBERLAIN.  He mau tausani i hiki ke hooia mai i ka oiaio o keia mea.  Ma ka homo mua ana no @ ikeia ai ka palekana.  E hoao.  BENSON, SMITH & CO., ua Agena kuai kukaa nana o kuai nei.

 

 

Ke Kinipopo o ka Poaono i Hala

            Ua welo haaheo ae i ka makani ka hae bolu ame ke keokeo o Kamehameha i ka Poaono nei ma ke kahua kinipopo i ka wa a na keiki o ka hui Kamehameha i hooauhee aku a i kona hoa paio o ka la, ka nui kinipopo Punahou.

            I keia paaina ana, ua pani paa loa aku na maka o ka ulia laki i ka nana ana aku i na keiki o ka Punahou, aka, ua hoopunana iho maluna o na keiki malalo o ka inoa o ka Na’i Aupuni, a he oiaio no, ua na’i aku lakou ma ka apua mai ka palaina puna ia ana, a ma ka hoohalike ana ae, ua kau aku ka haawina maluna o Punahou e like me ka haawina i ili aku maluna o na koa o ke alii o Oahu nei ma ka Pali o Nuuanu i ka wa a Kamehameha i kii mai ai i ka mokupuni o Oahu nei nona.

            Na keia paani ana i hoike mai ua pau ka hana a na Punahou, a ua hoi aku lakou e noho malie a e kilo i na aouli o ka laki e hoea mai ana i keia makahiki ae.

            he mea hiki ole ke hooleia, o kekahi kumu i pilikia ai o ka hui Punahou, oia no ka hiki ole ana ae o Kakela, ka nou popo, e paani i keia la no kona loaa ana i ka ma’i.  Ina aole i loaa keia haawina o ka popilikia maluna ona, ina no paha aohe e hiki i na Kamehameha ke hehiku ino loa i na Panahou.

            Ua pii kapakahi na ai o keia paani he 9 puni ia Kamehameha a he 1 wale no ia Punahou.  Mai loaa ole no paha ka holo ia Punahou ina aole i huhewa loa ka Reuter nou ana a hala ka paa ana a ka hopu popo, a oia ka wa i komo mai ai o Lishman o Punahou.  Ina aole keia mea, he hua kaka ka olelo ana ma ko Punahou aoao.

            O ka paani mua o ka la, mawaena ia o Honolulu ame Maile Ilima.  I na komo mua ana, ua pii ino ae ka Maile a ua manaoia e ai maka ia ana na Honolulu.  Ua pa mau ka popo a Barney Joy a no ia kumu, ua hookaawaleia aku omai ka pahu nou popo aku a ka pahu ekahi.  Ua komo mai o Williams ma kona wahi, a iaia a pau wale no ka hana.

            O ka hopena, ua loaa ia Honolulu he 8 puni a ia Maile he 6.

 

 

KE KULANA O NA HUI.

            Eia iho ka papa e hoike ana i ke kulana o na hui e ku nei i keia wa:

                                                                                    P.         E.         H.        Pk.

Kamehameha                                                              14        11        3          .785     5-7

Punahou                                                                      16        11        5          .687     1-2

H. A. C.                                                                      15        9          6          .600

Eiks                                                                             14        6          8          .428     4-7

Maile Ilima                                                                  15        0          15        .000

            Ma keia papa e ikeia iho ai ua niha he 16 paani ana a ka Punahou, a o ka palena pau keia o kana paani ana.  O Kamehameha ame Eiks, he 2 manawa paahi i koe, Honolulu ame Maile, 1.

            Ma ka papa kuhikuhi kinipopo, o ka la apap (Sept. 19) ka la hope loa o keia kau kinipono, aka, no ka hoopaneeia ana o kekahi paani mawaena o Kamehameha ame Eiks i keia mau mahina iho nei ma o ka loaa ana o na keiki o Kamehameha i ka ma’i, oia ke kumu e pau ai ka paani ana i ka la 26 o keia mahina.

            Ina e lanakila ana o Kamehameha maluna o ka Honolulu i ka ia apopo, alaila, ua lilo ka lanakila o keia makahiki iaia, a ina hoi e haule a lanakila maluna o ka Eiks, alaila, lilo no, aka ina e hauie o Kamehameha i keia mau paani elua ana i koe me na hui i ha’iia ae nei, alaila, e paani hou no oia me Punahou a o ka mea e puka ana ma ia paani ana, nana ka lanakila o keia kau kinipopo.

 

 

 Sept. 19- Eiks kue ia Maile Iluma

Sept. 19-Honolulu kue ia Kam

 

 

Keoneuia ame na Hana Hou.

            Aia he mau hoolaia hou ana e waiho nei ma ka lima o ke Kahukula nui Mr. Atkinson, oia hoi he mau hale-he hookahi hale moe no na kamalii a he hookahi no ka lunanui o ke kula hoopololei.

            No na ano owaho o keia hale moe o na haumana ua ano like me ka hale moe o na haumana e ku nei i keia manawa, aka, o na hooponopono ana oloko o ka hale hou he ano e iki ae mai ko ka hale mua.

            O kekahi hana hou a ka Papa Hoonaauao e manao nei e hoolako i ke kula oia ke kuai ana i pipi-walu no ka hoomaka ana i ka oihana uwi walu.  Aole wale iloko o keia ano hana aka ke hoonuiia nei ka heluna o na puaa no ka hoomahu’i ana i keia hana maikai o ka ike i ka hanai puaa.

            O Mr. E. W. Estep he kumukula oia mamua no Hamakua o Hawaii, ua hoihoiia ae nei oia i kokua lunanui o ke kula hoopololei o Keoneuia Hou.

            O ka manao o ke Kahukula Nui Mr. Atkinson e lilo aku ana ke Kuia Hoopololei o Keoneula i mea hoowaiwai i keia Teritori o Hawaii apuni.  Mai ka manawa i hoolaloia mai ai e ka Ahaolelo i hala iho la keia kumuhana, mai ia manawa mai ka hooikaika pauaho ole ana no pa hana e hooholomua ai i kela kula hoopololei ma na hana mahiai a hanalima.

            O kekahi mea nui i ikeia oia ka hoolilo ana ia Keoneula Kahiko e ku nei i ka Palama iloko o keia kulana@@uhale i wahi e malama pono ia ai na kaikamahine kolohe.

 

 

Na Luna Kalana a ka Repubalika

Makai Nui- A. M. Brown.

Kakauolelo- Harry E. Murray.

Luna Hooia0 Isaac Sherwood.

Loio- W. T. Rawlins.

Luna Helu me Ohi Auhau- J. W. Pratt.

Puuku- S. E. Damon.

Ana Aina- R. N. Boyd.

Na Lunakiai Akea- Geo. F. Renton, Mark P. Robinson, John Lucas.

Na Lunakiai, Apana Eha- J. A. Gilman, A. Hocking.

Na Lunakiai- Apana Elima-Frank Pahia, S. C. Dwight.

            O na inoa ae la maluna na moho i waeia e ka Aha Wae Moho o ka Aoao Repubalika o ke Kalana o Oahu nei no ka balota holo luna kalana o ke kau koho balota e hiki mai ana i ka la 3 o Novemaba o keia makahiki.

            Ua hooholoia keia mau inoa me ka lokahila o kekahi ame ka hana o ke koho ana maluna o kekahi.  He ekolu mau ahiahi i noho ai ka Aha no ka hooholo ana i keia mau inoa, a ma ke ahiahi Poakahi nei i noho mua ai ka Aha.  Ma keia halawai mua a na elele, o ka mea wale no i hanaia, oia no ke koho ana i ka lunahoomalu no ka manawa ame ke kakauolelo o ka manawa.  Ma ke kohokoho ana ua kohoia o A. G. M. Robertson ka lunahoomalu o ka manawa a o Benj. Zabian ke kakauolelo.  Mahope o kekahi mau kukaiolalo ana no na mea e pili ana i ke kumuhana o keia hui ana ame ka wae ana i ka komite, ua hoopanee ka hale a hui hou i ke ahiahi ae o ka Poalua.

 

NA LUNA KUMAU.

            O ka hana mua o ke ahiahi, oia ka heluheluia ana mai o ka hoike a ke komite o na rula.  Nui ka paee maluna o na rula i waihoia mai, a mahope o ka hookomoia ana mai o kakahi mau hoololi, ua aponoia ua rula nei.

            I ke aponoia ana o ka rula, ua hoomaka ke kohoia ana o na luna kumau o ka Aha, a ua waihoia mai na inoa o A. G. M. Robertson ame Lunakanawai Hookano no keia kulana.  Ma ka baloaa ke kohoia ana, a i ka heluia ana, ua ikeia iho ua hookomoia he ekolu balota i oi aku maluna o ka heluna oiaio o na elele.  No keia kumu ua waihoia aku he noi e koho hou, a o ka poe elele oie e noho ana iwaena o na elele, ua kauohaia aku e hookaawale.  I ke koho hou ana eia ka mea i loaa:

A. G. M. Robertson                                                                76

Hookano                                                                                 45

            Kuki ua Robertson ka noho.

            No ke kakauolelo ua koho hou ia no o Ben Zablan.  No ka puuku ua waihoia ae ka inoa o J. A. Gilman, a ua koho lokahila.  No ke kulana makai, o Isaac Cocketta ka mea i kohoia.

NA KUMUHANA O KE KALANA O OAHU.

            Ua heluheluia mai na kumuhana e J. A. Hughes, he iaia o ke komite maluna o na kumuhana a ua aponoia me ka lokahi, a aia ke puka aku nei ua kumuhana nei ma kekahi wahi o keia helu.

MAKAI NUI O KE KALANA

            Na Fred Maefarlane i waiho ae ka inoa o A. M. Brown i makai nui no ke Kalana o Oahu, kokuaia, a ma ke noi a J. H. Boyd ua panila ka hookomo ana mai i na inoa.  Kauohaia ke kakauolelo e hookomo i hookahi balota no Brown a ua kohoia me ka Iokahi.

KAKAUOLELO KALANA.

            Na Kaia i waiho mai ka inoa o Henry C. Vida no keia kulana no Watkins o William Savidge, a na Lorrin Andrews o Harry Murray.  Noi o Hookano e panila ka hookomo inoa aponoia.  Ma ka balota ana ua loaa keia malalo iho:

            Balota mua-

Henry Vida                                                                             53

Wm. Savidge                                                                          28

Harry Murray                                                                          29

Kaawale                                                                                  1

            Huina                                                                          121

            Hoole ka lunahoomalu i ka apono ana i keia koho, a ua wehe o Savidge i kona inoa.

            I ka koho elua ana me 123 inoa i hookomoia ela ka mea i loaa:

Harry Murry                                                                            63

Henry Vida                                                                             60

            Kukala mai ka lunahoomalu o Harry Murray ka moho kakauolelo kalana.

LUNA HOOIA KALANA.

            Waiho mai o Senatoa Ach, i ka inoa o Isaac Sherwood no ke kulana Luna Hooia Kalana, na Andrade, o A. J. Campbell, a na J. A. Hughes, o C. M. White.  Panila na inoa.

            Me keia iho ke koho ana:

Isaac Sherwood                                                                      @@

A.J. Campbell                                                                         24

C.M. White                                                                             29

            Kukala mai ka lunahoomalu o Isaac Sherwood ka moho Luna Hooia.

            Hoopaneeia ka Aha a ka 7:30 o ka ahiahi Poakolu nei.

LUNA HELU ME OHI AUHAU O KE KALANA.

            I ka noho ana o ka Aha i ke ahiahi Poakolu nei, o ke koho Luna helu me Auhau ka hana mua a ka hale.

            Waiho mai o C. L. Crabbe i ka inoa o J. W. Pratt.  ma ke noi, ua paniia ka hookomo inoa ana a ua koho lokahiia o Pratt no keia kulana.

LOIO KALANA.

            Na Robert Kamakaia i waiho mai ka inoa o W. T. Rawlins a na Vida ka inoa o John W. Cathcart no ke kulana Loio Kalana.  Eia iho ke koho ana:

W. T. Rawlins                                                                                     85

John W. Catheart                                                                                57

(E nana ma ka aoao @)