Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 38, 18 September 1903 — Page 2

Page PDF (1.55 MB)

This text was transcribed by:  Lynn Nakagawa
This work is dedicated to:  For my stepfather, Roy Ohye.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

2  NUPEPA KUOKOA, SEPATEMABA 18, 1903.

 

Ka Moolelo o Roderika o Kiladea

 

MOKUNA VIII.

 

MAGARETA O KALELOGA.

 

“Kuhi au a he pono keia,

Au e apaapa mai nei:

E wiki mai oe i pono kaua.

I olu wau e ke hoa.”

 

         Mamuli o kana mau kuhikuhi ana ame kana mau huaolelo i hoopuka ai ua hoomaka aku la kona lio e hele ma ke alahele a Makamuraga i hele aku ai. ame ke ano paakiki no i hana ai o Roderika a hiki i ka huli ana o kona lio, a hoolelo aku la oia iaia no ke alahele e hiki aku ai i Kiladea. Aole i piha ka hora o keia hele ana aku ona, ua hiki aku la oia i kauhale, a loaa aku la iaia ka poe e noho ana iloko o ka pihoihoi nona, aka iaia i hiki aku ai ua olowalu like mai na leo hooho o ka hauoli mai kona mau kanaka mai, a o kona makuakane hoi, e hoomakaukau ana oia no ka hele ana aku me kekahi o kona mau kanaka e huli iaia, ua ku mai lo oia a apo aloha mai la i kana keiki. Ua hoouna koke ia aku la ka lohe no Kaleloga, a no ka huli ana no hoi kekahi ia Hiu Kapena a hoike aku iaia i keia nuhou hauoli, a i ka pau ana o keia mau mea, ua noho iho la ka kakou opio a ha’i aku la i kona makuakane i na mea apau e pili ana no kona lawe ia ana aku. Ua piha inaina loa ka eale, a mahope o kona hoohiki ana iho e ala ku-e aku ia Baraina Duna, ua ninaninau aku la oia i na mea e pili ana no ke Makamuraga hana maluna ona. Aole i makaukau o Roderiga i keia manawa no ka hoike ana aku i kona aloha no Kate Makamuraga, nolaila ua makaala loa oia i ka hoopuka ana i kana mau olelo. Ua laki loa no nae oia no ka mea o na mea a kona makuakane i makemake ai e ike aole loa he mau mea e pili ana i kana mea aloha, a ua olu loa iho la ko ia nei noonoo.

         “Ke hiki ole nei ia’u ke hoomaopopo i ke kumu o ko Makamuraga hana ana mai i keia mau hana nou, e kuu keiki, “ wahi a Kamaki Fizigerela i pane aku ai i ka wa i pau ai ka hahai ana o kana keiki i na hana a Makamuraga e pili ana no kona hoopakele ana iaia. “He mau manawa i hala ae nei ua oi aku kona maka’u ia mamua o Baraina Duna. O ka mea oiaio oia ka oi o na alii puni koko o na Ailiki i ikeia. Aole wale hoi oia, aka, i ka wa i kauohaia ai no ko lakou waiho ana mai i ko lakou mau pono, oia ke kanaka mua i kii ia aku ai, no ka mea oia wale no ka mea e ola nei i hiki ke noho aku ma ke kalaunu o Irelana nei. He iwakalua makahiki i hala ae nei, o keia ka inoa maka’u nui loaia ma Leinikia. Ia manawa ua koho kona puuwai e pahu iho i ka pahi iloko o kona puuwai mamua o kona haawi ana mai i ka mana iloko o na lima o kekahi o na keiki a ka barona. O ka’u wale no e manao nei, eia oia ke hana mai nei i kekahi hana ano nui, a o ua hala la aia no ia ma ke alahele e loaa mai ai ia kakou ka poino nui. A no keia hana aloha ana i hana mai nei ke haawi nei wau i na hoomaikai ana iaia; aka he mea pono no ia kakou ke makaala loa aku iaia, a e hilinai ole aku hoi iaia ma kahi i maopopo ole ia kakou.”

         Oiai aole i makemake o Roderika e kamailio hou aku i na mea e pili ana no ua haku l o Wikilo, ua hoopau koke ae la oia i kana kamailio ana, ma kona hoike ana aku i kona makuakane i kona luhi a pololi no hoi, -- no ia mea ua hoopau ae la kona makuakane i ka ninaninau hou ana aka iaia.

         I kekahi la ae ua hoi mai la o Hiu Kapena me kona mau hoa i hele pu aku ai, oiai no nae aole i loaa aku kona haku iaia, ua loaa mai la iaia ka ie i kahi e noho nei keia poe powa. Aole wale no o kahi a kekahi mau kaukaualii e paa ana ma kekahi mau wahi okoa aku o ua kuahiwi la.

         He ekolu la mahope o ka huli hoi ana mai o Roderika, e kokoke aku ana hoi i ka auwina la, ua laweia mai la ka lono, aia o Habati o Kaleloga, ame kaua kaikamahine, ame ko laua mau ukali ke hele mai nei no Kiladea..  Ua kauoha aku la o Kamaki Fizigerela i kona mau koa e ku laina, a e hookani ia hoi na mea kanai no ka hookipa ana mai i kona hoaloha ame kana hunona, a ua hanaia aku na hana apau e hoike aku ana ua hauoli loa ka Eale o Kiladea i ko lakou hele ana mai.

         O Habati Dorena, ua like no kona kulana me ko ka Barona o Kiladea, ua hiki aku hoi kona mau makahiki i ke kanalima; he pahaahaa kona kino, o ke kulana iiaika; o kona helehelena he huhu, eia nae ina aole he mau mea e hoolauwili ana i kona mau noonoo, ua hiki ke ike ia aku ka mohala maikai ana mai o kona mau nanaina. I kona mau la opio ua loaa aku kekahi ulia iaia a lilo aku la kekahi maka ona. Ua loaa mai keia ulia mamuli o kekahi pua i oili hewa mai ke kanaka kakaka aku, a ua inoino hoi ka malamaia ana o ua eha la, nolaila ua kau mau aku ke alina ma ua maka la ona. no kekahi poe e aku, aole lakou e nana nui ana i keia ulia i loaa mai, aka no Habati Rorena, ua like ole. Ua hapai ia mai ka manao hoohanohano iloko o kona puuwai e makemake ana hoi i na mea nani apaue painua ia aku ai oia e kona mau hoa barona, a no ke kau ana mai o keia alina maluna ona, ua kaumaha loa iho la oia, a ua noho oia ma kona kakela me ka hele ole aku no kekahi mau makahiki loihi. Ua haawi aku oia i kana wahine ka mana e haaiele mai iaia no keia hilahila i kau aku maluna ona, eia nae aole loa kana wahine i nana mai ia mea, a ua hoike aku la no hoi oia i kona aloha i kana kane, a na hooluolu loa ia aku ka noonoo o Habati i kona ike ana ua aloha oiaio mai kana wahine iaia. No ka loihi loa o keia manawa ana i noho ai iloko o kona kakela, ua emi mai la kekahi mau alina i loaa aku iaia, a i keia manawa ua hoopoina ae oia ia mau la ana e noho hilahila ana a hele aku la oia me kona mau kanaka ma na wahi ana e makemake ai e hele aku.

         Ua hui aku la o Kamaki Fizigerela me kana mau malihini ma ke alapii o kona hale, a iaia i haawi aku ai i kona aloha, a pau ae hoi na hana hoohiwahiwa i hoomakaukau ia, ua ku aku la o Roderika a hookipa mai la i ka laua mau malihini.

         Ua hele aku la o Kamaki Fizigerela a kokua aku la i ka hele ana mai o kana hunona, ua hapai ae la oia i kona mau lima a haawi iho la i na maki ana o ke aloha, a pau ia ua haawi aku la oia ia Lede Magareta ma ka malama ana a kana keiki.

         Aole no he u’i ko Magareta mau helehelena, a aoe no hoi he ino o kona mau maka, aka aole no he nele o ka loaa o ka manao hoona la o Kaleloga.. He kino pahaahaa kona; he nanaina kane kona; o kona lauoho he eleele a piipii. He mau maka uuku eleele kona, e kipona ia ana e ka oluolu, eia nae ke a mai ke ahi o ka lua, aole he mea e hii ke koho aku i kona wahi e pae ai. Mamuli o kona malamaia ana iloko o ka hanohano o Kaleloga, ua hiki iaia ke malama i kona hele ana ma ke ano hanohano, a i ka wa e iana malie ana ka wai, ua like oia me ka lede oiaio. Ua ano like aku no kona mau makahiki me ko Roderika, a o ka hooilina hoi o ka waiwai nui o Kaleloga.. He ekolu mau keiki i hanau mai na Sir Habati, eia nae ua make aku lakou apau iloko o ko lakou mau la bebe, a i kona makuahine e waiho ana iloko o ka nawaliwali mamuli o ka hnau ana o Magareta e noho ana i aliiwahine no Kaleloga.

         I ka wa a Roderika e hele nei ma ka aoaoa o na hooilina la o Kaleloga, aia oia ke hoohalikelike la iaia ame ka u’i nohea o Wikilo. O keia ka manawa mua loa a Roderika i nana aku ai i kana wahine hoopalau me ka makemake ole.. Ua maopopo no iaia ka aelike i hanaia mawaena o na eale a i elua no ka hapai ana ae i ko laua mana apuni o Irelana ma ka hoohui ana i ka laua mau keiki ; a oiai he mea ia e hoea mai ana ma ia mua aku, a aole no hoi oia i ninaninau ia e pili ana no ia mea, aole oia i noonoo nui no ia mea. I keia manawa hoi ua uwai ia mai la ka hana a ku ana imua o ke alo, eia nae ua ike aku oia i kekahi mea okoa a ua lilo aku kona makemake i ua mea ia, oiai he oluolu ka nana ana aku iaia a he maikai hoi ka noonoo ke loaa mai na hoomanao ana nona, nolaila ua hooholo iho la oia iloko ona e hoole ikaika aku i keia hana a kona makuakane i hana ai. Ia manawa hookahi no ua hoao ae oia e hana maikai aku i ua hooilina la o Kaleloga, a ia laua i komo aku ai iloko o ke keena nui o kona kakela, ua noho iho la laua iluna o na noho, a hoomaka aku la o Roderika e ha’i i na mea i ala mai i kona mau la e hele ana iloko o ka ululaau, a kakou hoi i ike mua ae nei.

         He oiaio aole i nana aku o Magareta i ka opio ma kekahi ano okoa mawaho ae o kana mea i ike ai he kana hoopalau ia nana.. Ua hiki no ke ikeia aku aia iloko o kona puuwai ke aloha ia Roderika, a pehea no la hoi e nele ai i ke aloha, oiai he kanaka u’i a naita hanohano no hoi o Roderika ma Irelana. Ua maopopo no hoi i na hooilina la o Kaleloga, aole no he wahine e nele ana ke aloha i ka kakou naita opio, a ua lohe no hoi oia i ka lawe mau ia o kona inoa e na wahine opio o ke alo alii o Rikeke ma ke ano he mea nui loa i ko lakou haku, a e kekahi no hoi o na naita opio u’i o ko Rikeke mau naita. I keia manawa a laua e noho nei, ua nana aku o Magareta ia Roderika me na nanaina oluolu, e hoao ana hoi ma na ano apau e huki aku i ko Roderika mau noonoo nona, oia ua ike mai la oia i ko ka opio ano hoihoi ole iaia, a ma keia ano ana e manao nei, ua hiki iaia ke hiu a wela i ka naita o Koladea..

         No Roderika hoi ua makemake oia e ike mai ka opio wahine i kona manao, a ma ke ano o kana mau hana i hana aku ai e ike ai kakou i ke ko ana o ko Roderika manao.

         Ia ahiahi na hui aku la o Magareta me kona makuakane, a iaia i lawe aku ai i kona makuakane ma kekahi wahi e hiki ole ai ke ike ia mai laua, ua ninau aku la oia ina paha aole oia i hoopalauia me Roderika.

         “He mea oiaio na hoopalauia oe m ia,” i pane aku ai kona makuakane.

         “Alaila na ike no o Roderika ua hoopalauia oia me a’u,” wahi a ka opio wahine i pane aku ai.

         “A pehea ka? No keaha la kou ninau ana mai i keia mau ninau?”

         “No ka mea ke sua nei wau aole i makemake mai o Roderika ia’u.”

         “Ke hoohuoi mai nei oe, e kuu kaikamahine. Pehea i loaa mai ai kena manao iloko ou?”

         “Aole wai i makapo.” wahi a ka lede i pane aku ai me ka hookoikoi ana iho i kona leo. “Ua hiki ia’u ke ike iho aole oia i makemake mai i ko’u mau helehelena, a eia o Roderika Fizigerela ke noonoo nui nei no ia mea.”

         “Ke manao nei wau ua lili oe, e kuu kaikamahine. Ina ua loaa aku ia oe ia mau noonoo ana he mea pono ia oe e hoopau ae. Ke manaolana nei wau aole oe e hookomo mai ana i keia mea e hiki ai ke hoopau ia ae keia hoohui ia ana o olua, no ka mea ke hai aku nei wau ia oe, ua paa ko’u manao e hana aku i ka’u mea i aelike ai.”

         “Me he mea la aole i oi aku kou noonoo nui no keia mea e like me ko’u ame ke ake nui hoi e hooko ia iloko o ka wa pokole.” wahi a magareta i pane aku ai me ke kuoo. “Ua nana aku wau ia Roderika ma ke ano oia ka’u kane, a aole loa wau e hoopau ana ia manao.”

         “Ina pela e noho iho oe me ka manaolana, e kuu kaikamahine. Ke manaoia nei wau he opio kulana hanohano keia, a aole hoi o’u manao e hoohaahaa iho ana oia ia kulana hanohano ona. Aole wale oia, aka ina aia iloko ona ka manao e hanohano ona. Aole wale oia, aka ina aia iloko ona ka manao e hanohano, aole oia e kiola wale ana i ka manawa kupono ame na hana pono e hiki ai iaia ke pii ae ma ke kulana hanohano a mana nui a puno o Irelana nei.”

         “He oiaio kau, aka ina paha ua haawi aku oia i kona aloha i kekahi mea oloa aku, pehea la ia?”

         “Hele pela! Owai ia mea nana e huki aku i kona aloha?”

         “Aole wau i ike, eia nae ua hiki ia’u ke ike aku ua aloha oia i kekahi mea.”

         “Ina pela aole i kekahi mea okoa aku, aka ia oe wale no.”

         “Ke makemake nei wai ina ua sua io wau no ia mea, eia nae aole o’u sua. Ina aole oia i aloha i kekahi mea, alaila ua ku-e mai ka ie a ko’u mau maka ia’u, a ina no hoi ua aloha mai oia ia’u alaila ua huhewa ko’u lunaikehala. Ke maopopo ole nei ia’u kahi ana i halawai ai me ka lede nana i huki aku i kona puuwai, a ina he mea oia ano ka i hanaia, alaila e pono ia’u ke ike mua mamua o ko’u haalele ana iho ia Kiladea nei. Ina ua manao oe, e kuu makuakane, e hoohui io ia no o Kaleloga ame Kiladea, alaila he mea pono ke hana koke ia, oiai aia ilaila kou holomua.”

         “Ma ko’u kulana naita!” i hooho ae ai o habati Dorena me ka pa’i ana iho i kona poho lima maluna o kona uha, “Ina ke hana nei o Kamaki Fizigerela i ka hana hoopunipuni ia’u, e kukala no wau i ke kaua ku-e iaia, aka aole paha oia e hana mai ana ia hana. E hui aku ana wau me ia i keia po a kukakuka pu no keia mea, a e pono no e hooko koke ia ka mare iloko o ka wa pokole. Ina e hooko ole ia ana keia mea, ke manao nei wau, e lilo anu wau i kanaka hehena. Ina he keikikane kekahi a’u e hiki ai ia’u ke hoopaa aku i ka’u pahikana ma kona puhaka, aole la hoi wau e noonoo nui no keia mea, aka e like iho la me keia, pehea la e hiki ai ia’u ke waiho ia Kaleloga iloko o ka lima o ka wahine a iwaena hi o na enemi he nui e pohai nei iaia? Aia o Sir Kamaki ke hele la, a he mea pono nou e hoi aku no kou lumi.”

         Ua ku iho la no o Magareta ma kahi ana i hui ai me kona makua kane, a ma kahi o ka hoi ana aku no kona lumi, ua manao iho la oia he mea pono no iaia ke hele aku e huli i ka mea nana e hoanoe nei i kona noonoo, a iho aku la oia i ka hale olalo. Ua ha’i aku o Roderika iaia i kona eha ana i ka puaa, ame kona noho ana ma Dalavina Hale. I ka wa ana e hoopuka ana i kekahi mea e pili ana no ua home la, ua akakuu mai kona leo a e hoike ana hoi oia i kona manao maikai no ua home la, ua makili iki mai kekahi mau mea a Magareta i noonoo nui ole ai mamua, a hiki mai no nae i keia manawa, na hoi mai la na hoomanao ana iloko ona. Ua hoomanao pu iho la no hoi oia i kona lohe ana he kaikamahine no ka Makamuraga, a ua ha’i aku kekahi o na kanaka o kona makuakane he kaikamahine u’i ua kaikamahine la. Ina ua aloha mua o Magareta i ka wa mamua aku, alaila ua oi aku kona aloha i keia manawa i ko ka wa i hala, a ua komo mai hoi ka manao lili ino iloko ona no ka mea nana i kaili aku i ka puuwai o ka mea ana i manao nui ai e lilo mai ana i hoa pupuu pu i ke anu ame ke koekoe. O ka manao iloko ona no ko Roderika haawi ana aku i kona aloha maluna o kekahi mea okoa aku oia ka mea nana i houhou aku i kona puuwai, a ua ikaika loa kona manao e huli pono i keia mea a hiki aku i kona mole. Malia paha ua loaa aku no iaia he manao e pulama ana i kona aloha i ka kakou opio, aka ma na ao apau ua maopopo no iaia e lili inoa loa ana oia ia Roderika ina e loaa io aku ana iaia ua hana mai o Roderika i kekahi hana apuka iaia.

         Ua maopopo iaia o Hiu Kapena ko Roderika hoaloha maikai loa, a ua hele aku hoi oia me kona haku no Wikilo, nolaila ua hooholo iho la oia e huli aku ja Hiu. Ua halawai mai ka ulia me ia, oiai iaia i hiki aku ai i ke anuu hope loa o ke alapii, ua ike aku la oia ia Hiu e hele mai ana, nolaila ua ku aku la oia ma kona alahele me he mea la aole oia i ike i ka hele ana mai o Hiu, a o keia halawai ana o laua he ulia wale no, a ma ia ano oia i ku aku ai a haawi aku la i kona aloha ia Hiu. Mai ka malamalama e kau ana iloko o ka lumi ua hiki ia Hiu ke ike aku i ka opio wahine, a haawi aku la no hoi oia i kona aloha ma ke kulana keonimana maoli no. Aole no he makemake o Hiu ia Magareta, aka na nana aku la oia iaia ma ke ano o ke kulana ana e paa ana ia manawa a hana aku la hoi i na hana kupono no kona haku whine oia mua aku. Ua ike no oia i ka papahana a na barona i hana ai, a ua maopopo no hoi iaia e hooko aku ana keia mau barona i ka laua mea i hoopaa ai. No ia mea ua hana aku la oia i ka hana e hiki ai ke huki ia ka noonoo o kona haku wahine o ia mua aku ma kahi o ke aloha ana mai iaia.

         “Ke manao nei wau o Hiu Kapena keia?” wahi a ka opio wahine i ninau aku ai.

         “O ko’u inoa ia, e ka lede maikai.”

         “Ua lohe pinepine wau i ko Roderika kamailio ana nou, a ua hoopuka mai no hoi oia i na olelo maikai nou, no ia mea ua aneane no wau e kamaaina ia oe. Ua hiki anei oe i ko makou kakela ma Kaleloga?”

         “Ae, e ka lede, he lehulehu na manawa a’u i hiki ai ilaila.”

         “Ke hoomanao nei wau ua ike no wau ia oe no na manawa he lehulehu me Roderika, aka aole wau i ike a hiki wale i keia la i kona hilinui nui ana ia oe. Ae, e Hiu, ua pono loa e loaa aku ka hoahele maikai no ka naita opio. He nui kona hoohemahema iaia iho.”

 

[The right side of this last column is unreadable, so I’ll type it as I see it and hopefully you can find the right words. :) ]

 

         “Ua ha’i mai ia oe, e ka opio wahine. He oiaio he nui k@

hoohemahema iaia iho. Malia paha na ha’i mai oia ia oe i kekahi

kana mau huakai?”

         “Ua ha’i io mai oia ia’u, a ua maopopo ole ia’u ke kumu @

palekana mau ana. Ua haalulu iho ko’u kino i kona ha’i @

i kona paa ana ia Baraina Duna ame kona palekana a@

manao nei wau he mea maikai ia kakou ke haawi aku i na hoo@

ana ia Ducana Makamuraga.”

         Ua loaa pu aku keia manao hookahi ia Hiu, a oiai ua hai@

ka lede i kona mau manao, ua pane koke aku la oia me ka @

         “He mea oiaio, e ka lede , ua hoike mai o Ducana Makamuraga

i kona kulana keonimana oiaio, a ke haawi nei wau i na hoo@

ana he nui nona.”

         “Ua ha’i mai o Roderika ia’u i kona noho ana iloko o Dalavina

Hale mamuli o kona loaa ana i kekahi eha. Me he mea la@

hemahema maoli no oia.”

         “Aole oia i hoohemahema ma ia mea, e ka lede, aka na @

ka ulia pakalaki iaia.”

         “Eia nae, e kuu Hiu maikai, aole e hiki ia oe ke hoole @

i nele kona hoopaakiki a hilinai nui hoi maluna o kona ikaika@

         “Pela io paha, e kuu lede maikai.”

         “Ua pono kau, ua pololei hoi,” wahi a Magareta i pana@

me ka mino aka ana iho. “Ke makemake nei wau i koa kok@

i kou haku. Eia nae ina he mea ia e pono ana, alaila ua p@

la no hoi, a he mea pono ia kaua ke hauole no ia pono. O@

wale no e manao nei, ua aneane aku no paha oe e komo aku @

ka poino.”

         “Iloko o ka poino? Ke maopopo ole nei ia’u ka manao o k@

olelo.”

         “Ha, ha, ha,” i akaaka ae ai o Magareta me ka hauole @

manao nei wau aole io no oe i ike mai la i ka manao o ka’@

olelo. A. o oukou e na keonimana ua like me na ilio e noho@

maha ana. Ano, ina aole i paa mai o Roderika ia’u mamuli o @

kahi olelo aelike, e lili no wau i kela mau maka alua e nana po@

iaia ma Dalavina Hale, a ina aole oe he Saxona a he koa hoi@

paha ua loaa mai ka manao kaumaha i ou haku no kou alakai @

ia aku.”

         “Ua hewa kau koho no’u, e ka lede maikai. Aole i loaa ma@

ka manao e aloha aku ia Kate Makamuraga.”

         “Aka he u’i oia?”

         “Ae, he nani oikelakela kona.”

         “A he maikai hoi oia?”

         “Ae.”

         “A na nui kona noonoo ana no ko kakou lahui?”

         “Mai ia wahi, e ka lede maikai, aole i hiki ia’u ke pane aka.”

         “Me he mea la ua makapo paha oia i loaa ole ai ka makemake@

iloko ona no Roderika..  He nui kana mau hana lokomaikai ia Ro

derika.”

         “Pela io no.”

         “A nana no hoi i malama iaia me he mea la o kona kaika@

ponoi no ia.”

         “Aole wau i manao ua ike mai kona makuakane ia mea ai ole

aole no paha oia i ike i ka nui ------.”

         “I ka nui o kona manawa i hoohala ai me Roderika.” wahi a

Magareta i kahamaha mai ai me ke kali ole iho na Hiu no e hoop@

aku i kana mea e kamailio ana.

         Ua mino aka hou iho la ka opio wahine, a i ka wa i ike aku ai

o Hiu ua haawi aku la oia i ka hooia ana ma ke kunou ana aku i ka

lede opio. Ua panae hou ole aku oia, no ka mea ua ike lihi aku la

oia i ka mae ana iho o ka helehelena o ka opio wahine, me he mea

la ua kaumaha aku la kona manao; aka iaia i ike aku ai i ka mi@

aka, na manao iho la oia malia paha na ka malamalama o ke kakau i hoanoe mai i kona ike. Aole oia i moeuhane mua o keia mau olelo ana i pane aku ai i ka opio wahine, he mau mea ia e loaa mai ana ka pilikia mahope mai, aole no hoi oia i manao ua kumakaia aku oia i kona haku ma ka ha’i ana aku i na mea huna a kona haku opio e pulama nei.. Ua manao maoli no oia ua kamailio mai ka opio wahine iaia ma ke ano hoaloha, a aole hoi ma ke ano okoa ae e loaa aku ai ka poino i kona haku.

         Ia Magareta i huli aku ai a haalele mai iaia, na ku aku la ola a nana aku la me ke pahaohao nui, a hoopuka ae la i keia mau ima olelo:

         “Aole no he u’i o keia opio wahine, eia nae ua hiki no oia ke lilo i wahine maikai.. Ma kekahi ano ua hele mai nei oia me ke kulana hanohano a waiwai. “A” i hoomau aku ai oia me ka wauwau ana iho i kona poo, iaia he hoomau ana i ka hele ana, “ke manao nei waa ua pono loa e lilo aku i hoaloh nona mamua o ka noho enemi aha aku iaia.”

         Ia ka hoi ana o Magareta a komo iloko o kona lumi ia ahiahi aole loa oia i ike hou ia iwaho. Ua ha’i mai la oia i ke kumu e hiki ole ai iaia ke hele iwaho, oia hoi ua maluhiluhi loa oia i ka hele ana mai ia la a ua makemake oia e hoomaha. Ua makemake loa oia e noho hookahi iho iloko o kona lumi, a no ia mea aole oia i ae aku i ka hele ana mai o kona wahine lawelawe nona ia ahiahi.

 

MOKUNA IX.

 

KE PIO A KA EALE.

 

         Ia ahiahi ua hele like aku la na eale a i elua , a o Roderika hoi, aole oia i makemake e hele aku me Magareta, ua puka aku la oia iwa ho a hele aku iloko o ka malapua a iaia i hiki aku ai i kekahi wahi ua moe iho la oia iluna o ka mauu, a malaila no hoi i halawai aku

ai me ia kona hoaloha Hiu.

         “E kuu Haku, ke hoohemahema wale nei no oe i kou ola ma he mea la aole he loaa mai o ka ma’i ia oe.”

         “Heaha ia, e Hiu? No keahi i loaa mai ai ia noonoo ana iloko ou?”

         “E pono mau no e ike iho, e Sir Roderika. Aole ane oe i ike ua pulu ka mauu i ke kehau?”

         “Aa aole anei oe i ike, ua like aku na kulu kehau me na waimaka o na anela i kulu iho mai ka lani mai? Ua wela kuu koko @

mahana hoi ko’u ili, a oi keia mau kulu kehau ka mea nana e @

luolu mai nei ia’u.”

         “E pono ia’u ke ha’i aku ia oe, e kuu haku maikai, oia hoi i ka

wa au e ike ai i ka hoholo o ka eha iloko o kou kino, alaila @a

manawa e noonoo iho ai aole loa he maikai o keia mau kulu ko@

No keaha kou mea e hele ole nei e hui me Lede Magareta a e noho

aku hoi e hoohauoli aku iaia. Ua hala aku nei kona makuakane @

Kamaki, a ke manao nei wau he mea pono  ia oe ke hele aku e po@

pu me ia.”

         “Kahuhu! aole ia he mea pono.”

         “Heaha hoi keia, e Sir Roderika? Ke ku-e nei anei oe i kau wa hine hoopalau?”

         Ua ku koke ae la ka naita iluna a hookau aku i kona mau lima ma na poohiwi o Hiu a pane aku la:

         “E Hiu ua ike anei oe i ua lede la?”

         “Ae.”

         “Pehea e lawe no anei oe iaia i wahine nau?”

         “Ua ike no oe aole e hiki ia’u ke hana aku pela.”

         “Aole oe i ha’i mai la i ka haina o ka’u ninau. Ina paha ua haawi ia mai o Magareta i wahine nau me ka manao maikai e lawe ana no anei oe iaia i wahine nau?”

         “Aole ina he ilihune no oia e like me a’u; aka ina ma o na la e loaa mai ai ia’u ka hanohano o Kaleloga, na wai hoi e waiho aku ia mea maikai.”

         “O, ina no hoi ia oe i haawiia mai ai ko Magareta lima! He oiaio he maikai io no ka hanohano ina no hoi o keia wahine a he kulike me ka hanohano i loaa aku iaia. Aole anei ua like oia me kekahi kupapau?”    “He oiaio, e kuu haku, aole no i huhewa loa kau koho ana aku nona. Aole io no i loaa aku i ka opio wahine ka helehelena u’u; eia nae ua ike no wau he lehulehu o na wahine i oi aku ke kupapau mamua ona.”

 

(Aole i pau.)