Ka Nupepa Kuokoa, Volume XLI, Number 39, 25 September 1903 — Page 1

Page PDF (1.46 MB)

This text was transcribed by:  Toni Lynne Kaefferlein
This work is dedicated to:  Emily & Walter Underwood

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 Hoopukaia i na kakahiaka Poalima apau.

 

 BUKE XLI HELU 39.  NUPEPA KUOKOA, SEPATEMABA 25, 1903.  NA HELU APAU 2982

 

KA LA HEIHEI O NA HUI WAAPA O KAKOU NEI.

 

Ka Healani me ka Makala iloko o na Hakoko ana.

 

Piha na Uwapo me Makaikai me ke Ohohia Nui - Lilo ka Eo ia Kanoelani i ka Heihei Mua, a ia Healani no hoi ka Heihei Elua.

 

 He ia piha ku'i i na kanaka na uwa@ kumoku o Kou nei i ka Poaono i @aia no ka makaikai ana i na heihei @aapa o umi-kumamalima heihei.  Ma na mea apau o ka la ua maikai a ua @o i mea hoohauoli i na makaikai mai @a k@onimana ame na lede ame na kamahi@.

 O na hui heihei ka Makala ame Hea@lani na mea e hoopulelo mau ana i ko laua mau hae e hoike ana i ko laua mau ohohia, a e loaa no na ike maluna o na h@ine a ka lehulehu e kau ana @luna o ko lakou mau papale a ma p@ wahi e ae o ke kino.

 Ua hoea mai ka la me kona nani nui, e puka ana na kukuna olino e hoop@haha ana i ka papalina o ka honua ame ka ilikai kahi a ka lehulehu i kau ai i ko lakou manao o ka hoohale manawa iloko o na lealea o ka la.

 I ka hookokoke ana ae i ka manawa o ka heihei ua hoopihaia ae na uwapo @ na kanaka, ia manawa hookahi no e hookikakaha ana na mokupe'a liilii @he mau manu nene la ka au mai iloko o ka wai a e hookikakaha ana me ia pela i kiliopu i ka piha makani.

 Ia lakou e hookikakaha ana aia hoi @ mokuahi liilii e oloio ana me ka lakou mau lede a keonimana e lawehele @a.  A iloko o keia huikau aia no na @ liilii e ae e hilikau ana ma ko lakou mau ala no ka hui pu ana iloko o na kauoli o ka la.

 A mahope o ka hala ana o ka manawa i hooholoia no ka hoomaka ana i na h@hei ua kani mai la ka pu hoama@ ka hoomaka ana i na hana.  Mahope o ke kali iki ana ua ikeia aku @ o Kanoelani e hoononohuia mai ana o ke Keikialii Kalanianaole ke kiahoe a@ Kapiolani hoi ia Mr. Harris.

 A hiki laua a elua i kahua a mahope o na hooponopono ana ua hoomaka aku la ka laua holo ana e hoomaka ana ma@ho pono iho o kahi e ku ai o Kinau, e hele ma ka palena pau o ka laina i @hei i hooholoia no ka heihei ana.

 A hala kekahi manawa o ke kali ana @ hoi ua hoi mai la o Kanoelani me la @ o ka lanakila a lilo ae la ke eo lua@.

 Ma@ pe o ia hoomaka mai ai ka heihei waa@a mawaena o ka hui Makala ame ka Hui Healani.  O keia kekahi l@ kiiki loa o ka manao, no ka mea ma ke laua manawa o ka huli hoi ana ua @ kaulike na waa a maopopo ole ke hoike mua ae i ka mea e lawe ana i ke lanakila o ka la, a hiki i ke kokoke @ ana i kahua ua puka aku la ka waapo o ka Healani.

 Ma ka manawa i hiki mai ai na heihei mokupe'a oia no hoi ka manawa i holo@oku aku ai lakou ma ko lakou mau ala e hooikaika ana e lilo ka lanakeia@.  A ia lakou ma ko lakou alanui @kai aia hoi na waapa Kepani e hukihuki ana a o ka panina o na hana ua hio aku la ka lanakila i kekahi hoa no e ka lahui hookahi.

 O ka heihei waa oia kekahi heihei iini nui ia.  O na hana apau o ka la ua m@ik@ a ua piha hauoli na makaikai a o keia malalo iho na heihei ame ka poe i lanakila ma ka helu ekahi:

 1.  Heihei Waapa Eono Hoe - Makana $2@ mawaena o Kanoelani ame Kapeolani@  Lilo ke eo ia Kanoelani.

 2.  Heihei Waapa Eono Hoe - Makana  $23.  Healani ame Makala.  Lilo ka eo i ka inoa mua.

 3.  Heihei Moku Kiakahi Papa Eha - Makana  mua Kiaha $25, elua $10, mawaena o Pirate, Aloha, Malolo, ame Skip.  Lilo ke eo ia Malolo.

 4.  Heihei moku Kiakahi Papa Ekolu - Makana mua.  Kiaha $25, elua $15, mawaena o Defiance, Iriah@ ame Makala o Defiance ka i komo mua.

 5.  Heihei moku Kiakahi Papa Ekahi - Makana mua Kiaha, $25 elua $15, mawaena o La Paloma, Helen, ame Gladys. Lilo ia Gladys.

 6.  Hukihuki Waapa Kepani - Makana $15, mawaena o Makada ame Ohe@ake.  Lilo ke eo i ka inoa mua.

 7.  Heihei Waapa Eono Hoe - Makana $25. mawaena o Makala ame Healani.  Lilo ke eo ia Makala.

 8.  Heihei Waapa Eono Hoe - Makana Kiaha $25. mawaena o Makala ame Healani.   Lilo ke eo ia Makala.

 9.  Heihei Waapa Kepani - Makana mua $1@, elua $10, mawaena o Nakada.  Ia ain@o.  Aoki ame Ebe@uaki.  Lilo ke eo ia Nakada.

10. Heihei Waapa Huelo Po@ Elima Hoe (aole hoe puna) - Makana $25, mawaena o na hoewaapa o Kuhio ame ko Harris.  Lilo no ke eo ia Kuhio ma.

11. Heihei Waa Eono Hoe - Makana mua $15. elua $10, mawaena o Alabama.  Kani-ka-uwea.  Flying Fish.  Pualani.  A. M.Brown. A. R. Cunah ame W. F. Dillingham.  Lilo ke eo ia A. M. Brown.

12. Heihei Waapa Eha Hoe - Makana Kiaha $20, Lilo ke eo ia Makala.

13. Heihei Waapa mokuahi - Makana mua, $20, elua $10.  Lilo ke eo i ka waapa o Mauna Loa.

14. Heihei Waapa Pe'a - Makana mua $15, elua $10, Lilo ke eo ia A. M. Brown.

15. Heihei Waapa Elua Hoe - Makana mua $10, elua $5.  Lilo ke eo ia Fair Play.

 

  Halawai a ka Papa Ola.

 

 Ma ka noho ana o ka Papa Ola a noonoo i na kumuhana i waihoia nana e hooponopono ua hapaiia mai ke noi a William Kukona ka mea nana i'a o Wailuku e aeia aku e kukulu i makeke kuai i'a no Wailuku.  Ua kakooia keia kumuhana a Kukona e ka poe mea kuleana o Wailuku, a ma ka noonoo ana ua lokahi ka manao kokua o na hoa o ka Papa.

 Ma ka noonoo ana ua hookuuia aku o Mr. W. H. Jones ma ke ano he mea nana i'o holoholona a ua a'oia aku ka Peresidena e ike aku ia Eliot no ka hoopiha aku ia hakahaka.

 Na Peresidena Cooper i hoike ae i ka ninau e pili ana i ka auwai o Hilo@ a oiai ua ikeia aole he waihona no ia hana nolaila ua hooholoia e hoohana aku i na paahao no ka hoomaemae ana i ka auwai a hiki i ke kai.

 Nana no he hoike e pili ana i ka loaa ole he waihona i ka Haukapila o Hilo mamuli o ka nana ole ia e na hoa-ahaolelo o ka Apana i haawina dala oiai iloko o ka Ahaolelo.  No ke komite o na rula o ka Haukapila Malulani o Wailuku i hoike ae i kekahi mau mea o ia helama'i a o ka pania ua aponoia keia poe hoike apau maluna ae.

 Na Kauka Mays he noi e haawi manawa hou aku nona no ka kumuhana e pili ana i ke noi e weheia i ilina ma Kalihi-kai, eia nae, aole ona kanalua no ka hoike ae i ke ku-e o kona noonoo i ka hoonui loa ana i na ilina oiai he mama loa ka auhau o $1.00 no ke kupapau e lawe ai i Ewa.  Ua aeia ke noi no ka haawi manawa ana.

 Na Kauka Pratt he mau hooaiai kokua ana mai Lahaina, Wailuku ame Kahului, no ka like ole o na rula i kulike ai me kela ame keia pakahi o lakou. Ua waihoia keia kumuhana i ka Loio Kuhina.  Ma ka noonoo ana ua hooholo ka Papa ia L. M. Vetlesen i luna nana ola no Lahaina.  He ekolu poe noi mawaho ae i waiho mai i ko lakou mau inoa.

 Na N. J. Young he palapala i ka Papa e noi mai ana e aeia oia e noho i Kalaupapa.  Wahi ana he mikanele oia o ka Hoomana Ekalesia o ko Nakaleka poe, a ua makemake oia e noho ilaila no ka pono uhane ame kino o na ma'i o ke kahua ma'i.  Ma ka noonoo ana o ka Papa ua hoole ia ke noi.  He mikanele oia no Kaleponi.

 Ua aeia aku ke noi a J. K. Kauai no ka hele ana i ke kahua ma'i lepera Noonooia ka luna nana ai aole nae i kohola ke kanaka.  Na Kauka Cofer he mau hoike i ka nui ma'i o na aina hikina, na Mr. Kiernan he mau hoike pili i na paipu hooholo mea ino.  Aponoia.

 

 He Holo Koe o ke Kaa Uwila i Kaimuki.

 

  Ma keia manawa ua pau i ka hoomoeia ke alahao o ka Hui Kaa-uwila o ka Hui Honolulu Kaa-uwila mai ka hookuina i ka pa kinipopo a hiki i ke kiei ana ma o o Waialae a koe ka hookuina mawaena o ke alahao i hoomoeia iho nei ame kahi e holo ia na kaa uwila i keia manawa mai ke kulanakauhale aku a hiki i ka pa-kinipopo, aka i ka Poalua iho nei i pau ai i ka hanaia, a hakalia wale no i ka hanaia ae o ka uwea uwila ame na hemahema e ae, o ka holo no ia o na kaa-uwila a hiki loa i Kaimuki.

 O ka waiwai i haawila i keia hui ma ka hookuina o ke alanui Moi ame alanui Kamoiliilii ua holopono ke kumu o ka hoomoe ia ana o ke alahao.

 Ke holopono ka noonoo ana a ka Lunanui Ballentina alaila e holo ka okoa ana na kaa o keia laina hou me na kikiki e haawi kuleana ana i na ohua o ke kulanakauhale ame na wahi like e kau aku maluna o ua mau kaa la.

 Ua manaola e piha kauhale aku ana o Kaimuki, no ka mea, ua loaa iho la ke alanui maalahi a komo hoi ka wai e like me ia e hoolakela nei ua lawa loa ia no ka ume ana i ke kanaka e kukulu i wahi home nona ma ia mau wahi.

 

 Na Sela Hawaii no ka Oi.

 

 O Kapena Graham o ka moku kalepa Erskine M. Phelps, he makemake kona e loaa ona mau sela Hawaii no kona moku.  I kona ku mua ana maanei i ka makahiki i hala iho nei, ua kau aku ma kona moku he keiki Hawaii, a mamua o ko lakou ku ana aku i ka aina nui, ua loaa ka ike piha i keia keiki ma ka lawelawe hana ana ma na mea e pili ana i ka moku.

 Na Makai Kiekie Brown oia i olelo aku e lawe i keia keiki Hawaii.  He maikai kana hana ana a aole i loaa iki kekahi pilikia mawaena ona amo na aliimoku.  Ua makemake keiki keiki e hoi mai no maluna o keia moku, eia nae, i ka wa a ke kapena i kaawale ai no Piladelepia, ua loaa keia keiki i ka poe kepa moku okoa a kau ma kekahi moku okoa aku.

 Ma ka olelo a keia kapena he manaopaa kona o na Hawaii kekahi o na sela akamai loa, a he makemake kona e loa i mau sela Hawaii e like ae la me keia keiki Hawaii.

 

  Maki a I@o n@ ma na Uwapo.

 

 E like me ia e ku nei i keia manawa ua hoopilikia loa mai na makika i na kupakako ame ka poe hana ma ka uwapo o ka huimoku ka Inter-Island Steamship Company, a ua loaa ka manaoio i ua poe hana nei, he manaolana hoi e ha'o ana ka hoohune mau ana mai o na makika ma ko lakou mau pepeiao i ke ao ame ka po, ke hoihoiia aku ko lakou mau keena hana ma ka aoao Ewa o ka uwapo mai keia wahi kahiko aku.

 O ka malele ana aku o kaia mau keena hana mai keia wahi aku oia ka nele o na makika i ko lakou home wahi e hoohanaula ai na makika opiopio ke kumu o ka laha ana a lilo i mea hoopilikia i ke kanaka.

 He mea maa ia iloko o keia mau keena o ka lele mau o na makika i ke ao a i ka po e uwe hele ana no hoi ma na pepeiao o ka poe hana a lilo maoli i mea hoouluhua ka mea hoi e ikaika nei ko ke kulanakauhale nei poe kalepa ame ka lehulehu no hoi.

 

  MISS  VICTORIA  KALEIKAIMANA  LILIKALANI.

 

 Ia Hon. E. K. Lilikalani i loaa mai ai he lono kaumaha no kona ohana mai Kona.  Hawaii mai ma ka telegarapa uwea ole a ola keia malalo iho:

 Ua make o Miss Victoria Kaleikaimana Lilikalani ma ka hora ewalu @. m. o Sepatemaba 20.  E hoolewaia ana paha i ka Poakolu.

 O Miss Victoria K. Lilikalani, kekahi o na pua alii o Hawaii nei ua hanaula ma Honuakaha, Honolulu, Oahu i ka la 5 o Feberuari, 1885 na ka Hon. E. K. Lilikalani ame kana Aliiwahine Mrs. Hannah Lilikalani.

 I kona wa i hanau ai he kaikamahine, imua pono o ke alo o na Moi, ua kapaia iho la kona inoa e ka Moiwahine Kapiolani, o Victoria Kaleikaimana-o-Kapiolani.

 Ua hanai alii ia o Victoria ma ka papahele o Aimoku Hale, ma Honuakaha ka Home Alii kahiki o na Moi a ma na paepae kapu o Iolani, oiai na makua e noho ana, he ohua alii, malalo o ka malu o na Haku Lani i ka wa o ke Aupuni Moi.

 Ua hoonaauao maikai ia o Victoria ma ke Kula Hanai Kaikamahine o Kawaiahao.  A mai ia Kula aku, komo i ke kula A'o Kumu.  Elua makahiki i hala ae nei.

 He hoa hana no ka ekalesia Makua o Kawaiahao, he hoa no ka Papa Hemeni, he Kumu kula Sabati no na Papa Pokii, a he hope peresidena no ka Ahahui Hooikaika o na Hana Pono Kristiano, he inoa aaia me ka maiuhia.  He wahine opio hoomanawanui, he ohohia ma na hana maikai apau, he naauao, he haahaa me ke aloha.

 Ua piha iaia na la he 18 makahiki, 7 mahina ame 15 la ma keia noho ana, a kaheaia mai la e kona Makua Lani no ke ao pau ole, me ka makaukau.

 A no na pilikia ma ke ola kino, ua holo hoomaha aku oia no Waiohinu, Kau, Hawaii, a noho pu me ka ohana malaila; a hiki i kona wa i hooluolo aku la ma ka aina o na makua, ame na kupuna.

 Ia Kiekie Kau Hanohano i ka Maile.

 He ipukai pohina ia na ke ae lo.

 A me ua Kamalei alii la i nalo iho nei, mai na paia eehia aku o Kawaiahao.

 "O kuu Haku I ka Ua-Haao

 Ke nihi ae la mauka o Auaulele

 Lele no ka Ua lele pu me ka Makani

 Kuu Haku i ka wai hauke noo-e!

  Lihaliha wale"

 

 Piha Kolohe no.

 

 I kekahi keiki o ka aina hana saki e holo paukiki ana ma kona ala no ke taona nei maluna o kona kaa paikikala ma ke alanui Moi ma Palama i ka auwina la Poalua nei, ua pinana aku la ua kaa nei maluna o kekahi o na pukana a na keiki inu sam su o ka aina huelo o Kina.

 I ka ike ana o ka papa o ke keiki i eha i ka hana a keia Iapana, ua alu alu mai ia oia.  I ko laua halawai ana, ua puka ae kekahi mau huaolelo mahanahana mawaena o keia mau pukana a ka ohana lenalena monogoliana, a o ka hopena, ua hoolele poka pahu a ka Naniwa aku ke keiki o Iapana i ke poo o ke keiki ili lena o Kina.

 No ka hawawa o ke keiki o Kina i ka lawelawe ana i kona mau maiuu, ua kahea aku oia i ka makai e kokua iaia.  Ua hopuia kahi Iapana o Okata ka inoa a hoopiiia no ka hoeha.

 

 Komite Kalana Repubalika o Oahu.

 

 Ma kekahi halawai i malamaia ma ke keena Repubalika ma alanui Papu i ke ahiahi Poakahi nei, ua kukuluia ke Komite Kalana o ka Aoao Repubalika o ke Kalana o Oahu nei.  Ma ke koho ana, ua kohola o William Henry ka lunahoomalu maluna o J. C. Quinn ma pa balota 18 ia 6.  O keia wale no ka mea i ano hahana ke koha ana, a ma na mea e ae apau, ua lokahiia.

 O A. G. M. Robertson ka lunahoomalu o ka aha a o Ben Zablan ke kakauolelo.

 Eia iho ka papainoa o na luna o ke Komite Kalana o Oahu.

 William Henry, Lunahoomalu.

 J. C. Quinn, Hope Lunahoomalu.

 T. J. King, Puuku.

 E. C. Peters, Kakauolelo.

 Komite Hooko, Samuel Johnson, Geo. W. Nawaakoa, D. Douglas, C. W. Ziegler, Isaac Cockett, Andrew Cox, Horace  Crabbe, E. W. Quinn ame R. N. Boyd.

 

KAMEHAMEHA  KA  HUI  KINIPOPO  I  LANAKILA.

 

 Hoi Neleka Hui "Maile Ilima," Aole he wahi Eo i loaa ia lakou.

 

 Ua Hiki Mai i ka Hopena o keia Kukina Kinipopo - Kamehameha ke Alakai a o Maile Ilima no hoi ka Panina - Ua Nui ke Ohohia o ka Lehulehu i keia Kau.

 

 O ka paani kinipopo o ka Poaono i hala aku nei ua lawelaweia me ka maikai a hoohauoli i ka lehulehu i hele aku ilaila oi loa aku no nae i ka poe i manalo ia Kamehameha, no ka mea, o ka lanakila i loaa iaia oia ko lakou hauoli piha a kukule hoi kekahi aoao.

 Ma keia hakoko ana ua hoi mai o Kamehameha me ka lanakila nui he haawina hoi i haawila aku iaia i ka inoa moho kinipopo lanakila o keia makahiki, a o Maile hoi me na huakaka wale no mai ka hoomaka ana o ka paani ana o keia kau a hiki wale ka panina, oia keia paani ana lilo la.

 Aole nae keia o ka pau loa o ka paani ana, no ka mea, aia he hookahi hakoko ana i koe oia ka paani mawaena o Kamehemeha ame Elks he paani hoi a laua i hoopaneeia mamuli o ka nui nawaliwali o na Kamehahalameha i kekahi manawa aku nei i hala a ma ka hooholo lokahi ana i hoopaneeia ai ia paani ana a i ka la apopo e hoopau pono loa ai aka ina no aole e lilo ka eo ia Kamehameha ma keia paani ana aole no ia he mea e malele aku ai o ka inoa moho kinipopo lanakila mai iaia aku.

 Ma ka paani ana o ka Poaono nei ua maikai na paani ana a na keiki o na hui paani apau, pela no o Maile aka o ko lakou akamai ua emi mai no ia ke kumu i loaa ole ai ia lakou ka lanakila o ka la.  A o ka paani mawaena o Kamehameha ame kona hoa paio - Honolulu ua hoohalaluia no na Kamehameha e ka nou kinipopo, o kekahi manaoia oia ka maa o na Kamehameha i ka hili ana i ka poo ikaika o ka lele ana a i keia hoi me ke aheahe wale no e lele mai ai a hala e ka laau hahau alaila maalo ae la koko ela nae houluulu ia mau keakea apau ua lilo aku no ka lanakila ia Kamehameha.

 I ke komo mua ana no o Maile ua loaa aku la kana aipuni he hookahi, a he hookahi no hoi e Elks kona hoa paio.  Ma ke komo elua ame ekolu ana ua nele like no laua a elua, i ke komo eha ana ua loaa aku ia Elks he ekolu holo a aole a Maile.  Komo elima a Elks ua loaa elua aole a Maile.  Komo eono ua loaa ia laua pakahi he hookahi.  Komo ehiku ana loaa ia Maile he hookahi a nele hoi o Elks.  Komo ewalu ana loaa ia Maile he eha a ia Elks he elua a no ka nui e ana o ka Elks mau aipuni ua lilo ae la ka eo ia Elks - 9 a o Maile - 7.

 O ka paani mawaena o na Kamehameha ame Honolulu he ano ikiiki ke kulana.  I ke komo mua ana no ua loaa aku la ia Kamehameha he ekolu holo a aole a Honolulu ame ia no ka nele ana o laua a elua mai ke komo elua a ke komo ehiku, a i ke komo ewalu ana ua loaa aku la ia Honolulu he ekolu holo ke kumu o laua i kaulike ai a maopopo ole ae la ka mea e lilo ai ke eo, aka i ke komo ana aku o Kamehameha no ka paani ana i kana komo ewalu ua loaa iho iaia he hookahi a huila me keia ekolu mua ua loaa iaia he eha holo a hookahi ka oi a i ke komo ana mai o Honolulu no kana komo hope loa aole i loaa iaia ka holo nolaila ua lilo ae la ia Kamehameha ka lanakila.  Kams 4 Honolulu 3.

 O keia malalo iho ke kulana o na hui ma ke kulana moho:-

   P.  E.  H.  Pk.

Kamehameha ...15  18  3  .800

Punahou ...16  11  5  .687  1-2

H. A. C. ...16  9  7  .562  1-2

Elks ...15  7  8  .464  2-3

Maile Ilima ...16  0  16  .00

 

  Pakele mai Lilo i Puulehu.

 

 O ka halelaau nui e ku la a e holopuniia la e na alanui Muliwai Hotele ame Pauahi, mai lilo ia i puulehu i ka hana a ke ahi ina aole i loaa aku i na lima kokua oiai e hoomaka ae ana e a i ke aumoe okoa no o ka po o ka Poakahi nei.

 O ka puuhonua keia o kekahi mau haneri Pake ame Iapana a mai nele lakou i keia home ole a malia naha o ka hana ana la e lilo ia ke ola o kekahi mau kanaka aka aole i hookoia ia mau upu ana o ke ahi a aole no hoi i hooluhiia na keiki kinai ahi o ke kulanakauhale nei.

 Aia he Paele, he kiai kana hana i hoonohoia no ke kiai ana i ka hale o Mr. Winston, a iaia e holoholo kaapuni an, a o ka panina ia o kekahi puni ana e hele ana, aia hoi, ua ike aku la oia i ke ahi e lalapa ikaika ana ma ke kihi o ka hale ma alanui Muliwai ame ka leo nui oia i hoala ai i ka nui Pake ame Iapana a ala no hoi lakou a o ka hoomaka iho la no ia o ka ninini i na bakeke wai ame ka hooikaika no hoi o ka hana ana a o ka pio no hoi ia, mamua o ka hoea ana o na kaa kinai ahi.

 I ka hala ana o ka lalapa ahi ua huli koke ia aku la kahi i a ai o ke ahi a ua ikeia iho ia aole i a ke ahi ma ke kahua hale aka ua hoomaka he eono kapuai mai ka honua ae ma ke kihi o ka - hale e huli ia i ke alanui Muliwai.

 Ua loaa aku la malalo iho o kahi i a ia e ke ahi malalo o ka hale he elua kini aila mahu aole nae he aila o loko.  Mamuli o na kumu kohokoho wale ua loaa ae keia manao ua nininiia ka aila mahu ma ka paia hale ke kumu o ka holopapa ana o ke ahi.  Eai nae aole he mea i poino i oi aku ma o o na mea i hoikeia ae nei.

 I ka noho ana o ke kiure nieniele e hoolohe i ke kumu o keia nauahi, ua loaa ia lakou he hoohuoi ua hoao ka ona halekuai Pake o Len Tao kona inoa e puhi kolohe i kona halekuai.

 Ma ka olelo hoike a Makaikiu McDuffie, i kona hiki ana aku ma kahi pauahi mahope koke o ka pio ana o ke ahi, i kona hele ana aku ma ka lanai hope o ka halekuai o ka Pake i oleloia ae nei, ua loaa aku iaia ua ninini aila mahu ia ka hapa hope o ka hale.

 Ua hoohuolia na ka Pake ona halekuai no keia hana, no ka mea, ua ini@uaia keia halekuai a he manao paha kona e loaa ke dala ini@ua ma ke puhi ana i kona waiwai.

 Eia ola ke paa nei no ke kali ana i kona hookolokoloia no ka hewa puhi ahi.

 

  Hooku'i me ke Kaa Uwila.

 

 Ma ke kakahiaka Lapule nei i make ai o Robert Paka, he Hawaii, a ua iii mai keia haawina popilikia maluna ona ma o ka hooku'i ana me kekahi kaa uwila me ke kiki o na alanui Beretania ame Moi i ke ahiahi Poalima aku.  Ma ke poo kona wahi i pa ai, a i kinohi, ua manaoia aohe he kukonukonu o keia eha.  Ua laweia aku oia no ka Halema'i Moiwahine maluna o kekahi kaapio, a ua humuhumuia kona poo.

 I ka Poaono ae, ua haalele aku oia i ka haukapila a hoi no kona home.  I ke kakahiaka Lapule ae, ua make loa ae la oia.

 Ma ka nana ana a Kauka Pratt i kona kino, ua olelo ae oia ua make keia kanaka ma o ke komo ana o ke koko iloko o ka lolo.

 I ka noho ana o ke kiure koronero e nana iaia i ka auwina la Poalua nei, ua kukuluia mai he mau hoike i ike i ka hooku'i ana o Paka me ke kaa uwila.

  O Kauka McDonald ka hoike mua, a ma kana ike i ke kaha ana i ke poo o ka mea i make, ua loaa aku he hakuhaku koko iloko o ka lolo, a maluna ae hoi o ka maka akau, ua eha a nene ia wahi.  Ua haawi ae oia i kana ike kauka o ke komo ana o ke koko iloko o ka lolo ke kumu i make ai o Paka.

 Ua ku hoike mai no hoi o Takata, he Kepani malama hale hau kalima, a ua olelo ae oia iloko o kona hale o Paka kahi i ai hau kalima ai, a i kona (Paka) puka ana mai ia wahi mai, ua hooku'i aku la oia me ke kaa uwila e kaalo ae ana.  Ua holo koke aku keia Iapana ma la wahi me ke kiaha wai no ke kokua ana i ka mea i eha.

 Ua kukuluia mai no hoi ka mea hooholo kaa o ke kaa uwila i hooku'i ai me Paka.  Ma kana olelo, e holo maile ana ke kaa i keia wa no ke ku ana no ka lele ana aku o kekahi ohua na ke kihi o na alanui Beretania ame Moi, oia ka wa i hooku'i mai ai o Paka i kekahi o na hao paalima o ke kaa, a oia no hoi ka wa i paa iho ai ka holo ana o ke kaa.  Ua lele koke mai ka mea hooholo kaa e kokua ia Paka, a ua maule ka mea i eha i kela manawa.

 I ka lohe ana o ke kiure kononero@ i keia mau olelo ike, ua hooholo ae lakou ua iii mai ka make maluna o Paka ma o kona hoohemahema no iaia iho.

 

  UA KIPAKUIA  MAI.

 

 OYSTER BAY, Sept 23. -Ua hoao ikaika o Samuel Swenvon e ike i ka Peresidena i ke ahiahi nei a ua laweia aku e na kanaka o ka oihana kiai malu no Nu Ioka.  Ua hoohuoiia kana mau hana.